4. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
១-ភាពចាស់លាស់ : មនដពលដយើង ោចវាយតំនលដលើការជជជកជវកជញក រ ឺក៏ការអ្ះោង
ដោយមានត្រសិទិធភាព ដយើងចំបាច់ត្តូវមានការយល់ ឹង ដោយបានចាស់លាស់ នូវអ្វ៊ី
ជ លអ្នក ៏នទកំពងនិោយដនះ ។ ជាសំណាងោត្កក់ ដនះោចមានការលំបាក ក៏ដត្ពាះជត
អ្នកទាំងដនះជាញឹកញារ់ ជតងជតមិនោចសំជ ងដចញ នូវការគិតររស់ដគដោយបាន
ចា់លាស់ ដដ្ឋយសារជត ភាពខ្ជិលត្ចអ្ូស ការមិនត្រុងត្រយ័តន រ ឺក៏ខ្វះនូវជំនញ ។
1- Clarity : Before we can effectively evaluate a person’s claim or
argument , we need to understand clearly what he or she is
saying. Unfortunately, that can be difficult because people fail to
express themselves clearly. Sometimes this lack of clarity is due
to laziness , carelessness, or lack of skill.
5. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
២-ភាពលអិតលអន់:ការតំងចិតត ៏មតមាំដ្ះដៅរកភាពលអិតលអន់ ំរូងដយើងត្តូវដចះដ្វើការ
ព
អ្ដងេតដដ្ឋយត្រុងត្រយ័តន នឹងេវឹកហាត់ ដោយបានោ៉ា ងខ្ំងកា ដៅដលើជំនញននការ
ល ល
អ្ដងេត។ អ្នកជ លមានការគិតបានស៊ីជំដៅ ោចរកដ ើញនូវ ភ័សតង ៏តិចតួច អ្នក ៏នទ
ត
ោចដមើលរ ំលង។ ដេើយរនរ់មក ំដណរការននការពិចរណាជ លមានភាពសមដេត
ា ើ
សមផល និងលអិតលអន់ ជ លោចដោយពួកដគ ោចទាញរកដេតផល រ៊ីភ័សតង ៏សួច ត ត
ដសតើងដនះ ដ ើមប៊ីជសវងរកដោយ ដ ើញនូវ ំដណាះស្រសាយ ចំដពាះោថ៌កំបាំងដនះ ។
2- Precision: an extraordinary commitment to precision , first
by careful and highly trained observation. Critical thinker could
discover clues that other have overlooked. Then a process of
precise logical inference , they are able to reason from those
clues to discover the solution to the mystery.
6. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
៣-ភាពលអិតលអន់:មានពាកយដសាកដគចំណាំនិោយព៊ីកំពយូទ័រថា “ដ្ឋក់សំរាមចូល បានមក
ល
វ ិញក៏សំរាមជ រ”។ អ្តថន័យ ៏សាមញ្ញ ដនះគឺថាត្រសិនដរើអ្នកដ្ឋក់ពត៌មានជ លមិនត្តឹមត្តូវ
ចូលកនងកំពយូទ័រ ដនះត្បាក ណាស់ថាអ្នកនិងទទួលបានវ ិញនូវពត៌មានខ្សជ រ ។ វាក៏ ូច
គ្នជ រ វាពិតណាស់សំរារ់ការគិត និងការរកដេតផលររស់មនសស ។ មិនថាអ្នកជាមនសស
ន
មានត្បាជាោ៉ា ងណាក៏ដដ្ឋយ ត្រសិនដរើការសំដរចចិតររស់អ្កជផអកដលើ ពត៌មានជ លខ្ស
ា ត ន
ដនះ អ្នកក៏សំដរចចិតខ្សបានជ រ ។
ត
3- Accuracy: there is a well-known saying about computer “Garbage
in , Garbage out.” It is simply means that if you put a bad information
into a computer , bad information is exactly what you will get out of
it. Much the same is true of human thinking and reasoning. No
matter how brilliant you maybe , you are almost guaranteed to make a
bad decisions if your decisions are based on false information.
7. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
៤-ភាពទាក់ទង/ពាក់ព័នធ ដដ្ឋយដតតោរមមណដៅដលើ គំនិត រ ឺ ពត៌មានជ លវាមានការ
: ត ៍
ពាក់ព័នធដនះ គឺវាមានសារ:សំខ្ន់ខ្ំងណាស់សំរារ់ អ្នកជ លមានការគិតបានស៊ីជំដៅ
ល
ដ ើមប៊ីដ្វើការវ ិនិច័យដោយបានសមដេតផលដៅដលើសាច់ដរឿង រ ឺរញ្ហ ។ អ្នកពូជកខ្ង
ឆ ា
ជជជកជវកជញក ូចជាអ្នកនដោបាយ គឺពូកដគពូជកខ្ងរជងវសាច់ដរឿង រ ឺចំណារ់ោរមមណ ៍
ររស់អ្នកសារ់ ដដ្ឋយដលើកដ ើងនូវសាច់ដរឿងជ លមិនពាក់ព័នធ ដ ើមប៊ីសំដរចនូវដគ្នល
ត
រំណងររស់ពួកដគ ។
4- Relevance: By staying focused on relevant ideas and
information are crucial for critical thinker in order to make an
rational judgment on the issue. Some good debater’s trick is to
distract an audience’s attention by raising an irrelevance issue
in order to get a success in debate or argument.
8. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
៥-ភាពជារ់លារ់ វាមានភាពងាយស្រសួល ដ ើមប៊ីដមើលដោយដ ើញថា ដេតអ្វ៊ីភាពជារ់
:
លារ់ដនះ វាមានសារ:សំខ្ន់ណាស់ចំដពាះការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ ។ តកេវ ិជា (Logic)
ជ
ត្បារ់ដយើងថា ត្រសិនដរើដយើងកាន់នូវ ជំដនឿជ លមិនជារ់លារ់ចំនួនដត្ចើនដនះ ោ៉ា ងដហាច
ណាស់មួយកនងចំដណាមជំដនឿទាំងដនះ ត្តួវជតខ្ស ។អ្នកជ លមានការគិតបានស៊ីជំដៅ
ស្រសលាញ់នូវភាពពិត និង សអរ់នូវការកេក ។ ដដ្ឋយដេតដនះដេើយអ្នកជ លមានការគិត
បានស៊ីជំដៅ ឃ្ដមើលជាត្រចំនូវភាពមិនជារ់លារ់ ទាំងការគិតររស់ខ្ួនតល់ និងកនងការ
លំ ល ា
ជជជកជវកជញក និងការអ្ះោងររស់អ្ក ៏នទផងជ រ ។
ន
5- Consistence: It is easy to see why consistency is essential to
critical thinking. Logic tell us that if a person holds inconsistent
beliefs , at least one of those beliefs must be false. Critical thinkers
love truth and detest falsehood. For that reason critical thinkers are
constantly on the lookout for inconsistencies, both in their own
thinking and in the arguments and assertions of others.
9. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
៦- ភាពត្តឹមត្តវដដ្ឋយសមដេតផល: កនងការគិតដោយសមដេតផល គឺការដចះទាញនូវ
ដេតផលដោយបានត្តឹមត្តូវ ដេើយវាគឺការដចះទាញយកនូវដសចកត៊ីសននិដ្ឋនជ លមាន
ា
ដេតផលត្បាក ត្រជា ព៊ីជំដនឿជ លដយើងត្រកាន់យកដនះ ។ ដ ើមប៊ីគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ដយើងទាមទានូវជំដនឿជ លត្តឹមត្តូវ និងមានដេតផលគ្នំត្ទបានលអ ។ រ៉ាជនតវាកាន់ជត
សំខ្ន់ជាងដនះគឺទាមទាដោយ ដយើងោចទាញរកដេតផលព៊ីជំដនឿទាំងឡាយ ដ ើមប៊ី
ឈាន ល់ដសចកត៊ីសននិដ្ឋន ជ លសមដេតផលនូវព៊ីដត្កាយជំដនឿដនះ៕ រ៉ាជនតសំណាងមិន
ា
លអ ការគិតជ លមិនមានដេតផលត្គរ់ត្គ្នន់ គឺវាសាមញ្ញដៅដេើយនូវកនងកិចររស់មនសស
ច
ដយើង៕
6- Logical correctness : To think logically is to reason correctly,
that is , to draw well-founded conclusion from the beliefs we hold. To
think critically we need accurate and well-supported beliefs. But, just
as important , we need to be able to reason from those beliefs to
conclusions that logically follow from them. Unfortunately, illogical
thinking is all too common in human affairs.
10. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
៧-ភាពររ ិរូណ: ដៅកនងររ ិរទភាគដត្ចើនដនះ ដយើងោចចូលចិតតកនងការគិត ដោយបានស៊ី
៌
ជំដៅ និង ដពញដលញជាងការគិតតជររដសើរៗ និង ជរររាក់ៗ ។ រ៉ាជនតដៅកនងករណ និង
៊ី
កាលដទស:ខ្លះ ជ លមិនអ្ំដណាយផល វាមិនោចដៅរួចដនះដទដ ើមប៊ីពិភាកា រ ឺក៏វ ិភាគ
សាច់ដរឿងដោយបានលំអ្ិតដនះ ។ ដទាះរ៊ីជាោ៉ា ងណា និោយជាទូដៅ ការគិតវាកាន់ជត
ត្រដសើរដៅដពលជ ល វាមានលកខណ:ស៊ីជំដៅ និង លអិតលអន់ ជាជាងដសើរៗ រ ឺក៏រាក់ៗ ។
7- Completeness :In most context , we prefer a thinking that is
deeply and completely rather than shallow and superficial thinking.
But in some cases when the time and circumstances not allow , it is
impossible to discuss or analyze issues in depth. Generally speaking ,
however, thinking is better when it is deep rather than shallow ,
thorough rather than superficial.
11. រទដ្ឋនការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ
ា
Critical Thinking Standard
៨-យតតិភាព: ជាចងដត្កាយ ការគិតដោយបានស៊ីជំដៅវាទាមទារ នូវការគិតររស់ដយើង
ដោយយតតិ្ម៌ ជ លវាគួរជត ដរើកទូលាយចិតត មិនលំដអ្ៀង និងរដរវ ិនិច័ចយ ។កតទាំងដនះ
ត
វាមានការលំបាកណាស់ដ ើមប៊ីដ្វើដៅបាន ដៅកនងការអ្នវតតន៍ ។
8- Fairness : Finally , critical thinking demands that our thinking be
fair , that is , open-minded , impartial and free of distorting biases
and preconceptions. That is very difficult to achieve in practice.
12. ការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ សំរារ់ជំនួញ
Critical Thinking for Business
ដៅកនងររ ិោកាសជំនួញ អ្នក ឹកនំ និង នដោជិកជ លមានតំនលគឺជាអ្នកជ លគិតបាន
ោ៉ា ង្រ់រេ័សដដ្ឋយខ្លួនឯង កនងការកំណត់នូវលទធភាព និងជំដរ ើសននសកមមភាពដដ្ឋយ
ជផអកដលើ ំដណាះស្រសាយជ លសមដេតផល និងត្រករដដ្ឋយកនត្ម ។ ការគិតដោយបាន
ស៊ីជំដៅគឺមានសារ:សំខ្ន់ កនងការវាយតំនលចំដពាះ ដត្គ្នះថាក់ណាមួយជ លោចដកើត
ន
មាន ដៅកនងត្រតតិរតតិការ រ ឺក៏ដៅដពលជ លជសវងរកនូវមដ្ោបាយថម៊ីដផសងៗ ដ ើមប៊ីជួយ
រដងេើននូវត្រសិទភាពននមខ្ងារននជំនួញ និងទាក់ទាញនូវអ្តិថិជនថម៊ីៗ ។
ធ
In a business environment, the most valued leaders and employees
are ones that think quickly on their feet to identify possibilities and
choose a course of action based on the most logical and profitable
solution. Critical thinking is essential in assessing potential pitfalls in
an operation or when looking for new ways to improve business
function or draw in new customers.
13. ការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ សំរារ់ជំនួញ
Critical Thinking for Business
ិ
វ្៊ីសាស្រសតមួយចំនួនដ ើមប៊ីដ្វើដោយត្រដសើរដ ើចំដពាះ ការគិតដោយបានសជំដៅ ដៅកនង
៊ី
ជំនួញ :
១-ដរៀរចំកិចចត្រជំជ លសងេត់្ន់ដលើ តំរវការជ លតំរវដោយមាន ជផនការ និងការដរៀរចំ
ង ូ ូ
ដោយមានការជកសំរលដ ើមប៊ីដ្វើដោយកាន់ជតមានត្រសិទិភាព ដលើមខ្ងារនិមួយដៅកនង
ួ ធ
ត្រតតិរតតិការជំនួញ ។ ដៅកនងកំ ងកិចចត្រជំដនះ ផតល់នូវឪកាស ល់ រគគលិកកនងការផតល់
នូវ គំនិត និង មដ្ោបាយទាំងឡាយណាជ លជួយជំរញដោយលំេូរននការងារ និង ពត៌
មានដោយកាន់ជតត្រដសើរដ ើងសំរារ់អ្ងគភាព ។
Some approaches to improve critical thinking in business :
1- Host meetings that emphasize the need to plan and organize for
effective business function. During these meetings, offer the
opportunity for staff members to provide input on ways that better
flow can be created within the organization.
14. ការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ សំរារ់ជំនួញ
Critical Thinking for Business
២-ដរៀរចំផតល់នូវការដលើកទឹកចិតត សំរារ់ការដត្រើត្បាស់នូវការគិតបានស៊ីជំដៅដោយមាន
ត្រសិទិធភាព ។ ដៅកនងររ ិោកាសជំនួញ អ្នកជ លពូជកដលើកទឹកចិតតរំផតដនះ គឺអ្នកជ ល
ដចះផតល់នូវការដលើកទឹកចិតតជររដត្ចើនទំរង់ដៅតម រគគលនិមួយៗ ជ លមាន ូចជា
េិរញ្ញវតថ ការតំដ ើងតំជណង រ ឺក៏រជនថមនូវការទំនួលខ្សត្តូវ រ ឺការផសពវផាយជា
សាធារណ: រ ឺក៏ការសរដសើរ ។ ដេើយកតទាំងដនះ ោចជួយផតល់ ល់រគគលិក ដ ើមប៊ីជំរញ
ត
ដោយមានការគិតដត្ចើនជថមដទៀតដលើរំជររំរលននសានភាពននជំនួញ។
ួ ថ
2 - Offer incentive for effective critical thinking practices. In a
business climate, the best motivators are ones that offer money,
promotions, more responsibility or public displays of gratitude or
congratulations. These can be given to staff members to encourage
thinking more closely about business situations.
15. ការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ សំរារ់ជំនួញ
Critical Thinking for Business
3-ផតល់ ល់នដោជិកនូវឪកាសដ្វើការងារដដ្ឋយឯករាជយ គឺវាមានន័យថាផតល់ដោយពួកដគ
នូវដសរ ៊ីភាពននការគិត ។ ឧ. ផតល់ដោយនដោជិកររស់អ្នកនូវ គំដរាងជាក់លាក់ណាមួយ
ដេើយផតល់ការជណនតិចតួចរំផត។ ដេើយត្រសិនដរើពួកដគ រក ំដណាះស្រសាយ
ចំដពាះរញ្ហមួយ ំណាក់កាលមតងៗ គឺវាមានន័យថាពួកដគគឺដគ្នរពជតតម ការជណនំមង
ា ត
ិ ឆ
មួយ ំណាក់ៗ ជាជាងដត្រើការគិត និងការវនិច័យររស់ពួកដគតល់ ។ ជំនញការគិត
ា
ដោយបានស៊ីជំដៅ គឺដយើងត្តូវដ្ឋក់នូវការសាកលបង ដោយរគគលដនះដចះដ្វើការនន និង
ការសំដរចចិតដដ្ឋយជផអកដលើ្នធាន(អ្វ៊ី)ជ លខ្លួនមាន ។
ត
3 - Give employees the opportunity to work independently. It means
give them a freedom of thinking. By example, give your employees a
specific project with limited guidance. If they are led through the
problem step-by-step it is unlikely that they are thinking on their
own, but rather following instructions. Critical thinking skills are put
to the test when an individual is made to call on their own resources.
16. ការគិតដោយបានស៊ីជំដៅ សំរារ់ជំនួញ
Critical Thinking for Business
៤-អ្ដញ្ើជ ញវាគមិនជំនញដ ើមប៊ីផល់ការរងាត់រងាញដលើជំនញននការគិតបានស៊ីជំដៅដនះ។
ត ា ា
វាគមិនោជ៊ីព និងោចផតល់នូវភាពស៊ីជំដៅជ លត្រករដដ្ឋយតំនល ដលើត្រធានរទដនះ ជ ល
ោចជួយបាស់រូរ នូវទសសនទានររស់នដោជិក និងដលើកទឹកចិតពួកដគ ដោយមានការ
ល ត ត
ត្រុងត្រយ័តន ជថមដទៀតចំដពាះការសំដរចចិតររស់ពួកដគ ។
ត
4 - Invite professional speakers to offer instruction on critical
thinking skills. Professional speakers will have valuable insights
that can help change perspectives of employees and encourage
them to be more conscious of their decisions.
17. Critical thinking, she said, is an organized and disciplined way of thinking logically with clarity and precision by using an approach that’s fair and accurate and focusing on informatio
Bonnie Hagemann’s Concept
- Applied Critical Thinking by Bonnie Hagemann, CEO
of Executive Development Associates Inc. :
“Even though critical thinking may seem like a soft or unquantifiable skill,
it’s actually a key competency for leaders who operate in today’s business
climate. In fact, the lack of critical thinking can lead to questionable
decisions, which in turn could potentially tarnish a business’ reputation.”
“Critical thinking is an organized and disciplined way of thinking logically
with clarity and precision by using an approach that’s fair and accurate and
focusing on information that is relevant.”
18. Bonnie Hagemann’s Concept
The four components of critical thinking, according to
Hagemann are:
• Strategic thinking. This requires leaders to assess the business climate
and make the right decisions about where a company is going.
• Creative thinking. Creative thinking is essential for problem-solving
and growth. “If you think about it, everything that you touch, every building
that you walk in started with creative thinking. “So it’s imperative that we
have great creative thinkers in our leadership.”
• Problem solving. Problem solving is being able to assess a problem, cut
it down to the bare bones and deal with it as quickly as possible.
• Decision making. decision making is an often as a test of character and
being able to make tough decisions and have the willingness to be held
accountable. “That intellectual fortitude and courage is also a very
important piece.”
19. References:
1- http://talentmgt.com/articles/view/lessons-on-critical-
thinking-from-netflix-debacle
2- http://www.ehow.com/how_improve-business-critical-
thinking-skills
3- http://en.wikipedia.org/wiki/Critical_thinking
4- Critical Thinking , Second Edition, McGraw-Hill
International Edition 2007, page 2 to 9
