XX. mendeko Korronte Pedagogikoen lan bilduma

XX. MENDEKO KORRONTE
PEDAGOGIKOEN LAN BILDUMA
DIDAKTIKA OROKORRA | 2019-2020 ikasturtea | 2020ko apirilaren 7a
EGILEA: NAIARA PÉREZ GUERETA

DIDAKTIKA OROKORRA NAIARA PÉREZ GUERETA
2
AURKIBIDEA
 KORRONTE PEDAGOGIKOEN ESKEMA ……………………………………….........................3
o Alexander Neill eta Eskola Alternatiboak ………………………………………........................3
o Celestin Freinet ………………………………………………………………………………....3
o Konduktismoa ……………………………………………………………………………….…..4
o Konstruktibosmoa ……………………………………………………………………….……....5
o Ovide Decroly ………………………………………………………………………………...…5
o Paradigma Ekologikoa……………………………………………………………….…….…....6
o Pedagogia Kritikoa …………………………………………………………………………..…7
o Emakume Pedagogoak ……………………………………………………………………..…...8
 Concepción Arenal ……………………………………………………………………...8
 Agazzi Ahizpak …………………………………………………………………………8
 Rosa Sensat……………………………………………………………………….……...9
 Maria de Maeztu…………………………………………………………………….…...9
 KORRONTE PEDAGOGIKOEN ARTEKO ANTZEKOTASUNAK …………………………...10
o Hezkuntza jarduerari dagokionez …………………………………...……………………..…..10
o Ikaslearen paperari dagokionez …………………………………………………………..…...10
o Irakaslearen paperari dagokionez ………………………………………………………..……11
o Emakume Pedagogoei dagokienez ……………………………………………………..………11
 KORRONTE PEDAGOGIKOEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK ……………..…………..11
o Konduktismo………………………………………...…………………………………………..11
o Alexander Neill eta Eskola Alternatiboak ………………………………………………..…….12
o Celestin Freinet.………………………………………………………………………………...12
o Konstruktibosmoa.……………………………………………………………………………...12
o Ovide Decroly ……………………………………………………………………………….…12
o Paradigma Ekologikoa ……………………………………………………………………..….13
o Pedagogia Kritikoa ………………………………………………………………………..…...13
o Emakume Pedagogoak …………………………………………………………….……...........13
 KORRONTE PEDAGOGIKOEN ANTZEKOTASUNAK GAUR EGUNGO IKASTETXEETAN
NOLA UZTARTU…………………………………………………………………………………….14
 BIBLIOGRAFIA ……………………………………………………………………………………..17

3
KORRONTE PEDAGOGIKOEN ESKEMA
 ALEXANDER NEILL ETA ESKOLA ALTERNATIBOAK:
o Hezkuntza jardueraren ideia nagusiak:
 Ezinbestekoa da, irakasleek eta ikasleek parte hartzeaz gain, beste batzuek
ere parte hartzea (Baliabide dialogikoak).
 Pentsamendu kritikoa.
 Haurra ikaskuntza prozesuaren erdigune.
 Haurraren autonomia sustatu.
 Ikasleak bizitzarako prestatzea (Zoriontsu izatea).
 Haurra nahi duena egin baina ondokoa mindu gabe (askatasuna, EZ libertinajea)
 Askatasunean eta auto-erregulazioan oinarritutako hezkuntza jarduera.
 Bihotzak ere beharrezkoak eskolak, ez soilik buruak.
 Zigorrik ez.
 Sexualitatearen askatasuna hezkuntzaren parte.
o Ikaslearen papera:
 Haurra ikaskuntza prozesuaren erdigune.
 Haurraren prozesu psiko-sozio-biologiko orokorrak eta bere behar pertsonalak zeintzuk
diren ikertu eta horiek errespetatzea.
 Haurrak berak aukeratu beharko luke zein ikerketa lerro jorratu nahi duen.
 Umeak berezkoa duen ikasteko grina hartzen dute kontutan.
 Haurra autodidakta.
o Irakaslearen papera:
 Helduaren egitekoa haurraren alboan.
 Haurrentzat giro egokia bermatuko duena.
 Haurren prozesuak behatzen.
 Ikaskuntza ahalbidetuko duten baldintzak sortzea.
 CELESTIN FREINET:
 Hezkuntza moral eta zibikoa.
 Ikasleen esperientzien bidez oinarritutako ikaskuntza prozesua.
 Kooperazioa (ikasle-irakasle, irakasleen eta ikasleen artean).
 Ikasgelaren antolaketa haurraren parte hartzea sustatu behar du.

4
 Adierazpena, komunikazioa eta sorkuntza.
 Behaketa bidezko ikaskuntza.
 Ikasgela barruan zein kanpoan gertatutakoa garrantzitsua.
 Ikasleen esperientzietan oinarritutako hezkuntza prozesua (tanteo esperimentala).
 Irakaskuntza pertsonalizatua.
 Bizitza kooperatiboa.
 Materialismoa pedagogikoa.
 KONDUKTISMOA:
 Ikaskuntzak edo konduktismoak pertsonaren portaera eta portaera horretan inguruneak
duen eragina ditu ardatz. Beraz, jokaera kanpotik datozen estimuluen eraginez sortutako
erantzuna dela esan daiteke.
 Jaiotzerakoan inongo ezagutzarik gabe jaiotzen garela, hots, adimena hutsik dugula, orri
zuri bat bezala.
 Esperientzia bidezko ikaskuntza.
 Ikastea portaera aldatzea.
 Introspekzio eta kontzientzia eza.
 Portaeran oinarritu.
 Objektiboa.
 Animaliekin esperimentatu.
 Hartzaile hutsa.
 Pasiboa.
 Emandako informazioa eskuratu.
 Portaera ezberdinak landu.
 Gidatzailearen bidea jarraitu.
 Irakaslea ezagutza iturri nagusia edo bakarra.
 Erantzunak zuzenak ala okerrak diren bereizten ditu.
 Helburua zerbait transmititzea.

5
 Ikaste prozesua gidatu.
 Jarrera ezberdinak bereizi.
 Ondorioak eman teknika ezberdinak erabiliz (Sariak eta Zigorrak).
 KONSTRUKTIBISMOA:
 Ikaskuntza aktiboa bultzatuz giza ezagutzaren izaera azaldu nahi duen teoria da
 Prozesu subjektiboa.
 Esperientzia bidezko ikaskuntza.
 Pertsona bakoitzaren esperientzietan oinarritutako ikaskuntza.
 Ikaslea bere ikaskuntza prozesuaren azken arduraduna da, berak eraikitzen du ezagutza,
eta inork ezin du hura ordezkatu.
 Ikaslearen jarduera mental eraikitzailea maila sozialeko eraikuntza- prozesu baten
emaitza da (Asimilazioa eta Moldatzea).
 Bere jakintzaren subjektu eraikitzaile aktiboa da.
 Ikasle aktiboa.
 Irakaslearen papera ezin da soilik mugatu baldintza egokiak sortzera; horrez gain,
jarduerak ikasle bakoitzaren garapenera bideratzen saiatu behar da.
 Jarrera moderatzailea, koordinatzailea, bideratzailea, bitartekaria eta, aldi berean, parte-
hartzailea erakutsi behar dute.
 Hezitzailearen arteko konfiantzazko giro afektibo eta harmonikoa sortzeko ardura dute,
beti ere, ikasle bakoitzaren interesetatik abiatuz.
 OVIDE DECROLY:
 Irakasgairik ez.
 Gai bakoitzak ikasteko modu bat.
 Behaketa metodologiaren gidapena jakiteko.
 Esperimentazioak garrantzia.
 Adin guztietarako ikasleak.
 Ikaskuntzaren protagonistak.
 Ikasteko motibazioa.

6
 Haurren taldekatzea.
 Eskola egokitua, pertsonalizatua eta ikasleen garapenarekin lotura handia duena.
 Teoria globalaren garapena, ideia jakin bat pertzepzio errazetatik eratzen den puntutik
abiatzen da.
 Elkartzea, ikasleen ideietatik eta, maila mentalean, kontzeptuen eta aurretiazko jakintzen
artean harremanak eta arrazonamenduak sortzen direla ikusita.
 Adierazpena, bai zehatza (ikaslearen behaketaren gauzatzea), eta bai abstraktua
(sinboloak sortuz edo identifikatuz pentsamendua gauzatzea; eskulanak, besteak beste).
 Haurrak ikaskuntza prozesuaren ardatz.
 Ideologiaren ardatza praktika eta esperimentazioa sustatzea, ikasleak esperimentatuz
ikasteko, eta jokoari aukera pribilegiatua eman.
 Haurrek gai izan behar dute ahaleginaren balioa eta ondo egindako lanaren
gogobetetasuna aurkitzeko.
 Funtsezkoa da uneoro haurren beharrak eta interesak protagonista izatea.
 Saioak baliagarriak direla sentitu behar dute eta haurrak haien gaitasunak eta
trebetasunak ezagutzeko gai.
 Eginkizuna ez da eskolatze uniforme eta inpertsonala transmititzea, baizik eta ikasleekin
bat egiten saiatzea.
 PARADIGMA EKOLOGIKOA:
 Pedagogia zientifikoa da eta metodologiari dagokionez ikerketa prozesuan datza.
 Diziplinartekoa eta jarrera baterakoia du.
 Sistema integral bati erantzuten dio, independentea da eta irizpide kolektiboa du.
 Errealitateko egoeren jardueretan oinarritzen da.
 Pentsamendu etikoa du, ekosistemako elementu guztiak kontuan hartzen dituelarik.
 Pentsamendu kritikoa, erabaki kooperatiboak zein arduren elkarbanaketa gainontzeko
ikasle eta irakasleekin. Honela, ingurunearekiko kontzientzia eta errespetua sortuz.
 Ikaskuntza haurren beharrak kontuan hartzeaz gain, ingurunearen beharrak ere kontuan
hartu behar dira, edukiak antolatu eta hauen artean harremana sortzeko.

7
 Rol aktiboa.
 Haurren interesetan oinarritutako jarduerak.
 Elkarreraginean oinarrituz.
 Haurra kritikotasuna landu.
 Elkarlana ezinbestekoa da eta familiak haurrei segurtasun hori transmititu behar die.
 Teknikoa eta kritikoa izan behar du.
 Ikaskuntzaren eta kultural eta sozial instituzionalaren bitartekaria.
 Konfiantzazko giro bat sortu.
 Ikasleen arteko elkarrekintzaren arduradun.
 Ikasleentzat eredu.
 PEDAGOGIA KRITIKOA:
 Hezkuntza sistema tradizionala aldatzeko nahia.
 Pentsamendu kritikoa garatzea bultzatzen du.
 Ikaskuntza prozesua pertsonen eraldaketa sozialaren barne dago.
 Ikaskuntza esanguratsua edukitzeko, ikasle aktiboa izan behar da.
 Hausnarketak egin behar ditu, eta beraz ikasle kritikoa izan behar da.
 Ikaslearen eta irakaslearen arteko erlazioa bidirekzionala izango da.
 Ikaslea ikaskuntza berrietara irekia egon behar da.
 Bera da bere pentsamendua aldatu dezakeen bakarra.
 Hezitzailea irakasle gogoetatsua izan behar da.
 Ikaskuntza proposamen berriei irekia egon behar da
 Haurraren interesetatik abiatuta ematen ditu klaseak.
 Helburua ikasleen arrazoiketa prozesua eta ulermena bultzatzea da.
 Gai izan behar da egoerak analizatzeko eta jarduteko modua moldatzeko zein bere
praktika aldatzeko.
 Lanarekiko duen pentsamendu kritikoa funtsezkoa da.

8
 EMAKUME PEDAGOGOAK:
o Concepción Arenal:
 Emakumeen eskubideen eta berdintasunaren aldeko borrokalari
sutsua.
 Unibertsitatean ikasi ahal izateko gizonen moduan jantzi zen.
 Ideia liberal eta progresistak zituen.
 Errege akademiak saritutako lehendabiziko emakumea.
 Feminismoaren jaiotza Espainian.
 Emakumeen hezkuntza eta instrukziorako eskubidearen alde
borrokatu zuen.
o Agazzi Ahizpak:
 Agazzi ahizpen metodologia haurren askatasunean eta berezkotasunean oinarritu zen.
 Irakaskuntzaren lehentasuna osasuna, higienea, kultura fisikoa eta hizkuntza izan ziren.
 Funtsezko printzipio metodologikoa: gauzen erabilera
adimentsua eta bizia izan behar dela, esperientzien
errendimenduan eta behaketan oinarrituta, haurraren
askatasuna eta berezkotasuna errespetatzen dituena.
 Haurrak intuizioa erabiliz ikasten du, baina bizitzarekin
lotuta beti.
 Irakaskuntza eskola ingurunetik lortutako objektu
errealistaren erabilera adimentsuan oinarritzen da.
 Etxetik eta eguneroko bizitzatik datozen jarduerak egiten dira: garbiketa, janztea,
animaliak zaintzea eta abar. Horien guztien balio didaktikoa erreskatatuz.
 Umeei giro bero eta emozional bat eskaintzen zaie, etxean bezala. Poza, jolasa eta
amaren hezitzailearekiko harremana funtsezko elementuak dira metodologia honen.
 Metodoa hizkuntzaren heziketan ere oinarritzen da, kantua eta gorputzaren erritmoa
landuz.
 Sentimenduen hezkuntza.
 Instrukzio intelektuala.
 Zentzumen heziketa.

9
o Rosa Sensat:
 Rousseau de Ginebra institutuan ikasten hasi zen, Europan zeuden eskolen korronte
pedagogiko berriak ezagutzeko asmoarekin.
 Ideologia progresista.
 Emakumeen hezkuntza baldintzak hobetzean zentratu zen.
 Hezkuntzan kutsu zientifikoaren beharra.
 Eskolan etxearen antzeko giroa sortu nahi zuen.
 Feminismo Katalanarekin lotura zuuzena izan zuen.
 Haurrak libre, haren arau propioak zehazten zituztenak.
 Irakaslea ikasleei moldatu eta ez alderantziz.
 Garrantzi handia irakaslea inprobisaziora irekita egotea.
 Haurren eskubideei eta pertsonalitateari errespetua.
 Umea eskola prozesuaren zentroa izan behar du.
 Natura oso faktore garrantzitsua da haur baten heziketan.
 Oso garrantzitsua da haurrak sano egotea heziketa egoki bat egoteko.
 Oso garrantzitsua da beste bizidunekin kontaktuan egotea.
 Ikasketa orduak murriztu behar dira.
 Denbora guztian haurraren ongizateaz arduratu behar gara.
 Familia diziplina.
o Maria de Maeztu:
 Hezkuntza erreformatu zuen, aire zabalean ezarri zituen eskolak eta eskolako lehenengo
kantinak eta koloniak sortu zituen.
 Emakume eta gizonen berdintasuna defendatzen zuen, emakumeak ez zutela gizonen
mendekotasunean egon behar eta dibortzioaren alde
borrokatu zen.
 Moralaren eta erlijioaren arteko lotura ezartzen zuen.
 Neska eta mutilen koeziketa, eta erlijioaren abstentzioa edo
askatasuna klaseetan.
 Hezkuntzaren helburu nagusia izaeraren eraketa zen.
 Haurren jakin-mina piztea.
 Motibazioa lantze, barnekoa zein kanpokoa.
 Azterketak, testuliburuak, sariak eta zigorrak kentzea.
 Ikaskuntza aktiboaren aldekoa.

10
KORRONTE PEDAGOGIKOEN ARTEKO ANTZEKOTASUNAK
XX. mendeko zortzi pedagogo eta korronte pedagogiko hauek, haien artean desberdintasunak dituzten arren,
badaude elkarren artean adostasun handiz defendatzen dituzten zenbait alderdi. Ikuspuntu hauen artean
desberdinen pentsatzen duena Konduktimoa dela esan dezakegu; horregatik, hurrengo lerroetan adieraziko
ditudan antzekotasunen artean, azkeneko pedagogia hau kanpo geratuko da.
Argi uzten digute gainontzeko pedagogoek edota korronte pedagogikoek mugiarazten dien helburu nagusiena
eskola tradizionala jarraitzen duen ildoa guztiz eraldatzeko nahi dela, oraingoa, haurra izanik hezkuntza
jardueraren ardatz eta ez irakaslea. Hori dela eta, hezkuntza haurren interesak kontuan izanik jorratzen joan
behar den ekintza moduan ulertzen dute. Ulertzekoa da, beraz, hezkuntza jarduera prozesu aktibo moduan
ikusten duen begirada defendatzea; bada, haien arabera, haurra modu integralean heztea bilatzen duen ekintza
izan behar du hezkuntza.
Kontuan izan beharreko beste alderdi garrantzitsu bat, pentsamendu kritikoa garatzeko beharra da; horretarako
ezinbesteko izanik, inguruaren behaketan eta horren edo horien errespetuan trebatzea.
Bestalde, errealitatean oinarritutako hezkuntza jarduera baten aldekoak agertzen dira, hau da,
egunerokotasunean ematen diren situazio anitzotaz baliatuz, diziplina desberdinetako kontzeptuak lantzeko
aukera ematen diguten egoerak sortzea.
Hori dela eta, ildo beretik jarraituz, esan dezakegu hezkuntza ez dutela eremu itxi batean lantzeko jardueratzat
soilik ikusten, hezkuntza bizitzako edo egunerokotasuneko edozein uneetan ematen den prozesu moduan
ulertzen dute. Horregatik, esan daiteke inoiz ez dugula ikasteari uzten.
Azpimarratzen duten oso garrantzitsua den beste alderdietako bat, hezkuntza jarduerak, haurra sozialki
eraldatzeko duen boterea da. Izan ere, denongatik jakina da, eskola sozializazio prozesuaren agenteetatik
garrantzitsuenetarikoa dela, haurrak haien lehendabiziko urteetan babestuak izan diren ingurunetik atera eta
arrotza den beste ingurune handiago bati arre egin behar diotelako.
Ikaslearen paperari dagokionez, aurreko lerroetan aipatu moduan, hezkuntza prozesuaren protagonistatzat
hartzen dituzte, izaera osoko subjektu aktibo moduan. Horregatik, haien interesetatik abiatzen diren hezkuntza
jarduerak sortzen dituzte, hauek, esperimentazioaren bitartez eta era praktiko batean jorratu ditzaten.
Ezin dugu ahaztu, pedagogoek hezkuntza komunitateko partaideen arteko komunikazioari eta koordinazioari
ematen dioten garrantzia. Bada, aipatu dugun moduan, hezkuntza prozesua modu aktiboan jorratzen den ekintza
da, beraz, ezinbestekoa da jardunbide horretan parte hartzen duten eragile guztien arteko harreman adeitsu bat
egotea.

11
Irakaslearen paperari dagokionez, korronte pedagogiko hauen arabera, hezkuntza tradizionalean zuen
protagonismoa galdu eta haurraren hezkuntza prozesuaren bidelagun eta behatzaile izatera pasatzen da.
Kontuan izanik, hezkuntza jarduera haurren interesetatik abiatu behar dela, irakasleak ezinbestean, haur
bakoitzaren interesak eta beharrak identifikatzeko aldez aurretiko joera erakutsi behar du.
Esan bezala, irakaslea izango da hezkuntza jardueraren antolatzaile, korronte pedagogiko hauek aldez aurretik
zehazten dituzten baldintzak kontuan izanik, noski. Baina, baldintza guztiak eman daitezen konfiantzan eta
errespetuan oinarritutako giro bat sortu beharra dauka, haur talde guztia gustura sentitu dadin. Bestalde, haur
bakoitzaren ahulguneak eta indarguneak ezagutuz motibatuko dituzten ingurugiro egokia sortzeko ardura hartu
behar du.
Emakume Pedagogoei dagokienez, Concepción Arenal, Rosa Sensat eta Maria de Maeztu emakume eta
gizonen berdintasunaren aldeko borrokalari sutsuak izan ziren, eta borraka grina, noski, hezkuntzara eraman
zuten ere. Maria de Maeztuk besteak baino aurrerapauso handiago bat egin zuen, eta koeziketaren alde agertu
zen.
Concepción Arenal eta Rosa Sensat, politikarekin lotura estua izan zuten, biak ideia liberal eta progresistak
zituztelarik.
Pedagogo hauek hezkuntza jarduerarekiko zuten ikuspegiari dagokionez, haurraren askatasuna eta izaeraren
berezkotasuna bermatzeko beharra azpimarratzen zuten, zehazki, Agazzi ahizpak eta Rosa Sensat. Horrez gain,
Maria de Maeztuk, haurraren izaera aktiboa kontuan izatearen garrantzia azaltzen du.
Hori guztia kontuan izanik, Agazzi ahizpak eta Rosa Sensat eskolan etxeko giroa sortzearen aldekoak aurkezten
dira. Gainera, natura giroan hezkuntza jarduera garatzearen onurak azpimarratzen dituzte; modu horretan,
ikaskuntza-irakaskuntza prozesua egunerokotasuneko edozein espazioetan eman daitekeela adieraziz.
KORRONTE PEDAGOGIKOEN ARTEKO DESBERDINTASUNAK
Antzekotasunetan aipatu dudan moduan, lan honetan 8 Pedagogo eta Korronte Pedagogiko desberdin lantzen
ari gara, baina lehendabiziko atal horretan Konduktismoa alde batera utzi dugu desberdintasun handiak
baitzituen gainontzekoekin. Hori dela eta, ezin diogu desberdintasunen atalari hasiera eman ikuspegi honen
inguruan hitz egin gabe.
Konduktismoaren hezkuntza jarduerak pertsonaren portaera eta portaera horretan inguruneak duen eragina ditu
ardatz gisa; hori dela eta, jokaera kanpotik datozen estimuluen eraginez sortutako erantzuna dela esan
dezakegu. Baieztapen hau ikuspegi honen oinarrietatik dator; izan ere, konduktismoarentzat inongo ezagutzarik

12
gabe jaiotzen gara “Tabula Rasa” eta, ondorioz, bizitzan zehar izandako esperientzien arabera gure adimena
osatzen goazela.
Kasu honetan, ikaslearen papera pasiboa izango da, haren egiteko bakarra izanik irakasleak emandako
informazioa hartu eta bere gidaritzapean egotea.
Beraz, irakasleak, hezkuntza jardueraren protagonistak izango dira, haiek baitira ezagutza iturri bakarrak.
Oraingoan, ez dira haurren bidelagunak izango, gidariak bizik; hori dela eta, erantzun zuzenak eta okerrak
bereiztuko dituzte. Desberdintasun horien ondorioak ikasleak modu argian barneratu ahal izateko teknika
ezberdinak erabiltzen dituzte; hala nola, sariak eta zigorrak ezartzea.
Gainontzeko Pedagogo eta Korronte Pedagogikoei dagokienean, esan dezakegu; nahiz eta, elkarren artean
antzekotasun handiak izan, badituztela tarteko desberdintasun batzuk, nortasuna eskaintzen dizkiotenak eta
hurrengo lerroetan aipatzen joango naizenak.
Hasteko Alexander Neill eta Eskola Alternatiboen ezaugarriak analizatuko ditugu. Hauentzako ezinbestekoa
da irakasle eta ikasleen parte hartzeaz gain, eskola komunitatea osatzen duten gainontzeko kideena ere egotea.
Horretaz gain, ikasleak heztearen xedea bizitzarako prestatzean oinarritzen dute, hau da, zoriontsu izatean,
horretarako beharrezkoak dituzten baliabide eta estrategiak eskuratzen lagunduz.
Ikuspegi hauek haurrak pertsona aske moduan ikusten dituzte; hori dela eta, haien hezkuntza jarduera egiteko
horretan oinarritzen dute. Horren baitan, ahaztu ezin den beste kontzeptu bat lantzearen garrantzia
azpimarratzen dute, auto-erregulazioa, hori baita askatasunaren eta libertinajearen artean dagoen muga zehazten
duena. Askatasun aldarrikapen horien artean, hezkuntzan sexualitatearen gaia modu naturalean lantzearena
dugu; bada, korronte pedagogiko guzti hauen artean hauxe da bakarra gai horren inguruan mintzatzen dena.
Korronte pedagogiko hauekin alderatuz, Celestin Freinet, hezkuntza morala eta zibikoa izatearen
aldarrikapena egiten du. Pedagogo honentzako, hezkuntza jarduna, gizarteratze prozesurako ezinbestekoak
diren erremintak eskaintzen dituen bide moduan ulertzen du, eta beraz, bi alderdi horiek lantzea oinarrizkotzat
jotzen du gizarteratze egoki bat eman dadin.
Konstruktibismoaren kasuan, ikasleen jarduera mentalaren eraikuntza sozialaren ondorioa dela azpimarratzen
du. Gainera, prozesu hau bi mailatan burutze dela bereizten du: asimilazioa eta moldatzea.
Ovide Decrolyren korronteari dagokionean, garrantzi handia ematen dio ikasgai bakoitzari bere tokia ematea;
hori dela eta, gai bakoitzari heltzeko modu konkretu bat dagokiola dio, hau da, matematika eta hizkuntzak ez
direla modu berean landuko.

13
Ikasleak garrantzi handiko subjektuak dira pedagogia guzti hauetan, baina korronte honen kasuan, pauso bat
haratago doaz eta haien ahaleginak duen balioari garrantzi handia ematen dio. Askotan ahalegintzea bigarren
maila batean geratzen da emaitzari soilik garrantzia ematen zaiolako, baina Decrolyri esker, haurrek haien eta
ondokoen ahaleginak balio handia duela ulertarazi dezakete.
Korronte hau besteetatik desberdintzen duen ezaugarria Teoria globalaren ideia da. Teoria honen arabera, ideia
sinple batetik abiatuz gaia orokorrera hartzeko bidean datza eta ez alderantziz. Teoria globalari bide emateko
ikasleen aurretiazko ezagutzak aprobetxatuz sortzen diren arrazonamenduak erabiltzen ditu.
Paradigma Ekologikoak, ordea, pedagogia metodo zientifiko bat dela azpimarratzen du, metodologia bat
jarraitzeak ikerketa prozesu bat delako. Ikerketa hori ekosistema baten barne egiten dute, hau da, eskola.
Ekosistema hori elementu desberdinez osaturik dago; horregatik, elkarbizitza modu egokian eman dadin
pentsamendu etikoa garatzearen beharra aldarrikatzen dute.
Ildo beretik jarraituz, ez dute ahazten ekosistema horren barruan elkarreraginak duen garrantziak. Hala ere,
sistema horren barne ez dugu soilik kolektiboa kontuan izan behar, norbanakoak ere garrantzi handia du; izan
ere, modu horretan bakarrik eman daiteke sistema integral egoki baten eraketa.
Paradigma honekin amaitzeko irakasleen paperaren inguruan duen ikuspegia aipatu beharra dago. Gainontzeko
teoriak ez bezala, paradigma ekologikoak irakasleak ikaskuntzaren, kulturaren eta gizartearen bitartekaria dela
baieztatzen du.
Pedagogia Kritikoari dagokionean, ikasle kritikoak garatu ahal izateko hausnarketak duen garrantzia
azpimarratzen du; izan ere, kritikotasun horrek egingo du haurraren adimena garatzea eta bere bizitzarekin zein
ingurunearekin zer egin nahi duen erabakitzea. Horrez gain, gogorarazten digu ikasleen pentsamendua ezin
dugula aldatu, haiek aldatu behar duten egitekoa baita.
Irakasleen kasuan, pentsamendu irekia izatea ezinbestekoa dela ulertzen dute. Horretarako, etengabeko gogoeta
batean murgildurik egotea beharrezkoa dela diote, hezkuntzak eskaintzen dituen proposamen berriak garatzeko
prestaturik egoteko.
Atal honi amaiera emateko Emakume Pedagogoen ekarpenak plazaratuko ditut. Irakaskuntzari dagokionean,
osasunari, higieneari, garapen fisikoari eta hizkuntzei lehentasuna ematen diete, beti ere, erabiltzen diren
materialak modu adimentsu batean erabiliz.
Garrantzi handia ematen diote hezkuntza modu egokian garatzeko giro goxo eta emozional bat sortzeari,
normalean etxean bizi duten giroren antzekoa izatea hobesten dute. Ulertzekoa denez, ikasle bakoitza giro

14
desberdinetan bizi da eta askotan ezingo zaie ikasleei goxotasun hori modu berean helarazi; hori dela eta,
irakasleak inprobisatzeko gaitasun handia behar dutela aldarrikatzen dute.
Hezkuntza jardunari dagokionez, eskola tradizionalak markatutakoaren aurka agertzen dira, ikasketa orduak
murriztea eta, azterketa eta testuliburuen desagerpena txalotuz.
KORRONTE PEDAGOGIKOEN ANTZEKOTASUNAK GAUR EGUNGO
IKASTETXEETAN NOLA UZTARTU
Lan honen azkeneko atalari hasiera emateko pedagogo eta korronte pedagogiko hauen ekarpenak gaur egungo
ikastetxeetan nola uztartu aztertuko dugu. Nahiz eta, haurraren errespetuan oinarritutako ikuspegi ezberdinak
izan, esan beharra dago, gaur egun oraindik ikastetxeen gutxiengo batek kontuan dituen irtenbideak direla;
horregatik, interesgarria egiten zait hurrengo analisia egitea.
Badaude hezkuntza tradizionalaren ildoa jarraitu nahi ez duten zenbait guraso edota hezitzailea talde; hori dela
eta, hezkuntza bide horri alternatibak jartzeko hainbat eskola sortzen ari dira, Summerhill eskolak bere
egunean egin zuen bidearen antzekoa jarraituz. Eskola hauen helburua, haurren errespetuan oinarritutako
hezkuntza integral bat bultzatzea da, baina zoritxarrez aukera hau ez dago familia guztien esku; izan ere,
ekonomikoki esfortzu handia egin beharra suposatzen du. Hala ere, badaude zenbait ikastetxe publiko eskola
alternatiboen zenbait ideia haien egunerokotasunean txertatzen saiatzen ari direnak, nahiz eta, lortutako emaitza
ez izan nahi bestekoa.
Euskal Herrian, zorionez, badaude hainbat eskola hezkuntza tradizionalaren ildoa jarraitu nahi ez dutenak eta
Alexander Neill abiatutako bidea jarraitzen ari direnak; hala nola, Tximeleta eskola (Iruñean), Zingira eskola
(Aia-Orio) eta Bizilore Familia elkartea (Azkoitia) besteak beste.
Beste korronte pedagogiko batekin jarraituz, badaude hainbat ikastetxe teoria konstruktibistak planteatzen
dituen ideiak kontuan dituztenak. Ideia horien artean ikaskuntza esanguratsuaren teoria dugu zeinaren
helburua eduki berriei esanahi edo garrantzi konkretu bat ematen dioten, hau kolektiboan zein modu
pertsonalean eman daitekeen planteamendua da.
Egun, proiektuka lan egiten duten ikastetxeak dira ikaskuntza esanguratsuaren teoriaren jarraitzaileetako
batzuk. Metodologia honen bidez, ikasle bakoitzak haien hezkuntza ibilbidea zein dituen indarguneak
hautematen dituzte, besteak beste.
Teoria konstruktibistak planteatzen duen beste bide bat aurkikuntza bidez ikastearena da, ez baitago arazo
bati konponbide emateko bide bakarra; horregatik, irakasleak erantzun berera iristeko hainbat bide daudela
planteatzen die ikasleei.

15
Bestalde, badaude gaur egun Decrolyk planteatutako ideiak jarraitzen dituztenak; izan ere, badaude zenbait
ikastetxe ikaskuntza dinamiko baten aldekoak direnak non dialektika beste ezeren gainetik jartzen duten.
Horrez gain, ikasle motibatuak izatea ezinbestekotzat jotzen dituzten ikastetxeak gero eta gehiago dira;
horregatik, ikasleen interesetatik edo, behintzat, haien interesa pizten dituzten gaiak lantzen saiatzen dira.
Zorionez, gaur egun ohikoagoa da kontzeptu desberdinak lantzeko fokatze desberdinak eskaintzen dizkioten
ikastetxeekin aurkitzea; hori dela eta, manipulazio (esperimentazioa) bidezko hezkuntza eskaintzen dituzten
ikastetxeak geroz eta gehiago dira, zeinari esker ikasleek lortzen dituzten ezagutzak maila kognitibo sakonago
batean metatzen diren.
Ildo berdina jarraituz, badaude gaur egun puri-purian dauden hainbat metodologia Paradigma Ekologikoa bete-
betean kontuan dituztenak; Konfiantzaren Pedagogia, Ikas komunitateak eta Amara Berri Sistema dira
horren adibide.
 Konfiantzaren pedagogian: Haurra ikaskuntzaren oinarri hartuz, bere kritikotasuna eta
esperientzietatik ikastera bultzatzen dute, konfiantzazko giro bat sustatuz. Horrez gain, eskola, familia
eta komunitatearen elkarreragina bilatzen dute, hori guztiaren helburua izanik haurraren garapen osoa
bermatzea. Euskal Herrian honako eskoletan topa dezakegu metodologia honen aplikazioa: Arrasateko
Arizmendi ikastolan, Ordiziako Jakintza Ikastolan, Tolosako Laskurain ikastolan, besteak beste.
 Ikas komunitateak: Haurra irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren erdigune izango da eskola
komunitatea osatzen duten eragileen (familiak, herriko eragileak, …) parte hartzea sustatzen duen
metodologia honetan. Honez gain, auzolanari garrantzi handia ematen diote, haurraren hezkuntza
prozesuan ekintza oso aberasgarritzat hartzen baitute lantzen dute haurraren ingurua ezagutu eta
zaintzeko. Euskal Herrian honako eskoletan topa dezakegu metodologia honen aplikazioa: Zizurkilgo
Pedro Maria Otaño ikastetxea, Zarauzko Orokieta ikastetxea...
 Amara Berri Sistema: Inguruko errealitatea jolas sinbolikoen bidez eskolara eramatea da hezkuntza
eredu honen helburu nagusiena. Hori dela eta, metodologia honi esker haurrak bere egunerokotasunean
bizitzen dituen egoeren bidezko korrelazioa bizitzen du, eskolaz barneko eta kanpoko errealitatearen
arte elkarreragina izanik. Euskal Herrian honako eskoletan topa dezakegu metodologia honen
aplikazioa: Donostiako Amara Berri eskolan, Ordiziako Urdaneta eskolan, Beasaingo Murumendi
eskolan, bestek beste.
Zaila izan arren, paradigma ekologikoa edozein ikastetxeetan txertatzeko aukera dago, baina hezkuntza
planteamenduaren berrantolaketa potentea eskatzen du, ez soilik espazio eta materialei dagokienean, eskola
komunitatea osatzen duten kideen ikuspegian ere.

16
Gaur egun, badaude estatuak proposatzen duen hezkuntza curriculuma, pedagogia kritikoa jarraituz, zalantzan
jartzen duten zenbait ikastetxe, zeinak arazo indibidual eta kolektiboak modu praktikoan eta teorikoan
analizatzen dituzten.
Emakume pedagogoak bere garaian egindako ekarpenei dagokienean, gaur egun duten garrantzia analizatuko
dugu.
Concepción Arenalen borroka gizon eta emakumeen berdintasunaren aldarrikapenean oinarritu zen, bereziki,
emakumeen hezkuntza eskubidean. Zoritxarrez, generoen arteko berdintasunaren borroka gaur egun puri-purian
jarraitzen duen gai bat da; nahiz eta, Arenalen garaitik hainbat aurrerapen egin diren. Hala ere, emakumeen
hezkuntza eskubideari dagokionean, berak egindako aldarrikapena emaitza ona izan zuen; izan ere, hari esker,
egundo emakumeok hezkuntzako edozein etapetan parte hartzeko eskubidea dugu gizonen antzera.
Agazzi ahizpek egindako proposamenei dagokienean, oso lagungarriak izan dira gaur egun haurren inguruan
dugun ikuspegiari dagokienean.
Rosa Sensatek sustatutako pedagogia, egun bizirik jarraitzen du Katalunian batez ere; izan ere, bera hil ostean
bere izena zeraman eskola bat sortu zuten, “Escuela de Maestros Rosa Sensat”, bere ikuspegia bete-betean
jarraitzen duena. Eskola honen helburua, irakasleei Rosa Sensatek jarraitzen zuen ideologiaren antzeko
formakuntza bat eskaintzea da, hau da, haurraren errespetuan oinarritzen diren ezagutzak erakustea.
Maria de Maezturen pedagogiaren ezaugarri anitz aurki ditzakegu egungo ikastetxeetan, haurraren izaera
aktiboaren aldarrikapena, besteak beste. Baina, berak egindako ekarpenik garrantzitsuena koeziketarena dela
esan dezakegu.
Egungo ikastetxeen ehuneko oso altu bat koeziketan oinarritzen dira, hau da, gizon eta emakumeen hezkuntza
berdintasunean, curriculum zein hezkuntza jarduera gauzatzen den espazioaren aldetik. Hala ere, honek ez du
guztiz bermatu hezkuntza sexista guztiz ezabatu denik.
Analisi honi amaiera emateko konduktismoak gaur egungo hezkuntza jardueran duen erabileraren inguruan
mintzatuko naiz.
Ikasleen jarrera aldatzeko, ildo metodologiko hau abian jarriz, sari eta zigorren erabilera da. Hainbat ikerketen
arabera, zigorrak sariak baino erantzun hobeak lortzen dituzte. Gaur egun erabiltzen diren zigorrak, adibidez,
jarrera txar baten aurrean jaramonik ez egitea izan daiteke, haurrak jarrera hori izaten utzi arte.
Errefortzu positiboen aldetik, jarrera onak zoriontzea, nota onak jartzea eta nolabaiteko “premioak” (goxoki bat
adibidez) ematea izan daiteke.

17
BIBLIOGRAFIA
Elizburu, M.; Ollo, C.; Sanchez Solaegui, N.; Torrano, E.; Urreaga, L. (2020). Alexander Neill eta Eskola
Alternatiboak. Didaktika Orokorra [Blog]. Hemendik berreskuratua:
https://didaktikaorokorracristina.blogspot.com/2020/02/pedagogoen-lana.html
Larrañaga, A.; Mateo, J.; Mikelarena, A.; Ribera, U. (2020). Celestine Freinet. Didaktika Orokorra [Blog].
Hemendik berreskuratua: https://alaitzmikelarena.blogspot.com/2020/02/celestine-freinet-txostena.html
Janariz, Y.; Mateo, I.; Ollokiegi, U.; Suescun, N. (2020). Konduktismoa. Nire bloga osatzen [Blog]. Hemendik
berreskuratua: https://iratimateo.blogspot.com/2020/02/konduktismoa.html
Medina, M.; Muñoz, U.; Pérez, N.; Vélez, K. (2020). Teoria Konstruktibista. Kororen txokoa [Blog].
Hemendik berreskuratua: https://kororentxokoa.blogspot.com/2020/02/blog-post_17.html
Lakuntza, A.; Muñoz, P.; Otegui, G.; Sanchez Iglesias, N.; Valderrama, P. (2020). Ovide Decroly. Didaktika
Orokorra [Blog]. Hemendik berreskuratua: https://paulavalderrama19.blogspot.com/2020/02/ovide-
decroly-ren-aurkezpena.html
Martija, I.; Mesa, U.; Murua, L.; Salegi, H,; Zaldua, N. (2020). Paradigma Ekologikoa. Didaktika Orokorra
[Blog]. Hemendik berreskuratua: https://leiremuruadidaktika.blogspot.com/2020/02/paradigma-
ekologikoa.html
Larrañaga, I.; Mendiluce; I.; Telleria, M.; Tello, J.; Yarza, M. (2020). Pedagogia Kritikoa. Didaktiko orokorra
ikasgaiko egunerokoa. Hemendik berreskuratua: https://janiretello.blogspot.com/2020/02/pedagogia-
kritikoa-eta-bizpahiru.html
López Mendez, A.; López Sanchez, A.; Segura, N.; Soro, H. (2020). Emakume Pedagogoak. Alejandra López
[Blog]. Hemendik berreskuratua: https://alelopez01.blogspot.com/2020/02/emakume-
pedagogoak_26.html

XX. mendeko Korronte Pedagogikoen lan bilduma

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (7)

Ähnlich wie XX. mendeko Korronte Pedagogikoen lan bilduma

Ähnlich wie XX. mendeko Korronte Pedagogikoen lan bilduma (20)

XX. mendeko Korronte Pedagogikoen lan bilduma