1.
Centrum Kompetencji Otwartej Nauki w Bibliotece Politechniki
Gdańskiej
działalność szkoleniowa i konsultacyjna
w zakresie otwierania danych badawczych
dr Anna Wałek
Biblioteka Politechniki Gdańskiej
Krajowe Warsztaty Otwartego Dostępu OpenAIRE - DANE, część 2.
25.11.2020 r.

2.
Otwarte Dane Badawcze
• 3.04.2019 – list otwarty Dyrektora Narodowego Centrum Nauki Zbigniewa
Błockiego, w którym zapowiada wprowadzenie do konkursów grantowych
NCN formularza, który zawierać będzie skrócony plan zarządzania danymi
badawczymi (ang. data management plan)
• Plan ten ma być uzupełniony na etapie składania raportu końcowego i
oceniany po zakończeniu realizacji projektu
• Zasady te zaczęły obowiązywać od czerwca 2019 roku, kiedy można było
składać wnioski w konkursach wrześniowych
• Plan zarządzania danymi badawczymi – najczęściej zadawane pytania
Wymagania NCN względem danych badawczych

3.
Otwarte Dane Badawcze – Open Research Data (ORD)
Dane badawcze to wszelkie dane, które zostały zebrane, zaobserwowane bądź
stworzone podczas procesu badawczego mającego na celu otrzymanie oryginalnych
wyników naukowych.
W zależności od tego, w jaki sposób bądź w jakich celach powstały, możemy wyróżnić
m.in. dane obserwacyjne, eksperymentalne, symulacje, kompilacyjne, czy też dane
referencyjne.
Aby dane badawcze mogły zostać określone jako otwarte należy je udostępnić w taki
sposób, aby każdy miał do nich nieograniczony dostęp oraz mógł je dowolnie
wykorzystywać, modyfikować i upowszechniać.

4.
Datasety
Dane badawcze najczęściej udostępniane są w postaci
tzw. datasetów, czyli zbiorów stanowiących pewną
odrębną całość i zawierających dane powiązane z jedną
publikacją, projektem naukowym, bądź eksperymentem.

5.
FAIR DATA
Aby pomóc naukowcom w odpowiednim przygotowaniu oraz udostępnianiu danych
badawczych sformułowano zasady FAIR.
FAIR to akronim czterech angielskich przymiotników opisujących to, jakie powinny
być dane badawcze.
• Findable – Możliwe do odnalezienia
• Accessible – Dostępne
• Interoperable – Interoperacyjne
• Reusable – Możliwe do ponownego użycia

6.
FAIR DATA
Metadane w jak najlepszy sposób zrozumiałe dla programów komputerowych

7.
Otwarte Dane Badawcze
Zasady dotyczące umieszczania danych FAIR
• Licensing
• Standards
• Vocabulary
• Methodologies
• Software,
• Documentation
• Data repository
• Metadata
• Persistent
identifier (DOI)
• Naming
convention
• Keywords
• Versioning Findable (mogą
być łatwo
znajdowane)
Accessible
(dostępne)
Reusable
(wielokrotnego
użytku)
Interoperable
(interoperacyjne)

8.
Udostępnianie danych badawczych
Ogólna zasada dotycząca udostępniania danych badawczych brzmi:
Dane powinny być tak otwarte, jak to możliwe i na tyle zamknięte, na ile to jest konieczne

9.
Plan Zarządzania Danymi (Data Management Plan)
dokument opisujący czynności wykonywane na każdym etapie pracy z danymi badawczymi.

10.
MOST DANYCH: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy
– etap II: Open Research Data”

11.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy

12.
Centrum Kompetencji (ang. Open Science Competence Center)
Otwarte Dane Badawcze

13.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
początki idei Centrum Kompetencji w Bibliotece PG

14.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy–
etap II: Open Research Data” Centrum Kompetencji

15.
Centrum Kompetencji (ang. Open Science Competence Center)
GŁÓWNE ZADANIA:
• szkolenia oraz konsultacje dla naukowców obejmujące tematykę Open Science pod
kątem różnorodności praktyk komunikacji naukowej w poszczególnych dyscyplinach
naukowych
• pomoc w tworzeniu Planu Zarządzania Danymi pod kątem wymagań agencji
fundingowych
• doradztwo w zakresie prawa autorskiego
• indeksacja danych badawczych
• dbanie o jakość metadanych
• pomoc w zakresie cytowania danych badawczych
• promocja dorobku naukowego
• ewaluacja dorobku naukowego
(Pixabay license: https://pixabay.com/pl/vectors/bieg-ko%C5%82a-z%C4%99bate-sprocket-cog-295455/)
Otwarte Dane Badawcze

16.
Otwarte Dane Badawcze

17.
Otwarte Dane Badawcze
W okresie od września 2019 do września 2020 r. skonsultowano, zweryfikowano i zatwierdzono
blisko 180 planów

18.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy–
etap II: Open Research Data” Centrum Kompetencji

19.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – zespół techniczny CUI

20.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – zespół techniczny – TASK

21.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – zespoły merytoryczne

22.
MOST Wiedzy: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy –
etap II: Open Research Data”
Repozytorium danych – narzędzia
• Repozytorium Danych Badawczych
• Baza Polityk Open Access polskich czasopism naukowych
• System dla czasopism i materiałów z konferencji
• Wirtualny mikroskop

23.
Projekt
„MOST DANYCH: Multidyscyplinarny Otwarty System Transferu Wiedzy
– etap II: Open Research Data”
współfinansowany jest
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020

24.
Dziękuję za uwagę