1. PGS.TS Dương Thị Liễu
Viện trưởng Viện Văn hóa kinh doanh
XÂY DỰNG VĂN HÓA KHỞI NGHIỆP CHO CÁC
DOANH NGHIỆP KHỞI NGHIỆP

2. Nội dung
• Khái niệm văn hóa khởi nghiệp
• Đặc đểm của văn hóa khởi nghiệp
• Vai trò của văn hóa khởi nghiệp
• Tạo dựng một nền văn hóa khởi nghiệp mạnh/hiệu
quả
• Một số điển hình tạo dựng văn hóa khởi nghiệp
thành công
• Vài nét về văn hóa khởi nghiệp ở Việt Nam

3. Đặt vấn đề
• Ngày 18/5/2016, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ
sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến 2025” (Quyết
định số 844/QĐ-TTg)
• Bộ Khoa học Công nghệ (2016), Quyết định 3362/QĐ-BKHCN phê
duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia đến 2025”;
• Bộ Khoa học Công nghệ (2017), Quyết định số 171/QĐ-BKHCN
phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo quốc gia đến 2025”;

4. Đặt vấn đề
• Theo đánh giá của Cơ quan Thương mại và Đầu tư của Chính phủ Australia, Việt Nam đang
đứng thứ 3 Đông Nam Á về số lượng các DN khởi nghiệp, top 20 nền kinh tế có tinh thần khởi
nghiệp dẫn đầu. Thống kê của Tạp chí Echelon (Singapore) Việt Nam hiện có trên 3.000 DN khởi
nghiệp sáng tạo; Hiện nay, Việt Nam chúng ta đang có khoảng 3000 start-up hoạt động trong
các lĩnh vực khác nhau. Xét theo mật độ các công ty khởi nghiệp trên đầu người thì tỷ lệ ở Việt
Nam thậm chí cao hơn nhiều quốc gia khác như Trung Quốc Ấn Độ, hay Indonesia. Theo thống
kê của Tạp chí Tài chính thuộc Bộ Tài chính, hiện nay có khoảng 2.100 công ty khởi nghiệp tại
Indonesia, 2.300 công ty tại Trung Quốc và 7.500 tại Ấn Độ.
• VN đang có khoảng gần 50 cơ sở ươm tạo khởi nghiệp, tổ chức thúc đẩy kinh doanh đang hoạt
động trên cả nước; có khoảng 40 quỹ đầu tư mạo hiểm đang hoạt động tại Việt Nam.
• Việt Nam dẫn đầu thế giới về tinh thần khởi nghiệp, đứng thứ 2 về thái độ tích cực với khởi
nghiệp. Cụ thể, 91% người Việt Nam được khảo sát cho biết, họ xem chuyện bắt đầu một công
việc kinh doanh mới như một cơ hội nghề nghiệp đáng ao ước, 95% có thái độ tích cực với
tinh thần khởi nghiệp, làm chủ. Tỷ lệ người Việt có thái độ thích cực với khởi nghiệp cao hơn
mức trung bình thế giới, vốn chỉ dừng lại ở 77%. Bên cạnh đó, 96% người Việt được khảo sát
cũng cho rằng, họ hoàn toàn cảm thấy thoải mái với việc tìm kiếm và thu hút khách hàng tiềm
năng. 76% người Việt muốn khởi nghiệp “để được độc lập trong kinh doanh và tự chủ trong
công việc kinh doanh của mình”…

5. Đặt vấn đề
Việt Nam nằm trong nhóm nước có tinh thần khởi
nghiệp cao nhất thế giới, tuy nhiên, khả năng hiện thực
thành công các ý tưởng sáng tạo lại nằm trong nhóm
thấp. Việt Nam nằm trong số 20 quốc gia có khả năng
thực hiện các kế hoạch kinh doanh thấp nhất, chỉ có
khoảng 3% được gọi là thành công. VCCI: chưa đến
10% DN khởi nghiệp thành công. Như vậy, khoảng
cách giữa khát vọng, ý chí và hành động cụ thể là quá
lớn.

6. Phân biệt Khởi nghiệp và Start-up
“Khởi nghiệp” là một động từ chỉ việc bắt đầu (khởi) một nghề nghiệp, sự nghiệp
(nghiệp).
Khởi nghiệp được hiểu là hành động bắt đầu của 1 nghề nghiệp nào đó, hình thức
phổ thông là thành lập 1 doanh nghiệp. Khi bạn tự mình bắt đầu kinh doanh thì có thể
gọi là khởi nghiệp
Khởi nghiệp có thể là bạn tự mở cho mình một cửa hàng như bún bò, phở, xôi sáng,
quán cafe, tiệm Internet, cửa hàng mỹ phẩm, cửa hàng tiêu dùng hay mở trang trại
trồng cây, chăn nuôi, xưởng sản xuất một mặt hàng nào đó hay đơn giản bạn chỉ
thương mại tức mà mua đi bán lại …
“Start-up" là một danh từ chỉ một nhóm người, một tổ chức hoạt động để giải quyết
một vấn đề mà giải pháp (đối với vấn đề đó) không chắc chắn và không đảm bảo thành
công
Start-up (Doanh nghiệp khởi nghiệp -Startup company) là một tổ chức được thiết kế
nhằm cung cấp sản phẩm và dịch vụ trong những điều kiện không chắc chắn nhất và
có cơ hội tăng trưởng nhanh nhất, xây dựng một phân khúc thị trường mới, tạo ra sự
khác biệt không chỉ ở trong nước mà với tất cả công ty trên thế giới.

7. Đặc điểm của doanh nghiệp khởi nghiệp
- Đột phá và sáng tạo
- Tiềm năng tăng trưởng và lợi nhuận lớn
- Khởi đầu khó khăn và rủi ro cao
- Thiếu nguồn lực

8. Vai trò của doanh nghiệp khởi nghiệp
• Đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế
• Huy động được các nguồn lực xã hội
• Góp phần làm năng động nền kinh tế trong cơ chế
thị trường
• Góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế
• Ươm mầm các tài năng kinh doanh
Theo ông Borge Brende, Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế Thế
giới (WEF), doanh nghiệp khởi nghiệp (Start-up) là
tương lai của kinh tế toàn cầu

9. Văn hóa khởi nghiệp là gì?
• Văn hóa khởi nghiệp là một loại hình văn hóa làm việc coi
trọng việc giải quyết vấn đề một cách sáng tạo, giao tiếp
cởi mở và một hệ thống phân cấp phẳng.
• Văn hóa khởi nghiệp chủ yếu được biết đến với tự do
suy nghĩ sáng tạo, thoải mái thay vì cứng nhắc và định
hướng đam mê.
• Một nền văn hóa khởi nghiệp tốt cần tạo ra niềm đam mê
với công việc, làm cho thông tin và kiến ​​thức lưu chuyển
nhanh chóng, đồng thời nâng cao sự tôn trọng bản sắc
và cách làm việc của mỗi cá nhân

10. Đặc điểm của văn hóa khởi nghiệp
• Đam mê
• Nhanh nhẹn
• Chấp nhận khác biệt
• Tin tưởng
• Đương đầu với thách thức, rủi ro
• Sẵn sàng chấp nhận thất bại
• Nỗ lực không bao giờ bỏ cuộc

11. Vai trò văn hóa khởi nghiệp
• Năng suất cao hơn
• Sáng tạo lớn hơn
• Trung thành nhiều hơn
• Khả năng chống lại căng thẳng
• Thu hút, giữ chân khách hàng trung thành
• Thu hút các nhà đầu tư hàng đầu
• Thu hút nhân tài hàng đầu

12. Những lưu ý khi xây dựng
văn hóa khởi nghiệp
• Thuê nhân sự phù hợp.
• Thiết lập giá trị.
• Thừa nhận những thành tựu của mọi người.
• Minh bạch trong giao tiếp.
• Cung cấp một môi trường làm việc tích cực

13. Tạo dựng một nền văn hóa khởi
nghiệp mạnh/hiệu quả
• Thiết lập sứ mệnh công ty
• Xác định gía trị cốt lõi
• Truyền thông sứ mệnh và giá trị
• Xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo
• Học cách chấp nhận thất bại

14. XÂY DỰNG VĂN HÓA ĐỔI MỚI SÁNG TẠO TRONG
DOANH NGHIỆP
Lợi ích từ Văn hóa đổi mới sáng tạo:
• Văn hóa đổi mới sáng tạo giúp các nhân viên luôn năng
động, có nhiều sáng kiến hơn trong công việc, gắn kết nhân
viên với công ty và nhờ đó phát huy năng lực của nhân viên.
• Không chỉ tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, văn
hóa đổi mới sáng tạo giúp các nhân viên luôn năng động, có
nhiều sáng kiến hơn trong công việc, gắn kết nhân viên với
công ty và nhờ đó phát huy năng lực của nhân viên.
• Văn hóa đổi mới sáng tạo là yếu tố cấu thành quan trọng
nhất của một hệ sinh thái khởi nghiệp lành mạnh.

15. XÂY DỰNG VĂN HÓA ĐỔI MỚI SÁNG TẠO
1. Dám đương đầu với rủi ro, thách thức, chấp nhận
mạo hiểm
2. Tinh thần không sợ thất bại, không sợ mắc lỗi và
bao dung với sự thất bại
3. Đặt mục tiêu lớn và khó đạt được, dám bước ra
khỏi vùng an toàn, vùng thỏa mãn
4. Tư duy mới, tư duy mở, dám suy nghĩ khác biệt và
tôn trọng sự khác biệt
5. Xây dựng môi trường làm việc kích thích sáng tạo
6. Lãnh đạo đổi mới
7. Đề cao sự tự quản

17. 50
%
50
%
0
%
10
%
20
%
30
%
40
%
50
%
trong việc ĐMST ở
mức độ
vừa phải
DN dung thứ cho những sai lầm DN khuyến
khích những tưduy sáng tạo và ý tưởng
mới trong một
chừng mực nhất
định
57
%
Vibiz Report
60
%
6
%
0%
10%20%30%40%50%60
%70%
Lãnh đạo khuyến khích
và động viên nhân
viên có những ý tưởng
mới ở mức độ vừa phải
Lãnh đạo dung thứ
chonhững sai sót về
đổi mới sáng tạo ở
mức vừa phải
Lãnh đạo dễ dàng dung
thứcho những sai sót
về đổi mới sáng tạo.
Văn hóa doanh nghiệp Việt Nam chưa tạo nền cho sáng tạo và đổi
mới. Sáng tạo cần một môi trường trong đó nhân viên không sợ
mắc lỗi.

18. Học cách chấp nhận thất bại
• Chuẩn bị tâm lý sẵn sàng cho thất bại, coi nó là một phần
tất yếu của quá trình khởi nghiệp, chấp nhận thất bại như
một phần của văn hóa khởi nghiệp
• Chủ động lên kế hoạch cho những thất bại, học từ những
thất bại của mình để đi tiếp, đánh giá được hướng đi hiện
tại và tìm những hướng đi tốt hơn cho tương lai
• Dũng cảm và mạo hiểm cần được xây dựng trở thành tính cách
then chốt

19. Khởi nghiệp thất bại là điều chẳng ai mong muốn. Để giảm thiểu tối
đa rủi ro và startup thành công, cần nghiêm túc nghiên cứu các
nguyên nhân dẫn đến thất bại nếu không muốn thất bại mãi mãi.

20. Một số điển hình về văn hóa khởi nghiệp
• Các start-up đã thành công
• Các start-up đang trong quá trình khởi nghiệp
• Các start thất bại, phá sản

21. Top Startups hàng đầu Việt Nam
• Tập đoàn Digital Novaon. ...
• Công ty cổ phần Foody. ...
• Công ty TNHH Shopee. ...
• CÔNG TY CỔ PHẦN GIAO HÀNG TIẾT KIỆM. ...
• Tiki Corporation. ...
• OpenCommerce Group. ...
• Công ty Cổ phần JAMJA. ...
• Finsify Co.,Ltd - Money Lover.

22. Văn hóa khởi nghiệp Israel
Đất nước Israel chỉ có hơn 8 triệu dân nhưng tập trung một mạng lưới các công
ty khởi nghiệp dày đặc với hơn 5.000 khởi nghiệp (startup). Tinh thần quân đội,
cởi mở với thất bại, chú trọng sáng tạo… là những yếu tố làm nên “tính cách
khởi nghiệp” của người dân nơi đây. Thử nghiệm và chào đón thất bại cũng là
một phần quan trọng trong tính cách và văn hóa khởi nghiệp của Israel. Tại
Israel, 99% số sinh viên khởi nghiệp thất bại ngay từ trên ghế nhà trường. Tuy
nhiên, thất bại được xem như một quá trình phát triển tự nhiên, một điều tất yếu
đến mức các khởi nghiệp (startup) còn tự dạy nhau rằng “Nếu thất bại, hãy làm
điều đó thật nhanh để còn tiết kiệm thời gian, nguồn lực, công sức thử nghiệm
và xây dựng cái mới”, và “Thất bại lớn tốt hơn thất bại nhỏ”.
Ngoài ra, theo như ông Or Offer – nhà đồng sáng lập kiêm CEO của công ty
thông tin thị trường kỹ thuật số SimilarWeb: “Người Israel có xu hướng thích lao
đầu vào các thách thức và không bao giờ thấy sợ những gì mình chưa biết”. Sáng
tạo- đổi mới là giá trị cốt lõi mà mỗi người dân, doanh nhân khởi nghiệp, ứng
dụng triệt để trong cuộc sống sinh hoạt cũng như mô hình kinh doanh của họ.
Ngay cả một quán cà phê ở Israel cũng có những chiêu thức rất hay ho thú vị
để tăng lượng tiền tip2 .

23. Trở thành doanh nhân
khởi nghiệp là chuẩn
mực trong xã hội Israel
ngày nay. Rõ ràng Văn
Hóa đóng vai trò sinh tử
trong phát triển quốc gia,
bên cạnh Tầm Nhìn của
giới tinh hoa, Ý Thức Hệ,
Thể Chế Vĩ Mô và Chiến
Lược Thực Thi, được
kích xúc bởi Văn Hoá
Khởi Nghiệp.
Đặng Lê Nguyên Vũ

24. Vài nét về văn hóa khởi nghiệp ở Việt Nam
• Theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, muốn phát triển hệ sinh
thái khởi nghiệp, cần hình thành văn hóa khởi nghiệp
• Trên bình diện quốc gia khởi nghiệp, văn hóa khởi nghiệp
là tinh thần đồng tâm hiệp lực mang tính hệ thống của cả
quốc gia.
• Thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp là điều kiện tiên quyết để
bản thân mỗi người hình thành ý chí tự thân lập nghiệp.
• Văn hóa khởi nghiệp, văn hóa đổi mới sáng tạo là yếu tố
cấu thành quan trọng của một hệ sinh thái khởi nghiệp lành
mạnh.
>> Khởi nghiệp Việt Nam không dừng lại ở mức “phong
trào khởi nghiệp”, mà phải phát triển nó đến mức “văn hóa
khởi nghiệp”

26. Vài nét về văn hóa khởi nghiệp ở Việt Nam
Để xây dựng được tinh thần và văn hóa khởi nghiệp tại Việt Nam, cần chú
trọng giải quyết một số vấn đề sau:
• Thay đổi tư duy từ các nhà lãnh đạo đến người dân, người đầu tư,
thậm chí thay đổi tư duy của các thầy cô và phụ huynh trong gia đình
Việt. Cụ thể là chúng ta dám chấp nhận những suy nghĩ khác biệt,
những điểm đột phá trong tư duy và những mô hình hình mới, dám
chấp nhận thất bại và đứng lên làm lại. DÁM NGHĨ, DÁM LÀM, DÁM
THẤT BẠI
• Xây dựng chương trình chuẩn về khởi nghiệp ngay từ bậc phổ thông
để giúp giới trẻ hình thành tinh thần khởi nghiệp ngay từ khi còn ngồi
trên ghế nhà trường.
• Các chính sách phải nhất quán, đồng bộ và liên tục từ cơ quan quản lý
các cấp trong việc tạo môi trường thuận lợi và hỗ trợ cho hoạt động
khởi nghiệp.

27. Vài nét về văn hóa khởi nghiệp ở Việt Nam
• Tư tưởng Nho giáo: Rào cản trong văn hóa
khởi nghiệp
• Khoảng cách quyền lực cao và mức độ chấp
nhận rủi ro thấp cũng là rào cản
• Sao chép, ăn cắp bản quyền trí tuệ
• Có một hố sâu ngăn cách về văn hóa đầu tư
giữa nền kinh tế cũ và mới

28. Những mặt hạn chế thường gặp
trong văn hóa của các công ty khởi nghiệp
• Tâm lý vỡ mộng
• Thuê nhân sự vì vẻ thu hút bên ngoài
• “Vung tay quá trán”
• Có những quyết định cảm tính
• Không phân cấp, phân quyền rõ ràng