ส่งงานที่4 เรื่องร่มบ่อสร้าง GM53010910181

1. เรื่องร่มบ่อสร้าง จัดทำโดย น.ส. ประรินยะ รัตนสิทธิ์ เรียนกลุ่มที่ 12 รหัส 53010910181 GM อ้างอิง: www.moohin.com

2. ประวัติความเป็นมา ร่มบ่อสร้าง ในสมัยโบราณมีพระธุดงค์รูปหนึ่งมาปักกลดที่บ้านบ่อสร้าง ตำบลต้นเปา อำเภอสันกำแพงจังหวัดเชียงใหม่ ปรากฎว่ามีลมแรงพัดกลดเสียหายใช้การไม่ได้ ชายชราชื่อนายเผือก เป็นชาวบ้านบ่อสร้างได้ซ่อมให้ แล้วก็เกิดความคิดว่า ถ้ากลดมีคันยาวก็จะใช้ถือไปไหนมาไหนได้สะดวกจึงคิดดัดแปลงจากกลดโดยใส่คันร่มเข้าไปจนกลายเป็นร่ม ในสมัยแรกๆ ก็ใช้สีของเปลือกไม้ทาเป็นลักษณะสีพื้นสีเดียวคือสีแดง ครั้นต่อมาได้วิวัฒนาการเขียนลวดเป็นดอกไม้ โดยทาพื้นเป็นสีต่างๆตั้งแต่อดีตจนปัจจุบันหมู่บ้านบ่อสร้างก็ยังคงทำร่มกันทุกครัวเรือนและเป็นหมู่บ้านเดียวในประเทศไทยที่ยังรักษาเอกลักษณ์ในการทำร่มนี้ไว้

3. หมู่บ้านทำร่มบ่อสร้าง หมู่บ้านทำร่มบ่อสร้าง สินค้าพื้นเมืองที่ได้รับความนิยมอย่างมาก ในหมู่นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศอย่างหนึ่ง คือ ร่มหมู่บ้านที่มีชื่อเสียงในการทำร่ม ของจังหวัดเชียงใหม่ คือ หมู่บ้านทำร่มบ่อสร้าง อยู่ในเขตอำเภอสันกำแพงห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ตาม ถนนสายเชียงใหม่-สันกำแพง 9 กม.มีทางแยก ซ้ายมือเข้าไปอีกประมา 500 เมตร นักท่องเที่ยวสามารถเดิน ชมการทำร่ม ซึ่งส่วนมากจะทำกันใต้ถุนบ้าน แล้วนำออกมาวางเรียงรายเต็มกลางลานบ้าน เพื่อผึ่งแดดให้ แห้ง ทำให้แลดูสวยงามอย่างยิ่งด้วยสีสัน และลวดลายบนร่มนั้นสะดุดตาผู้พบเห็น

4. ผ้าฝ้ายและกระดาษสา ซึ่งแต่ละชนิดมีวิธี ทำอย่างเดียวกัน ถ้าหากนักท่องเที่ยวประสงค์จะชมขั้น ตอนการผลิต เจ้าของบ้านก็จะทำการอธิบายตั้งแต่การทำกระดาษสาไปจนถึงวาด ลวดลายบนร่มให้ชม ทั้งนี้เพราะการทำกระดาษสายังใช้กรรมวิธีเก่าแก่ที่น่าสนใจมาก โดย ใช้วิธีง่าย ๆ และส่วนใหญ่ทำด้วยมือล้วนๆ ร่มที่ผลิตในหมู่บ้านบ่อสร้างนี้มี 3 ชนิด ด้วยกันคือ ร่มที่ทำด้วย ผ้าแพร ผ้าฝ้ายและกระดาษสา ซึ่งแต่ละชนิดมีวิธี ทำอย่างเดียวกัน ถ้าหากนักท่องเที่ยวประสงค์จะชมขั้น ตอนการผลิต เจ้าของบ้านก็จะทำการอธิบายตั้งแต่การทำกระดาษสาไปจนถึงวาด ลวดลายบนร่มให้ชม ทั้งนี้เพราะการทำกระดาษสายังใช้กรรมวิธีเก่าแก่ที่น่าสนใจมาก โดย ใช้วิธีง่าย ๆ และส่วนใหญ่ทำด้วยมือล้วนๆ

5. ลักษณะของร่มกระดาษที่มีคุณภาพดี ๑. มีรูปทรงสวยงาม ๒. โครงร่มและส่วนประกอบของร่มจะต้องมีความเรียบร้อยแข็งแรง ๓. กระดาษที่ใช้ปิดร่มมีความหนาพอสมควร ๔. สีและน้ำมันที่ใช้ทาไม่ตกและหลุดลอกได้ง่าย ๕. เวลาใช้สามารถกางขึ้นลงได้สะดวก การทำร่มเพื่อให้มีคุณภาพดี ๑. คัดเลือกวัตถุดิบเอาแต่ชนิดที่มีคุณภาพดี ๒. กรรมวิธีในการผลิตทั้งสิ้นการประกอบร่มทุกขั้นตอนจะต้องทำ ด้วยความประณีตเสมอ ๓. การเก็บรักษาร่ม และส่วนประกอบของร่มจะต้องมีการป้องกันตัวแมลงต่างๆ มิให้มาทำลายร่มได้

6. ขนาดของร่มกระดาษสาแบ่งออกได้เป็น 5 ขนาด ๑. ร่มขนาด ๔๔ นิ้ว ๒. ร่มขนาด ๒๐ นิ้ว ๓. ร่มขนาด ๑๗ นิ้ว ๔. ร่มขนาด ๑๔ นิ้ว ๕. ร่มขนาด ๑๐ นิ้ว วัตถุดิบและส่วนประกอบของร่ม ร่มกระดาษใช้วัตถุดิบและส่วนประกอบ คือ ๑. หัวร่ม ตุ้มร่ม ทำด้วยไม้เนื้ออ่อน เช่นไม้โมกมัน ไม้สมเห็ด ไม้ซ้อ ไม้ตะแบก และไม้เนื้ออ่อนชนิดอื่นๆ เมื่อไม้แห้งแล้วไม่หดตัวมาก การที่เลือกเอาไม้เนื้ออ่อนเป็นหัวร่มตุ้มร่มนั้นเพราะว่าไม้เนื้ออ่อน สะดวกแก่การกลึงและผ่าร่องซี่ ๒. ซี่ร่ม ทำด้วยไม่ไผ่ ไม้ไผ่ที่จะนำมาทำเป็นซี่ร่มต้องมีลักษณะปล้องของไม้ไผ่จะต้องยาวถึง ๑ ฟุตขึ้นไป เนื้อไม้ไม่หนาน้อยกว่า ๑ นิ้ว และเป็นไม้ที่มีอายุตั้งแต่ ๒ ปีขึ้นไป ไม้อ่อนใช้ไม่ได้

7. เพราะไม้อ่อนเวลาแห้งแล้วไม้หดตัวมาก และตัวมอดยังชอบกินอีกด้วย ๓. กระดาษปิดร่ม ใช้กระดาษที่มีเนื้อนิ่มไม่แข็งกระด้าง และมีความหนาพอสมควร แต่เท่านี้นิยมกันมากได้แก่กระดาษสา และกระดาษห่อของสีน้ำตาล ๔. น้ำมันทาร่ม ใช้ทาด้วยนำมันมะมื่อ หรือนำมันทัง ๕. สีทาร่ม ใช้ทาด้วยสีน้ำมัน๖. น้ำยางปิดร่ม ใช้ปิดด้วนน้ำยางตะโก หรือ น้ำยางมะค่า ๗. ด้าย ที่ใช้ในการร้อยประกอบส่วนต่างๆ ของร่มใช้ด้ายดิบหรือด้ายมันนำมา กรอเป็นเส้นและตีควบเป็นเกลียวตามขนาดที่ต้องการ ๘. คันร่ม ใช้ไม้เนื้ออ่อนกลึงหรือทำด้วยไม้ไผ่ถ้าเป็นไม้ไผ่ต้องใช้ปลายไม้ขนาดเล็ก หรือต้นไผ่ขนาดเล็กก็ได้ วัดเส้นผ่านศูนย์กลางของลำต้นไม่เกิน 7/8 นิ้ว และต้องมีรูข้างในด้วยเพื่อสะดวกในการติดสปริงดันร่ม ๙. หวายสำหรับพันด้ามร่ม ถ้าคันร่มทำด้วยไม้ไผ่ตรงส่วนที่เป็นด้ามถือ จะต้องพันด้วยเส้นหวายผ่าซีกขนาดเล็ก ( หวายเลียด ) หรือจะใช้ เส้นพลาสติกพันแทนก็ได้

8. ๑๐. ปลอกสวมหัวร่ม ใช้ใบลาน ใบตาล หรือกระดาษหนา ที่มีความหนาใกล้เคียงกันก็ได้ ๑๑. น้ำมันสำหรับผสมกับสี ใช้น้ำมันก๊าด ๑๒. ห่วงร่ม ทำจากเส้นตอกไม้ไผ่ ขดเป็นวงกลมและพันด้วยกระดาษสาให้รอบชุบน้ำยางตะโกและตากแดดให้แห้ง ๑๓. โลหะครอบหัวร่ม ทำด้วยแผ่นปั๊มหรือพลาสติกปั๊มก็ได้