Naqsh-e Rustam: Cruciform Carved Tombs of the Achaemenid Dynasty & Relief of the Roman Emperor Valerian Captive and Kneeling before Emperor Shapur I (240-270) ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΕΝΕΡΓΟ ΜΠΛΟΓΚ “ΟΙ ΡΩΜΙΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ” Το κείμενο του κ. Νίκου Μπαϋρακτάρη είχε αρχικά δημοσιευθεί την 19 Σεπτεμβρίου 2019. Στο κείμενό του αυτό, ο κ. Μπαϋρακτάρης παρουσιάζει όψεις της διαχρονικής σημασίας της αχαιμενιδικής νεκρόπολης του Ναξ-ε Ρουστάμ, βασιζόμενος σε στοιχεία τα οποία παρέθεσα σε διάλεξή μου στο Καζακστάν (τον Ιανουάριο του 2019) σχετικά με την εσχατολογική σημασία ορισμένων ιερών χώρων του Ιράν.

1. Ναξ-ε Ρουστάμ:
Σταυρόσχημοι Λαξευτοί
Τάφοι των Αχαιμενιδών
& Ανάγλυφο του
Βαλεριανού,
Αιχμάλωτου Ρωμαίου
Αυτοκράτορα,
Γονατιστού προ του
Έφιππου Σαπούρ
Α’ (240-270)
https://greeksoftheorient.wordpress.com/2019/0
9/19/ναξ-ε-ρουστάμ-σταυρόσχημοι-λαξευτοί-τ/
================
Οι Ρωμιοί της Ανατολής –
Greeks of the Orient
Ρωμιοσύνη, Ρωμανία, Ανατολική Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία
Πολύ πιο εντυπωσιακό από την κοντινή (10 χμ)
Περσέπολη είναι το απόμακρο Ναξ-ε Ρουστάμ
(‫رستم‬ ‫نقش‬ / Naqsh-e Rostam / Накше-Рустам,

2. δηλαδή ‘η Εικόνα του Ρουστάμ’, ενός Ιρανού
μυθικού ήρωα), ένας κορυφαίος προϊσλαμικός
ιρανικός αρχαιολογικός χώρος που τα πελώρια
μνημεία του, λαξευτά στον βράχο, ανάγλυφα ή
οικοδομημένα αυτοτελώς, καλύπτουν 1200
χρόνια Ιστορίας του Ιράν, από την αρχή των
Αχαιμενιδών (Χαχαμανεσιάν / 550-330 π.Χ.)
μέχρι το τέλος των Σασανιδών (Σασανιάν / 224-
651 μ.Χ.).
Εδώ βρισκόμαστε στα ιερά και τα όσια των
Αχαιμενιδών: ο επιβλητικός βράχος λαξεύτηκε
επανειλημμένα για να χρησιμεύσει ως
αχαιμενιδική νεκρόπολη. Είναι αλήθεια ότι οι
Πάρθες, οι οποίοι αποσχίσθηκαν από την Συρία
των Σελευκιδών (το μεγαλύτερο κράτος των
Επιγόνων) το 250 π.Χ. κι έστησαν την
μακροβιώτερη ιρανική προϊσλαμική δυναστεία

3. (τους Αρσακίδες – Ασκανιάν: 250 π.Χ. – 224
μ.Χ.), δεν ένοιωσαν κανένα δεσμό με τον
συγκεκριμένο χώρο και δεν ανήγειραν κανένα
μνημείο στην περιοχή. Άλλωστε, η Περσέπολη
παρέμεινε πάντοτε εγκαταλελειμένη μετά την
καταστροφή της από τον Μεγάλο Αλέξανδρο.
Και το Ιστάχρ, η μεγάλη σασανιδική
πρωτεύουσα που είναι επίσης κοντά, ήταν μια
μικρή πόλη, η οποία απέκτησε ισχύ μόνον μετά
την άνοδο των Σασανιδών. Ουσιαστικά, για να
αντλήσουν πειστήρια ιρανικής αυθεντικότητας
και ζωροαστρικής ορθοδοξίας, οι Σασανίδες
απέδωσαν εξαιρετικές τιμές στους σημαντικούς
αχαιμενιδικούς χώρους δείχνοντας έτσι ότι
επρόκειτο για ένα είδος επανάκαμψης ή
παλινόστησης.

4. Για να επισκεφθεί κάποιος το Ναξ-ε Ρουστάμ, το
Ιστάχρ και την Περσέπολη σήμερα, πρέπει
μάλλον να μείνει στην Σιράζ (‫شیراز‬ / Shiraz /
Шираз) που απέχει περίπου 40 χμ και είναι
σήμερα η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν και
η πρωτεύουσα της επαρχίας Φαρς, δηλαδή της
καθαυτό Περσίας. Αυτό είναι μια ακόμη
απόδειξη του γεγονότος ότι κάνουν τρομερό
λάθος όσοι Έλληνες από άγνοια αποκαλούν το
Ιράν ‘Περσία’. Η Περσία είναι μόνον μια επαρχία
του Ιράν κι οι Πέρσες είναι ένα μόνον από τα
έθνη του Ιράν. Κι έτσι ήταν πάντα – για πάνω
από 2500 χρόνια Ιστορίας του Ιράν. Η Σιράζ
ήταν η πρωτεύουσα των ισλαμικών δυναστειών
των Σαφαριδών και των Βουγιδών (Μπουαϊχί)
που αποσπάσθηκαν από το Αβασιδικό
Χαλιφάτο της Βαγδάτης στο δεύτερο μισό του
9ου χριστιανικού αιώνα.
Ναξ-ε Ρουστάμ
(Νουπιστάς/Nupistaš στα Αρχαία
Αχαιμενιδικά)
Οι λαξευτοί αχαιμενιδικοί τάφοι στο Ναξ-ε
Ρουστάμ είναι ορατοί από χιλιόμετρα μακριά κι
ένας ταξιδιώτης τους επισκέπτεται καλύτερα (με

5. άπλετο φως και χωρίς σκιές) το μεσημέρι,
καθώς οι προσόψεις των πελωρίων
διαστάσεων λαξευτών τάφων στρέφονται προς
τα νότια, καθώς ο τεράστιος βραχώδης λόφος
έχει διάταξη από ανατολικά προς δυτικά.
Δεν κάνω μια τυπική αρχαιολογική παρουσίαση
για να δώσω τις διαστάσεις με λεπτομέρειες, γι’
αυτό σημειώνω εδώ μόνον ενδεικτικά στοιχεία
για τον τάφο του Δαρείου του Μεγάλου: η
απόσταση του χαμηλότερου επιπέδου της
πρόσοψης του τάφου από το έδαφος μπροστά
σ’ αυτό (όπου στέκονται οι επισκέπτες του
χώρου) είναι περίπου 15 μ.
Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι τάφοι είναι
υπερυψωμένοι κι έτσι λαξεύθηκαν και
φιλοτεχνήθηκαν. Το ύψος της σταυρόσχημης
πρόσοψης είναι 23 μ περίπου και η απόαταση
του υψηλότερου επιπέδου της πρόσοψης του
τάφου από την κορυφή του βραχώδους λόφου
είναι σχεδόν 26 μ.

6. Η υπεράνω του κεντρικού τμήματος της
σταυρόσχημης πρόσοψης πλευρά έχει ύψος
περίπου 8.50 μ. Η υποκάτω του κεντρικού
τμήματος της σταυρόσχημης πρόσοψης
πλευρά έχει ύψος περίπου 6.80 μ. Το πλάτος
των πλευρών αυτών είναι το ίδιο, περίπου
10.90 μ. Η λαξευτή αίθουσα του τάφου έχει
μήκος (: βάθος μέσα στον βράχο) 18.70 μ,
πλάτος 2.10 μ, και ύψος 3.70 μ. Περίπου 350 μ3
βράχου ανεσκάφησαν για να δημιουργηθεί η
κοιλότητα η οποία διαμορφώθηκε ως ταφική
αίθουσα, χωρισμένη σε τρία τμήματα.

7. Το Ναξ-ε Ρουστάμ είχε κατοικηθεί ως χώρος για
τουλάχιστον μια χιλιετία πριν φθάσουν οι
Πέρσες στην περιοχή αυτή του Ιράν. Οι πρώτοι
κάτοικοι δεν είχαν καμμιά σχέση με Ιρανούς:
ήταν Ελαμίτες.
Το Αρχαίο Ελάμ ήταν ένα αρχαίο έθνος και
βασίλειο – τμήμα της Ιστορίας της Αρχαίας
Μεσοποταμίας και όχι της Ιστορίας του Ιράν.
Οι Ελαμίτες ήταν τόσο αρχαίοι όσο και οι
Σουμέριοι και ο πολιτισμός τους τεκμηριώνεται
από τα αποκρυπτογραφημένα αρχαία ελαμικά
που διακρίνονται σε δύο μεγάλες ιστορικές
περιόδους και καλύπτουν την περίοδο από τα
τέλη της 4ης προχριστιανικής χιλιετίας μέχρι το
640 μ.Χ., όταν ο Ασσουρμπανιπάλ της

8. Ασσυρίας εξόντωσε το Ελάμ κι εξολόθρευσε το
σύνολο του ελαμικού πληθυσμού.
Κέντρο του Ελάμ ήταν τα Σούσα στην Νότια
Υπερτιγριανή, τα οποία οι Αχαιμενιδείς βρήκαν
σε ερειπία, ανοικοδόμησαν και κατοίκησαν.
Ήδη στα χρόνια των Αχαιμενιδών τα ελαμικά
ήταν μια νεκρή γλώσσα (αντίθετα με τα
βαβυλωνιακά) την οποία έμαθαν οι Ιρανοί ιερείς
και γραφείς από φιλομάθεια, χάρη στους
Βαβυλώνιους δασκάλους τους.
Έτσι, πολλές αχαιμενιδικές αυτοκρατορικές
επιγραφές υπήρξαν τρίγλωσσες, σε αρχαία
αχαιμενιδικά περσικά (Old Achaemenid),
βαβυλωνιακά και ελαμικά (Elamite) – όλα
σφηνοειδή.
Στο Ναξ-ε Ρουστάμ υπάρχουν και ελαμικά
ανάγλυφα ήσσονος ωστόσο σημασίας σε
σχέση με τα ιρανικά μνημεία.
Σύχρονοι γλωσσολόγοι θεωρούν τους Δραβίδες
που κατοικούν το Ντεκάν, δηλαδή το νότιο μισό
της ψευτο-χώρας ‘Ινδία’, ως απογόνους των
Αρχαίων Ελαμιτών, δεδομένου ότι υπάρχουν
εμφανείς γλωσσολογικές ομοιότητες και
συνάφεια ανάμεσα στα αρχαία ελαμικά και στις
δραβιδικές γλώσσες.

9. Τέσσερις λαξευτοί τάφοι των Αχαιμενιδών
βρίσκονται στο Ναξ-ε Ρουστάμ με την εξής
σειρά από τα αριστερά προς τα δεξιά: ο τάφος
του Δαρείου Β’ (423-404 π.Χ.), ο τάφος του
Αρταξέρξη Α’ (465-424 π.Χ.), ο τάφος του
Δαρείου Α’ του Μεγάλου (522-486 π.Χ.), και του
Ξέρξη Α’ (486-465 π.Χ.). Ένας πέμπτος ημιτελής
λαξευτός τάφος πιθανολογείται ότι ετοιμαζόταν
για τον Δαρείο Γ’ (336-330 π.Χ.).
Δυο σημαντικές επιγραφές σε αρχαία
αχαιμενιδικά έχουν αναγραφεί στην πρόσοψη

10. του λαξευτού τάφου του Δαρείου Α’, η πρώτη,
περισσότερου ιστορικού, αυτο-βιογραφικού
χαρακτήρα, στο άνω τμήμα της πρόσοψης του
τάφου (γνωστή ως DNa) και η άλλη,
περισσότερο θρησκευτικού και ηθικού
χαρακτήρα, στο κάτω τμήμα της πρόσοψης
(γνωστή ως DNb).
Επίσης, έχουν φιλοτεχνηθεί ανάγλυφες
αναπαραστάσεις στρατιωτών των εθνών που
συμπεριλαμβάνονταν στην αχαιμενιδική
αυτοκρατορία και φέρουν σύντομες τρίγλωσσες
αναφορές που δηλώνουν την ταυτότητα του
κάθε αναπαριστώμενου στρατιώτη.

11. Επίσης στα αχαιμενιδικά χρόνια ανάγεται ένα
κυβικού σχήματος κτήριο που ονομάζεται
Κααμπά-γιε Ζαρντόστ, δηλαδή το Ιερό του
Ζωροάστρη, σε αντιδιαστολή με τον Κααμπά
της Μέκκας. Η ονομασία αυτή έχει δοθεί στο
κτήριο κατά τα πρώιμα ισλαμικά χρόνια, όταν οι
κατακτημένοι από τις ισλαμικές στρατιές Ιρανοί
προσπαθούσαν να διατηρήσουν την ιστορική,
θρησκευτική και πολιτισμική ταυτότητά τους.
Ωστόσο, μια σασανιδικών χρόνων επιγραφή
πάνω στους τοίχους του κτηρίου διασώζει την
μέση περσική ονομασία: Μπουν Χανάκ, δηλ.
Θεμέλιος Οίκος. Η θρησκευτική λειτουργικότητα
του κτηρίου είναι εμφανής, αν και υπήρξαν
σύγχρονες επιστημονικές προσπάθειες να το
δουν ως χώρο της αυτοκρατορικής στέψης.

12. Τέσσερις συνολικά επιγραφές σασανιδικών
χρόνων έχουν αναγραφεί πάνω στους
εξωτερικούς τοίχους του κτηρίου αλλά η πιο
σημαντική ιστορικά είναι η περίφημη Επιγραφή
του Καρτίρ, κορυφαίου αρχιερέα, ιδρυτή του
Μαζδεϊσμού (ως ζωροαστρικής ορθοδοξίας),
θεωρητικού της αυτοκρατορικής ιδεολογίας των
Σασανιδών, και αυτοκρατορικού κήρυκα του
σασανιδικού οικουμενισμού.

13. Κααμπά-γε Ζαρντόστ – το Ιερό του Ζωροάστρη
Τα μνημεία σασανιδικών χρόνων που σώζονται
στο Ναξ-ε Ρουστάμ είναι κυρίως τεραστίων
διαστάσεων ανάγλυφα.
Διακρίνονται κυρίως τα εξής:
Α. Ενθρονισμός και Στέψη του Αρντασίρ Α’ (226-
242), ιδρυτή της σασανιδικής δυναστείας
Β. Θρίαμβος του Σαπούρ Α’ (241-272), όπου
αναπαρίστανται δύο ηττημένοι Ρωμαίοι
αυτοκράτορες, ο Φίλιππος Άραψ (244-249), ο
οποίος δεν είχε στρατιωτικά νικηθεί αλλά
συνάψει μια ειρήνη με πολύ ταπεινωτικούς για
την Ρώμη όρους, και ο Βαλεριανός (253-260), ο
οποίος ηττήθηκε κι αιχμαλωτίσθηκε στην Μάχη
της Έδεσσας της Οσροηνής (Ουρχόη, σήμερα
Ούρφα στην νοτιοανατολική Τουρκία) το 260,
είχε επακολούθως ταπεινωτική ζωή κι αργότερα
οικτρό θάνατο στο Ιράν.
Γ. Ο Μπαχράμ Β’ (276-293) με τον Καρτίρ και
Σασανίδες ευγενείς
Δ. Δύο ανάλυφα του Μπαχράμ Β’ έφιππου
Ε. Ενθρονισμός και Στέψη του Ναρσή (293-303)
ΣΤ. Ανάγλυφο του Χορμούζντ Β’ (303-309)
έφιππου

14. Σχετικά με την ήττα του Βαλεριανού από το
Σαπούρ Α’ και σχετικά με την παγκοσμίως
κορυφαία μορφή του Καρτίρ θα επανέλθω.
Στην συνέχεια, μπορείτε να περιηγηθείτε στο
Ναξ-ε Ρουστάμ χάρη σε ένα βίντεο, να
διαβάσετε επιλεγμένα άρθρα, και να βρείτε
συνδέσμους για περισσότερη έρευνα
αναφορικά με την προαναφερμένη θεματολογία.

15. Ο ηττημένος Βαλεριανός γονατιστός προ του
Σαπούρ Α’
Δείτε το βίντεο:
Накше-Ростам: римский император Валериан,
стоящий на коленях перед Шапуром I (после
поражения у Эдессы в Осрене) 260 г. н.э.
https://www.ok.ru/video/1511021677165
Περισσότερα:
Недалеко от Персеполя находится огромный
каменистый холм, который в настоящее
время укрывает значительную часть 1200-
летнего доисламского исторического и
культурного наследия Ирана.
Крестообразные и высеченные глубоко в

16. скале императорские гробницы Дария I,
Ксеркса I и других ахеменидских шахов.
Рядом с ними можно полюбоваться
великолепными барельефами Сасанидов, на
которых изображены два римских
императора, униженных перед Сасанидским
шахом Шапуром I. Также можно увидеть
другие снимки двора Сасанидов.
00:56 гробница Ксеркса I
01:40 Расследование Нарсеха
01:50 гробница Дария I Великого
02:26 Два барельефа Баграма II верхом на
лошади
02:46 Триумф Шапура I с двумя униженными
римскими императорами, Филиппом
Арабским и (стоящим на коленях)
Валерианом
03:02 гробница Артаксеркса I
03:31 Хормузд II верхом на лошади
03:41 гробница Дария IΙ
04:26 Баграм II верхом на лошади
04:43 Кааба-Зардошт (Храм Зороастра)
05:44 Расследование Ардашира I
06:10 Баграм II с дворянами Картиром и
Сасанидами
Династии Ахеменидов принадлежат четыре
гробницы со скальными рельефами. Они

17. расположены в скалах на существенной
высоте над землёй. Одна из гробниц
принадлежит царю Дарию I, что установлено
по надписям (522—486 до н. э.). Про
остальные гробницы предполагают, что в
них похоронены цари Ксеркс I (486—465 до н.
э.), Артаксеркс I (465—424 до н. э.), и Дарий II
(423—404 до н. э.).
Пятая неоконченная гробница, по
предположениям, предназначалась царю
Артаксерксу III, но более вероятно — царю
Дарию III (336—330 до н. э.). Гробницы были
заброшены после покорения Персии
Александром Македонским.
На территории некрополя расположено
квадратное в сечении здание высотой
двенадцать метров (большая часть из
которых находится ниже современного
уровня земли) с единственным внутренним
помещением. Народное название этого
сооружения — «Куб Заратустры» (Кааб-е
Зартошт).
Из научных версий наиболее распространена
версия о том, что здание служило
зороастрийским святилищем огня. По
другой, реже упоминаемой версии, под
сооружением может находиться могила Кира
Великого. Однако ни одна версия не
подтверждена документально.
На «Кубе Заратустры» имеются клинописные
надписи, сделанные от лица Картира (одного

18. из первых зороастрийских священников),
портрет которого можно увидеть неподалеку
в археологической зоне Накше-Раджаб.
https://ru.wikipedia.org/wiki/Накше-Рустам
Κααμπά-γε Ζαρντόστ – το Ιερό του Ζωροάστρη
Δείτε το βίντεο:
Naqsh-e Rostam: Roman Emperor Valerian
kneeling in front of Shapur I (after the defeat at
Edessa of Osrhoene) 260 CE
https://vk.com/video434648441_456240307
Περισσότερα:

19. Not far from Persepolis, there is an enormous
rocky hill which shelters today a significant part
of 1200 years of Pre-Islamic Iranian Historical
and Cultural Heritage. Cruciform and hewn deep
in the rock are the imperial tombs of Darius I,
Xerxes I, and other Achaemenid shahs.
Next to them, one can admire the magnificent
Sassanid bas-reliefs that depict two Roman
emperor humiliated in front of the Sassanid
Shah Shapur I and other snapshots of the
Sassanid court.
00:56 Tomb of Xerxes I
01:40 Investigation of Narseh
01:50 Tomb of Darius I the Great
02:26 Two bas reliefs of Bagram II riding his
horse
02:46 Triumph of Shapur I with two humiliated
Roman emperors, Philip the Arab and (kneeling)
Valerian
03:02 Tomb of Artaxerxes I
03:31 Hormuzd II riding his horse
03:41 Tomb of Darius IΙ
04:26 Bagram II riding his horse
04:43 Kaaba-ye Zardosht (the Shrine of
Zoroaster)
05:44 Investigation of Ardashir I

20. 06:10 Bagram II with Kartir and Sassanid
noblemen
Δείτε το βίντεο:
Ναξ-ε Ρουστάμ: Ανάγλυφο του Βαλεριανού
γονατιστού προ του Σαπούρ Α’ & Σταυρόσχημοι
Τάφοι Αχαιμενιδών
Περισσότερα:
Όχι μακριά από την Περσέπολη ένας τεράστιος
βράχος αποτελεί σήμερα την παρακαταθήκη
1200 χρόνων προϊσλαμικής πολιτισμικής
κληρονομιάς. Οι σταυρόσχημοι λαξευτοί τάφοι
του Δαρείου Α’, του Ξέρξη και άλλων
Αχαιμενιδών βρίσκονται δίπλα σε
μεταγενέστερα σασανιδικά ανάγλυφα που
απεικονίζουν την ταπείνωση δυο Ρωμαίων
αυτοκρατόρων προ του Σάχη Σαπούρ Α’ και
άλλα στιγμιότυπα της σασανιδικής αυλής.
00:56 Τάφος του Ξέρξη Α’
01:40 Ενθρονισμός και Στέψη του Ναρσή (293-
303)
01:50 Τάφος του Δαρείου Α’

21. 02:26 Δύο ανάλυφα του Μπαχράμ Β’ έφιππου
02:46 Θρίαμβος του Σαπούρ Α’ με δύο
Ρωμαίους αυτοκράτορες, τον Φίλιππο Άραβα
και τον Βαλεριανό γονατιστό
03:02 Τάφος του Αρταξέρξη Α’
03:31 Χορμούζντ Β’ έφιππος
03:41 Τάφος του Δαρείου Β’
04:26 Μπαχράμ Β’ έφιππος
04:43 Κααμπά-γιε Ζαρντόστ (το Ιερό του
Ζωροάστρη)
05:44 Ενθρονισμός και Στέψη του Αρντασίρ Α’
06:10 Μπαχράμ Β’ με τον Καρτίρ και Σασανίδες
ευγενείς
Naqsh-e Rostam (Persian: ‫رستم‬ ‫)نقش‬ is an ancient
necropolis located about 12 km northwest of
Persepolis, in Fars Province, Iran, with a group
of ancient Iranian rock reliefs cut into the cliff,
from both the Achaemenid and Sassanid
periods. It lies a few hundred meters from
Naqsh-e Rajab, with a further four Sassanid
rock reliefs, three celebrating kings and one a
high priest.
Naqsh-e Rostam is the necropolis of the
Achaemenid dynasty (c. 550–330 BC), with four
large tombs cut high into the cliff face. These
have mainly architectural decoration, but the
facades include large panels over the doorways,
each very similar in content, with figures of the

22. king being invested by a god, above a zone with
rows of smaller figures bearing tribute, with
soldiers and officials. The three classes of
figures are sharply differentiated in size. The
entrance to each tomb is at the center of each
cross, which opens onto a small chamber,
where the king lay in a sarcophagus.
https://en.wikipedia.org/wiki/Naqsh-e_Rostam
The Ka’ba-ye Zartosht is 46 metres (151 ft) from
the mountain, situated exactly opposite Darius
II’s mausoleum. It is rectangular and has only
one entrance door. The material of the structure
is white limestone. It is about 12 metres (39 ft)
high, or 14.12 metres (46.3 ft) if including the
triple stairs, and each side of its base is about
7.30 metres (24.0 ft) long. Its entrance door
leads to the chamber inside via a thirty-stair
stone stairway. The stone pieces are
rectangular and are simply placed on top of
each other, without the use of mortar; the sizes
of the stones varies from 0.48 by 2.10 by 2.90
metres (1 ft 7 in by 6 ft 11 in by 9 ft 6 in) to 0.56
by 1.08 by 1.10 metres (1 ft 10 in by 3 ft 7 in by 3
ft 7 in), and they are connected to each other by
dovetail joints.
The structure was built in the Achaemenid era
and there is no information of the name of the
structure in that era. It was called Bon-Khanak
in the Sassanian era; the local name of the
structure was Kornaykhaneh or
Naggarekhaneh; and the phrase Ka’ba-ye
Zartosht has been used for the structure since

23. the fourteenth century, into the contemporary
era.
Various views and interpretations have been
proposed about the application of the chamber,
but none of them could be accepted with
certainty: some consider the tower a fire temple
and a fireplace, and believe that it was used for
igniting and worshiping the holy fire, while
another group rejects this view and considers it
the mausoleum of one of the Achaemenid shahs
or grandees, due to its similarity to the Tomb of
Cyrus and some mausoleums of Lycia and
Caria.
Some other Iranian scholars believe the stone
chamber to be a structure for the safekeeping of
royal documents and holy or religious books;
however, the chamber of Ka’ba-ye Zartosht is
too small for this purpose. Other less noticed
theories, such as its being a temple for the
goddess Anahita or a solar calendar, have also
been mentioned. Three inscriptions have been
written in the three languages Sassanian Middle
Persian, Arsacid Middle Persian and Greek on
the Northern, Southern and Eastern walls of the
tower, in the Sassanian era.
https://en.wikipedia.org/wiki/Ka%27ba-
ye_Zartosht

24. ======================================
Διαβάστε:
Naghshe Rustam
Eras
Naghshe Rustam complex is within a 6-
kilometer distance to Persepolis and is located
in Haji Abad Mountains. This complex
encompasses three eras:
Elamite relics belong to 2000-600 B.C.
Achaemenid relics belong to 330-600 B.C.
Sasanian relics belong to 224-651 A.D.
Mausoleum of Achaemenid Kings
Some of the greatest kings of Achaemenid’s
tombs are in Naghshe Rustam. Xerxes
(Khashayar Shah) (486 to 445 B.C.), Darius I (522
to 486 B.C.), Ardashir I (465 to 424 B.C.), and

25. Darius II (424 to 405 B.C.) tombs are located in
Naghshe Rostam.
The Tombs
The width of each tomb is 19 meters and the
length is about 93 meters. The tombs are about
26 meters above the ground level.
Symbolism of the outer space of the tombs
The carving of the king with an arc in the hand
is visible on top of the platform. This arc is a
symbol of strength. In front of the king, the
carving of Ahuramazda is visible. In this
carving, two places are visible in which sacred
fire is burning. In the right top of the picture, the
carving of the moon is visible which shows the
world instability.
In the bottom of the platform, the
representatives of different nations are holding
the kingdom throne. There are also columns; on
top of each column, you can see a two-headed
cow. Some roaring lions are visible in the
bottom of the motifs. The lions are decorated
with some lotus. Lotus is a symbol of sincerity
and being free of any sin.
Mausoleum Structures
The entrance of each mausoleum is square
shaped. These doors were being locked in
ancient times. Additionally, Darius Mausoleum
has some cuneiform writing. In this writing,
Darius is praising Ahuramazda and he mentions
his victories. He also speaks of his thoughts.

26. The corridor in Darius Mausoleum has a length
of 18.72 meters and a width of 3.70 meters. In
this mausoleum, there are nine stone coffins
which are dug in a stone row. They belong to
the Great Darius, the Queen, and other relatives.
Their dimensions are 2.1*1.5*1.5. Each tomb is
covered with a big stone.
Kabaye Zartosht (Cube of Zoroaster)
In front of the Naghshe Rustam, in a whole,
there is a beautiful cube that they call it the
Cube of Zoroaster –who is an Iranian Prophet-.
This building is made of big stones. The
proficiency and precision used in cuttings and
carvings in the black and white stones show the
capability of the architectures in Achaemenid
Dynasty. On top of the cube, there is a 2.5*2.5
square meters room. There are different beliefs
about this room.
Some believe that Avesta (the religious texts of
Zoroastrianism) which was written on 12000
cowhides has been stored in this room. Some
others believe that this room is the tomb of
Bardiya the son of Cyrus who was killed by his
brother Cambyses.
Some of the historians believe that the sacred
fire was stored in this room. Recently it is said
that this room was an observatory. During the
Sasanian Empire, some of the important
governmental documents were kept. A Sasanian
inscription is in three languages. This
inscription mainly talks about the historical

27. events in Shapour I in Iran and Rome battles in
which the Valerian (Rome Emperor) was
defeated and prisoned in Bishapur.
The Excavation of Naghshe Rustam
For the first time, it was excavated by Ernst
Herzfeld (German archaeologist and Iranologist)
in 1923. Herzfeld excavated the last vestiges of
Sasanian towers. After that, this place was
analyzed several times from 1936 to 1939. Some
important heritage like Persian Inscriptions and
some buried stone belonging to Sassanid Era
were found. In central Excavations, they reach a
building. And in the western parts, the last
vestiges of two buildings with muddy bricks
were found.
https://apochi.com/attractions/shiraz/naghshe-
rustam/

28. ===============================
Ο ηττημένος Βαλεριανός γονατιστός προ του
Σαπούρ Α’
Naqš-e Rostam
Naqš-e Rostam, a perpendicular cliff wall on the
southern nose of the Ḥosayn Kuh in Fārs, about
6 km northwest of Persepolis; the site is
unusually rich in Achaemenid and Sasanian
monuments, built or hewn out from the rock.
The Persian name “Pictures of Rostam” refers
to the Sasanian reliefs on the cliff, believed to
represent the deeds of Rostam.
Achaemenid Period. The most important
architectural remains are the tower called

29. Kaʿba-ye Zardošt (Kaʿba of Zoroaster, Ar. kaʿba
“cube, sanctuary”) and four royal tombs with
rock cut façades and sepulchral chambers.
(1) The Kaʿba-ye Zardošt is a massive, built
square tower, resting on three steps (7.30 x 7.30
x14.12 m) and covered by a flat pyramidal roof
(Stronach, 1967, pp. 282-84; 1978, pp. 130-36;
Camb. Hist. Iran II, pp. 838-48; Schmidt, pp. 34-
49). The only opening is a door. But on all four
sides there is a system of blind windows in dark
grey limestone, set off by the yellow color of the
general structure, between the reinforced
corners, and the walls are covered with
staggered rectangular depressions. Both
systems have no other purpose than to relieve
the monotony of the structure. A frieze of
dentils forms the upper cornice. A staircase of
30 steps, eight of which are preserved, led to
the door (0.87 x 1.75 m) in the upper part of the
north wall. Originally, the two leaves of a door
opened into an almost square room (3.72 x 3.74
x 5.54 m) without any architectural decoration
and no provisions for lighting (Schmidt, p. 37).

30. There is an analogous, though much more
decayed, structure, called Zendān-e Soleymān
(lit. prison of Solomon), in Pasargadae
(Stronach, 1978, pp. 117-37; 1983, pp. 848-52).
Its stone technique does not yet show traces of
the toothed chisel (Stronach, 1978, p. 132), and
the building can thus be dated to the last years
of Cyrus II the Great (r. ca. 558-530 BCE),
whereas due to chisel marks the Kaʿba-ye
Zardošt can be dated to the early years of
Darius I (r. 522-486), around 500 BCE. The
Achaemenid structures do not have exact
prototypes, but their plan is comparable with
those of the earlier Urartian tower temples
(Stronach, 1967, pp. 278-88; 1978, pp. 132-34).
On the Kaʿba-ye Zardošt, three exterior sides
bear the famous inscription of Shapur I. (r. 241-
72 C.E.). The Res gestae divi Saporis (ŠKZ) was
added in Greek on the south wall, in Sasanian
Pahlawi (Parsik) on the east, and in Parthian
(Pahlawik) on the west (Back, pp. 284-371),
while the north wall with the entrance has

31. remained empty. Beneath the Parsik version on
the east wall, the high priest Kirdīr had his own
inscription incised (Sprengling, pp. 37-54;
Chaumont, pp. 339-80; Gignoux, pp. 45-48).
Evidently, in Sasanian times the Kaʿba-ye
Zardošt—like the tower at Paikuli with the
inscription of Narseh (r. 293–302; cf. Humbach
and Skjaervø)—served, in addition to other
functions, as memorial. Perhaps the two towers
in Naqš-e Rostam and Pasargadae already had a
similar significance in Achaemenid times, albeit
this cannot have been their main function.
In Kirdīr’s inscription the Kaʿba-ye Zardošt is
called “bun-xānak.” W. B. Henning proposed the
translation “foundation house,” and concluded
that the tower was of central religious
significance. He suggested that the empty high
room was destined “for the safe keeping of the
records of the church and even more for the
principal copy of the Avesta” (Henning).
Though other translations of “bun-xānak” have
been discussed (Gignoux, pp. 28-29 n. 61), it
seems the most convincing interpretation that
these two towers served as depositories. The
lack of any provision for the ventilation of a fire
excludes the towers’ use as fire temples
(Stronach, 1978, pp. 134-35).
Their staircases were designed “for the solemn
ascent and descent of persons who in some
manner attended the sacred structure”
(Schmidt, p. 41). They indicate that the towers

32. did not serve as royal tombs (Stronach, Camb.
Hist. Iran II, p. 849 n. 2), because those have
entrance walls that are smoothed beyond their
facades, down to the original ground, to make
them inaccessible.
N. Frye (1974, p. 386) first expressed the opinion
that “the intention was . . . to build a safety box
for the paraphernalia of rule in the vicinity of
Persepolis as had been done at Pasargadae,”
though E. F. Schmidt (p. 44) had dismissed the
interpretation of the Kaʿba-ye Zardošt as
depository. But Plutarch (46-after 119 C.E.)
mentions in Artoxerxes 3 that at Pasargadae
one temple belonged “to a warlike goddess,
whom one might conjecture to be Athena”
(Sancisi-Weerdenburg, p. 148).
At this sanctuary the Achaemenid kings were
crowned. During the coronation ceremony the
new monarch took a very frugal meal, and was
dressed in the robes which Cyrus the Elder
wore before assuming kingship. H. Sancisi-
Weerdenburg was the first to identify the
Zendān-e Soleymān as Plutarch’s temple (Gk.
hieron).
Consequently, she interpreted this building, as
well as the Kaʿba-ye Zardošt, as “coronation
tower.” Her view that these towers had dynastic
functions, rather than a purely religious
significance and definitely no funeral purposes,
has become widely accepted, though her
suggestion that a sacred fire was also kindled in
these towers can no longer be upheld.

33. (2) The Royal Tombs. In the cliff wall four
monumental tombs are cut out from the native
rock (Schmidt, pp. 80-107). The oldest tomb
(Tomb I) has inscriptions that assign it to Darius
I.
The other three (Tomb II-IV) can only tentatively
be attributed to Xerxes (east-northeast of Darius
I), Artaxerxes I (west-southwest of the tomb of
Darius I) and Darius II (westernmost).

34. Δαρείος Α’ και τμήμα της μεγάλης επιγραφής
επί της πρόσοψης του λαξευτού τάφου του
Αχαιμενίδη σάχη
The four monuments follow the same pattern.
But it is completely different from that of the
older tomb of Cyrus the Great at Pasargadae,
which is a built structure consisting of a
stepped platform and a tomb with a gabled roof.

35. The model was first used for Darius I and has no
exact prototypes in the Near East, Egypt or
Greece, though the stone technique is Urartian
in origin (Calmeyer, 1975, pp. 101-7; Gropp, pp.
115-21; Huff, 1990, pp. 90-91).

36. Ο τάφος του Δαρείου Α’
The rock tomb is characterized by the contrast
between a cruciform composition in relief on the
exterior wall and a very simple interior of
chambers and grave cists. The center of the
relief ensemble is a facade that represents the
front of a palace with four engaged columns. On
this architectural component rests a throne
bench (Gk. klinē, OPers. gathu in inscription
DNa) that is supported by 30 representatives of
the empire’s peoples. The throne bench in turn
serves as the platform of a religious scene with
king, fire altar, and divine symbols.

37. Δαρείος Α’ και η μεγάλη επιγραφή επί της
πρόσοψης του λαξευτού τάφου του Αχαιμενίδη
σάχη
The architectural register recalls the palace of
the living monarch because the portico’s
dimensions on the tomb of Darius I. are almost
identical to those of his palace on the terrace of
Persepolis (Schmidt, p. 81). A significant feature
is the use of engaged columns, which appear on
his tomb for the first time in rock architecture.
The so-called Median rock tombs, which are
imitations of the Achaemenid monuments, do
always show free standing columns (von Gall,
1966, pp. 19-43; 1973, pp. 139-154; 1988, pp.
557-82; “Dokkān”); the exception is the tomb of
Qizqapan, where half columns have been placed

38. on the rear of the antechamber (von Gall, 1988,
pl. 23).
But at many tombs in the Median province, the
originally freestanding columns have collapsed
under the pressure of the superimposed rock.
Consequently, there was not only the esthetic
reason of creating the illusion that the
antechamber’s front side and back wall were on
the same level. More important were statical
considerations. The architects and sculptors of
the royal tombs used engaged columns
because they could withstand the rock pressure
despite their high slender shape.
Τα έθνη της Αχαιμενιδικής Αυτοκρατορίας,
όπως αναπαρίστανται σε μια από τις επιγραφές
της πρόσοψης του τάφου του Δαρείου Α‘

39. In the middle register, the mighty throne bench
with its 30 armed carriers does not show a
realistic scene, and is not considered pictorial
evidence for the supposition of real processions
on the roofs of Achaemenid palaces (Schmidt,
p. 80). It rather is a simile of the Achaemenid
empire, the throne bench of which is supported
by its peoples, dressed in their distinctive
costumes and headgears (Schmidt, pp. 108-
118).
On the tombs of Darius I in Naqš-e Rostam and
that of Artaxerxes II (r. 404-359 BCE) in
Persepolis, inscriptions describe the peoples’
order, and this order seems to correspond with
the official geographical records of the empire’s
extension (Calmeyer, 1982, pp. 109-123).
According to P. Goukowsky (p. 223; cf.
Calmeyer, 1982, p. 113 fig. 3) the empire was
divided in three concentric zones: Persians,
Medians and Elamites live in the inner circle.
An axis is leading from the center to the east,
listing Parthians, Arians, Bactrians, Sogdians,
and Chorasmians. Then the enumeration turns
southeast, naming Drangians, Arachosians,
Sattagydians (Thataguš), Gandharans, and
Indians and reaches Central Asia, where the
haoma-venerating Scythians and pointed-hat
Scythians already inhabit the periphery.
On a second axis leading to the south the
Babylonians, Syrians, Arabians, and Egyptians
(Mudraya) are aligned, whereas on a third axis
to the northwest the Armenians, Cappadocians,

40. Lydians (Sparda), and Ionians are represented.
Finally in the western periphery there live the
Scythians beyond the Sea, the Thracians
(Skudra), and the Petasos bearing Ionians.
The Libyans (Putaya) and the Ethiopians
(Kušiya) roam the empire’s southernmost
countries. Two men stand outside the throne
bench, and their hands help lifting the platform
which is slightly elevated above the ground.
They are a Makan (Maka, i.e., Oman and
probably also the region on the Persian side of
the Gulf) and a Carian (Karka). P. Calmeyer (p.
120) has convincingly argued that their
exceptional corner positions reflects that these
two peoples inhabit the south and the west
corners of the empire, at the shore of the
ōkeanos which in antiquity was believed to flow
around the inhabited earth (Gk. oikoumenē).
All men (Schmidt, figs. 39-50), with the
exception of the Babylonian (ibid., fig. 50 no.
16), are wearing weapons, mostly daggers and
swords, and some also pairs of javelins.
Bearing arms in the presence of the monarch
was a sign of honor and trust, so that the
unarmed Babylonian represents an act of
deliberate humiliation.
Since Xerxes (r. 486-465 BCE) probably
supervised the final work on the tomb of his
father Darius I (Schmidt, pp. 116-18 part. 117),
this humiliation is likely to reflect to repeated

41. rebellions of the Babylonians against him as
well as against his father.
The scene in the top register has religious
significance. The king is standing on a three-
stepped platform, his left resting on a bow,
while his slightly lifted right hand points to the
winged symbol hovering above the scene. Since
the late 19th, early 20th century, the winged
ensign with a human figure, emerging from a
circle, has been understood as a representation
of Ahura Mazdā (Root, pp. 169-79), and recent
attempts to interpret this symbol as the royal
genius Frawahr have been rejected.
The king faces a blazing fire altar, though he
stands at a considerable distance, whilst the

42. ensign of a disc with inscribed crescent is
hovering in the upper right corner. In general,
scholars agree that this scene shows how the
king is worshipping the holy fire. But the
gesture of the king’s right hand corresponds in
all details with that of the right hand of the
Ahura Mazdā symbol.
The representation thus stresses the close
connection between the king and Ahura Mazdā,
whose will is decisive for the king’s actions.
This interpretation is supported by the
Achaemenid royal inscriptions, which are
directly related to the reliefs.
On tomb I, Darius I wears a headdress (Gk.
kidaris) with an upper rim of sculptured stepped
crenellations. Reliefs on the jambs of the
southern doorway in Darius’s Palace (Tilia, pp.

43. 58-59) indicate that this was the personal crown
of Darius, which was also worn by Xerxes as
long as he was crown prince (von Gall, 1974, pp.
147-51).
On Tomb II, which is ascribed to Xerxes, in the
king’s crown the rest of a sculptured
crenellation is visible (von Gall, 1974, pl. 134 no.
2; 1975 fig. 3), suggesting that this monument
was completed before he became the absolute
monarch (von Gall, 1974, p. 151). The
representations of this late time show a straight
cylindrical crown without any decoration. All
succeeding rulers of the Achaemenid dynasty
adopted this shape, allowing only minor
deviations (von Gall, 1974, pp. 150-60; 1975, pp.
222-24).
Another invariable detail of the royal tombs is
the discoid symbol hovering in the upper right
corner. The inscribed crescent indicates its
Assyrian origins. While it represents the moon
god Sin in Assyrian art, on the Achaemenid

44. tombs its meaning is difficult to comprehend.
Opinions differ whether the symbol has to be
interpreted as lunar or solar (cf. Root, pp. 177-
78), and there are no written sources to
corroborate either view. E. F. Schmidt (p. 85)
interpreted the sign as a symbol of Mithra.
But the Persian moon god Māh is relatively well
documented in the imagery of the Achaemenid
seals. In the central panel above the fire altar
scene of the rock tomb of Qizqapan, this type of
moon god is also represented (von Gall, 1988,
pp. 571-72). These images, in connection with
other, though scanty, pictorial evidence (von
Gall, 1988, p. 572 n. 55), suggest that the moon
played a certain role in Achaemenid concepts of
death and afterlife.
On the tomb of Darius, the framework of the
throne bench shows three superimposed
figures on each side. On the left, two dignitaries
are inscribed as the lance bearer Gobryas
(Gaubaruwa) and the bearer of the royal battle-
ax Aspathines (Aspačina), while the lowest man
is an unnamed guard (Schmidt, pp. 86-87). On
the right, three unarmed men are clad in the
long Persian garment. Their gesture of raising a
part their upper garment to the mouth has been
interpreted as an expression of mourning,
comparable to the Greek custom (Schmidt, p.
87).
More recently, scholars have suggested that
this gesture captures the imperative of ’do not
pollute the holy fire’ (Hinz, p. 63 n. 4; cf. Seidl, p.

45. 168) or shows respect for the king’s majesty
(Root, p. 179), but both alternatives seem less
convincing. Additional figures are on the side
walls of the recesses into which the tomb
facade was carved. On the left, there are three
superimposed panels with guards holding long
lances. On the right, three mourners who need
be considered either courtiers or members of
the royal family (Schmidt, p. 87) stand above
each other.
Two larger cuneiform inscriptions, as well as
legends with the names of Darius I, of his two
supreme commanders, and of the 30 bearers of
the throne bench, are found in the facade of
Tomb I. One is in the top register, to the left of
the king (DNa), and the other (DNb) stands in
the architectural register, on three of the five
panels between the half columns of the portico.
Both are written in three languages, but DNa in
Old Persian, Elamite, and Babylonian
(Weissbach, pp. 86-91), and DNb in Old Persian,
Elamite and Akkadian (Hinz, pp. 52-62 including
R. Borger’s edition of the Akkadian version). In
the Seleucid period, an Aramaic version was
added to DNb below the Elamite text (Frye,
1982).
In stark contrast to the rich architectural
decoration of the façade, the interior is bare of
any architectural and figural elements. The
general layout is also best demonstrated with
the tomb of Darius I: A long vestibule is running
parallel to the facade, and three doors in the

46. back wall of this vestibule are leading to three
separate barrel-vaulted tomb chambers. In each
tomb chamber, a trough-like cavity was hewn
into the solid rock to hold a probably wooden
sarcophagus or klinē. These cists were sealed
with monolithic lids after the deposition of the
corpses, but nothing has remained of the
original interments.
Το άνω τμήμα της πρόσοψης του λαξευτού
τάφου του Ξέρξη Α’
The combination of an oblique corridor and
burial chambers with cists was preserved in the

47. other three tombs, assigned to Xerxes (Tomb II),
Artaxerxes (Tomb III), and Darius II (Tomb IV).
Yet they show inferior craftsmanship, because
the chambers are not running axially, but
obliquely to the facade. At Persepolis, the
interior organization of the two tombs is also
identical.
Τα έθνη της Αχαιμενιδικής Αυτοκρατορίας,
όπως αναπαρίστανται σε μια από τις επιγραφές
της πρόσοψης του τάφου του Ξέρξη Α’
(3) Other architectural remains. In the Center
Test of his 1936 and 1939 excavations, E. F.
Schmidt found a building (Schmidt, pp. 10 and
64). In the West Test, he discovered remains of
two mud-brick buildings, as well as evidence of
an enclosure of the royal tombs (ibid., pp. 10,
54-55). In the west of the cliff, a polygonal

48. cistern (diam. 7.20 m) hewn out from the native
rock was excavated (ibid., pp. 10, 65).
The Sasanian Period. A fortified enclosure ran
around the major part of the sculptured cliff,
and its west and east ends were abutting with
the rock. Seven semicircular towers
strengthened this structure (Schmidt, pp. 55-58,
figs. 2, 4; cf. Trümpelmann, p. 41, fig. 68,
drawing by G. Wolff). On the slope of the
Hosayn Kuh, there are two cut rock structures
in the shape of a čahārṭāq. They are generally
assumed to be Sasanian fire altars, but D. Huff
(1998, p. 80 pl. 10a; “Fārs,” pp. 353-54 pl. 3)
identifies them as astōdāns.
Τις βιβλιογραφικές παραπομπές μπορείτε να
βρείτε εδώ:
http://www.iranicaonline.org/articles/naqs-e-
rostam

49. Ενθρονισμός και Στέψη του Αρντασίρ Α’

50. Μπαχράμ Β’, Καρτίρ και Σασανιδείς ευγενείς

51. Μπαχράμ Β’ έφιππος
Μπαχράμ Β’ έφιππος
Ενθρονισμός και Στέψη του Ναρσή

52. Ο Χορμούζντ Β’ έφιππος
==============================

53. Η νίκη του Σαπούρ Α’ επί των Ρωμαίων
Αυτοκρατόρων Βαλεριανού (γονατιστού) και
Φίλιππου του Άραβα
Ο Σαπούρ Α’ συλλαμβάνει τον Ρωμαίο
αυτοκράτορα: όπως απεικονίζεται η σκηνή σε
σμικρογραφία χειρογράφου του έργου του

54. Φερντοουσί, εθνικού ποιητή του Ιράν (10ος-11ος
αι.), Σαχναμέ (Βιβλίο των Βασιλέων)
Ο Σαπούρ Α’ όπως απεικονίζεται σε
σμικρογραφία αντιγράφου του έργου του
Φερντοουσί, εθνικού ποιητή του Ιράν (10ος-11ος
αι.), Σαχναμέ (Βιβλίο των Βασιλέων), το οποίο
φιλοτεχνήθηκε για τον Σαφεβίδη σάχη Ταχμάσπ
τον 16ο αιώνα.
Επιπλέον:
Γενικά για τα μνημεία και τις επιγραφές:
https://en.wikipedia.org/wiki/Naqsh-e_Rostam
ttps://ru.wikipedia.org/wiki/Накше-Рустам

55. https://en.wikipedia.org/wiki/Tomb_of_Darius_th
e_Great
https://en.wikipedia.org/wiki/DNa_inscription
Τα κείμενα των επιγραφών, φωτοτυπίες,
μεταγραμματισμός κι αγγλική μετάφραση:
https://www.livius.org/sources/content/achaeme
nid-royal-inscriptions/
https://www.livius.org/sources/content/achaeme
nid-royal-inscriptions/dna/?
https://www.livius.org/sources/content/achaeme
nid-royal-inscriptions/dnb/
https://www.livius.org/sources/content/achaeme
nid-royal-inscriptions/dne/
https://www.livius.org/articles/place/naqs-e-
rustam/
Το Ιερό του Ζωροάστρη:
https://en.wikipedia.org/wiki/Ka%27ba-
ye_Zartosht
https://en.wikipedia.org/wiki/Kartir
https://en.wikipedia.org/wiki/Kartir%27s_inscript
ion_at_Naghsh-e_Rajab
Σχετικά με τον Σαπούρ Α’, τον Φίλιππο Άραβα,
τον Βαλεριανό και την Μάχη της Έδεσσας της
Οσροηνής (260 μ.Χ.)
https://en.wikipedia.org/wiki/Shapur_I
https://en.wikipedia.org/wiki/Valerian_(emperor)

56. https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Edessa
https://en.wikipedia.org/wiki/Philip_the_Arab
https://en.wikipedia.org/wiki/Cameo_with_Valeri
an_and_Shapur_I
Η ταπείνωση και αιχμαλωσία του Ρωμαίου
Αυτοκράτορα Βαλεριανού από τον Σαπούρ Α’
όπως αναπαριστάθηκε σε πίνακα του 16ου
αιώνα από τον Γερμανό ζωγράφο Hans Holbein
der Jüngere (Hans Holbein the Younger) – 1521.
Ο καλλιτέχνης δεν είχε υπόψει του το

57. σασανιδικό ανάγλυφο του Ναξ-ε Ρουστάμ και
κανένας Ευρωπαίος ταξιδιώτης, έμπορος,
διπλωμάτης ή ερευνητής δεν είχε φθάσει ακόμη
εκεί αλλά οι Ευρωπαίοι διετήρησαν πολύ
αρνητικές αναμνήσεις από τον Βαλεριανό,
δεδομένου ότι ο Ρωμαίος αυτοκράτορας είχε
κηρύξει διωγμούς κατά των Χριστιανών και
Χριστιανοί συγγραφείς είχαν δικαιολογημένα
χαρεί από το ελεεινό τέλος του Βαλεριανού που
μάλιστα περιέγραψαν ως πολύ χειρότερο από
το ιστορικά τεκμηριωμένο τέλος του.
———————————————
Το περίφημο καμέο του Σαπούρ Α’ νικητή στην
Έδεσσα της Οσροηνής (Ούρχα, σήμερα Ούρφα
στην νοτιοανατολική Τουρκία) επί του Ρωμαίου
αυτοκράτορα Βαλεριανού που αιχμαλωτίστηκε.