İş Etiği, Ahilik Teşkilatı genel bilgiler.

2. 1. Etik Nedir? Etik Ve Ahlak
2. İş Etiği Nedir? İş Etiği, İş Etiğini Uygulamak Bize Ne Sağlar?
3. Etik Kavramının Osmanlı Devletindeki Yeri ve Önemi (Ahilik Teşkilat)
4. Etik Türleri, Etik Sistemler ve Teoriler
5. Etik Dışı Davranış Nedenleri
6. Etik Dışı Davranış Nasıl Önlenir?

3. Etik terimi Yunanca “karakter” anlamına gelen
“ethos” sözcüğünden türetilmiştir. Bu kavram
Arapçada ahlak anlamına gelen “hulk”
kelimesinden dilimize geçmiştir.
Etik; doğruyla yanlışı, haklı ile haksızı, iyiyle
kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek ve
buna uygun davranış sergilemektir.
Kısaca ahlaki değerler diyebiliriz.

4. Etik, ahlakın teorik yansımaları iken,
ahlak ise günlük yaşamımızla
ilgilenmektedir. Başka bir değişle etik;
doğru ve yanlış davranış teorisi, ahlak
ise onun pratiğidir.
• Ahlak toplumun niteliğine
bağlıdır, yani toplumdan
topluma değişebilir. Bu
nedenle; Ahlak yöresel
Etik ise evrenseldir.

5. İş etiği, iş yaşamında doğru, haklı, iyi ve
adil olduğuna inandığımız şeyleri
belirleyerek yapmaktır.
İş etiği; iş dünyasındaki davranışları yönlendiren,
rehberlik eden prensipler ve standartların toplamının
yanı sıra ortak karar alma sürecinde değerlerin
yansıtılma kapasitesi olarak tanımlanabilir.

7. İş etiğinin temelinde
insanlarla ilişkiler yatar.
İŞ ETİĞİ
• Hiç etik bulmuyorum!
• Bu yaptığınız hiç de etik değil!
• Etik olarak bu yaptığınız yanlış!
Görüşlerini en aza indirmeliyiz…

8. Etik programlar ekip çalışmasını
ve verimliliği arttırırlar.
Çalışanlar birbirlerine ve kuruma
bağlılık hissederler, bu da
motivasyonlarını ve
performanslarını arttırır.
Etik programlar kurumun yanında
çalışanların da gereksinimlerini ve
amaçlarını destekler.
Etik olmayan davranış ile stres
arasında bağlantı vardır. Etik
programlar stresi de azaltırlar.
Etik, bir yönetici açısından
iş alanında
gerçekleştirilecek doğru
ve iyi bir iştir.
İş hayatında etik değerlerin varlığı,
o iş yerinde günlük işlerin başarısını doğrudan etkileyecek ve
çalışanların performansını arttıracaktır.

10. Ahilik; binlerce yıldan beri süregelen Eski Türk Kültür ve Medeniyetinin, Anadolu’nun
fethiyle yakın temasa geçtiği İslam Kültürü ile bir uyum içerisinde kaynaşmasından
doğan yeni bir kültür kuruluşudur.
Tarih boyunca Türkler daima iyiyi, güzeli aramışlar ve bulduklarında da tereddüt
etmeden almışlardır. Dünyada pek çok dinler, inançlar ile karşılaşan Türkler
bazılarını denemişler, fakat yaşayışlarına en uygun olan İslam dinini kabul
etmişlerdir.
Bu dini seçerken hiçbir zorlama, hiçbir baskı yapılmamış kendi istekleri ile bu yüce
dine bağlanmışlardır. Kendi kültür değerleri de günümüz tabiriyle evrensel normlara
uygun olduğundan ahilik kültürünü bünyelerine adapte etmişlerdir.

11. • Ahilik Teşkilatı; Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-i Veli'nin tavsiyesiyle kurulan
esnaf dayanışma teşkilâtıdır.
• Ahilikte önemli olan sadece bir sanat öğrenmek değil; ayrıca ahlaklı
olmaktır.(Buda etik değerlere olan bağlılığını gösterir)
Görevleri;
• Üye sayısını, malların kalitesini ve fiyatları belirlemek
• Denetimden geçen malların kontrol edip damgalamak
• Müşterilerinin haklarını korumak
• Üretimi ihtiyaca göre belirlemek
• Sanatkârlara sanat ahlakını (etiğini) yerleştirmek
• Esnaf ile hükümetin ilişkilerini düzenlemek
• Üyelerin zararlarını karşılamak ve kredi vermek

13. • Özet olarak Ahilik Teşkilatı günümüz iş hayatında gerekli olan ‘’ İş Etiği ‘’
kavramının başlangıcı sayılmaktadır.
• O zamanlarda başlayan iş ahlakı ve iş etiği kavramları ise günümüzde
‘’ İş Yerleri, İşletmeler ve Organizasyonlar’’ için büyük önem arz etmektedir.
Bozuk mal satan esnaf cezalandırılırdı. “Pabucu dama atıldı.”
deyimi buradan kalmadır. Düşük kaliteli mallar da fakirlere dağıtılırdı.

14. Etik Türleri:
a. Normatif Etik
b. Betimleyici Etik
c. Meta Etik
Etik Teoriler ve Sistemler
a. Amaçlanan Sonuç Etiği (Teolojik Etik)
b. Kural Etiği (Deontolojik)
c. Toplumsal Sözleşme Etiği
d. Kişisel Etik

15. a. Normatif Etik
• Bir insanı ahlaken iyi kılan şeylerin neler olduğunu sorgular.
• Nasıl yaşamamız gerektiğini bildiren ahlaki ilkeleri araştırır ve sorgular.
• Adil bir toplumun hangi unsurları içermesi gerektiğini araştırır.
• Örneğin kürtajın, idamın ve ötenazinin ahlaken doğru olup olmadığını tartışır.
Özetle normatif etik; temel ahlaki ilkeri belirlemek ve bir kişinin nasıl bir kişi olması
gerektiği gibi konuları ele almaktadır.

16. b. Betimleyici Etik (Tanımlayıcı Etik)
• Burada ki temel esas kural koymak yerine sadece insan eylemlerini
gözlemleyerek eylemlerin sonuçlarının betimlemektir.
• Norm yada kural koymaz.
• Bilimsel yaklaşımın ahlak alanına uygulanmasını ifade eder.
• Dolayısıyla, insanların ahlaki görüş yada inançlarıyla ilgili önermelerden
meydana gelen etik türüdür.

17. c. Meta Etik (Töre)
• Normatif etiğin koymuş olduğu ahlaki yargıları üzerinde tartışır.
• Duyguların ve aklın ahlaki boyutlarını inceler.
• Ahlaki doğruların türlerini, bu doğruların kaynağını, duyguların ve aklın ahlak
bilgisindeki rolü konusundaki soruların cevaplarıyla ilgilenir.
• Tutum ve davranışların yapısını analiz eder.
Özetle meta etik; Ahlak felsefesinde çağdaş yaklaşımı ifade etmektedir.

18. a. Amaçlanan Sonuç Etiği (Teolojik Etik)
• John Stuart Mill tarafından geliştirilmiştir.
• Bir davranışın ahlaki doğruluğu, sonuçlarına uygun olup olmamasına göre
belirlendiğini belirtir.
• Faydacılık yaklaşımı hakimdir.
• Örneğin; iki seçenekten birini tercih edecek bir kişi toplam fayda hangisindeyse
onu seçmektedir.
• Ayrıca bireyler haz aldıkların şeylerin artması sonucu mutludurlar.Acının arttığı
oranda ise mutsuzdurlar.
• Özetle; Sorunlara pratik bir yaklaşım getirir ve elde edilecek sonuçlara odaklanır.

19. b. Kural Etiği (Deontolojik)
• Öncüsü Immanuel Kant’dır.
• Sonuçsalcılık açısından bir kişi hangi değerleri benimserse benimsesin bu
değerleri iletmek ve geliştirmek için çalışmalıdır.
• Kant’a göre insanları canlılardan ayıran saf akıllarıdır ve insanda vicdan ve
ödev konusu olarak karşımıza çıkar.
• Bu teoride isteklere ve güdülere karşı çıkarak insani sorumlulukların
hatırlanması amaçlanmıştır.
• Örneğin insanın doğuştan saldırgan bir yapısı vardır.Vicdani ve etik
değerlerce bu güdüsüne karşı çıkarak hayatını sürdürebilir.

20. c. Toplumsal Sözleşme Etiği
• Öncüsü Jean Jack Rousseau’dur.
• Birey olarak toplumun genelince kabul gören ilkeler ve standartların
benimsenmesi konusunu ele alır.
• Toplum halinde yaşamanın getirdiği çatışmaların çözümlenmesinde yarar
sağlar.
• Olgu, otorite ve denge.
• İnsanlar doğada ilkel ve yalnız yaşadıkları takdirde yok olurlar.Bunun için
kurallar ve bazı ilkeler ile yönetilmeleri gerekir.

21. d. Kişisel Etik
• Öncüsü Martin Buber’dir.
• Bu etiğin kaynağı bireyin içinden gelen ses (vicdan) olduğunu savunmaktadır.
• Kişinin toplum içerisinde ki bireysel duruşunu belirler.Bu etik anlayış bireyin
ahlaki alt yapısını temel alır.
• Gerçeğin, doğrunun sadece zekadan değil bireyin içinden geldiğini savunur.
• Aslında doğruluk ve etik davranışlar herkesin içinde vardır.
• Bireyin karşılaştığı durumlar da doğru yada yanlış karar vermesi kendi
vicdanına bağlıdır.

22. Bireyin kişisel çıkarlarına mutlak
öncelik vermesi, firmanın satış için
çalışanların ya da müşterilerin
haklarını göz ardı etmesi ya da
yöneticinin kendi çıkarlarını işletmenin
çıkarlarından üstün tutması buna
örnektir.
Etik dışı eylem özünde kişisel çıkar ya da
örgütün çıkarı adına etik ilke ve kuralların
ihlalidir. Yani, “çıkar gözetme” esastır.

23.  İyi niyetler
 Benlik
 Açgözlülük
 Arkadaşlık
 İdeolojik inanç ve adanma
 Kişisel veya ailevi kazanç
 Acil gereksinmeler
 Yasaların, kuralların ve
yöntemlerin bilinmemesi
 Bulunduğu konumu korumak
endişesi
 Kısa yoldan köşeyi dönme
 Servet açlığı hırs

25. Etik dışı davranışların ülkeye verdiği zararlar konusunda
toplumun her kesiminin bilinçlendirilmesi gerekir.
Bunun için ailede başlayıp, okullarda devam eden
eğitimle etik ve sorumluluk gibi temel değerlerin
verilmesi çok önemlidir.
Eğitim kurumları dışında, işyerlerinde de hizmet içi
eğitimler, seminerler gibi etkinliklerle etik dışı
davranışlara karşı bir kamuoyu oluşturmak, etik dışı
davranışların önlenmesinde faydalı olacaktır.

26. 1. Bu doğru mu?
Sana davranmalarını istediğin gibi davran’ ilkesi göz önünde bulundurularak kararın
doğruluğu tartışılmaktadır.
2. Bu adil mi?
Aynı durumda siz karşınızdakinin yerinde olsaydınız, bu davranış size yapılsaydı,
bunun adil olduğunu düşünür müydünüz? İlkesi ile değerlendirilir.
3. Eğer biri zarar görecekse bu kimdir ve kaybetmeyi veya kazanmayı hak
etmiş midir?
Sorusu ile faydacılık kavramı analiz edilmektedir.
4. Kararınızı ailenize, akrabalarınıza söyler miydiniz?
Sorusu ile kararınızı yakın çevrenizin duymasından rahatsızlık duyar mısınız
açıklaması yapılmaktadır.
5. Kararınız gazetelerin ilk sayfasında yayınlanacak olsa kendinizi rahat
hisseder misiniz?
Sorusu ile herkes tarafından duyulması sizde bir sorun oluşturur mu açıklaması
yapılmaktadır.

27. Murat ÖZDAĞ
2015

28. Köseoğlu, Mehmet Ali & Çetin Bektaş (2007), İş Etiği ve Rekabet Stratejileri Yönetimi,
Ankara: Gazi Yayınevi.
Sabuncuoğlu Zeyyat (2011), İşletme Etiği, İstanbul: Beta Yayınevi.
Orman Sabri & Parlak Zeki (2009), İşletmelerde İş Etiği, İstanbul: ITO Yayınları.
http://www.tusiad.org.tr/__rsc/shared/file/UmitBerkmanMahmutArslan.pdf
http://www.etik.gov.tr/dosyagoster.ashx?id=38&sayfaid=4
http://eds.b.ebscohost.com/eds/detail/detail?vid=2&sid=c27d62cf-e943-485d-abc4-
a97b5e52522e%40sessionmgr110&hid=112&bdata=Jmxhbmc9dHImc2l0ZT1lZHMtbGl2Z
Q%3d%3d#db=bth&AN=85936183
© 2015