Prezentacja: dr Anna Wałek (Biblioteka Politechniki Gdańskiej Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu OpenAIRE 2020, Polska Polityki otwartości w Polsce Cześć 2: dane badawcze 25 listopada 2020, online OpenAIRE National Workshop in Poland (2020), organized as part of the OpenAIRE Advance project, was be devoted to the implementation of open access policies in Polish scientific institutions. http://pon.edu.pl/politykiotwartosci/

1. Centrum Kompetencji Otwartej Nauki w Bibliotece Politechniki
Gdańskiej
działalność szkoleniowa i konsultacyjna
w zakresie otwierania danych badawczych
dr Anna Wałek
Biblioteka Politechniki Gdańskiej
Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu OpenAIRE - DANE, część 2.
25.11.2020 r.

3. Otwarte Dane Badawcze
• 3.04.2019 – list otwarty Dyrektora Narodowego Centrum Nauki Zbigniewa
Błockiego, w którym zapowiada wprowadzenie do konkursów grantowych
NCN formularza, który zawierać będzie skrócony plan zarządzania danymi
badawczymi (ang. data management plan)
• Plan ten ma być uzupełniony na etapie składania raportu końcowego i
oceniany po zakończeniu realizacji projektu
• Zasady te zaczęły obowiązywać od czerwca 2019 roku, kiedy można było
składać wnioski w konkursach wrześniowych
• Plan zarządzania danymi badawczymi – najczęściej zadawane pytania
Wymagania NCN względem danych badawczych

6. Otwarte Dane Badawcze – Open Research Data (ORD)
Dane badawcze to wszelkie dane, które zostały zebrane, zaobserwowane bądź
stworzone podczas procesu badawczego mającego na celu otrzymanie oryginalnych
wyników naukowych.
W zależności od tego, w jaki sposób bądź w jakich celach powstały, możemy wyróżnić
m.in. dane obserwacyjne, eksperymentalne, symulacje, kompilacyjne, czy też dane
referencyjne.
Aby dane badawcze mogły zostać określone jako otwarte należy je udostępnić w taki
sposób, aby każdy miał do nich nieograniczony dostęp oraz mógł je dowolnie
wykorzystywać, modyfikować i upowszechniać.

7. Datasety
Dane badawcze najczęściej udostępniane są w postaci
tzw. datasetów, czyli zbiorów stanowiących pewną
odrębną całość i zawierających dane powiązane z jedną
publikacją, projektem naukowym, bądź eksperymentem.

8. FAIR DATA
Aby pomóc naukowcom w odpowiednim przygotowaniu oraz udostępnianiu danych
badawczych sformułowano zasady FAIR.
FAIR to akronim czterech angielskich przymiotników opisujących to, jakie powinny
być dane badawcze.
• Findable – Możliwe do odnalezienia
• Accessible – Dostępne
• Interoperable – Interoperacyjne
• Reusable – Możliwe do ponownego użycia

9. FAIR DATA
Metadane w jak najlepszy sposób zrozumiałe dla programów komputerowych

10. Otwarte Dane Badawcze
Zasady dotyczące umieszczania danych FAIR
• Licensing
• Standards
• Vocabulary
• Methodologies
• Software,
• Documentation
• Data repository
• Metadata
• Persistent
identifier (DOI)
• Naming
convention
• Keywords
• Versioning Findable (mogą
być łatwo
znajdowane)
Accessible
(dostępne)
Reusable
(wielokrotnego
użytku)
Interoperable
(interoperacyjne)

11. Udostępnianie danych badawczych
Ogólna zasada dotycząca udostępniania danych badawczych brzmi:
Dane powinny być tak otwarte, jak to możliwe i na tyle zamknięte, na ile to jest konieczne

12. Plan Zarządzania Danymi (Data Management Plan)
dokument opisujący czynności wykonywane na każdym etapie pracy z danymi badawczymi.

13. MOST DANYCH: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy
– etap II: Open Research Data”

14. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy

15. Centrum Kompetencji (ang. Open Science Competence Center)
Otwarte Dane Badawcze

16. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
początki idei Centrum Kompetencji w Bibliotece PG

17. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy–
etap II: Open Research Data” Centrum Kompetencji

18. Centrum Kompetencji (ang. Open Science Competence Center)
GŁÓWNE ZADANIA:
• szkolenia oraz konsultacje dla naukowców obejmujące tematykę Open Science pod
kątem różnorodności praktyk komunikacji naukowej w poszczególnych dyscyplinach
naukowych
• pomoc w tworzeniu Planu Zarządzania Danymi pod kątem wymagań agencji
fundingowych
• doradztwo w zakresie prawa autorskiego
• indeksacja danych badawczych
• dbanie o jakość metadanych
• pomoc w zakresie cytowania danych badawczych
• promocja dorobku naukowego
• ewaluacja dorobku naukowego
(Pixabay license: https://pixabay.com/pl/vectors/bieg-ko%C5%82a-z%C4%99bate-sprocket-cog-295455/)
Otwarte Dane Badawcze

19. Otwarte Dane Badawcze

20. Otwarte Dane Badawcze
W okresie od września 2019 do września 2020 r. skonsultowano, zweryfikowano i zatwierdzono
blisko 180 planów

21. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy–
etap II: Open Research Data” Centrum Kompetencji

22. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – zespół techniczny CUI

23. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – zespół techniczny – TASK

24. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – zespoły merytoryczne

25. MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – narzędzia
• Repozytorium Danych Badawczych
• Baza Polityk Open Access polskich czasopism naukowych
• System dla czasopism i materiałów z konferencji
• Wirtualny mikroskop

26. Projekt
„MOST DANYCH: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy
– etap II: Open Research Data”
współfinansowany jest
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020

27. Dziękuję za uwagę