18. : સગર્ભાવસ્થભની પૂવાતૈયભરીનભ
અવરોર્ો :
• સગર્ભાવસ્થભ એક કુદરતી પ્રરક્રયભ છે, જેમભાં કોઈ
તૈયભરીઓની જરૂર હોતી નથી.
• બભળક ઈિર, અલ્લભહ કે કુદરતની મહેરબભનીથી
થભય છે.
• બભળક ખોડ-ખભાંપર્ કે અન્ય લબમભરીઓ સભથે નહીં
જન્મે તેવી દ્રઢ મભન્યતભ કે અસ્વીકભરની ર્ભવનભ.
• અજ્ઞભનતભ અને મભરહતીનો અર્ભવ.
• સેવભઓનો અર્ભવ.
40. : ૩. મભતસક ચક્રની મભરહતી :
• Age of Menarche : 10 to 16 years
• Normal Duration : 21 to 35 days
• Menses : 3 to 7 days
• Blood Loss : 25 to 80 ml.
• Normal Symptoms : Pain / Backache
: Nausea / Vomiting
: Mid Cycle Spotting
: Pre Menstrual Pain
: Irritation/Anxiety
41. : ૪. અગભઉની સગર્ભાવસ્થભ અને પ્રસુતતની
મભરહતી :
• છેલ્લી પ્રસુતત કે ગર્ાપભતની મભરહતી :
• કુલ બભળકો પૈકી જીતવત બભળકો અને છેલ્લભ
બભળકની ઉંમર
• ગર્ાપભત કે પ્રસુતત દરમ્યભન કે બભદમભાં કોઈ સમસ્યભ
- બથા ટૂ પ્રેગનન્સી ઈન્ટરવલ : ૨૪ થી ૩૦ મરહનભ
- અબોશાન ટૂ પ્રેગનન્સી ઈન્ટરવલ : ૬ મરહનભ
ઓછો ગભળો મભતભ અને બભળક મભટે જોખમકભરક છે.
- બથા ટૂ પ્રેગનન્સી ઈન્ટરવલ ૬૦ મરહનભથી વધુ
હોય તો
42. : ૫. પેટ અને પેડુની તપભસ :
• પેટ પર કોઈ ઓપરેશનનભ તનશભન :
કોઈ ગભાંઠ કે સોજો હોય તેની તપભસ
• પેડુની બભહ્ય અને આંતરરક તપભસ :
ગર્ભાશયની સ્સ્થતત
સ્ત્રભવ
બ્લીડીંગ
સ્પશા થી દુુઃખભવો
ગભાંઠ
43. : ૬. એનીતમયભ :
• રહમોગ્લોબીન ૧૨ થી ૧૫ ગ્રભમ % હોવુાં જોઈએ.
• ૧૦ ગ્રભમ % કરતભાં ઓછાં હોય તો, તબીબી સલભહ પ્રમભર્ે
સભરવભર જરૂરી છે.
• સગર્ભાવસ્થભ પહેલભ રહમોગ્લોબીન ૧૦ ગ્રભમ % કરતભાં વધુ
હોવુાં જરૂરી છે.
• એનીતમયભ મભતભ અને બભળક બાંને મભટે જોખમકભરક છે.
• પ્રસુતત પહેલભ, દરમ્યભન અને પછી રક્તસ્ત્રભવ.
• ચેપ લભગવભની સાંર્ભવનભ વર્ી જાય છે.
• પ્રસુતત જન્ય જરટલ સમસ્યભઓ ઉદ્દર્વે છે.
• બભળક અલ્પ તવકતસત, ઓછભ વજન વભળુાં અને એનીતમક
જન્મે છે.
• એનીતમયભ અટકભવવભ મભટે NIPI કભયાક્રમ અંતગાત
લોહતત્તત્તવની એક ટેબ્લેટ અઠવભરડયભમભાં એક વખત
52. : ૯. દભાંતની કભળજી અને દભાંતનભ રોગોની
સભરવભર :
• મભતભએ દભાંતનભ ડોક્ટરની મુલભકભત લઇ દભાંતની તપભસ કરભવી
લેવી જરૂરી છે.
• દભાંતનભ રોગની સભરવભર સગર્ભાવસ્થભ પહેલભ થભય તે જરૂરી છે.
• સગર્ભાવસ્થભ વખતે દભાંતનભ રોગોની સભરવભરમભાં તકલીફ પડી
શકે.
• દભાંતનો ચેપ ગર્ાસ્થ તશશુને નુકસભન કરી શકે છે.
• દભાંત અને મોંની સ્વચ્છતભ ખુબ જ જરૂરી છે.
• રભત્રે બ્રશ કરવુાં ફરજીયભત છે.
53. : ૧૦. રૂબેલભ :
• મભતભને સગર્ભાવસ્થભનભ પ્રથમ ત્રર્ મરહનભ દરમ્યભન
રૂબેલભ (નૂરબીબી) થભય તો ગર્ાસ્થ તશશુને જન્મજાત
ખોડ-ખભાંપર્ થવભની પુરેપુરી શક્યતભઓ છે. જેને
“Congenital Rubela Syndrome” કહેવભમભાં આવે છે.
• હભલમભાં, રૂબેલભની રસી સભવાતત્રક રસીકરર્ કભયાક્રમ
અંતગાત દરેક બભળકને આપવભમભાં આવે છે.
• NGO િભરભ રકશોરીઓને રૂબેલભની રસી આપવભમભાં
આવે છે.
• અગભઉ ન લીર્ી હોય તો સગર્ભાવસ્થભનભ ૬ મરહનભ
પહેલભ રસી લેવી જરૂરી છે.
54.
55.
56. : ૧૦. રહપેટભઈટીસ-બી :
• મભતભને રહપેટભઈટીસ-બી થયેલ હોય તો નવજાત તશશુને
પ્રસુતત દરમ્યભન ચેપ લભગી શકે છે.
• આ ચેપનભ કભરર્ે ૨૫% નવજાત તશશુનુાં મરર્ થભય છે,
જયભરે બભકીનભ બભળકોને લીવરનભ ગાંર્ીર રોગો અને
કેન્સર થઇ શકે છે.
• રહપેટભઈટીસ-બી પોઝીટીવ મભતભનભ બભળકને જન્મ પછી
તુરત રસીકરર્ અને જરૂરી સભરવભર આપવભમભાં આવે છે.
• અગભઉ ન લીર્ી હોય તો સગર્ભાવસ્થભ પહેલભ
રહપેટભઈટીસ-બી ની રસી (બે ડોઝ) લેવી જરૂરી છે.
58. : ૧૨. વ્યસનો અંગેની મભરહતી. :
• દભરૂનુાં વ્યસન હોય તો સગર્ભાવસ્થભનભ ૬ મરહનભ
પહેલભ છોડી દેવુાં જરૂરી છે.
59. : ૧૨. વ્યસનો અંગેની મભરહતી. :
• Active & Passive smokingનભ કભરર્ે સમય
પહેલભ પ્રસુતત, બ્રીચ ડીલીવરી (તસજેરરયન
ઓપરેશન) અને નવજાત તશશુને ગુાંગળભમર્
થવભની શક્યતભઓ વર્ી જાય છે.
• સગર્ભાવસ્થભનભ ૬ મરહનભ પહેલભથી મભતભએ અને
ઘરનભ સભ્યોએ સ્મોકીંગનુાં વ્યસન છોડવુાં જરૂરી
છે.
• સગર્ભાવસ્થભનભ ૬ મરહનભ પહેલભથી મભતભએ
ધુમ્રપભન થતુાં હોય તેવભ સ્થળોએ કે જાહેરમભાં ન
60. : ૧૩. ઘરેલુાં રહિંસભ અને મભનતસક તર્ભવ :
• સગર્ભાવસ્થભની પૂવા તૈયભરી દરમ્યભન શભષ્બ્દક,
ર્ભવનભત્તમક કે શભરીરરક દુવ્યાવહભરનભ કભરર્ે મભનતસક
તર્ભવ, હતભશભ, ઉશ્કેરભટ, અતનદ્રભ વગેરે જેવભ મભનતસક
આરોગ્યની સમસ્યભઓ ઉદ્દર્વી શકે છે.
• કસુવભવડ, મૃત બભળકનો જન્મ અને નબળુાં બભળક.
• નવજાત તશશુની સાંર્ભળમભાં બેદરકભરી.
• મભતભનુાં આરોગ્ય કથળે છે. જેની સીર્ી અસર બભળ
સાંર્ભળ પર પડે છે.
61. : ફોલલક એસીડ :
• સગર્ભાવસ્થભની પૂવાતૈયભરી દરમ્યભન એટલે કે, છ મરહનભ
પહેલભથી રોજ ૪ મીલીગ્રભમ ફોલલક એસીડની ટેબ્લેટ
લેવભનુાં શરુ કરવુાં જરૂરી છે.
• ફોલલક એસીડ મગજ અને કરોડરજ્જુનભ તવકભસ મભટે
ખુબ જ જરૂરી છે.
• ફોલલક એસીડ રક્તકર્ોનભ ડેવલપમેન્ટ મભટે જવભબદભર
છે..
• NIPI કભયાક્રમ અંતગાત ૧૯-૪૯ વષાની સ્ત્રીઓએ રોજ ૪
મીલીગ્રભમ ફોલલક એતસડની ગોળી લેવભની ર્લભમર્
કરવભમભાં આવેલ છે.
64. : આયોરડન :
• આયોરડનની દૈતનક જરૂરીયભત 150 mcg છે.
• આયોરડન થભઈરોઈડમભાં બનતભ થભઈરોક્ષીન હોમોન મભટે
જરૂરી છે.
• થભઈરોક્ષીન હોમોન વૃદ્વિ અને તવકભસ મભટે જવભબદભર છે.
• મભનતસક તવકભસ અને બુદ્વિમત્તભ આંક (I. Q.) મભટે
જવભબદભર છે.
• પ્રોટીન, ફેટ અને કભબોહભઈરેટનભ મેટભબોલીઝમમભાં મદદ
કરે છે.