Presentatie van Jacques Bresser, namens Vastgoedmanagement Nederland, op het symposium Investeren in besparen, 9 februari 2010 in Ede in CineMec

1. De Vastgoedmanager als spin in het web bij het verduurzamen van vastgoed Jac Bressers Han Machielsen

3. Regelgeving en keurmerken

4. Gevolgen in de markt

6. Duurzaamheid: hype of “new world order”?

7. Wat is duurzaam precies? Duurzame ontwikkeling is ‘een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien’. Conferentie voor milieu en ontwikkeling van de Verenigde Naties (VN) in 1992 in Rio de Janeiro. De lidstaten hebben daar afgesproken te streven naar duurzame ontwikkeling.

8. Regelgeving en keurmerken

9. Nieuwe regelgeving vanuit Brussel Sinds januari 2006 Worden in elke EU lidstaat (incl. toetreders) deze regels geïmplementeerd… The European Performance of Buildings Directive (EPBD) 2007

10. Verschillende meetmethoden bepalen definitie van duurzaamheid

11. BREEAM lijkt nieuwe standaard te worden in Europa

12. Waareindigt het.…? TRANSACTIE TAX Voorbestemming label? GEBOUW TAX Het originele doel van het label? FINANCIELE RAPPORTAGES Beleidsstatement? KLIMAATVERANDERINGS COMP. Een nieuwe belastingsheffing? UITRUIL CARBON FOOTPRINT Huurder gebruikt / Eigenaar betaalt?

13. Gevolgen in de markt

14. Waarom focus energieverbruik gebouwen? 50% Residentieel 50% Commercieel 40% Daarbinnen…

15. Energieverbruik Commercieel Vastgoed 43% 34% 23%

17. Onderzoek naar energieprestatie-eisen voor de bestaande bouw Rgd: bij aanhuur moet een gebouw minimaal energielabel C hebben (‘duurzaam inkopen’)Bron: IVBN

19. Benchmark

20. CO2 uitstoot / carbon footprint

21. Geldigheid van 10 jaar

22. Bij wet verplicht aantoonbaar voor koper/huurderWat betekent dit….

23. Wat betekent dit? Eigenaren ontvangen hun score al of niet gekoppeld met een energieadvies en kunnen de zgn. energiestromen in kaart gebracht worden. Dit alles om te komen tot een meerjarenplan. Nb. gebruikseffecten huurder worden niet gemeten.

24. Voorbeeld nieuwe lay-out EnergielabelWoningbouw Energie-index in bijlage geplaatst Bron: Agentschap NL

26. Belang is subjectgebonden

27. Lijkt voorwaarde en geen prijsvechter

28. Winst verhuurder ook lager leegstandsrisico

29. Huurders lijken vaker te kiezen voor duurzame gebouwen Bron: DTZ Zadelhoff

31. Indicatie dat gebruikers bereid zijn extra te betalen voor duurzame huisvesting

33. Duurzame gebouwen zijn schaars

34. Duurzame gebouwen halen hoger rendement op termijn

35. Rol van de vastgoedmanager

36. Circle of Blame Occupiers “We would like to have sustainable buildings but there are very few available.” V V V V Constructors “We can build sustainable buildings, but the developers don’t ask for them.” Investors “We would fund sustainable buildings, but there is no demand for them.” V V V Developers “We would ask for sustainable buildings, but the investors won’t pay for them.” V

38. Materiaal

39. Water

40. Mobiliteit

41. Gezondheid

42. Management

43. Afval

44. Landgebruik & ecologie

46. Materiaal

47. Water

48. Mobiliteit

49. Gezondheid

50. Management

51. Afval

52. Landgebruik & ecologie

54. Rol van de vastgoedmanager: Opvoeden

55. Rol van de vastgoedmanager: Meten Vastgoedmanagement Benchmark

56. Bron: Jones Lang LaSalle 2008 Energie is 35% van de totale servicekosten. (OSCAR) Rol van de vastgoedmanager: Besparen

59. Als partner binnen het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Onderzoek naar de 10 vastgoedfondsen: geen concrete doelstellingen op CO2 reductie Nu is duurzaamheid nog onderscheidend. Er komt een moment dat niet-duurzaam onderscheidend wordt… Rol van de vastgoedmanager: Partner

60. Initiëren Stimuleren Faciliteren De rol van Vastgoedmanagement Nederland:

61. Dank voor uw aandacht!