1. «Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ. 1,10)
Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΚΘ΄ Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω (Α΄ Κορ. 8,8 – 9,2) Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος
Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 1727 19 Φεβρουαρίου 2012 Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
Ἡ εὐθύνη τοῦ σκανδάλου
«Οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω» (Α΄ Κορ. 8,13)
Σ ήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε Κυριακὴ τῶν Ἀ-
πόκρεων. Σὲ ὅλους τοὺς ναοὺς τῆς Ὀρθο-
δοξίας διαβάζεται ἡ περικοπὴ τῆς μελλούσης
νὰ τὴν κάνῃ ἀδιάβατη. Ὁ Κύριος μᾶς λέει ὅτι δὲν
εἶνε ἀδιάβατη, εἶνε ἁπλῶς «στενὴ καὶ τεθλιμμέ-
νη»(Ματθ. 7,14). Ἡ ὁδὸς αὐτὴ ἦταν κλεισμένη· ἕνα τε-
Κρίσεως. Τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο εἶνε τρομε- ράστιο ὁδόφραγμα ἀπέκλειε τὴν ὁδὸ πρὸς τοὺς
ρό. Ποιός ἁμαρτωλὸς δὲν τρομάζει; Ὅσο κι ἂν οὐρανούς· ἦταν τὸ ἁμάρτημα τοῦ Ἀδὰμ καὶ
προσπαθῇ κανεὶς νὰ διώξῃ τὴν ἰδέα τοῦ θανά- τῆς Εὔας, τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα. Κλει-
του καὶ τῆς κρίσεως, ἡ ἡμέρα ἐκείνη ἔρχεται, στὸς λοιπὸν ὁ δρόμος. Δὲ μπόρεσαν νὰ τὸν ἀ-
εἶνε βέβαιο. Θὰ ἔρθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου νὰ νοίξουν οὔτε προφῆτες, οὔτε πατριάρχες, οὔ-
κρίνῃ «τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ» (Ψαλμ. 9,9). τε ἄγγελοι. Τὸν ἄνοιξε – ποιός; τὸ αἷμα τοῦ Ἰ-
Θὰ κρίνῃ εἰδωλολάτρες, Ἰουδαίους, Χριστια- ησοῦ Χριστοῦ, ἡ θυσία τοῦ Ἐσταυρωμένου (πρβλ.
νούς. Τοὺς εἰδωλολάτρες μὲ τὴ φωνὴ τῆς συ- Ἑβρ. 10,20)· ἀπὸ τότε πλέον ὁ δρόμος αὐτὸς εἶνε βα-
νειδήσεως, τοὺς Ἰουδαίους μὲ τὸ Δεκάλογο. τός (πρβλ. «τρίβον βατὴν Πόλου τίθησιν ἡμῖν»εἱρμ. - καταβ. ἰαμβ. καν. Χριστουγ. α΄ ᾠδ.), καὶ τὸν
Ἡ δική μας ὅμως θέσι, τῶν Χριστιανῶν, τῶν βα- βάδισαν καὶ τὸν βαδίζουν ἀμέτρητοι ἅγιοι.
πτισμένων, ποὺ κοινωνοῦμε τὰ ἄχραντα μυ- Ἀλλ᾽ ὅπως στὸ δημόσιο δρόμο κακοποιοὶ ῥί-
στήρια καὶ «μπροστὰ στὰ μάτια μας ζωγραφί- χνουν πέτρες ἢ βάζουν νάρκες, ἔτσι καὶ στὸ
στηκε ὁ Χριστὸς ἐσταυρωμένος» (Γαλ. 3,1), θὰ εἶνε δρόμο πρὸς τὸν οὐρανό, ἔρχεται ὁ σατανᾶς καὶ
τραγική. Γιατὶ θὰ κριθοῦμε καὶ μὲ τὴ φωνὴ τὰ ὄργανά του καὶ παρεμβάλλουν σκάνδαλα.
τῆς συνειδήσεως, καὶ μὲ τὸ Δεκάλογο, ἀλλὰ Τί σκάνδαλα; Τὰ σκάνδαλα ἐδῶ εἶνε τὰ λόγια
πρὸ παντὸς μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ εἶνε ζυγα- καὶ τὰ ἔργα ἐκεῖνα, ποὺ σπρώχνουν ἰδίως τοὺς
ριὰ ἀκριβείας· θὰ ζυγιστῇ καὶ τὸ τελευταῖο πιὸ ἀδύναμους στὸ βάραθρο τῆς ἀπωλείας.
δράμι ἀρετῆς καὶ τὸ τελευταῖο δράμι κακίας. Σκάνδαλο γιὰ τὸ παιδὶ γίνονται οἱ κακοὶ γο-
Δὲν τρέμετε, δὲ φοβᾶστε; Ἐγὼ εἶμαι ἁμαρ- νεῖς, ὅταν δὲν προσέχουν καὶ μπροστὰ στὸ ἀ-
τωλὸς καὶ τρέμω τὴν ἡμέρα ἐκείνη, ποὺ θὰ θῷο ἐκεῖνο ἀγγελούδι αἰσχρολογοῦν, βωμο-
στηθῇ τὸ δικαστήριο, θ᾽ ἀνοιχθοῦν βιβλία, καὶ λοχοῦν, ὅταν τὸ ἀντρόγυνο μαλώνῃ διαρκῶς.
ἄγγελοι θὰ τρέχουν γιὰ νὰ συλλέξουν «τοὺς Σκάνδαλο γιὰ τὸ μαθητὴ εἶνε ὁ δάσκαλος, ὅ-
ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν καὶ τὰ σκάνδαλα» (Ματθ. ταν στὸ σχολεῖο εἰρωνεύεται ἱεροὺς θεσμούς,
13,41). Ναὶ «τὰ σκάνδαλα»! Καὶ γιὰ σκάνδαλα λέει ἐμπαίζῃ τὰ θεῖα, διδάσκῃ ἀθεΐα. Ἀκόμη χειρό-
σήμερα καὶ ὅλο τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα. τερο σκάνδαλο γίνεται ὁ κληρικός, ὅταν ὡς ἱ-
*** ερεὺς δὲν ἐκτελῇ τὰ καθήκοντά του, ὅταν ὡς
Ἀκοῦμε «σκάνδαλο». Τί εἶνε τὸ σκάνδαλο; ἀρχιερεὺς καταλαμβάνῃ θρόνο ὄχι γιὰ νὰ διδά-
Στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, ἀγαπητοί μου, σκάνδα- ξῃ καὶ φωτίσῃ ἀλλὰ μᾶλλον γιὰ νὰ θησαυρίσῃ.
λο στὴν κυριολεξία εἶνε μία πέτρα ποὺ ῥίχνει Σκάνδαλο γίνεται ὁ ἄρχοντας, ποὺ κατέχει ἀ-
κάποιος στὸ δημόσιο δρόμο, καὶ καθὼς περ- ξίωμα, ἀλλὰ δὲν δείχνει ἐνδιαφέρον γιὰ τὰ
νάει ὁ ἀνύποπτος διαβάτης σκοντάφτει πάνω κοινά. Σκάνδαλο γίνεται γενικὰ ὁ καθένας γιὰ
της, πέφτει καὶ τσακίζεται. Σκάνδαλο λοιπὸν τὸν πλησίον του, ὅταν δὲν προσέχῃ τὴ ζωή του.
εἶνε τὸ πρόσκομμα στὸ δημόσιο δρόμο. Γεμᾶτος ὁ κόσμος ἀπὸ σκάνδαλα. Δὲν ὑπάρ-
Ἀλλ᾽ ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς δρόμους αὐτοὺς ὑπάρ- χει κάποιο μέρος, κάποιο λιμάνι ἤρεμο ἀπὸ
χει καὶ μία ἄλλη ὁδός, πνευματική, ἡ ὁδὸς πρὸς σκάνδαλα; Ἂς πᾶμε λοιπὸν στὴν Ἐκκλησία!
τὸν οὐρανό. Ἀρχίζει ἀπὸ τὴ γῆ καὶ φθάνει ἐκεῖ! Ἀλλὰ δυστυχῶς ἡ ἐκκλησία μας δὲν βρίσκε-
Εἶνε ὡραία ὁδός, ἀλλὰ ὁ διάβολος προσπαθεῖ ται σήμερα στὸ ὕψος τῆς ἀποστολῆς της. Κι

2. 2
ὅταν λέω ἐκκλησία δὲν ἐννοῶ τὸ θεῖο καθί- τῶν, ὁ Χριστὸς εἶπε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς
δρυμα, ἐννοῶ τὴν ἀνθρώπινη πλευρά του μὲ προτιμότερο νὰ μὴ ἐγεννᾶτο (βλ. Ματθ. 26,24). Καὶ ἄλ-
τὶς ἀτέλειες ποὺ παρουσιάζει. Μπαίνει κανεὶς λοτε εἶπε· «Οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδά-
στὸ ναὸ νὰ ἐκκλησιαστῇ, καὶ ἀπὸ τὸ ἕνα μέ- λων»· ὅποιος μὲ λόγια καὶ ἔργα σκανδαλίζει
ρος τὸ παγκάρι καὶ οἱ ἐπίτροποι, ἀπὸ τὸ ἄλλο κάποιον, καὶ τὸν πιὸ ἀσήμαντο, εἶνε προτιμό-
οἱ ψαλτάδες μὲ τὶς φωνασκίες καὶ τὴν εὐρω- τερο νὰ κρεμάσῃ στὸ λαιμό του μυλόπετρα καὶ
παϊκὴ μουσικὴ ποὺ μετέτρεψε τὴν ἐκκλησία νὰ καταποντιστῇ στὴ θάλασσα. «Ὃς δ᾽ ἂν σκαν-
σὲ θέατρο, ἀπὸ τὸ ἄλλο οἱ ἱερεῖς μὲ τὴν ἀνευ- δαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόν-
λάβεια καὶ τὴ φιλοχρηματία τους, ὅλα αὐτὰ των εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύ-
διώχνουν τοὺς Χριστιανοὺς ἀπὸ τὴν Ἐκκλη- λος ὀνικὸς εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ κατα-
σία, καὶ πηγαίνουν ἄλλοι στοὺς φράγκους, ποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης» (Ματθ. 18,6-7).
ἄλλοι στοὺς προτεστάντες, ἄλλοι στοὺς ἰε- Τί θέλει ὁ Χριστὸς νὰ πῇ μ᾽ αὐτά; Συνιστᾷ,
χωβῖτες· ἔτσι ἡ Ἐκκλησία συνεχῶς ἀραιώνει. ὅπως λένε μερικοί, τὴν αὐτοκτονία; Ἄπαγε
τῆς βλασφημίας! Δὲ λέει τέτοιο πρᾶγμα, ὄχι.
***
Τὸ σκάνδαλο, εἴτε τὸ κάνει παπᾶς ἢ τὸ κά- Ἐννοεῖ τοῦτο· ἂν κάποιος ἔχῃ γίνει δημόσιο
νει ἐπίσκοπος ἢ τὸ κάνει ἡ μάνα ἢ τὸ κάνει ὁ σκάνδαλο καὶ ἔχῃ ταραχθῆ μιὰ ὁλόκληρη κοι-
πατέρας ἢ τὸ κάνει ἀξιωματικὸς ἢ τὸ κάνει ὑ- νωνία, αὐτὸς ν᾽ ἀποσυρθῇ στὴν ἀφάνεια, νὰ φύ-
πουργὸς ἢ τὸ κάνει ὁποιοσδήποτε ἄλλος, εἶ- γῃ, νὰ κλειστῇ σ᾽ ἕνα μοναστήρι ἢ νὰ πάῃ μα-
νε ἁμαρτία μεγάλη. Καὶ εἶνε τόσο μεγαλύτε- κριὰ στὸ ἐξωτερικό, ὅπως γινόταν παλαιότε-
ρη ὅσο ὑψηλότερη εἶνε ἡ θέσις ποὺ κατέχει ρα, νὰ μὴν ἀκούγεται τὸ ὄνομά του καὶ σκανδα-
ὁ σκανδαλοποιός. Δὲ μᾶς ἔφερε ὁ Θεὸς σ᾽ λίζῃ. Τώρα ἀντιθέτως σκανδαλοποιοὶ μεγάλοι
αὐτὸ τὸν κόσμο γιὰ νὰ γκρεμίζουμε καὶ νὰ κα- ἔχουν τὴν ἀξίωσι νὰ βρίσκωνται στοὺς θρό-
ταστρέφουμε· δὲ μᾶς ἔφερε γιὰ νὰ βαπτίζου- νους καὶ τὶς θέσεις τους καὶ νὰ κυβερνοῦν.
με «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ ***
τοῦ ἁγίου Πνεύματος» καὶ μετὰ νὰ τοὺς «ξε- Ἀλλὰ πέστε μου, ἀγαπητοί μου, ὑπάρχει καν-
βαφτίζουμε» μὲ τὰ σκάνδαλά μας. Δὲ μᾶς ἔ- εὶς ποὺ δὲν σκανδάλισε ποτέ κανένα, οὔτε ἕ-
φερε γιὰ νὰ εἴμαστε σκότος, ἀλλὰ γιὰ νὰ εἴ- να μικρὸ παιδί, οὔτε μιὰ γυναῖκα; Ἀμφιβάλλω.
μαστε φῶς· ὁ κάθε Χριστιανὸς πρέπει νὰ εἶνε Ὅλοι μας κατὰ κάποιο τρόπο σκανδαλίσαμε
«φῶς» καὶ «ἅλας» μέσα στὴν κοινωνία (βλ. Ματθ. 5,13- τὸν πλησίον, εἴτε μὲ λόγια εἴτε μὲ ἔργα εἴτε μὲ
14), νὰ προσπαθῇ μὲ τὴ ζωή του νὰ φέρῃ καὶ τὴν ἐν γένει συμπεριφορά μας. Ὅλοι εἴμαστε
ἄλλους στὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ. Νά ποιό εἶνε τὸ σκανδαλοποιοί, στὸ βαθμὸ μόνο διαφέρουμε.
μεγαλύτερο ἐμπόδιο στὴν ἐξάπλωσι τοῦ Χρι- Πῶς μπορεῖ ν᾽ ἀποφευχθῇ ἢ νὰ θεραπευθῇ
στιανισμοῦ, τὰ σκάνδαλα τῶν «χριστιανῶν». ὁ σκανδαλισμός; Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ποὺ
Πῆγαν ἱεραπόστολοι στὴν Ἀφρικὴ νὰ διδά- ἔφτασε σὲ μεγάλο ὕψος ἀρετῆς, στὴ σημερι-
ξουν τὸν Χριστιανισμό. Καὶ θὰ ἦταν σήμερα νὴ ἀποστολικὴ περικοπὴ λέει, ὅτι ὁ ἴδιος ἔκα-
Χριστιανοὶ ὄχι μόνο ἡ Ἀφρικὴ ἀλλὰ καὶ ὅλος νε γι᾽ αὐτὸ μεγάλες θυσίες· καὶ δικαιώματα καὶ
ὁ κόσμος. Βλέπουν ὅμως τὴν ἀσυνέπεια, τὰ ἐξυπηρετήσεις καὶ ἀνέσεις, ὅλα τὰ θυσίασε.
σκάνδαλα τῶν λεγομένων «χριστιανῶν», καὶ «Οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα», λέει, εἶμαι
λένε· Καλὸ τὸ Εὐαγγέλιο, θαυμάσιος ὁ Χρι- διατεθειμένος νὰ μὴ φάω ποτέ κρέας, «ἵνα
στός, ἀλλὰ φυλαχτῆτε ἀπὸ τοὺς «χριστια- μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω» (Α΄ Κορ. 8,13).
νούς»!… Συνεπῶς τὸ μεγαλύτερο ἐμπόδιο Ἔχοντας ὑπ᾽ ὄψιν αὐτὰ ἂς προσπαθήσου-
στὴν ἱεραποστολὴ εἶνε ἡ δική μας ὑποκριτικὴ με νὰ ῥυθμίσουμε τὴ ζωή μας. Γονεῖς, ἐκπαι-
ζωή. Καὶ ἐδῶ στὴν πατρίδα μας, ἐὰν ἐμεῖς οἱ δευτικοί, κληρικοί, ἄρχοντες, μὴ γινώμαστε
κληρικοὶ ποὺ φοροῦμε τὸ ῥάσο ἀλλὰ καὶ κά- σκάνδαλο. Νὰ ζοῦμε μὲ πίστι καὶ ἀρετή, μὲ ἁ-
θε ὀρθόδοξος ἤμασταν ὑπόδειγμα βίου, ἡ γνότητα, μὲ ἐγκράτεια, μὲ σωφροσύνη, μὲ δι-
Ἑλλὰς θὰ ἦταν παράδεισος, οὐράνιο βασί- καιοσύνη, πρὸ παντὸς μὲ ἀγάπη. Νὰ ζοῦμε ἐ-
λειο. Μὲ τὰ σκάνδαλα ὁ λαός μας σπρώχνεται δῶ σὰν φωτεινὰ ἀστέρια, κι ὅταν ἔρθῃ ἡ ὥρα
στὴν ἀθεΐα, στὴν ἀπιστία, στὴν ἄβυσσο. νὰ φύγουμε ἀπ᾽ τὴ ζωὴ αὐτὴ καὶ νὰ φτάσου-
Γι᾽ αὐτὸ ὁ Χριστὸς τονίζει τὴν εὐθύνη τῶν με στοὺς οὐρανούς, νὰ μᾶς ἀξιώσῃ ὅλους ὁ
σκανδαλοποιῶν. Δὲ θέλω ν᾽ ἀκούσετε ἐμένα, Θεὸς ν᾽ ἀκούσουμε ἐκεῖ τὴ φωνὴ τοῦ Κυρίου·
ἀκοῦστε τί λέει ὁ Χριστός. Σὲ λίγες περιπτώ- «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κλη-
σεις ὁ Κύριος ἤλεγξε τόσο αὐστηρὰ ὅσο στὴν ρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλεί-
περίπτωσι τῶν σκανδαλοποιῶν. Γιὰ τὸν Ἰού- αν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου» (Ματθ. 25,34)· ἀμήν.
δα, ποὺ ἔγινε σκάνδαλο στὸν κύκλο τῶν μαθη- (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Ἰωάννου Γαργαρέττας - Ἀθηνῶν τὴν 17-2-1963 μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 21-2-2012.