Οι σημειώσεις της παρουσίασης του 10ου κεφαλαίου της Γεωγραφίας της Ε' τάξης Περισσότερες πληροφορίες για την παρουσίαση και την ανάπτυξη του κεφαλαίου στην ιστοσελίδα της "Σχολικής Αποθήκης" στο link:
http://educationalstorageegeo.weebly.com/10-nuetasigmaiota974tauiotakappaalpha-sigmaupsilonmupilambda941gammamualphataualpha-kappaalphaiota-nuetasigmaiota940.html
10. Μεγάλα νησιωτικά συμπλέγματα και νησιά της Ελλάδας
1. Θάλαττα- θάλαττα*
3ος Κύκλος
10ο Κεφάλαιο
*Θάλασσα - θάλασσα
Ουσιαστικό
θάλαττα θηλυκό
● αττικός τύπος του θάλασσα
Θάλαττα, θάλαττα!: η ιστορική κραυγή νόστου των υπό των Ξενοφώντα Μυρίων όταν
αντίκρισαν τον Εύξεινο Πόντο (401 π.Χ.) (από την Βικιπαίδεια)
2. Σε αυτό το κεφάλαιο θα
μάθετε:
● Για τα μεγάλα ελληνικά νησιά
και νησιωτικά συμπλέγματα
● Σε ποια πελάγη βρίσκονται τα
μεγάλα νησιά και νησιωτικά
συμπλέγματα
10ο Κεφάλαιο: Μεγάλα
νησιωτικά συμπλέγματα της
Ελλάδας
Δημιουργία Πέτρος Μιχαηλίδης - Δάσκαλος
Το video να προβληθεί δυο φορές, την πρώτη χωρίς υπότιτλους και την
δεύτερη με υπότιτλους, ανάμεσα στις προβολές μπορούν να γίνουν
ερωτήσεις όπως:
● Πόσα νησιά περίπου υπάρχουν στην Ελλάδα;
● Τι είναι νησιωτικό σύμπλεγμα
● Εκτός από τα νησιά τα οποία αποτελούν τα ελληνικά συμπλέγματα ,
τι άλλο θα μάθουμε σε αυτό το κεφάλαιο; (Για τη μορφολογία του
εδάφους τους)
Όσες ερωτήσεις δεν απαντηθούν επαναλαμβάνονται μετά την δεύτερη
προβολή
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι στόχοι του μαθήματος
3. Εικόνα 10.1: Ύδρα
Εικόνα 10.2: Μύκονος
Θα πάμε στη Φολέγανδρο,
στις Σπέτσες και στην Ύδρα,
πιο ομορφότερα νησιά
στα μάτια μου δεν είδα…
Νησιώτικο τραγούδι
Παρατηρώντας τις
εικόνες 10.1, 10.2,
10.3 ας αναφέρουμε
μερικά στοιχεία που
χαρακτηρίζουν τα
νησιά μας
Εικόνα 10.3: Σπέτσες
Παρατηρώντας τις εικόνες βλέπουμε ότι τα ελληνικά νησιά χαρακτηρίζονται από
δαντελωτές ακτές, πεντακάθαρα νερά, οργανωμένα λιμάνια, γραφικά αιγαιοπελαγίτικα
σπίτια, παλιά αρχοντικά, απουσία πυκνής βλάστησης κ.ά. Μπορούμε να διακρίνουμε
επίσης ανεμόμυλους, στενά σοκάκια, φοίνικες, ψαρόβαρκες, τα οποία, μεταξύ άλλων,
συνθέτουν το μαγευτικό τοπίο των ελληνικών νησιών.
4. Χρησιμοποιήστε το
γεωμορφολογικό χάρτη
της Ελλάδας, για να
βρείτε τα μεγαλύτερα
ελληνικά νησιά.
Ομάδες νησιών που
βρίσκονται στην ίδια
θαλάσσια περιοχή
συνιστούν ένα νησιωτικό
σύμπλεγμα. Τα κυριότερα
νησιωτικά συμπλέγματα της
Ελλάδας είναι: οι Κυκλάδες,
οι Σποράδες, τα
Δωδεκάνησα, τα Επτάνησα
και τα νησιά του Ανατολικού
Αιγαίου. Βρες στο χάρτη σε ποιο πέλαγος ανήκει το κάθε
νησιωτικό σύμπλεγμα.
Ορισμένα νησιά
της χώρας μας, όπως η
Σαντορίνη, η Μήλος, η
Νίσυρος,
δημιουργήθηκαν από
εκρήξεις ηφαιστείων. Ο
επισκέπτης αυτών των
νησιών αντιλαμβάνεται
την ύπαρξη των
ηφαιστείων από το
χρώμα των
πετρωμάτων και τη
μυρωδιά θειαφιού.
Βρείτε στο χάρτη της
Ελλάδας σε ποιο
νησιωτικό σύμπλεγμα
βρίσκονται τα νησιά
αυτά.
Θέμα 1ο: Μεγαλύτερα ελληνικά νησιά.
Κατά σειρά είναι: Κρήτη, Εύβοια, Λέσβος, Ρόδος, Χίος, Κεφαλονιά, Κέρκυρα, Σάμος,
Λύμνος, Νάξος, Ζάκυνθος, Άνδρος, Θάσος, Λευκάδα, Κως
Τα links της πρώτης στήλης
● Το πρώτο link οδηγεί σε πολυχάρτη του Φωτόδεντρου, για την ολοκλήρωση
της δραστηριότητας
● Το δεύτερο link οδηγεί σε video του Φωτόδεντρου με θέμα “Η χώρα μου από
ψηλά: Θάλασσες”
Θέμα 2ο: Συμπλέγματα και πελάγη
Στο Αιγαίο βρίσκονται: Οι Κυκλάδες, οι Σποράδες, τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του
Ανατολικού Αιγαίου.
Στο Ιόνιο: Τα Επτάνησα
Τα links της δεύτερης στήλης
Τα links κάτω από τα συμπλέγματα
● Το πρώτο link οδηγεί σε σελίδα το Φωτόδεντρου που περιέχει τα νησιά
ταξινομημένα και με στοιχεία για την έκταση και τον πληθυσμό τους.
● Το δεύτερο link οδηγεί σε μια τρισδιάστη εικόνα των Ιονίων στο
Φωτόδεντρο
● Το τρίτο link οδηγεί σε μια τρισδιάστη εικόνα της Κρήτης στο Φωτόδεντρο
5. ● Το τέταρτο link οδηγεί σε μια τρισδιάστη εικόνα του Ν. Λασιθίου στο
Φωτόδεντρο
● Το πέμπτο link οδηγεί σε μια τρισδιάστη εικόνα του Ευβοϊκού κόλπου στο
Φωτόδεντρο
Τα links κάτω από την δραστηριότητα εύρεσης του πελάγους που ανήκει κάθε
σύμπλεγμα
● Το πρώτο οδηγεί σε 3D χάρτη με την θέση των 10 μεγαλύτερων νησιών,
είναι αρχείο kmz και πρέπει να κατέβει στον υπολογιστή και να ανοίξει με το
Google Earth
● Το δεύτερο οδηγεί σε κρυπτόλεξο με τα 10 μεγαλύτερα νησιά. (αν δεν
αναγνωρίζει την κωδικοποίηση ο Chorme δουλεύει στο firefox κανονικά)
Θέμα 3ο: Σαντορίνη και Μήλος βρίσκονται στις Κυκλάδες, η Νίσυρος στα
Δωδεκάνησα
Το link της τρίτης στήλης οδηγεί σε πολιτικό πολυχάρτη της Ελλάδας στο
Φωτόδεντρο
6. Περίπου το 1/5 της συνολικής επιφάνειας της
Ελλάδας αποτελείται από νησιά. Όπως έχουμε ήδη
μάθει, τα ελληνικά νησιά είναι περισσότερα από 2.000
και τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται στο Αιγαίο
πέλαγος. Τα δέκα μεγαλύτερα σε έκταση ελληνικά
νησιά είναι:
1. Kρήτη
2. Eύβοια
3. Λέσβος
4. Pόδος
5. Xίος
6. Kεφαλονιά
7. Kέρκυρα
8. Σάμος
9. Λήμνος
10. Nάξος
Βρείτε σε ποιο πέλαγος βρίσκονται τα νησιά αυτά.
Μορφολογία του εδάφους: Το έδαφος των
ελληνικών νησιών, κυρίως στο Αιγαίο, είναι γενικά
ορεινό. Μικρές πεδιάδες υπάρχουν στα παράλια και οι
ακτές τους έχουν πλούσιο και πολύπλοκο διαμελισμό.
Τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου
πελάγους είναι κομμάτια της μεγάλης στεριάς
που ονομαζόταν Αιγηίδα και υπήρχε στην
περιοχή πριν από 7 εκατομμύρια χρόνια. Η
Αιγηίδα ήταν το Αιγαίο πέλαγος, όπως και
ολόκληρη η περιοχή στα βόρεια της Κρήτης,
στα νότια του Αίμου, στα δυτικά της Μικράς
Ασίας και στα ανατολικά του Ιονίου πελάγους.
Με τον καιρό η Αιγηίδα κατακερματίστηκε
εξαιτίας ορισμένων δυνάμεων που έδρασαν
στο εσωτερικό της Γης, με αποτέλεσμα άλλα
τμήματά της να ανυψωθούν και άλλα να
βυθιστούν.
Η Κρήτη βρέχεται από τα βόρεια από το Αιγαίο και νότια από το Λιβυκό πέλαγος
Στο Αιγαίο βρίσκονται: Εύβοια, Λέσβος, Ρόδος, Χίος, Σάμος, Λήμνος, Νάξός
Στο Ιόνιο: Κεφαλλονιά και Κέρκυρα
Το πρώτο link οδηγεί σε γεωμορφολογικό πολυχάρτη της Ελλάδας στο
Φωτόδεντρο
Το δεύτερο link οδηγεί σε quiz του Φωτόδεντρου σχετικού με τα ελληνικά νησιά.
7. Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...
Αιγαίο: Η κοιτίδα του Ελληνισμού
Το Αιγαίο ενώνει δύο ηπείρους, την Ασία και την
Ευρώπη. Ενώνει δύο θάλασσες, τον Εύξεινο Πόντο και τη
Μεσόγειο. Επίσης βρίσκεται πολύ κοντά στους πρώτους
ανατολικούς πολιτισμούς και στην Αφρική. Λόγω της
θέσης του, το Αιγαίο έγινε χώρος συνάντησης του
πολιτισμού της Ανατολής και του σύγχρονου πολιτισμού
της Δύσης. Έτσι στο χώρο του διαμορφώθηκε ένας
πολιτισμός που έχει στοιχεία και από τους δύο.
Ο ελληνικός πολιτισμός αναπτύχθηκε στα παράλια
της Μικράς Ασίας και κατόπιν στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Είναι ένας πολιτισμός που πρώτα δημιούργησε αξίες,
όπως αυτή του ανθρωπισμού (ο άνθρωπος ως άτομο),
της δημοκρατίας (ο άνθρωπος ως πολίτης), του
αθλητισμού (ο άνθρωπος λάτρης της σωματικής
ομορφιάς), της επιστήμης (ο άνθρωπος ως ερευνητής) και
της φιλοσοφίας (ο άνθρωπος ως στοχαστής).
Γεωγραφικό γλωσσάριο
Νησιωτικό σύμπλεγμα: ομάδα μικρών και μεγάλων
νησιών που βρίσκονται σε μια θαλάσσια περιοχή.
Ομαδική δραστηριότητα (προαιρετική)
Επειδή εμείς οι Έλληνες ιστορικά είμαστε στενά
συνδεδεμένοι με τα νησιά της χώρας μας, ας
χωριστούμε σε τρεις ομάδες, για να κάνουμε μια
ιστορική προσέγγιση της νησιωτικής Ελλάδας. Η
πρώτη ομάδα βρίσκει τα νησιά που είναι
συνδεδεμένα με την ελληνική μυθολογία και γράφει
μερικούς από τους σχετικούς μύθους. Η δεύτερη
ομάδα ασχολείται με το ρόλο που έπαιξαν τα νησιά
και οι νησιώτες μας στον αγώνα για την ανεξαρτησία
από τον τουρκικό ζυγό. Η τρίτη ομάδα βρίσκει
στοιχεία για τη συμμετοχή των νησιών και των
κατοίκων τους στην περίοδο της σύγχρονης ιστορίας.
(Η δεύτερη και τρίτη ομάδα, καθοδηγείται από τον
δάσκαλο ή τη δασκάλα).
Πρώτη ομάδα
Νησιά που είναι συνδεδεμένα με την ελληνική μυθολογία είναι:
Η Κρήτη (Μινωικός Πολιτισμός, Μινώταυρος) η Ιθάκη (Οδύσσεια) Κέρκυρα (νησί των
Φαιάκων), η Δήλος (Τόπος γέννησηςτων θεών Απόλλων και Άρτεμις) η Ρόδος
(Κολοσσός της Ρόδου)
Δεύτερη ομάδα
Νησιά που έπαιξαν ρόλο στον αγώνα για την απελυθέρωση είναι:
Η Χίος (σφαγή της Χίου) οι Σπέτσες ( Λασκαρίνα Μουμπουλίνα) η Μύκονος (Μαντώ
Μαυρογένους) η Ύδρα (Ανδρέας Μιαούλης) τα Ψαρά (Κωνσταντίνος Κανάρης)
Τρίτη ομάδα
Νησιά που έπαιξαν και παίζουν ρόλο στην περίοδο της σύγχρονης ιστορίας:
Η Κρήτη (Ελευθέριος Βενιζέλος) η Κέρκυρα (Ιωάννης Καποδίστριας) η Ζάκυνθος
(Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος) η Σκιάθος (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης) η
Τήνος (Γιαννούλης Χαλεπάς)
Τα links οδηγούν στα 2 μέρη του ντοκιμαντέρ με τίτλο “Αιγαίο: Η θαλάσσια γέφυρα”
8. Τετράδιο εργασιών - Δραστηριότητα 1η
Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;
Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο
α) Τα Επτάνησα είναι νησιά του Ιονίου πελάγους
β) Στις Σποράδες ανήκει και η Μύκονος
γ) Το έδαφος των νησιών μας είναι γενικά πεδινό
δ) Νησιωτικό σύμπλεγμα είναι ομάδα μικρών και μεγάλων
νησιών σε μια θαλάσσια περιοχή
ε) Το μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων είναι η Ρόδος
Σ
Σ
Σ
Λ
Λ
