Dane badawcze: warsztaty dla redaktorów i wydawców Natalia Gruenpeter, Nikodem Rycko Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Waszawskiego, Platforma Otwartej Nauki “Practical perspectives on scientific publishing”, 21.10.2019 Warsztat organizowany w ramach wydarzenia "Praktyczne perspektywy publikowania naukowego", 21.10.2019 http://pon.edu.pl/1000

1. Otwarte dane badawcze:
warsztaty dla wydawców
i redaktorów
dr Natalia Gruenpeter, dr Nikodem Rycko
Praktyczne perspektywy publikowania naukowego
21 października 2019, Warszawa

2. Dane badawcze
● dane liczbowe,
● dokumenty tekstowe,
notatki,
● kwestionariusze, wyniki
badań ankietowych,
● nagrania audio i wideo,
fotografie,
● zawartość baz danych,
● oprogramowanie,
● wyniki symulacji
komputerowych,
● protokoły laboratoryjne,
opisy metodologiczne
● ...

3. Dane badawcze
Wszystko co zostało
wyprodukowane lub wytworzone
w ramach prowadzonych badań.
Dane zebrane, zaobserwowane lub
wytworzone jako materiał do
analizy, w celu uzyskania
oryginalnych wyników
naukowych.
Zarejestrowane materiały
o charakterze faktograficznym,
powszechnie uznawane przez
społeczność naukową za
niezbędne do oceny wyników
badań naukowych.

4. Dane badawcze
Wszystko co zostało
wyprodukowane lub wytworzone
w ramach prowadzonych badań.
Dane zebrane, zaobserwowane lub
wytworzone jako materiał do
analizy, w celu uzyskania
oryginalnych wyników
naukowych.
Zarejestrowane materiały
o charakterze faktograficznym,
powszechnie uznawane przez
społeczność naukową za
niezbędne do oceny wyników
badań naukowych.
wyniki badań - opracowane i
zinterpretowane dane badawcze,
najczęściej prezentowane w
formie publikacji (artykułów
naukowych lub monografii)

5. Publikacje → artykuły naukowe
Otwarte udostępnianie publikacji
Publikacje a dane badawcze
Dane badawcze
Otwarte udostępnianie danych
ocena jakości działalności naukowej
wymóg: polityki otwartości -
przyjmowane przez uczelnie, instytuty
naukowo-badawcze, instytucje
finansujące badania naukowe
korzyści: widoczność, łatwość
wyszukiwania i cytowania,
zasięg i oddziaływanie, promocja
dorobku naukowców i instytucji
wymóg: polityki otwartości
● program Horyzont 2020,
● niektóre czasopisma
korzyści: odpowiednie opracowanie i
opisanie, możliwość skorzystania z
danych ponownie, rozwój nauki: nowe
opracowania, łączenie z innymi danymi

6. plan zarządzania danymi
badawczymi (DMP)
- jako załącznik do wniosku
o finansowanie projektu

7. Program
Horyzont 2020
● publikacje naukowe - wymóg
otwartego udostępniania
publikacji
● dane badawcze - pilotażowy
program udostępniania danych
wedle określonych zasad
● “open by default” - domyślnie
dane powinny zostać
udostępnione jak najszybciej co
najmniej w zakresie koniecznym
do weryfikacji ustaleń zawartych
w publikacjach,
● opcja “opt out” - w kilku
uzasadnionych sytuacjach,
● “as open as possible, as closed as
necessary”,
● zasady FAIR

8. Program
Horyzont 2020
● możliwość “opt out”
w uzasadnionych
sytuacjach,
● sytuacje “opt out”
mogą wiązać się z
kwestiami prawnymi
{

9. Prawne ograniczenia
udostępniania danych
● prawo własności
intelektualnej
● ochrona danych
osobowych
● zobowiązania umowne
(np. obowiązek
zachowania poufności)
● ochrona dóbr
osobistych
● przepisy regulujące
wykonywanie zawodów
● przepisy o tajemnicach
prawnie chronionych
● ……...

10. Konieczność ustalenia
1. Jakie prawa powstają?
2. Komu przysługują?
3. Czy pozwalają na
udostępnianie danych?

11. Prawa własności
intelektualnej
1. do poszczególnych
elementów zbioru danych
2. do zbioru jako całości
a. prawa autorskie
b. prawa sui generis do
zbioru danych

12. Możliwość
udostępnienia danych
1) przysługiwanie praw
temu, kto zamierza
udostępnić
2) działanie w granicach
dozwolonego użytku
3) zgoda uprawnionego

13. Wolne licencje
● CC0
● CC-BY
● CC-BY-SA
❏ PDDL
❏ ODC-By
❏ ODbL

14. Polityka otwartości
w zakresie danych
badawczych
- perspektywa
czasopism
● coraz więcej czasopism
przyjmuje polityki
otwartości w zakresie
danych badawczych
● to proces, który
uzupełnia i wspiera
wymogi formułowane w
tym zakresie przez
instytucje finansujące
badania naukowe,
uczelnie i instytuty
naukowo-badawcze
● ma to wpływ na
wiarygodność i
odtwarzalność
wyników badań
naukowych

15. https://www.nature.com/nature-research/editorial-policies

16. https://journals.plos.org/plosone/s/data-availability

17. Polityka otwartości
w zakresie danych
badawczych
- perspektywa
czasopism
● Co należy uwzględnić w
polityce otwartości?

18. https://www.ands.org.au/working-with-data/publishing-and-reusing-data/data-journals/data-policies-and-journals

19. Transparency and Openness Promotion
Wytyczne dotyczące przejrzystości i otwartości badań stworzone przez
Centre of Open Science

20. Transparency
and Openness
Promotion (TOP)
● Poziom 1
Disclosure. Artykuł musi
zawierać informację o tym,
czy dane są dostępne, a
jeżeli tak - jak można
uzyskać do nich dostęp.
Centre for Open Science

21. Transparency
and Openness
Promotion (TOP)
● Poziom 2
Mandate.
Z artykułem powiązane
muszą być dane badawcze
zamieszczone w
repozytorium. Jeżeli dane
nie mogą zostać
udostępnione z powodów
etycznych lub prawnych
autorzy muszą dołączyć
informację na ten temat i
dostarczyć dane w takim
zakresie, w jakim to
możliwe.
Centre for Open Science

22. Transparency
and Openness
Promotion (TOP)
● Poziom 3
Verify
Wymagana jest
weryfikacja, czy dane
pozwalają na replikację
badania.
Dane muszą być
udostępnione, aby
zweryfikować, czy mogą
zostać użyte do badania
replikującego wyniki
zaprezentowane w
artykule.
Centre for Open Science

23. Centre for Open Science, CC- BY,
https://cos.io/blog/landscape-open-data-policies/