Ελληνικός Εμφύλιος 1823-1825

13/10/2016 Νικήτας Βουγιουκλής 1
Η αδελφοκτόνος πάλη των Kάϊν και Άβελ
(Παλαιά Διαθήκη)
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΤΟΥ 1823-1825

• Κάποιοι Φίλοι με ρωτούν γιατί ασχολούμαι με αυτά τα πονήματα. Η απάντηση είναι
απλή. Προσπαθώ να καλύψω τα κενά που έχω στις γνώσεις μου πάνω σε θέματα για τα
οποία έχω περιέργεια και ενδιαφέρον. Επομένως μπορεί κάποιος να πει ότι γράφω για
θέματα τα οποίa δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτά η θέματα τα οποία προσπαθώ να φέρω στη
μνήμη μου ξανά.
• Επειδή πάντα εύρισκα σαν πιο αποτελεσματικό τρόπο μάθησης τη γραφή, για το λόγο
αυτό κρατώ σημειώσεις από ότι διαβάζω (cut & paste) τα οποία και μεταφέρω σε μορφή
Power Point Presentation. Επομένως δεν κάνω πρωτογενή έρευνα αλλά παρουσιάζω μόνο,
σε κάποια οργανωμένη μορφή, τις πληροφορίες που αντλώ από τις πηγές μου τις οποίες
καμιά φορά εμπλουτίζω με videos η ακόμα και με μουσική.
• Ελπίζοντας ότι κάποιοι από τους φίλους μου θα έχουν το ίδιο ενδιαφέρον μάθησης, τα
διανέμω σε αυτούς πιστεύοντας ότι στη χειρότερη περίπτωση θα τους βάλω στο κόπο να
κάνουν ένα DELETΕ.
MΦΧ
ΝΙΚΗΤΑΣ
nvougiouklis@yahoo.com
13/10/2016 2Νικήτας Βουγιουκλής

ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣΠΡΟΕΣΤΟΣ (ΚΟΤΣΑΜΠΑΣΗΣ)

Η ΠΕΡΙΡΡΕΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
• Ο πιο επικίνδυνος εμφύλιος πόλεμος στη
νεότερη ιστορία της Ελλάδας μπορεί να
χαρακτηριστεί αυτός της περιόδου 1823–1825
καθόσον οι συνέπειές του παραλίγο να
κατάστρεφαν την απελευθερωτική επανάσταση
των Ελλήνων.
• Μόλις τη τελευταία στιγμή, η επαναστατημένη
Ελλάδα, μπόρεσε να μαζέψει τα οικτρά
αποτελέσματα του εμφυλίου αυτού και να
παλέψει με όσες δυνάμεις της απέμεναν για τη
τελική επικράτηση.
• Οι πραγματικές αιτίες του εμφυλίου αυτού
μπορούν να εντοπσθούν πριν από την κήρυξη
της επανάστασης, με τις διαφωνίες μεταξύ των
Φαναριωτών και Κοτζαμπάσηδων με τους
οπλαρχηγούς και τους Φιλικούς της
Πελοποννήσου.
• Μήλο της έριδας ήταν η μεταεπαναστατική
διακυβέρνηση του νέου κράτους και το ποιος
θα νεμόταν την εξουσία.
• Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ιδιαίτερα
μετά τις πρώτες επιτυχίες της επανάστασης,
ο ξένος παράγοντας (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία)
έπαιξε σημαντικό ρόλο όχι μόνο στην τελική
επικράτηση της αλλά και στις εσωτερικές
διαμάχες των επαναστατημένων.
• Οι δύο πρώτες ομάδες διεκδίκησης της
εξουσίας ήταν η παράταξη των πολιτικών και
εκείνη των στρατιωτικών. Η παράταξη των
πολιτικών περιελάμβανε τους προκρίτους-
κοτζαμπάσηδες του Μοριά και τις τοπικές

δημογεροντίες που εκπροσωπούσαν την
ολιγαρχική πολιτική παράταξη και εκείνη των
στρατιωτικών με τη μεγάλη πλειοψηφία των
οπλαρχηγών και φιλικών, που αποτελούσαν την
δημοκρατική παράταξη.
• Η ολιγαρχική παράταξη είχε σαν κύριο όργανο
εξουσίας, την «Πελοποννησιακή
Γερουσία» που ιδρύθηκε στις 26 Μαίου του
1821 στη Μονή Καλτεζών.
• Οι στρατιωτικοί έχοντας να επιτελέσουν το
σημαντικό έργο της εκδίωξης των Οθωμανών
από ολόκληρη την Πελοπόννησο και να
εξαπλώσουν την επανάσταση στα νησιά και την
Στερεά Ελλάδα είχαν αφήσει την εξουσία στα
χέρια των πολιτικών.
• Μετά την συντριβή του Δράμαλη στα μέσα του
1822 οι οπλαρχηγοί (Κολοκοτρωνης, Τσόκρης,
Πλαπούτας, Νικήτας Σταματελόπουλος, κτλ)
μαζί με τον Υψηλάντη και την Πελοποννησιακή
Γερουσία, είχαν αποσπάσει την εμπιστοσύνη
όλων των χωρικών και του απλού λαού και
είχαν εξελιχθεί σε δυναμικό πόλο διεκδίκησης
της εξουσίας επειδή είχαν πρωτοστατήσει στην
συντριβή του μεγάλου Τουρκικού Σώματος και
στην σωτηρία των Ελλήνων και της
Επανάστασης .
• Αντίθετα, σε εκείνη την ιστορική συγκυρία, το
γόητρο της Κυβέρνησης που είχε σχηματιστεί
από την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και
ελεγχόταν από τους Πελοποννήσιους
προκρίτους που δεν συμμετείχαν στην
Πελοποννησιακά Γερουσία, καταβαραθρώθηκε
επειδή κατέφυγε πανικόβλητη στα πλοία όταν
φάνηκε ο κίνδυνος του πολυάριθμου εχθρού,
χωρίς να κάνει τίποτε για να αντιμετωπίσει την
κρισιμότητα της κατάστασης.

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΜΟΝΗΣ ΚΑΛΤΕΖΩΝ

ΜΟΝΗ ΤΩΝ ΚΑΛΤΕΖΩΝ

• Οι πολιτικοί διέβλεπαν ότι οι στρατιωτικοί-
οπλαρχηγοί με την δύναμη που διέθεταν θα
μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να γίνουν εμπόδιο
στις βλέψεις τους για την εδραίωση της
εξουσίας τους.
• Η οξύτητα της αντιπαλότητας μεταξύ των δύο
ομάδων οφείλετο σε ένα βαθμό στις
προσωπικές φιλοδοξίες ορισμένων αλλά μία
αντικειμενική θεώρηση για τις πραγματικές
αιτίες δεν μπορεί να αγνοήσει ότι οι πρόκριτοι
της Πελοποννήσου έβλεπαν ότι τα προνόμια,
που από πολλές γενεές διέθεταν και που
θεωρούσαν δεδομένα και αιώνια, απειλούντο
από ανερχόμενες δυνάμεις, των οποίων την
ανάδειξη δεν είχαν υπολογίσει, αλλά και που,
ακόμη και αν είχαν υπολογίσει, δεν μπορούσαν
να ανεχθούν.
• Επί πλέον έβλεπαν με πολύ άσχημο μάτι την
ανάδειξη των στρατιωτικών στελεχών, που
επήρχετο μέσω των πολεμικών επιχειρήσεων
και των πρώτων στρατιωτικών επιτυχιών και
ήθελαν να αποκλείσουν τους στρατιωτικούς
από κάθε λόγο στις εξελίξεις.
• Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Κυβέρνηση, καθώς
πλησίαζε το τέλος της θητείας της, με έγγραφό
της στις 9 Νοεμβρίου 1822 προκήρυξε εκλογές
σε όλες τις επαρχίες για την εκλογή
πληρεξουσίων.
• Ταυτόχρονα ο τοπικός οργανισμός της
Πελοποννησιακής Γερουσίας, υπό την ηγεσία
του προκρίτου Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και σε
στενή συνεργασία με τον στρατιωτικά
παντοδύναμο πλέον Κολοκοτρώνη, προκήρυξε
και αυτός εκλογές με χωριστό έγγραφο που
απέστειλε στις επαρχίες.

• Η πολιτική αντιπαράθεση ήταν τόσο έντονη,
ώστε στις αρχές Ιανουαρίου 1823 οι
πληρεξούσιοι που επηρεάζονταν από τους
οπλαρχηγούς και την Πελοποννησιακή
Γερουσία βρίσκονταν στο Ναύπλιο και οι
υπόλοιποι των προκρίτων και των νησιωτών στο
Άστρος, αρνούμενοι να προσέλθουν στο
Ναύπλιο που βρισκόταν υπό την στρατιωτική
επιρροή του Κολοκοτρώνη.
• Τελικά η Συνέλευση έγινε στο Άστρος
Κυνουρίας στις αρχές Μαρτίου του 1823 με τις
δύο παρατάξεις , ένοπλες σαν έτοιμες για
πόλεμο, να έχουν στρατοπεδεύσει εναντίον
αλλήλων στις γύρω τοποθεσίες από το Άστρος
και με ένα τότε μικρό ρυάκι,το σημερινό
ποταμό Τάνο, να τις χωρίζει.
• Στις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης αυτής
διαμορφώθηκαν τρεις παρατάξεις, όπως αυτή
των Φιλικών, που αποτελείτο από
δημοκρατικούς με κυρίαρχες μορφές τον
Κολοκοτρώνη και τον Δ. Υψηλάντη, αυτή των
κοτζαμπάσηδων του Μοριά και τέλος αυτή των
Υδραίων καραβοκύρηδων που συνεργάζονταν
με τους Ρουμελιώτες.
• Οι δύο τελευταίες, Κοτζαμπάσηδες και Υδραίοι,
είχαν την απόλυτη πλειοψηφία στην
εθνοσυνέλευση έχοντας επιτύχει δύναμη 150
πληρεξουσίων.
• Στη θέση του προέδρου της συνέλευσης
εκλέχθηκε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ενώ
ο Θεοδώρητος Βρεσθένης πήρε τη θέση του
αντιπροέδρου και ο Θεόδωρος Νέγρης τη θέση
του αρχιγραμματέα.
• Πρόεδρος του Βουλευτικού εκλέχθηκε ο
Ιωάννης Ορλάνδος.

ΤΟ ΑΣΤΡΟΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΑΝΟΣ

• Η Εθνοσυνέλευση εξέλεξε το νέο Εκτελεστικό με
τους Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Σωτήρη
Χαραλάμπη, Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα
Μεταξά.
• Είναι γνωστό ότι ενώ ο Δημήτριος Υψηλάντης
έγινε, στην αρχή, αποδεκτός σαν αρχηγός της
επαναστατημένης Ελλάδας από όλες τις
ομάδες στο τέλος παραμερίσθηκε από τον
Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που δεν τον
περιέβαλε με ιδιαίτερη και εκτίμηση ...
• Στην Εθνοσυνέλευση αυτή έγινε ο πρώτος
προϋπολογισμός του νέου Κράτους, με
αποτέλεσμα που δεν άφηνε κανένα περιθώριο
για την κρισιμότητα της κατάστασης: Τα έξοδα
του πρώτου εξαμήνου του 1823 θα ανέρχονταν
σε 38 εκατομμύρια γρόσια και τα έσοδα σε
μόλις 12 εκατομμύρια γρόσια . Η ανάγκη
εξωτερικού δανεισμού ήταν πλέον αναγκαία.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΟΡΛΑΝΔΟΣ

• .
ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΙΜΗΣ ΣΩΤ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ
ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1823 - ΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ
Α. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ
Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΕΤΑΞΑΣ

– Σημείωση: Γρόσι είναι η ελληνική ονομασία για
το κουρούς, που είναι υποδιαίρεση της τούρκικης
λίρας και ισούται με το 1/100 της.
– Σημείωση: Εκτελεστικό/Βουλευτικό:
Το Εκτελεστικό και το Βουλευτικό ήταν τα δύο
Σώματα που συστήθηκαν και αποτέλεσαν την
"Προσωρινή Διοίκηση" όπως αυτή θεσπίστηκε
στη Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου
το 1822 ηοποία και διακήρυξε την ανεξαρτησία
της Ελλάδας. Το Εκτελεστικό ήταν πενταμελές και
κατά τους τύπους υπάγονταν στο άλλο Σώμα
το Βουλευτικό τις αποφάσεις του οποίου όφειλε
να εκτελεί.
• Όσο συνεδρίαζε η Εθνοσυνέλευση, τα
κομματικά πάθη στο Ναύπλιο οξύνονταν
επικίνδυνα.
• Ο νεαρός γιος του Κολοκοτρώνη ο "Γενναίος",
φανατικός αντικυβερνητικός κηρυγμένος κατά
του συμβιβασμού με τους «πολιτικούς», σε
συνεργασία με τον Πλαπούτα αποφάσισαν να
εκκαθαρίσουν την πόλη από τους τακτικούς
φιλοκυβερνητικούς στρατιώτες που βρίσκονταν
υπό τις διαταγές του Φιλέλληνα Κουπερνάτι.
• Με αφορμή έναν από τους συνήθεις
διαπληκτισμούς μεταξύ των στρατιωτών του με
τους τακτικούς, ο Γενναίος τους επιτέθηκε με
σφοδρότητα μέσα στους δρόμους του
Ναυπλίου σκοτώνοντας τέσσερις και
τραυματίζοντας επτά.
• Στην διαμάχη επενέβη ο Πλαπούτας, ως
φρούραρχος της Ακροναυπλίας, διατάζοντας
τον Κουπερνάτι να αποχωρίσει από το Ναύπλιο
εντός 2 ωρών, κάτι που όντως έγινε.
• Η Εθνοσυνέλευση του Άστρους διέλυσε όλους
τους τοπικούς οργανισμούς (κυρίως για να
απαλλαγεί από την Πελοποννησιακή Γερουσία)

κατάργησε τον βαθμό της Αρχιστρατηγίας για
να θίξει τον Κολοκοτρώνη και να μειώσει την
επιρροή του, ενώ ταυτόχρονα διόρισε άλλους
50 στρατηγούς, κάνοντας και άλλες αθρόες
προαγωγές ασήμαντων στρατιωτικών ώστε να
αυξήσει τα στρατιωτικά της ερείσματα και να
διασπάσει το μέτωπο των οπλαρχηγών.
• Οι αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης αυτής
θεωρήθηκαν ως ανοιχτή πρόκληση από την
παράταξη των Κολοκοτρωναίων που είχε
αγνοηθεί και αποδυναμωθεί αλλά και από τον
Φαναριώτη Θεόδωρο Νέγρη, τον Δημήτριο
Υψηλάντη, την οικογένεια των Δεληγιάνιδων
προκρίτων της Καρύταινας και τον πρόκριτο της
Ηλείας Γεωργίου Σισίνη που είχαν αποκλεισθεί
από όλα τα αξιώματα και ένιωθαν να χάνουν
έδαφος.
• Το σκηνικό για την έναρξη του καταστροφικού
για την επαναστατημένη Ελλάδα εμφυλίου
πολέμου είχε πιά στηθεί. Ο εμφύλιος πόλεμος
ήταν προ των πυλών.
• Σε εκείνη την πολιτική συγκυρία ο
Κολοκοτρώνης συμφιλιώνεται με τους
προκρίτους Δεληγιαννηδες, παραδοσιακούς του
ανταγωνιστές στην Καρύταινα,
αρραβωνιάζοντας τον εννιάχρονο γιό του
Κωνσταντίνο με την συνομήλικη του
μοναχοκόρη του Κανέλου Δεληγιάννη.
• Αυτά τα γεγονότα είχαν αποτέλεσμα την
σύμπτυξη μιας ετερόκλητης συμμαχίας με
σκοπό την αποσταθεροποίηση της Κυβέρνησης
που προήλθε από την Εθνοσυνέλευση του
Άστρους.
• Το πρώτο αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών
ήταν η αποτυχία της εκστρατείας που

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ ΓΕΝΑΙΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

οργάνωσε η Κυβέρνηση για να επαναληφθεί η
πολιορκία στην Πάτρα τον Απρίλιο του 1823.
• Η Κυβέρνηση όρισε τον ντόπιο Πατρινό,
προύχοντα και μέλος του Εκτελεστικού, Ζαΐμη
επικεφαλής του στρατοπέδου, εξοργίζοντας τον
Κολοκοτρώνη και τους οπαδούς του που με
διάφορες δικαιολογίες δεν ενίσχυσαν την
προσπάθεια καταδικάζοντας την και αυτή σε
οικτρή αποτυχία.
• Ο Κολοκοτρώνης παράλληλα αρνήθηκε επίμονα
να παραδώσει στην Κυβέρνηση τα κάστρα του
Ναυπλίου που ήλεγχε, προβάλλοντας την
δικαιολογία ότι θα τα παραδώσει μόνο σε
Εθνοσυνέλευση καθώς ανήκουν στο Έθνος και
όχι σε κάποια «προσωρινή» Κυβέρνηση.
• Τον Ιούνιο του 1823, ο Μαυροκορδάτος
διορίζεται απευθείας από το Βουλευτικό ως
πρόεδρος του, εξοργίζοντας τον Κολοκοτρώνη
που προόριζε το αξίωμα αυτό για τον
συμπέθερο και σύμμαχο του πλέον, πρόκριτο
της Καρύταινας Αναγνώστη Δεληγιάννη, έτσι
ώστε να ισχυροποιήσει την ισχνή επιρροή της
παράταξης του στο Σώμα αυτό.
• Σε προσωπική συνομιλία των δύο ανδρών ο
Κολοκοτρώνης επιτέθηκε φραστικά στον
Φαναριώτη πολιτικό με ύβρεις και απειλές.
• Μέσα σε εικοσιτέσσερις ώρες ο
Μαυροκορδάτος πανικόβλητος είχε
παραιτηθεί εγγράφως (χωρίς η παραίτηση του
να γίνει δεκτή από το Βουλευτικό) και είχε
ετοιμάσει τις αποσκευές του για να φύγει, αν
υπήρχε ανάγκη, για την Ύδρα.
• Το Εκτελεστικό μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο και
ελεγχόταν πλέον από την παράταξη του

ΚΑΡIΤΑΙΝΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

Κολοκοτρώνη (παρά την κατ΄ όνομα μόνο
παραίτηση του τελευταίου), ενώ το Βουλευτικό
που βρισκόταν στο Άργος ελεγχόταν από τους
"πολιτικούς" και σταδιακά χάρις την
δραστηριότητα του Μαυροκορδάτου,
προσεταιριζόταν τους Νησιώτες και τους
Στερεοελλαδίτες.
• Τα δύο Σώματα πλέον δεν συνεργάζονταν αλλά
αλληλοκατηγορούνταν ανοιχτά για όλα τα
θέματα που ανέκυπταν με εμπρηστικά και
προσβλητικά έγγραφα που αντάλλασσαν.
• Το καλοκαίρι του 1823 το Βουλευτικό
κατηγόρησε τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη,
Πρόεδρο του Εκτελεστικού, για διοικητικά
παραπτώματα, και τα μέλη του Βουλευτικού
στο Άργος, αφού ήρθαν σε συνεννοήσεις με
τους Νησιώτες εφοπλιστές και τους
Στερεοελλαδίτες πολιτικούς και οπλαρχηγούς
μέσω του Μαυροκορδάτου, αποφάσισαν να
αποπέμψουν τον Υπουργό Δημήτριο Περρούκα
κατηγορώντας τον αδίκως για οικονομικές και
διοικητικές ατασθαλίες εισπράττοντας καταχρηστικά
τις προσόδους επαρχιών.
– Σημείωση: Ο Δημήτριος Περρούκας ήταν
Έλληνας νομικός και πολιτικός . Καταγόταν από
μεγάλη κι εύπορη οικογένεια του Άργους που
ανέδειξε πολιτικούς και αγωνιστές του 1821.
Ήταν γιος του Νικολάου Περρούκα και της
Αγγελικής Συλλιβέργου, αδέλφια του ήταν
οι Ιωάννης Χαραλάμπης Ευγενία και Ευδοκία.
Σπούδασε νομικά και μιλούσε τρεις γλώσσες: Ο
ίδιος επί τουρκοκρατίας είχε χρηματίσει προεστός
και Βεκίλης του Μοριά, κατά την απελευθέρωση
μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας, μέλος
του Πανελλήνιου, μέλος του Βουλευτικού, και στο
ελληνικό κράτος υπουργός, γερουσιαστής,
σύμβουλος επικρατείας, μέλος της επιτροπής που
κατάρτισε το Σύνταγμα του 1844. Δολοφονήθηκε
στις 13 Νοεμβρίου 1851 από αγνώστους στο σπίτι
του στο Άργος.

• Οι στρατιωτικοί και οι οπλαρχηγοί,
υπερασπιζόμενοι το Εκτελεστικό (την
κυβέρνηση) διαλύουν με τη σειρά τους το
Βουλευτικό, κατηγορώντας το ότι δεν είχε
ενεργήσει νόμιμα στην υπόθεση Περρούκα.
• Η Κυβέρνηση φοβούμενη τις σημειούμενες
αντιδράσεις αποφάσισε το Μάιο του 1823 να
διασπάσει το μέτωπο που είχε συμπτυχθεί
εναντίον της, δίνοντας την κενή θέση του
Αντιπροέδρου στο Εκτελεστικό της στον
Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ενώ διόρισε
Φρούραρχο στο Ναύπλιο τον γιό του Πάνο.
• Ο απλός και αγράμματος λαός είχε ταχθεί, στην
πλειοψηφία του, με τον Θ. Κολοκοτρώνη και
τους οπλαρχηγούς. Η παράδοξη όμως ενέργεια
του Θ. Κολοκοτρώνη να προσχωρήσει στην
παράταξη των πολιτικών, είχε σαν αποτέλεσμα
την μεγάλη δυσαρέσκια των υποστηρικτών του.
• Μεταξύ των δυσαρεστημένων ήταν ο
Πλαπούτας, ο Νικήτας Σταματελόπουλος και
άλλοι σημαντικοί οπλαρχηγοί και πρόκριτοι.
Η Πρώτη Φάση
(Φθινόπωρο 1823 – Ιούλιος 1824)
• Το Φθινόπωρο του 1823 συγκεντρώθηκαν στη
Σιλίμνα της Τρίπολης οι Θεόδωρος και Πάνος
Κολοκοτρώνης, Θ. Νέγρης, Γεώργιος Σισίνης,
Ασημάκης Φωτήλας, Οδυσσέας Ανδρούτσος,
Δημήτριος Πλαπούτας, Νικηταράς, Δημήτριος
Υψηλάντης, Γ. Καραμάνος, Μούρτζινος και
πολλοί άλλοι οπλαρχηγοί που αποφάσισαν να
αντισταθούν στον Μαυροκορδάτο
(πρωθυπουργό) και ορκίστηκαν «ενώπιον της
εικόνας του Χριστού» ότι θα αγωνιστούν
ενωμένοι για την επιτυχία της επανάστασης
μέχρι θανάτου.

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ Α. ΦΩΤΗΛΑΣ Γ.ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ
Π. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Δ. ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ O. ΑΜΔΡΟΥΤΣΟΣ Θ.ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
Δ. ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗ ΣΙΛΙΜΝΑ

ΣΙΛΙΜΝΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

• Ο φαινόμενος σαν συμβιβασμός του
Θ.Κολοκοτρώνη είχε προκαλέσει δυσαρέσκεια
στους πρόκριτους και οπλαρχηγούς που είχαν
δώσει τον όρκο στην Σίλιμνα και φοβόντουσαν
ότι θα ματαιωθούν τα αντικυβερνητικά τους
σχέδια.
• Ευτυχώς τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν ένας
πολιτικός ελιγμός του Κολοκοτρώνη, ώστε να
έχει έναν απόλυτα πιστό φρούραρχο στην
σημαντική πόλη του Ναυπλίου αλλά παρόλα
ταύτα πολλοί οπλαρχηγοί, όπως ο Πλαπούτας,
παρέμειναν δύσπιστοι και προβληματισμένοι.
• Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου το Βουλευτικό
καθαίρεσε και ένα άλλο μέλος του Εκτελεστικού
Ανδρέα Μεταξά ως καταλύσαντα την απαρτία
του Εκτελεστικού αποχωρώντας από την Έδρα
του χωρίς άδεια και ως δήθεν υποκινητή
ταραχών στην επαρχία της Καρύταινας .
• Στη πραγματικότητα είχε επισκεφθεί την εν
λόγω Επαρχία προσπαθώντας να διευθετήσει
τον αιματηρό τοπικό ανταγωνισμό
Δεληγιανναίων – Πλαπούτα που στην
συγκεκριμένη συγκυρία έβλαπτε την φατρία
του Κολοκοτρώνη.
– Σημείωση: Ο κόμης Ανδρέας Μεταξάς (1790-
1860) ήταν Κεφαλλονίτης αγωνιστής
της ελληνικής επανάστασης του 1821,
διπλωμάτης και πολιτικός. Είχς το ειρωνικό
παρωνύμιο Κόντε Λάλας ένεκα του
τραυματισμού του κατά τη μάχη του Λάλα
• Η ένταση μεταξύ των 2 σωμάτων αυξήθηκε
περαιτέρω, όταν ο Κολοκοτρώνης για να πιέσει
και να εξαναγκάσει το Βουλευτικό να
ανακαλέσει τις καθαιρέσεις, απέστειλε στις 25
Νοεμβρίου 1823 τους Πάνο Κολοκοτρώνη,
Χατζηχρήστο και Νικηταρά με 200 άνδρες να
βαδίσουν προς το Άργος.

• Οι δύο άνδρες εισήλθαν με τον στρατό τους
στον τόπο όπου συνεδρίαζε το Βουλευτικό
διέκοψαν την συνεδρίαση του και αφού τους
κατηγόρησαν για προδοσία, τους εξύβρισαν με
βαρύτατους χαρακτηρισμούς και απείλησαν ότι
θα εγκαθιδρύσουν στρατιωτική δικτατορική
κυβέρνηση («γκοβέρνο μιλιτάρε») αν δεν
ανακαλούσαν την καθαίρεση του Μεταξά και με
τον τρόπο αυτό, διέλυσαν βίαια την συνέλευση
τους κατάσχοντας τα πρακτικά των
συνεδριάσεων και την σφραγίδα της
Γραμματείας.
• Όλοι οι Βουλευτές έφυγαν πανικόβλητοι από το
Άργος και διασκορπίστηκαν στα γύρω χωριά.
• Τον Δεκέμβριο του 1823 τα μέλη του
Βουλευτικού μετά από μυστικές συνεννοήσεις
μεταξύ τους, αποφάσισαν να συγκεντρωθούν
στο δύσβατο αλλά και παραθαλάσσιο Κρανίδι
που τους πρόσφερε μεγαλύτερη ασφάλεια από
τις επιδρομές των αντιπάλων του ενώ ήταν και
εγγύτερα στην Ύδρα, βασικό πυλώνα
υποστήριξης τους.
• Εκεί επανέλαβαν τις συνεδριάσεις τους αφού
εκτός της υποστήριξης των Νησιωτών (το κόμμα
της Μπουμπουλίνας στις Σπέτσες που
συμμαχούσε με τον Κολοκοτρώνη είχε
απομονωθεί) και των πολιτικών της Στερεάς
Κωλλέτη και Μαυροκορδάτου είχαν ακόμη δύο
πολύτιμα όπλα στα χέρια τους: την γνήσια
σφραγίδα για τα πρακτικά των συνεδριάσεων
και τα νόμιμα έγγραφα για την αίτηση δανείου
προς τους Άγγλους τραπεζίτες, τα οποία είχε
αποσπάσει με δόλο από τους επιδρομείς του
Άργους ο οπλαρχηγός Θεόδωρος Ζαχαρόπουλος
που είχε έρθει σε μυστική συνεννόηση με τους
αντιπάλους του Κολοκοτρώνη.

ΚΡΑΝΙΔΙ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ

• Με απόφαση του Βουλευτικού στο Κρανίδι στα
τέλη Δεκεμβρίου 1823 καθαιρέθηκε το
Εκτελεστικό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ως
παράνομο και τον Ιανουάριο του 1824
ανακοινώθηκε η σύνθεση του νέου οργάνου, με
σύνθεση ευνοϊκή για τους Νησιώτες (Γεώργιος
Κουντουριώτης Πρόεδρος της Κυβερνήσεως,
Παναγιώτης Μπότασης, Ιωάννης Κωλλέτης,
Ανδρέας Ζαΐμης, Ανδρέας Λόντος).
• Συνάμα, με ψήφισμα του αποκήρυττε τους
αντιπάλους του ως «εχθρούς της πατρίδας» και
«αντάρτες» και καλούσε τον ελληνικό λαό να
μην υπακούει στις εντολές τους και να τους
καταδιώκει παντού.
• Το Εκτελεστικό που βρισκόταν στην Τριπολιτσά
απάντησε καθαιρώντας με την σειρά του το
Βουλευτικό και αντικαθιστώντας αυτό με
άλλους Βουλευτές από την παράταξη του.
• Ο κύβος, πλέον, έχει ριφθεί. Η δημιουργία δύο
ισχυρών ομάδων εξουσίας ήταν γεγονός αφού
την μία παράταξη αποτελούν οι «Κυβερνητικοί»
(Γ. Κουντουριώτης, Α. Μαυροκορδάτος, Λόντος,
Ανδρέας Ζαϊμης, Ανδρέας Μιαούλης,
Παπαφλέσσας, Αναγνωσταράς κ.α.) με έδρα
τους το Κρανίδι και την άλλη οι
«Αντικυβερνητικοί» (Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,
Πάνος Κολοκοτρώνης, Νικηταράς κ.α.) με έδρα
τους την Τρίπολη.
• Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τους
πρώτους 2 μήνες του 1824 γίνεται δραματική
αλλά και τραγελαφική με 2 Βουλευτικά και 2
Εκτελεστικά να ανακηρύσσουν τους αντιπάλους
τους παράνομους και να οργανώνονται
στρατιωτικά σε όλες τις επαρχίες, για να
λύσουν τις διαφορές τους ενόπλως.
• Όσο παράλογο και να ακούγεται, η αδυναμία

• .ΟΣ
Γ.ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΙΜΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΠΑΝ. ΜΠΟΤΑΣΗΣ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1824 - ΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΝΤΟΣ

της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να επιτεθεί
κατά των Ελλήνων καθ’ όλη την διάρκεια του
1824, υποβοήθησε την ένταση της εσωτερικής
τους αντιπαράθεσης.
• Σύντομα και για λόγους αποτελεσματικότερης
άμυνας, οι περισσότεροι οπαδοί του Παλαιού
Εκτελεστικού συγκεντρώθηκαν στην Τριπολιτσά
όπου καταπίεζαν κατάφωρα τον τοπικό
πληθυσμό επιβάλλοντας βαρύτατη φορολογία,
καταλαμβάνοντας τα σπίτια του για
καταλύματα των στρατιωτών, προκαλώντας του
προβλήματα στην καθημερινότητα του και
ζώντας στην κυριολεξία εις βάρος του.
• Ήταν τέτοιες οι καταχρήσεις των οπαδών του
Κολοκοτρώνη εις βάρος των κατοίκων της
Τριπολιτσάς που αυτοί σε συνεργασία με τον
Παπαφλέσσα που έπαιζε έναν διπλό ρόλο,
συνέστησαν μια μυστική εταιρεία, την
«Αδελφότητα», που σκοπό είχε να
προετοιμάσει μια εξέγερση των απλών πολιτών
κατά των καταπιεστών τους. Τα μέλη της
οργάνωσης ήταν κυρίως μαγαζάτορες της
πόλης.
• Το συμφωνημένο σύνθημα της εξέγερσης ήταν
όταν ο αρχηγός της οργάνωσης θα πήγαινε στα
μαγαζιά των μυημένων με ένα Ευαγγέλιο σε
κάνιστρο λέγοντας «ο Άγιος Δημήτριος βοήθεια
σου» που σήμαινε «κλείσε αμέσως και πάρε τα
όπλα σου».
• Αποτέλεσμα της εταιρείας αυτής αλλά και του
αυταρχισμού του μόλις 20ετούς ευέξαπτου
φρούραρχου της πόλης Γενναίου ήταν το
ξέσπασμα μιας εξέγερσης στις πρώτες μέρες
του Φεβρουαρίου του 1824, με σκληρές και
αιματηρές οδομαχίες για μια ολόκληρη ημέρα
που είχε ως αποτέλεσμα έξι νεκρούς και

αρκετούς τραυματίες.
• Ο Θ. Κολοκοτρώνης κατέστειλε εύκολα την
εξέγερση αυτή επεμβαίνοντας με τον στρατό
του και φέρθηκε με επιείκεια στους κατοίκους
που εξεγέρθηκαν εξορίζοντας 120 από τους
πρωταίτιους εκτός της πόλης, χωρίς να
τιμωρήσει κανέναν άλλον.
• Η απόφαση της κυβέρνησης να συζητήσει με
Άγγλους τραπεζίτες τη χορήγηση δανείου με
υποθήκη τα «εθνικά κτήματα» αποτέλεσε τη
θρυαλλίδα που έσπασε δημιουργώντας χάος
ανάμεσα στις αντίπαλες παρατάξεις.
• Οι «Κυβερνητικοί», είχαν σημαντική υποστήριξη
από τους νησιώτες εφοπλιστές και
κεφαλαιούχους, τους περισσότερους
ρουμελιώτες οπλαρχηγούς, το μεγαλύτερο
μέρος των πελοποννησίων γαιοκτημόνων, τους
Έλληνες του εξωτερικού και πιο πολλούς
φιλέλληνες.
• Έτσι με τη δύναμη και τον πλούτο στα χέρια
τους απέκτησαν αμέσως σημαντικό
πλεονέκτημα έναντι των αντικυβερνητικών τους
οποίους κατηγορούσαν για δικτατορικές τάσεις.
• Οι «Αντικυβερνητικοί» στρατιωτικοί και
οπλαρχηγοί κατηγορούσαν τους Κυβερνητικούς
ότι παραδίδουν την Ελλάδα στους Άγγλους.
Αφορμή της κατηγορίας αυτής ήταν τα δάνεια
της Αγγλίας που από τότε η λαϊκή θυμοσοφία
εκφράζει με αυτή τη φράση τον άδικα
υπερχρεωμένο ελληνικό λαό.
• Στις 2 Ιουνίου 1823 το Εκτελεστικό (Κυβέρνηση)
εξουσιοδότησε τους Ιωάννη Ορλάνδο, Ανδρέα
Ζαΐμη και Ανδρέα Λουριώτη να μεταβούν στο
Λονδίνο και να συνάψουν δάνειο 4.000.000

ισπανικών ταλλήρων. Η επιτροπή καθυστέρησε
να αναχωρήσει, λόγω έλλειψης χρημάτων για
τα έξοδα του ταξιδιού, τα οποία κάλυψε με
δάνειο ο Λόρδος Βύρων.
• Στις 26 Ιανουαρίου 1824, ο Ιωάννης Ορλάνδος
και ο Ανδρέας Λουριώτης έφθασαν στην
αγγλική πρωτεύουσα και ύστερα από έντονες
διαπραγματεύσεις, στις οποίες πήραν μέρος και
μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου,
συνομολόγησαν ένα δάνειο 800.000 λιρών με
τον οίκο Λόφναν (9 Φεβρουαρίου 1824).
• Το δάνειο είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%,
ασφάλιστρα 1,5% και περίοδο αποπληρωμής 36
χρόνια. Ως εγγύηση για την αποπληρωμή του
δανείου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς τα
δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα.
• Όμως, το ποσό που έφθασε στην επαναστατική
διοίκηση ήταν μόλις 298.000 λίρες, αφού το
παραχωρούμενο δάνειο είχε οριστεί στο 59%
του ονομαστικού (472.000 λίρες) και από αυτό
παρακρατήθηκαν 80.000 ως προκαταβολή
τόκων δύο ετών, 16.000 για χρεολύσια, 2.000
ως προμήθεια και άλλες δαπάνες.
• Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση, το ποσό θα
αποστέλλονταν στις Τράπεζες Λογοθέτη και
Βαρφ, που έδρευσαν στην αγγλοκρατούμενη
Ζάκυνθο και θα παραδίδονταν τμηματικά στην
ελληνική κυβέρνηση, ύστερα από έγκριση της
επιτροπής που την αποτελούσαν ο Λόρδος
Βύρων, ο συνταγματάρχης Στάνχοπ και ο
Λάζαρος Κουντουριώτης.
• Μεγάλη ευθύνη για τους δυσμενείς όρους
σύναψης του δανείου είχαν και οι δύο
διαπραγματευτές, ο γιαννιώτης πολιτικός
Ανδρέας Λουριώτης και ο σπετσιώτης

πλοιοκτήτης Ιωάννης Ορλάνδος, οι οποίοι
σπατάλησαν μεγάλα ποσά στο Λονδίνο, ζώντας
πολυτελώς σε αντίθεση με τους αγωνιστές, που
πολεμούσαν με μεγάλες στερήσεις.
• Στις 31 Ιουλίου 1824, λίγες εβδομάδες μετά την
καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών κι ενώ η
Επανάσταση βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο, το
Βουλευτικό αποφασίζει τη σύναψη και νέου
δανείου.
• Το δεύτερο δάνειο ανέλαβε ο τραπεζιτικός οίκος
των αδελφών Ρικάρδο με ονομαστικό κεφάλαιο
2.000.000 λιρών (26 Ιανουαρίου 1825).
• Τη διαπραγματευτική ομάδα αποτελούσαν και
πάλι οι Λουριώτης και Ορλάνδος. Όπως και στο
πρώτο δάνειο, το καθαρό ποσό περιορίστηκε
στις 816.000 λίρες, αφού το παραχωρούμενο
δάνειο είχε οριστεί στο 55% του ονομαστικού
(1.100.000) και από αυτό παρακρατήθηκαν
284.000 λίρες για προκαταβολή τόκων δύο
ετών, χρεολύσια, προμήθεια και άλλες
δαπάνες.
• Ενώ, όμως, το ποσό του πρώτου δανείου το
διαχειρίστηκε η ελληνική κυβέρνηση, έστω και
με σκανδαλώδη τρόπο, τη διαχείριση του
δεύτερου δανείου ανέλαβαν οι άγγλοι
τραπεζίτες και τα μέλη του Φιλελληνικού
Κομιτάτου, παραγκωνίζοντας τους έλληνες
εκπροσώπους.
• Από το δάνειο διατέθηκαν: 212.000 λίρες για
την αναχρηματοδότηση του πρώτου δανείου,
77.000 για την αγορά όπλων και πυροβόλων,
από τα οποία λίγα έφθασαν στην Ελλάδα,
160.000 για την παραγγελία 6 ατμοκίνητων
πολεμικών πλοίων, από τα οποία μόνο τρία
έφθασαν στην Ελλάδα («Καρτερία»,

ωφέλησαν, αλλά υπήρξαν αφετηρία εξάρτησης
της χώρας από την Αγγλία.
• Επί Βαυαροκρατίας, ο Υπουργός Οικονομικών
Γεώργιος Σπανιολάκης (1838) κατηγόρησε τους
δύο διαπραγματευτές ότι ιδιοποιήθηκαν
χρήματα από τις αγοροπωλησίες μετοχών των
δανείων και επιπλέον τον Ορλάνδο ότι
παρακράτησε ποσό 5.900 λιρών από τα δύο
δάνεια. Μάλιστα, το Ελεγκτικό Συνέδριο
προχώρησε σε προσημείωση των περιουσιακών
τους στοιχείων.
• ΌτανηΚυβέρνησητου ΓεώργιουΚουντουριώτη
έλαβε την πρώτη δόση του Αγγλικού δανείου
τον Φεβρουάριο του 1824, η πλάστιγγα έγειρε
αποφασιστικά υπέρ της.
• Η κυβέρνηση απέκτησε ένα σημαντικό
«Επιχείρηση», «Ερμής») και 155.000 για τη
ναυπήγηση δύο φρεγατών σε ναυπηγεία της
Νέας Υόρκης, από τις οποίες μόνο η μία
(«Ελλάς») ήλθε στην Ελλάδα, ενώ η δεύτερη
πουλήθηκε για να χρηματοδοτηθεί η πρώτη.
• Τελικά, στην Ελλάδα έφθασε, και λόγω του
εξοπλιστικού σχεδίου, μόνο το ποσό των
232.558 στερλινών, δηλαδή λιγότερο από
εκείνο που έλαβε κατά το πρώτο δάνειο, αν και
το δεύτερο είχε συναφθεί σε υπερδιπλάσιο
ύψος.
• Ο Κολοκοτρώνης προσπάθησε να εμποδίσει τη
σύναψη αυτών των δανείων αλλά το μόνο που
κατάφερε ήταν να γίνει μάρτυρας της
σπατάλης από την κυβέρνηση των χρημμάτων
αυτών στον εμφύλιο πόλεμο.
• Και τα δύο δάνεια προβλεπόταν ότι θα
ενίσχυαν τον Αγώνα, τον οποίον όχι μόνο δεν

ΦΡΕΓΑΤΑ «ΕΛΛΑΣ»

ΑΤΜΟΚΙΝΗΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ «ΚΑΡΤΕΡΙΑ»

πλεονέκτημα διότι ξεκίνησε ένα όργιο
κατασπατάλησης των χρημάτων του δανείου ,
με αθρόους προβιβασμούς ασήμαντων
πολιτικών και στρατιωτικών σε όλες τις
επαρχίες.
• Δόθηκαν πάνω από 2.000 διπλώματα
στρατηγίας, αντιστρατηγίας, χιλιαρχίας,
υποχιλιαρχίας, εικοσιπενταρχίας κυριολεκτικά
σε οποιονδήποτε παρουσιάστηκε στην
Κυβέρνηση, μαζί με τους μισθούς που δήθεν
αντιστοιχούσαν στα σώματα τους που
βέβαια υπήρχαν μόνο στα χαρτιά.
• Μαζί με τη απαράδεκτη χρήση του δανείου η
Κυβέρνηση συμπλήρωνε τη δράση της με
πολιτική δραστηριότητα, ενώ είχε και την
ανεπίσημη αναγνώριση των Άγγλων.
• Πολλοί από τους νέους αξιωματικούς, δεν είχαν
πολεμήσει καν ως τότε για την απελευθέρωση,
άλλοι ήταν ανήλικοι και εντελώς ανίκανοι στα
στρατιωτικά, άλλοι δεν είχαν προσφέρει τίποτε
η ήταν απλοί στρατιώτες χωρίς γνώσεις
διοικήσεως, όπως μας επιβεβαιώνουν ο
Σπηλιάδης, ο Φωτάκος και ο Οικονόμου.
• Λόγω αυτών των εξελίξεων, τα σώματα του
Πάνου Κολοκοτρώνη του Χελιώτη και του
Γενναίου που εθεωρούντο πιστά στο Παλαιό
Εκτελεστικό και κατείχαν το Ναύπλιο και την
Κόρινθο άρχισαν να φυλλοροούν.
• Σημαντικοί Πελοποννήσιοι οπλαρχηγοί όπως ο
Πονηρόπουλος, οι Πετμεζαίοι, οι Γιατρακαίοι , ο
Κεφάλας και ο Αναγνωσταράς τάχθηκαν
ανοιχτά πλέον με τους Κυβερνητικούς.
• Άλλο μεγάλο πλήγμα για την παράταξη του

Παλαιού Εκτελεστικού ήταν η αιφνιδιαστική
προσχώρηση του Γρηγορίου Δίκαιου
(Παπαφλέσσα), ορκισμένου εχθρού των
«ολιγαρχικών», στο στρατόπεδο της
κυβέρνησης του Κρανιδίου μετά από μυστικές
διαπραγματεύσεις.
• Η Κυβέρνηση Κουντουριώτη είχε επίσης στην
διάθεση της και δύο εφημερίδες που έβγαιναν
στην Ύδρα και προπαγάνδιζαν τις απόψεις του
νέου Εκτελεστικού.
• Όταν ο Κολοκοτρώνης αντιλήφθηκε ότι η
Κυβέρνηση του Κουντουριώτη είχε αποκτήσει
πλέον ισχυρά πολιτικά και στρατιωτικά
ερείσματα, προσπάθησε να έρθει σε
συμβιβασμό στέλνοντας αρχικά τον μετριοπαθή
Υψηλάντη στο Κρανίδι και μετά τον
επαμφοτερίζοντα Πλαπούτα με ακόμα
διαλλακτικότερες προτάσεις.
• Η Κυβέρνηση του Κρανιδίου όμως ήθελε την
πλήρη συντριβή των «στασιαστών», απέρριψε
όλες τις συμβιβαστικές προτάσεις του
Κολοκοτρώνη και τον Μάρτιο του 1824 διέταξε
τον πρόκριτο της Κορίνθου Νοταρά να
πολιορκήσει τον οπλαρχηγό Χελιώτη που
κρατούσε το κάστρο του Ακροκόρινθου για
λογαριασμό του Κολοκοτρώνη και του παλαιού
Εκτελεστικού.
• Ο Γέρος του Μοριά απέστειλε από την Τρίπολη
τον γιο του Γενναίο με 500 άνδρες να διαλύσει
την πολιορκία αυτή.
• Λίγο πριν εμπλακεί το σώμα του Γενναίου, ο
Μακρυγιάννης που βρισκόταν στο πλευρό του
Γενναίου μαζί με την πλειοψηφία των ανδρών
του, αυτομόλησε στους Κυβερνητικούς μετά
από μυστικές συνεννοήσεις και μεγάλα
χρηματικά ανταλλάγματα, αφήνοντας τον

Γενναίο μόλις με 80 άνδρες.
• Έτσι ο τελευταίος επέστρεψε άπραγος στην
Τριπολιτσά, ενώ σύντομα ο Χελιώτης παρέδωσε
το Ακροκόρινθο στα χέρια των Κυβερνητικών
λόγω ελλείψεως τροφίμων. Παράλληλα οι
Κυβερνητικοί υπό τον Σκούρτη, πολιόρκησαν
στενά και τον Πάνο Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο
που αρνήθηκε να δώσει το Παλαμήδι στους
Κυβερνητικούς.
• Τον Φεβρουάριο και Μάρτιο του 1824 άρχισαν
οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ των δύο
παρατάξεων στην Αρκαδία και την Αργολίδα με
σχεδόν άνετη επικράτηση των κυβερνητικών.
• Στις 2 Μαρτίου 1824 οι κυβερνητικές δυνάμεις
υπό τον Ανδρέα Μιαούλη πολιορκούν το
Ναύπλιο.
• Τον ίδιο μήνα η Κυβέρνηση του Κρανιδίου θα
στείλει 3000 στρατιώτες υπό τους Λόντο,
Γιατράκο, Κεφάλα και Νοταρά για να
πολιορκήσει την Τριπολιτσά. Στις 31 Μαρτίου
φτάνουν στην Τρίπολη και η πολιορκία αρχίζει.
• Εντός της πόλη υπήρχε όλο το παλαιό
Εκτελεστικό μαζί με τους Θ. Κολοκοτρώνη,
Νικήτα Σταματελόπουλο, Τσόκρη, Γενναίο
Κολοκοτρώνη, Θοδωρή Γρίβα, Κανέλλο
Δεληγιάννη και 1000 στρατιώτες.
• Ήταν η πρώτη φορά που Έλληνες
αντιμετώπιζαν Έλληνες έτοιμοι πλέον να
αλληλοσκοτωθούν για τα Υπουργικά αξιώματα
και τα στρατιωτικά διπλώματα.
• Εκείνη την αποφράδα ημέρα, επιτέθηκαν δύο
φορές έφιπποι με τις σωματοφυλακές τους από

την πόλη, οι πιο παθιασμένοι πολιτικά Νικήτας
Σταματελόπουλος και Γενναίος Κολοκοτρώνης
κατά των οχυρωμένων Κυβερνητικών.
• Τα πυρά που ανταλλάσσονταν όμως ήταν όλα
άστοχα με επιδεικτικό τρόπο. Κανείς δεν ήθελε
να σκοτώσει τον χθεσινό γείτονα του και
συμπολεμιστή του σε αυτόν τον παραλογισμό.
Οι μέρες εκείνες κύλισαν μόλις με ένα νεκρό και
μικροτραυματισμούς.
• Η Τριπολιτσά τελικά θα περάσει στα χέρια των
Κυβερνητικών μετά από συμβιβασμό των
αντίπαλων παρατάξεων που προέβλεπε να
ουδετεροποιηθεί η πόλη και να γίνει ανακωχή
αλλά και λόγω της θέλησης των κατοίκων της να
μην μετατραπεί η πολύπαθος πόλη σε πεδίο
μάχης, προς μεγάλη απογοήτευση του
Εκτελεστικού στο Κρανίδι που ήθελε την
αιματοχυσία.
• Ο Λόντος και ο Ζαΐμης θα παραβούν την
συμφωνία που είχε γίνει και θα εγκαταστήσουν
φρουρά στην πόλη από 3000 Στερεοελλαδίτες.
• Η φρουρά αυτή θα καταλύσει κάθε έννοια
νόμου στην πόλη, με αυθαιρεσίες και
βασανιστήρια εις βάρος των κατοίκων.
• Όλο το πολύτιμο Αρχείο του παλαιού
Εκτελεστικού που έπεσε στα χέρια της φρουράς
καταστράφηκε καθώς το έδωσαν στους
μπακάληδες για χαρτί περιτυλίγματος .
• Ο Παπαφλέσσας που ήρθε ως απεσταλμένος
της κυβέρνησης στην πόλη για να διευθετήσει
την κατάσταση, έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα
αφού απειλούσε και φυλακιζε όλους τους

διαμαρτυρόμενους καθώς τους θεωρούσε ως
«αντικυβερνητικούς».
• Τις πρώτες μέρες του Μαρτίου του 1824 ένα
σώμα του Καραϊσκάκη και ο ίδιος ο Οδυσσέας
Ανδρούτσος με την δύναμη του, πέρασαν τα
στενά της Κορίνθου και κινήθηκαν προς το
Άργος με διάθεση να επιτεθούν στο Κρανίδι και
να συλλάβουν την Κυβέρνηση.
• Όταν όμως έμαθαν τα νέα για την είσοδο των
Κυβερνητικών στην Τριπολιτσά επέστρεψαν
αμέσως στα μέρη τους και άρχισαν να
καιροσκοπούν μέχρι να δουν ποιος θα
επικρατήσει.
• Οι αντικυβερνητικοί θα φύγουν προς τις
επαρχίες τους, κυρίως στην Καρύταινα και στην
Μάνη, για να ξεσηκώσουν τους οπαδούς τους
εναντίον της Κυβέρνησης.
• Τον Μάιο του 1824 ο Κολοκοτρώνης θα
ανασυντάξει τις δυνάμεις του στην Καρύταινα
και μετά από μυστικές συνεννοήσεις με
τους δεινοπαθούντες κατοίκους της
Τριπολιτσάς, θα αντεπιτεθεί πολιορκώντας με
πάθος την πόλη που είχε ως άμυνα 3000
κυβερνητικούς με τον Ανδρέα Λόντο.
• Στα μέρη αυτά που οι Έλληνες μεγαλούργησαν
λίγα χρόνια πριν, συνήφθησαν σκληρές
αιματηρές εμφύλιες συγκρούσεις με πολλούς
νεκρούς εκατέρωθεν και με τους «αντάρτες» να
σημειώνουν κάποιες μικρές νίκες.
• Με διαταγές του Κολοκοτρώνη ο γιος του
Γενναίος μαζί με τον Πλαπούτα τον Τσόκρη τον
Νικήτα Σταματελόπουλο και 500 άνδρες
βάδισαν στο Ναύπλιο για να ανεφοδιάσουν τον
Πάνο Κολοκοτρώνη που βρισκόταν υπό στενή
πολιορκία από τους Κυβερνητικούς.

• Αρχικά θα συλλάβουν 120 άνδρες των
Κυβερνητικών του Ιωάννη Νοταρά που τους
αιφνιδίασαν στην Κανδύλα.
• Την επόμενη ημέρα θα προχωρήσουν προς το
Ναύπλιο όπου θα συναντήσουν την
πεισματώδη αντίσταση του Μακρυγιάννη και
του Βούλγαρου Χατζηχρήστου, εξωμοτών
οπλαρχηγών των Κυβερνητικών.
• Σκληρές μάχες θα γίνουν στην περιοχή των
Μύλων μεταξύ τους, με 20 νεκρούς και 8
τραυματίες χωρίς οι επιτιθέμενοι να πετύχουν
τον σκοπό τους.
• Τελικά ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, αν και
άρρωστος, θα συγκρουστεί με βιαιότητα στις
κοντινές περιοχές του Ναυπλίου, Δαλαμανάρα
και Κούτσι με τετραπλάσιες Κυβερνητικές
Δυνάμεις υπό τον Ιωάννη Νοταρά και τελικά θα
καταφέρει με 150 άνδρες να σπάσει τον κλοιό
και να ενωθεί με τον αδερφό του.
• Μετά τις πρόσκαιρες αυτές επιτυχίες, οι
αντικυβερνητικοί αναθάρρησαν και με
επικεφαλής τους Νικήτα Σταματελόπουλο και
τον Χατζηστεφανή, αποφάσισαν οι μισοί να
κινηθούν προς τους Μύλους για να τους
καταλάβουν δια αιφνιδιασμού, και οι
υπόλοιποι να κινηθούν προς το Άργος για να
συλλάβουν τα μέλη του Βουλευτικού.
• Και οι δύο προσπάθειες είχαν οικτρό
αποτέλεσμα. Οι πολυάριθμοι Κυβερνητικοί
στους Μύλους υπό τον Σκούρτη, με την βοήθεια
των φίλιων πυρών από τα κανόνια των πλοίων
του Μιαούλη, επιτέθηκαν και συνέλαβαν
εύκολα τους ολιγάριθμους επίδοξους
καταδρομείς, ενώ στο Άργος ο Μακρυγιάννης

με τον Ιωάννη Νοταρά έτρεψαν σε άτακτη φυγή
τους επιτιθέμενους, αποσπώντας τα όπλα, τα
άλογα τους και την αλληλογραφία του ίδιου του
Νικήτα, ο οποίος σώθηκε από την αιχμαλωσία
την τελευταία στιγμή.
• Ο κυριότερος λόγος της αποτυχίας ήταν ότι τα
στρατεύματα των ανταρτών είχαν
στρατολογηθεί πρόχειρα ανάμεσα στους
χωρικούς και ήταν εντελώς απειροπόλεμα.
• Στην Μάνη και στην Μεσσηνία την ίδια εποχή, η
οικογένεια Μαυρομιχάλη είχε ξεσηκώσει τους
οπαδούς της κατά της Κυβέρνησης και
πολεμούσε τον Γιατράκο και τον Μούρτζινο που
την υποστήριζαν.
• Στις ασήμαντες αυτές συγκρούσεις οι
Μαυρομιχαλαίοι ηττήθηκαν από τους
κυβερνητικούς του Γιατράκου οι οποίοι
λεηλάτησαν και τον πύργο του Μαυρομιχάλη
στο Μαραθωνήσι.
• Όλες αυτές οι πληροφορίες της καταστροφής
των σωμάτων των «ανταρτών», βρήκαν τον
Κολοκοτρώνη έξω από την Τριπολιτσά να την
πολιορκεί.
• Σύντομα μαθεύτηκε ότι ισχυρά Κυβερνητικά
στρατεύματα που είχαν αποδεσμευτεί από την
καταστροφή των ανταρτών στο Ναύπλιο,
βάδιζαν προς την Τριπολιτσά για να
ανακουφίσουν τους πολιορκούμενους.
• Ο Κολοκοτρώνης γνώριζε ότι ο πόλεμος είχε
πλέον χαθεί. Ήρθε αμέσως σε
διαπραγματεύσεις με τους Ανδρέα Λόντο
και Ανδρέα Ζαΐμη και πέτυχε να αμνηστευθούν
όλοι οι «αντάρτες», αφού οι δύο
Πελοποννήσιοι πρόκριτοι δεν ήθελαν να

ενισχυθεί υπέρμετρα η Κυβέρνηση.
• Ο Κολοκοτρώνης έγραψε στον γιό του Πάνο να
παραδώσει το Ναύπλιο στην Κυβέρνηση, υπό
τους σημαντικούς όρους να πληρωθούν οι
μισθοί των στρατιωτών της φρουράς του
Ναυπλίου ως εκείνη την στιγμή από την
Κυβέρνηση και ο έλεγχος των κάστρων να
παραμείνει στα «Πελοποννησιακά χέρια» του
Ζαΐμη και του Λόντου.
• Ο όρος αυτός δεν τηρήθηκε από την Κυβέρνηση
και αποτέλεσε την πρώτη αφορμή για τον
αιματηρό και εθνοκτόνο Β’ εμφύλιο πόλεμο που
θα ξεσπούσε λίγους μήνες μετά....

H Δεύτερη Φάση
(Αύγουστος 1824 - Φεβρουαρίος 1825)
• Στην δεύτερη φάση του εμφυλίου πολέμου
πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει η Ύδρα
και συγκεκριμένα η οικογένεια
Κουντουριώτη, σε στενήσυνεργασία με τη
αγγλική κυβέρνηση, η οποία κυβέρνηση είχε
επιλέξει τους Υδραίους εφοπλιστές για να
προωθήσουν τα συμφέροντά της.
• H οικογένεια Κουντουριώτη με συστηματικές
κινήσεις είχε καταφέρει να συγκεντρώσει
όλη την εξουσία με το μέρος της. Με την
συνεργασία του Αλ.Μαυροκορδάτου, ως
εγγυητού του αγγλικού δανείου, και των
Ρουμελιωτών, η υπεροχή έναντι των
κοτζαμπάσηδων του Μοριά και του
Κολοκοτρώνη ήταν αδιαμφισβήτητη.
• Οι εφοπλιστές είχαν υποστηρίξει αρχικά τους
κοτζαμπάσηδες γιατί θεωρούσαν ότι η νίκη
τους θα τους εξασφάλιζε μια σταθερή
κυβέρνηση.
• Αυτή η κυβέρνηση, όπως το έβλεπαν αυτοί, θα
τους εξασφάλιζε τις γαίες της Πελοποννήσου,
δηλαδή δυνατότητες τοποθέτησης των
κεφαλαίων τους στη γη, ή, ακόμη καλύτερα, τις
προσόδους της Πελοποννήσου.
• Αυτά όλα, όμως, τα εποφθαλμιούσαν και οι
κοτσαμπάσηδες (πρόκριτοι) της Πελοποννήσου.
Έτσι μετά την ήττα των στρατιωτικών, φάνηκαν
αμέσως οι αντιθέσεις μεταξύ των ως τώρα
συμμάχων.
• Όταν ο Κολοκοτρώνης παραδίδει το Ναύπλιο
στους Λόντο και τον Ζαΐμηότι τους λέει ότι
εκείνοι πρέπει να εξασφαλίσουν ότι δε θα

επιτραπεί σε «ξένους να καβαλικέψουν το άτι
του Μοριά, διότι το σακατεύουν».
• Λέει, δηλαδή, στους Πελοποννήσιους
προκρίτους ότι η νησιωτική απειλή δεν αφορά
μόνο τα συμφέροντα των καπεταναίων ή των
αγροτών, αλλά και τα δικά τους.
• Από την άλλη, έχουμε τον Γ. Κουντουριώτη που
γράφει στον αδελφό του: «Οι Πελοποννήσιοι,
αδελφέ, δεν επιθυμούσι να ενδυναμώσωσι
την διοίκησιν διά να ημπορέσει να πωλήση τα
εθνικά εισοδήματα, επειδή εσυνήθισαν να τα
φάγωσιν οι ίδιοι και όχι να καταναλίσκωνται
εις τας ανάγκας της πατρίδος».
• Ενδιαφέρον είναι ότι και οι δυο πλευρές έχουν
συναίσθηση του βάρους της ξένης ανάμειξης. Ο
μεν Κολοκοτρώνης λέει στον Λόντο ότι πρέπει
να προσέχει, διότι «το δάνειο έρχεται και, αν
δεν έρχεται, θα έρθει», ενώ ο Κουντουριώτης
συνιστά στην κυβέρνηση «να προφθάση κατά
τάχος αυτό το δάνειον και δυνάμει τούτου
ανατρέπει και ματαιοί όλα τα σχέδια και
στοχασμούς των αντιπατριωτών και των κατά
το σχήμα πατριωτών».
• Σχεδόν αμέσως μετά το τέλος της Α’ φάσης του
Εμφυλίου, η παράταξη του Γ. Κουντουριώτη και
του Μαυροκορδάτου άρχισε να ταλανίζεται από
εσωτερικές αντιθέσεις.
• Πολλοί παλιοί σύμμαχοι έγιναν τώρα εχθροί και
το αντίστροφο. Οι νησιώτες που είχαν
ισχυροποιηθεί προσεταιρίστηκαν τους
Στερεοελλαδίτες και παραμέρισαν οριστικα
τους Πελοποννήσιους πρόκριτους.

• Οι Πελοποννήσιοι πρόκριτοι δυσαρεστήθηκαν
και αποχώρησαν από την κυβέρνηση τον Ιούλιο
του 1824 και εν συνεχεία η ίσως και
ταυτόχρονα συμμάχησαν με τον Θεόδωρο
Κολοκοτρώνη.
• Τον ίδιο μήνα (20/7/1824) έφτασαν τα
χρήματα του δανείου από την αγγλική
κυβέρνηση. Η κυβέρνηση Κουντουριώτη
ενισχύθηκε με ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό,
το οποίο χρησιμοποίησε για δικούς της
σκοπούς μοιράζοντας το επιλεκτικά, μόνο σε
φίλα προσκείμενους σε αυτή.
• Ο Γ. Κουντουριώτης με τα χρήματα του δανείου
είχε αποκτήσει σημαντική υπεροχή έναντι των
αντιπάλων του και μπορούσε να εξαγοράζει
μικροκαπεταναίους και να πληρώνει τους
μισθούς των στρατιωτών τους. Έτσι, μέρα με τη
μέρα αποδυνάμωνε την πλευρά των
αντικυβερνητικών Πελοποννησίων.
• Με τη στοχευμένη χρήση αυτών των χρημάτων
και με τη σημαντική συνέργεια του Κωλέττη, ο
Γ. Κουντουριώτης, κατάφερε να στρέψει τους
Στερεοελλαδίτες εναντίον των Πελοποννησίων.
• Είναι χαρακτηριστικό ότι από αυτό το χρονικό
σημείο και μετά ως πολιτικοί αντίπαλοι των
Κουντουριωταίων χαρακτηρίζονται όλοι
ανεξαιρέτως οι Μωραΐτες και δεν περιορίζονται
πια στις παρατάξεις του Κολοκοτρώνη και των
Φιλικών.
• Επόμενη κίνηση ήταν η διενέργεια βουλευτικών
εκλογών και η σύγκληση του νέου βουλευτικού
την 1η Οκτωβρίου. Κατά κύριο λόγο η Βουλή
απαρτιζόταν από νησιώτες, συμμάχους των

Κουντουριωταίων και γενικώς των Υδραίων.
• Αυτή η Βουλή εξέλεξε πρόεδρο της κυβέρνησης
τον Γεώργιο Κουντουριώτη και μέλη αυτής τους
Π. Μπότσαρη, Αν. Σπηλιωτάκη, Ιωάννη Κωλέττη
και Ασημάκη Φωτήλα, ο οποίος όμως
παραιτήθηκε λίγο αργότερα.
• Η απάντηση των Μωραϊτών είναι άμεση.
Συνασπίζονται όλοι σε μια ενιαία παράταξη
ξεχνώντας για την ώρα τα μίση που τους
χώριζαν, αρνούνται να πληρώσουν φόρους και
δίνουν εντολή στον Ασημάκη Φωτήλα να
παραιτηθεί από μέλος της κυβέρνησης.
• Έναυσμα για αναμέτρηση δίνεται τον Οκτώβρη
του 1824 όταν οι κάτοικοι της Αρκαδίας
αρνούνται να να πληρώσουν φόρους.
• Στις 23 του ίδιου μήνα ένα σώμα 500
στρατιωτών με επικεφαλής τον Παπαφλέσσα
ξεκινάει για να επιβάλλει την τάξη στην
Αρκαδία, η οποία είχε επαναστατήσει εναντίον
της κυβέρνησης.
• Ο στρατός του Παπαφλέσσα εκδιώχθηκε κακήν
κακώς από τον Γενναίο Κολοκοτρώνη και τον
Κανέλλο Δεληγιάννη.
• Οι κοτζαμπάσηδες, ιδιαίτερα αυτοί των
Πατρών, φοβούμενοι πλέον εχθρική ενέργεια
αρχίζουν να οργανώνονται καλύτερα.
• Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παράδοση του
Ναυπλίου στον Λόντο και τον Ζαΐμη από τον
Κολοκοτρώνη .
• Ο συγκεκριμένος συμβιβασμός ήταν μια

ξεκάθαρη παραβίαση της εντολής της
κυβέρνησης Κουντουριώτη ενώ παράλληλα
ήταν και μια κίνηση τακτικής.
• Σε αντίθεση πάντως με τους πατρινούς
προύχοντες, η οικογένεια Δεληγιάννη αλλά και
η παράταξη Κολοκοτρώνη φαίνεται να αγνοούν
μέχρι και εκείνη τη στιγμή τις προθέσεις των
Υδραίων.
• Σε όλον αυτό τον καταιγισμό των εξελίξεων
μεγιστοποιείται ο πολύ σημαντικός πλέον
ρόλος του Ιωάννη Κωλέττη, οι ενέργειες
του οποίου θα είναι καθοριστικές για την
πορεία του εμφυλίου πολέμου.
• Ο Ιωάννης Κωλέττης, γιατρός με καταγωγή
από το Συράκο Ιωαννίνων, θα αποτελέσει
τον συνδετικό κρίκο μεταξύ Υδραίων και
Ρουμελιωτών.
• Μια από τις πρώτες του κινήσεις ήταν να φέρει
σε επαφή τον Γκούρα, μετέπειτα φρούραρχο
των Αθηνών, και τον Καραϊσκάκη με τους
Υδραίους καθιστώντας τους σημαντικούς
συμμάχους του.
• Ψάχνοντας να βρει συμμάχους στον αγώνα του
κατά των μη προσκυνημένων σε εκείνον και την
κυβέρνηση οπλαρχηγών του Μωριά, γράφει και
στέλνει μια επιστολή στους Ρουμελιώτες:
• Γράφει λοιπόν ο Κωλλέτης: «Οι Μοραΐτες
ελύσαξαν από τα πολλά πλούτη, τα οποία
ήρπασαν από τους Τούρκους της Τριπολιτσάς,
του Ναυπλίου, του Λάλα, της Κορίνθου, της

Μονεμβασιάς, του Νεοκάστρου και των
λοιπών μερών και έγιναν ντερμπέηδες και
προσπαθούν να αντικαταστήσουν τον
Κιαμήλ Μπέη και τους λοιπούς μπέηδες και
αγάδες. Και εσείς τρέχετε αυτού, χωρίς
ψωμί, χωρίς τσαρούχι, χωρίς φορέματα, με
μια παλιοκάπα, καταβασίνεζσθε. Τι λοιπόν
περιμένετε; Άλλην αρμοδιωτέραν και
ευτυχεστέραν δια σας περίστασιν δεν θέλει
εύρητε ποτέ δια να πλουτίσετε μικροί και
μεγάλοι. Τώρα άνοιξαν δια εσάς δυο πηγαί
πλούτου, οι λίρες του δανείου και τα
πλούσια λάφυρα του Μωρέως. Τι άλλο
πλέον επιθυμείτε;»
• Την επιστολή τη μάθαμε, εμείς οι
νεοέλληνες, από τα αρχεία του Κανέλλου
Δεληγιάννη, ο οποίος την αναφέρει στη
σελίδα 201 του δεύτερου τόμου.
• Ο Κωλέττης, προχωράει κι άλλο. Γράφει στον
Κουντουριώτη ότι είναι έτοιμος για να
ξεκινήσει τον εμφύλιο λέγοντας:
«Εκλαμπρότατε, φθάνει να κινηθούν φανερά
(σ.σ. εννοεί ο Κολοκοτρώνης και οι λοιποί
Μοραΐτες) και τότε ο διάβολος θα τους
πάρει».
• Οι προτροπές του Κωλέττη ήταν το μάνα εξ
ουρανού για τους ορεσιβίους και πεινασμένους
Ρουμελιώτες. Ο Μοριάς, ήταν για εκείνους η γη
της επαγγελίας.
• Ο οπλαρχηγός Δημήτριος Πλαπούτας, ως
ουδέτερος, προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για
τον τερματισμό της εμφύλιας αιματοχυσίας, σε
μια περίοδο που η τύχη της ελληνικής
επανάστασης κρεμόταν από μια κλωστή. Η

προσπάθεια του δεν έφερε καρπούς.
• Στο σημείο αυτό θα πρέπει να πούμε από
ποιους αποτελούνταν οι δύο αντιμαχόμενες
παρατάξεις.
• Ορισμένοι επιφανείς άνδρες που ήταν
ενταγμένοι στην Κυβερνητική παράταξη ήταν ο
(αγγλόφιλος) Γ. Κουντουριώτης, ο (αγγλόφιλος
πολιτικός) Α. Μαυροκορδάτος, ο Ι. Κωλέττης, ο
Παπαφλέσσας, ο Ιωάννης Γκούρας, ο
Καραϊσκάκης, ο Α. Ισκος, ο Κίτσος Τζαβέλας, ο
Μακρυγιάννης, ο Δράκος, ο Βαλτινός, ο Τσάμης
Καρατάσος και διάφοροι άλλοι Ρουμελιώτες,
Σουλιώτες και Υδραίοι.
• Ορισμένα επιφανή πρόσωπα που συμμετείχαν
στην Αντικυβερνητική παράταξη ήταν ο
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, οι Δεληγιανναίοι, ο
Νικηταράς, ο Ανδρέας Ζαϊμης, ο Ανδρέας
Λόντος, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, η Λασκαρίνα
Μπουμπουλίνα, ο Ασημάκης Φωτήλας, ο
Θεόδωρος Γρίβας, ο Γεώργιος Σισίνης, ο
Χρύσανθος Σισίνης, ο Σωτήρης Νοταράς, ο
Ιωάννης Νοταράς, ο Βάσος Μαυροβουνιώτης
κ.α.
• Η χαριστική βολή δόθηκε με την απόφαση των
κυβερνητικών για εισβολή ρουμελιώτικων
στρατευμάτων στην Πελοπόννησο.
• Σύμφωνα με τους ιστορικούς αυτή η έμπνευση
του σχεδίου ήταν εξολοκλήρου του Ιωάννη
Κωλέττη.
• Οι Ρουμελιώτες και συγκεκριμένα
οι Μακρυγιάννης, Τζαβέλλας, Καραϊσκάκης,
Γκούρας, Δράκος και Καρατάσος διατάζονται να
επιβάλουν την τάξη στην εξεγερμένη
Πελοπόννησο.

• .
Γ.ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ
ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΦΩΤΗΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΠΑΝ. ΜΠΟΤΑΣΗΣ ΑΝ.ΣΠΗΛΙΩΤΑΚΗΣ
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1824 – ΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ

• Η σύγκρουση πια μεταξύ κυβέρνησης
Κουντουριώτη και Μωραϊτών είναι γεγονός.
• Από αυτή τη στιγμή και μετά γράφεται μια από
τις πιο μελανές σελίδες της Ελληνικής
επανάστασης αλλά και της Ελληνικής Ιστορίας.
• Με αρχηγούς τους Γκούρα, Καραϊσκάκη κ.α. ,
τα κυβερνητικά στρατεύματα προκάλεσαν
απερίγραπτες καταστροφές και λεηλασίες,
ιδιαίτερα στην περιοχή της Αχαΐας και της
Κορινθίας.
• Ένα απρόσμενο όμως γεγονός έδωσε
σημαντικό πλεονέκτημα νίκης στους Υδραίους.
• Στις 13 Νοεμβρίου 1824 και σε ενέδρα που
είχαν στήσει οι κυβερνητικές δυνάμεις έξω από
την Τρίπολη σκοτώνεται ο γιος του Θ.
Κολοκοτρώνη, ο Πάνος. Οι δολοφόνοι τον
έγδυσαν, τον λαφυραγώγησαν και του έκοψαν
το κεφάλι .
• Συντετριμμένος από τον θάνατο του γιου του
αποσύρθηκε στη Βυτίνα, αδιαφορώντας για την
έκβαση του Εμφυλίου Πολέμου.
• Στις 25 Νοεμβρίου κατέφθασε στον
Αχλαδόκαμπο ο στρατός των κυβερνητικών
αλλά όταν άρχισε η μάχη, με έκπληξη
παρατήρησαν οι Μοραΐτες, ότι οι περισσότεροι
εκ των στρατιωτών τους, κυρίως Ρουμελιώτες
και Σουλιώτες μισθοφόροι, δεν δέχονταν να
πολεμήσουν.
• Αιτία ήταν τα μεγάλα ποσά που τους είχαν τάξει
κατάσκοποι των κυβερνητικών αν παρέμεναν
άπρακτοι. Έτσι οι κοτζαμπάσηδες αποχώρησαν
και αποσύρθηκαν στις ιδιαίτερες πατρίδες του.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣΓ.ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ Γ. ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ
ΚΙΤΣΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ
Γ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ Α. ΚΑΡΑΤΑΣΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΟΥΡΑΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΑΚΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΙΣΚΟΣ Α.ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣΘ. ΒΑΛΤΙΝΟΣ
Η ΕΜΠΟΛΕΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ
ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΣΙΣΙΝΗΣ
Η ΑΝΤΙΜΑΧΟΜΕΝΗ ΤΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ
Α. ΖΑΙΜΗΣ Ν. ΛΟΝΤΟΣ Θ.ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Λ. ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ
Κ.ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ Π.ΝΟΤΑΡΑΣ
ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ Ο. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ
Ι. ΝΟΤΑΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΣΙΝΗΣ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΩΤΗΣ

• Δύο μέρες πριν, στις 23 Νοεμβρίου, οι
Ρουμελιώτες είχαν συγκρουστεί κοντά στην
Κόρινθο με τα στρατεύματα του Λόντου και του
Νοταρά. Αποτέλεσμα ήταν οι τελευταίοι,
εξαιτίας λιποταξίας των μισθοφόρων τους, να
ηττηθούν.
• Οι λεηλασίες που πραγματοποιήθηκαν στην
έδρα των Νοταράδων, στα Τρίκαλα Κορινθίας
ήταν άνευ προηγουμένου.
• Επιπλέον ο Σωτηράκης Νοταράς αναγκάστηκε
με την βία να καταστήσει γενικό κληρονόμο της
περιουσίας του τον ιατρό Σοφιανόπουλο,
συνεργάτη του Γκούρα.
• Ύστερα ακολούθησε η εκστρατεία στην
Αιγιαλεία όπου συμμετείχαν οι Ίσκος,
Καραϊσκάκης, Μπότσαρης, Τζαβέλας, Δράκος,
Βαλτινός κ.α.
• Οι Μελετόπουλοι, οι Κουμανιώτες, οι
Πετμεζαίοι και ο Νικολόπουλος είχαν ταχθεί με
το μέρος τους έτσι δεν δυσκολεύτηκαν να
προελάσουν στην Αχαΐα.
• Το μοναδικό πια εμπόδιο ήταν η Κερπινή
Αχαΐας, πατρίδα των Ζαΐμηδων. Εκεί είχαν
οχυρωθεί ο Λόντος και οι Ζαΐμηδες, οι οποίοι
όμως απέτυχαν να τους αποκρούσουν εξαιτίας
της λιποταξίας των Σαρδελιάνων, συμμάχων
των πρώτων.
• Ο Ζαΐμης και ο Λόντος αναχώρησαν για την
Ηλεία ενώ οι Ρουμελιώτες εισέβαλαν στην
Κερπινή Οι σκηνές που ακολούθησαν ήταν
φοβερές.
• Φρικτά εγκλήματα όπως αυτά των βιασμών,
των βασανισμών συνέβησαν ενώ όλα τα σπίτια
λεηλατήθηκαν. Στην ιστορία έμεινε ένας

στρατιώτης που ανέμιζε ένα φουστάνι και
φώνάζε ότι «πωλήται το φουστάνι της
Ζαΐμενας».
• Έπειτα στράφηκαν στην περιοχή των
Δεληγιαννέων, την οποία είχαν εγκαταλείψει οι
προύχοντες της.
• Αφού λεηλατήθηκε και αυτή ο Γκούρας και τα
παλληκάρια του έστρεψαν την προσοχή τους
στην Ηλεία και συγκεκριμένα στην επικράτεια
των Σισίνιδων, το κάμπο της Γαστούνης, που
ήταν από τις πιο πλούσιες περιοχές.
• Το πλιάτσικο που ακολούθησε ήταν τρομερό.
Από την τεράστια βιβλιοθήκη των Σισίνιδων,
περίπου 10.000 τόμοι, δεν γλίτωσε τίποτα παρά
μόνο μερικά σπάνια βιβλία που κατέληξαν στον
Σοφιανόπουλο.
• Στα τέλη του 1824 ο Κολοκοτρώνης αρχίζει να
πολιορκεί την Τρίπολη, ο Νικηταράς το Ναύπλιο
και ο Νοταράς & ο Λόντος την Ακροκόρινθο.
• Οι Λόντος και Ζαΐμης είχαν λύσει την πολιορκία
της Πάτρας προκειμένου να συγκεντρώσουν
τους στρατούς τους στις ιδιαίτερες πατρίδες
τους.
• Στη περίοδο 23 Ιανουαρίου έως 6 Φεβρουαρίου
του 1925 όλα έχουν τελειώσει. Οι κυβερνητικές
δυνάμεις έχουν επικρατήσει πλήρως.
• Ο Κολοκοτρώνης, Θεόδωρος Γρίβας, οι
Γεώργιος και Χρύσανθος Σισίνης, οι Σωτήρης και
Ιωάννης Νοταράς, οι Δεληγιανναίοι και μερικοί
άλλοι φυλακίζονται στο μοναστήρι του
Προφήτη Ηλία στην Ύδρα.

Θ.ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
ΜΕΡΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥΣ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥΣ ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ
Κ.ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ Π.ΝΟΤΑΡΑΣ
ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣΘ. ΓΡΙΒΑΣ Α. ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ
ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΒΑΣΙ. ΝΟΤΑΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΣΙΝΗΣ
ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΑ - ΥΔΡΑ
Ο εμφύλιος του 1823-1825
Φυλακή μη
κυβερνητικών
αγωνιστών του 1821

• Ο Ασημάκης Φωτήλας διέφυγε της συλλήψεως
ενώ ο Παλαιός Πατρών Γερμανός είχε
αποσυρθεί στη Μονή της Χρυσοποδαρίτισσας
(Νεζερών).
• Από το μοναστήρι που βρίσκεται ο Γερμανός,
δεν ανακατεύεται σε τίποτα. Δεν παίρνει το
μέρος καμιάς από τις αλληλοσπαραζόμενες
φατρίες. Εκείνες όμως υπολογίζουν την
προσωπικότητα του.
• Ο Κωλέτης και ο Παπαφλέσας φοβούνται τη
δύναμη του και ανησυχούν ιδιαίτερα. Δε
βγαίνει απ’ το νου τους η παλιά συνεργασία του
Γερμανού με τους εχθρούς τους, Ζαίμη και
Λόντο, με τους οποίους παλιότερα είχαν
αποτελέσει την «Αχαϊκή τριανδρία».
• Και γι’ αυτό, όπως γράφει ο Σπ. Μελάς, ο
πρώτος (Κωλέτης) ακούει με πολλή ε
ευχαρίστηση τις διαβολές των εχθρών του
Γερμανού και ο δεύτερος -ο Παπαφλέσσας- δεν
εναντιώνεται στον κατατρεγμό του». Και τα
πάθη βρίσκουν εφαρμογή.
• Έτσι μια παγωμένη γεναριάτικη νύχτα εκείνης
της χρονιάς, ένα στρατιωτικό απόσπασμα με
επικεφαλής τον Νικολέτο Σοφιανόπουλο,
σταλμένο από το Γκούρα, χτυπάει την πόρτα
του κελιού του μοναστηριού της
Χρυσοποδαρίτισσας, όπου έμεινε ο Γερμανός.
• Μπαίνουν μέσα, αρπάζουν τα λεφτά του και
ό,τι άλλο πολύτιμο βρίσκουν, ακόμα και τα
άμφια του και ύστερα τον μετέφεραν πεζό
ξυπόλυτο και νηστικό στα βουνά και τα
λαγκάδια μέχρι να φθάσουν στη Γαστούνη
όπου και τον παρέδωσαν στον Γκούρα.
• Η όλη συμπεριφορά τους απέναντι σε ένα

κληρικό τέτοιας κατηγορίας ήταν κτηνώδης.
• Στη Γαστούνη λέγεται ότι υπέστη και
τυραννική συμπεριφορά από τον γιατρό
Νικόλαο Σοφιανόπουλο, που καταγόταν από το
Σοπωτό, και είχε αναλάβει την φύλαξή του.
• Όταν όμως ο τελευταίος προσβλήθηκε από
δυσεντερία και πέθανε, ο Γκούρας που πίστευε
σε δεισιδαιμονίες, φοβήθηκε και απέλυσε τον
Γερμανό ο ο ποίος εξαντλημένος έφθασε
στο Ναύπλιο όπου και εγκαταστάθηκε μέχρι να
ανακτήσει την υγεία του.
• Ο Σπύρος Τρικούπης, στη σελίδα 175 του Γ’
τόμου της «Ιστορίας της Ελληνικής
Επαναστάσεως», που εξεδόθη το 1860 στο
Λονδίνο, γράφει για τα της σύλληψης του
Παλαιού Πατρών Γερμανού ως ακολούθως:
• «…Ηνάγκαζον τον Αρχιερέα να παρακολουθή
αυτούς πεζός εν καιρώ χειμώνος, πάγων και
χιόνων και εξέθεσαν αυτόν απανθρώπως εις
ανηκούστους ταλαιπωρίας και βασάνους».
• Έχομε όμως και τη μαρτυρία για το ταξίδι εκείνο
του ίδιου του Γερμανού, από ένα γράμμα που
στέλνει κρυφά από τη Δίβρη προς την
κυβέρνηση: «Αίφνης σήμερον – γράφει –
ήλθον τίνες στρατιώται του Γκούρα και με
ήρπασαν ως κατάδικον. Αν είναι διαταγή της
κυβερνήσεως – καθότι τοιαύτη δεν μοι
επαρουσιάσθη – ή του Γκούρα, ας γράψη προς
τούτον να με αφήση να έλθω αυτόσε, ίνα
απολογηθώ, αν έσφαλα κατά τι. Ειδεμή, ας με
αφήση ελεύθερον».
• Η κυβέρνηση Κουντουριώτη επιδιώκει να
εξοντώσει με οποιοδήποτε τρόπο τον Οδυσσέα
Ανδρούτσο ο οποίος νομίζοντας ότι θα του
δοθεί αμνηστία παραδίνεται στις 7 Απριλίου.

Ελληνικός Εμφύλιος 1823-1825

Ελληνικός Εμφύλιος 1823-1825

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Ελληνικός Εμφύλιος 1823-1825

Ähnlich wie Ελληνικός Εμφύλιος 1823-1825 (20)

Mehr von Nikitas Vougiouklis

Mehr von Nikitas Vougiouklis (20)

Ελληνικός Εμφύλιος 1823-1825