fghj

1. Fil. 5-
PANITIKAN
Annalyn Mallari-Caymo, LPT, MAED-EDMA
Instructor

2. Ano ang Panitikan?
“ Ang Panitikan ay nagpapahayag ng
damdamin ng tao tungkol sa iba’t ibang
bagay sa daigdig, sa pamumuhay, sa
pamahalaan sa lipunan at sa kaugnayan ng
kanilang kaluluwa sa Dakilang Lumikha “
( G. Azarias )

3. Ano ang Panitikan?
• “ Ang Panitikan ay bungang-isip na
isinatitik.” A. Abadilla
• “ Ang Panitikan ay nasusulat na mga tala
ng pinakamabuting kaiisipan at
damdamin. “W.J.Long
• Nasusulat na tala ng pinakamabuting
karanasan at damdamin ng tao
(Dr. Jose Villa Panganiban)

4. ANG PANITIKAN AT
KASAYSAYAN
• Matalik na magkaugnay ang panitikan at
kasaysayan.
• Bahagi ng panitikan ang kasaysayan
• Ang panitikan at kasaysayan ay may
pagkakaiba din.

5. MGA PARAAN ng PAGPAPAHAYAG
• Pagsasalaysay
• Paglalahad
• Paglalarawan
• Pangangatwiran

6. Bakit Dapat Mag-aral ng
Panitikan?
• Upang makilala natin ang sarili bilang Pilipino
• Upang mabatid na tayo’y may dakila at
marangal na tradisyon
• Upang matanto natin ang ating kakulangan sa
pagsulat ng panitikan at makapagsanay na ito’y
matuwid at mabago.
• Upang makilala at magamit ang ating mga
kakayahan sa pagsulat at magsikap na ito’y
malinang at mapaunlad
• Upang maipamalas ang pagmamalasakit sa
ating sariling panitikan.

7. Dalawang Anyo
ng Panitikan
TULUYAN-Malayang
paggamit ng mga salita;
nasusulat sa karaniwang
takbo ng pangungusap
PATULA-Pagsasama-sama
ng mga piling salita
Masining at maikling
pahayag
(taludturan at saknungan)

8. MGA AKDANG TULUYAN
1. NOBELA - isang mahabang salaysaying nahahati sa
mga kabanata.
2. MAIKLING-KWENTO - salaysaying may isa o ilang
tauhan na may isang pangyayari sa kakintalan.
3. DULA - itinatanghal sa ibabaw ng entablado o
tanghalan.
4. ALAMAT - ito'y mga salaysaying hubad sa
katotohanan.
5. PABULA- mga salaysayin ding hubad sa katotohanan
na ang mga tauhan ay mga hayop. Ang la
yunin ng pabula ay gisingin ang isipan ng mga bata sa mga
pangyayaring makahuhubog ng kanilang ugali at kilos.

9. MGA AKDANG TULUYAN
6. ANEKDOTA - mga likhang - isip lamang ng mga manunulat ang
mga maikling salaysaying ito na ang tanging layunin ay makapagbigay
aral sa mga mambabasa.
7. SANAYSAY - ito'y nagpapahayag ng kuru-kuro o opinyon ng may
akda tungkol sa isang suliranin o pangyayari.
8. TALAMBUHAY- isang tala ng kasaysayan ng buhay ng isang tao.
9. BALITA - isang paglalahad ng mga pang- araw-araw na pangyayari
sa lipunan, pamahalaan, mga industriya at agham, mga sakuna at iba
pang paksang nagaganap sa buong bansa.
10. TALUMPATI- isang pagpapahayag na binibigkas sa harap ng
mga tagapakinig.
11. PARABULA- salaysaying hango sa Bibliya upang makapagbigay
aral sa mambabasa o nakikinig.

10. MGA AKDANG PATULA
• “Ang tula ay isang kamalayang
napasagisag(heightened consciousness)”.
–Alejandro G. Abadilla
• “Ang tula ay isang panggagagad”. Katulad
daw ito ng panggagagad ng pinto ng
manlililok at ng artista sa dulaan. –
Fernando Monleon

11. APAT ( 4 ) NA URI NG TULA
1. TULANG PASALAYSAY - naglalarawan ng mga mahahalagang
tagpo o pangyayari sa buhay tulad ng kabiguan sa pag-ibig, mga
suliranin sa buhay at panganib sa pakikipagdigma o kagitingan ng mga
bayani.
A. EPIKO - nagsasalaysay ng kagitingan ng isang tao na hindi
kapani-paniwala at puno ng kababalaghan
B. AWIT at KURIDO- tungkol sa mga paksang may kinalaman sa
mga dugong bughaw na ang layunin ay palaganapin ang Kristiyanismo
na dala ng mga Kastila.
C. BALAD- tulang inaawit habang may nagsasayaw . Ginagawa ito
noong matagal na panahon.

12. APAT ( 4 ) NA URI NG TULA
2. TULA NG DAMDAMIN O LIRIKO - ito'y tulang inaawit.
A. AWITING BAYAN – karaniwang paksa ng uring ito ay pag-ibig, kawalang pag-asa o
pamimighati, pangamba, kaligayahan, pag-asa at kalungkutan
B. SONETO - nagtataglay ng mga aral sa buhay. May labing - apat na taludtod. Ang
nilalaman
ay tungkol sa damdamin at kaisipan. Hal. Soneto ng Buhay ni Fernnado Monleon
C. ELEHIYA - tulang may kinalaman sa guni-guni tungkol sa kamatayan o kaya’y tula
ng pananangislalo na sa paggunita sa isang yumao.
D. DALIT - ito ay tulang pagbibigay pugay sa dakilang lumikha at may kahalong
pilosopiya sa buhay; nagsisimula bilang awit tungkol sa relihiyon.
E. PASTORAL- tula na tungkol sa buhay sa bukid.
F. ODA- ito ay pagbibigay pugay sa nagawa ng isang tao, masigla ang nilalaman at
walang katiyakan ang bilang ng mga pantig sa bawat taludtod.

13. APAT ( 4 ) NA URI NG TULA
3. TULANG DULA o PANTANGHALAN - tula na itinatanghal sa
entablado.
A. KOMEDYA – layong pukawin ang kawilihang manonood at
nagwawakas na masaya.
B. MELODRAMA – karaniwang ginagamit sa lahat ng mga
dulang musical, kasama na ang opera.
C. TRAHEDYA – dula ng tunggaliang nagwawakas sa
pagkasawi o pagkawasak ng pangunahing tauhan.
D. PARSA – layunin ay magpasaya sa pamamagitan ng mga
pangyayaring nakakatawa
E. SAYNETE – ang paksa ng ganitong uri ng dula ay mga
karaniwang pag-uugali ng tao o pook

14. APAT ( 4 ) NA URI NG TULA
4. TULANG PATNIGAN - palipahan ng husay sa
pagbigkas ng tula.
A. KARAGATAN – batay sa alamat ng singsing ng
isang prinsesa na naiihulog sa dagat sa hangarin nitong
mapangasawa ang kasintahang mahirap.
B. DUPLO – humalili sa karagatan. Ang mga
pangangatwiran ay hango sa Bibliya, sawikain at mga
kasabihan.
C. BALAGTASAN – pangangatwiran sa paksang
pagtatalunan.

15. Gawin natin ito!
• Basahin at unawain ang tula.
Sagutin ang mga katanungan
pagkatapos basahin.

16. Ang Pagbabalik
Jose Corazon de Jesus
Babahagya ko nang sa noo’y nahagkan,
Sa mata ko’y luha ang nangag-unahan;
Isang panyong puti ang ikinakaway,
Nang siya’y iwan ko sa tabi ng hagdan:
Sa gayong kalungkot na paghihiwalay,
Mamatay ako, siya’y nalulumbay!
Nang sa tarangkahan, ako’y makabagtas
Pasigaw ang sabing, “Magbalik ka agad!”
Ang sagot ko’y “Oo, hindi magluluwat!”
Nakangiti akong luha’y nalaglag…
At ako’y umalis, tinunton ang landas,
Nabiyak ang puso’t naiwan ang kabiyak;

17. ...