Luisa e Roxelio plantaron unha hortiña e explícannos os aparellos do campo

1. A hortiña
COUSAS DA RATA LUÍSAMonDaporta

2. Nunha parcela que lles deixou unha veciña
Luisa e Roxelio plantaron unha hortiña.

3. Como os nenos xa son grandes e van sós ás súas cousas,
eles botan alí unha chea de horas.

4. sachando, regando, coidando os bancais,
arrincando herbas…

5. ou pañando do que hai.

6. Puxeron un caseto para gardar a ferramenta.
Hai que ver a que fai falta para facer tantas faenas!

7. Sachos: Aparellos para cavar. Os grandes (legóns) para preparar o terreo antes de
cultivar, e os pequenos, con mango longo, para quitar malas herbas entre os
cultivos e, co mango curto, para plantar.
Varios sachos,

8. Angazo: Para xuntar materiais e para achanzar a terra.
un angazo,

9. Forquilla: para cargar e descargar. Se é forte pódese utilizar para desenterrar
raíces e tubérculos.
unha forquilla,

10. Carreta: para transportar todo tipo de materiais.
a carreta,

11. Pá: ferramenta para mover, cargar e descargar materiais miúdos.
unha pá,

12. Laia: pá vertical con fío que se utiliza para facer cortes no terreo e buratos para
instalar obxectos ou para poñer plantas.
unha laia,

13. Fouciña, fouce…: ferramenta de corte para herbas.
unha fouciña lixeira;

14. Cestos: recipientes de funcións mútiples. Serven para levar e traer cousas, para
almacenalas e para recoller e transportar o que se paña.
Capacho: fai as mesmas funcións que o cesto e serve ademais para transportar
líquidos ou materiais que pinguen.
cestos, capachos,

15. Luvas: protexen as mans e evitan que se danen ou se luxen.
Tixeiras: aparellos de corte. Serven para facilitar a recollida de algúns productos e
para podar (controlar e dirixir o desenvolvemento das plantas).
luvas e tixeiras,

16. Cordeis, cintas…: materiais para atar, suxeitar, dirixir e protexer as plantas.
Navalla: instrumento de corte moi útil por ser doado de levar e manexar, e porque
se pode transportar con seguridade ao ter a folla repregable.
cordeis, navallas,

17. Plantadores: pequenas pás para facer os buratos nos que se meten as plantas.
plantadores,

18. Regadeira: recipiente para transportar e distribuir pequenas cantidades de auga
para as plantas ou para humedecer o terreo.
a regadeira;

19. Serra: ferramenta de corte para tronzar materiais grosos ou para cortalos á
medida requerida.
unha serra,

20. Machada: ferramenta de corte para materiais grosos, para facerlle as puntas ás
estacas e aos soportes das plantas para facilitar a súa introdución no terreo.
a machada,

21. Caldeiro: recipiente para conter e transportar líquidos, e para facer mesturas e
disolucións de produtos.
caldeiros,

22. Mangueira: elemento moi útil para transportar líquidos ata o lugar no que os
necesitamos sen esforzo e sen perdas.
a mangueira,

23. Rede dos alcouves: rede que se usa para protexer os sementeiros impedindo que
os paxaros coman as sementes ou estraguen as plantas novas.
a rede dos alcouves,

24. Sulfatadeira: recipiente e bomba de presión para esparexer produtos líquidos,
principalmente fertilizantes e tratamentos fitosanitarios.
unha sulfatadeira,

25. Mineral: ou fertilizante químico composto para equilibrar ou regular a riqueza en
nutrintes para as plantas do terreo.
Cacharros para plantas: recipientes para poñer plantas singulares, que necesiten
ser cambiadas de lugar ou que poidan extenderse, vexetativamente, de maneira
descontrolada.
un pouco mineral, cacharros para plantas…

26. Espantallo: elemento disuasorio, e ata decorativo, para manter lonxe dos cultivos
aos paxaros. Imprescindible en calquera horta que se precie.
e ata un espantallo para poñer cando fai falta.

27. Aproveitan canto poden a auga da choiva

28. e tamén fan esterco cos restos da horta.
Alí botan as follas, as plantas estragadas,
os froitos que se perden e as herbas que arrancan.

29. Na horta van plantando, segundo as estacións:

30. Chícharo (Pisum sativum). Unha
leguminosa herbácea, medio
trepadora. Plántase no inverno e
recóllese na primavera.
Aprovéitanselle as sementes.
chícharos,

31. Leituga (Lactuca sativa). Plántase ao longo de todo o ano. Coñécense
numerosas variedades. Consúmense as follas frescas, en ensaladas.
leitugas,

32. Tomateira (Solanum lycopersicum). Unha
solanácea de orixe americana. Seméntase no
inverno, plántase na primavera e recólleselle o
froito ao longo de todo o verán. Cultívanse
numerosas variedades con froitos de formas,
tamaños e cores diferentes, que se consumen
frescos e en conserva, como salsa, zume…
tomates,

33. Fabón (Vicia faba). Unha leguminosa.
Plántase no outono e consúmenselle
as sementes, frescas na primavera ou
secas ao longo de todo o ano.
fabóns,

34. Allo (Allium sativum). Plántase no outono e
páñase no verán. Aprovéitanselle as
cabezas, grupos de xemas cargadas de
sustancias de reserva (dentes), que se
forman no talo. Úsase como alimento,
como condimento e como medicina.
allos,

35. Cebola (Allium cepa). Seméntase a
finais do outono, plántase na primavera
e páñase no verán. Aprovéitanselle as
follas engrosadas que produce para
protexer os brotes durante o inverno.
Úsase como alimento, como
condimento e como medicina.
cebolas,

36. Pemento (Capsicum annuum).
Seméntase no inverno, plántase na
primavera e páñanse os froitos no
verán. Cultívanse numerosas variedades
con diferentes graos de doce e picante.
Úsase como alimento e como
condimento fresco, seco e moído.
pementos,

37. Xudía (Phaseolus vulgaris). Leguminosa
trepadora. Seméntanse na primavera e
páñanse durante o verán. Consúmese o
froito verde antes de que se desenvolvan
as sementes.
xudías,

38. Repolo (Brassica oleracea var. capitata). Unha crucífera bianual que no primeiro ano
produce unha formación compacta e globosa para ter no segundo ano unha
abundante floración. Seméntase na primavera, plántase no verán e páñase no
outono do primeiro ano cando a masa compacta de follas acada o seu máximo
desenvolvemento. Cultívanse distintas variedades. O repolo consúmese maiormente
cocido pero tamén pode formar parte de ensaladas, sobre todo as variedades de
follas coreadas.
repolos,

39. Cabaciño (Cucurbita pepo). Cucurbitácea de
orixe americana. Plántase na primavera e
colléitase durante o verán. Consúmese o
froito antes de madurar.
cabaciños,

40. Melón (Cucumis melo). Coñécense
numerosas variedades. Plántase na
primavera e páñase a mediados do verán.
Consúmese o froito maduro.
melóns

41. Sandía (Citrullus lanatus). Orixinaria de
África. Plántase na primavera e
recóllese a mediados do verán.
Consúmese o froito maduro.
e sandías;

42. Coliflor (Brassica oleracea var. botrytis).
Seméntase na primavera, plántase no verán e
colléitase a finais do outono. Consúmese a
masa xerminal da panícula floral.
coliflores,

43. Acelga (Beta vulgaris var. cicla). De
orixe mediterránea. Seméntase no
inverno, plántase na primavera e
colléitase durante a primavera e o
verán. Consúmense as follas.
acelgas,

44. Cenoira ou zanoria (Daucus carota). É unha planta
bienal que no primeiro ano almacena sustancias na
raíz e no segundo florece e fructifica. Seméntase na
primavera e recóllese durante o verán do primeiro
ano para aproveitarlle a raíz que é a parte que se
utiliza na alimentación.
cenoiras

45. Faba (Phaseolus vulgaris). Unha leguminosa de
porte variable con numerosas variedades.
Seméntanse na primavera e páñanse a finais do
verán. Consúmenselle as sementes.
e fabas;

46. Fresa (Fragaria sp). Herbácea perenne que fructifica no verán. Existen numerosas
especies e variedades. Aprovéitanselle os eterios (as formacións carnosas,
coreadas, sobre as que se asentan os froitos secos).
fresas,

47. Remolacha (Beta vulgaris). Existen diferentes
variedades. Nas hortas cultívase a remolacha
de mesa, de raíz grosa pero máis pequena que
a da forraxeira e a azucreira, de cor vermella
escura. A parte que se aproveita é a raíz.
remolachas

48. Pataca (Solanum tuberosum). Solanácea,
herbácea, anual, nativa de América.
Coñécense numerosas variedades .
Plántase no inverno e na primavera e
colléitase no verán. Aprovéitanselle os
tubérculos (talos subterráneos que
almacenan sustancias de reserva).
e unhas poucas patacas.

49. Un pouquiño de cada para teren de todo,
comer variado e non estragar moito.

50. Tamén teñen plantadas as súas herbiñas
para darlle un aquel ás cousas na cociña:

51. Prexel, perixel ou prixel (Petroselinum
crispum). Herbácea anual ou bianual.
Cultívase para o seu uso como condimento e
como medicinal. Útilízanse as follas.
prexel,

52. Romeu (Rosmarinus officinalis). Arbusto
leñoso moi aromático con usos
ornamentais, culinarios e terapéuticos.
Utilízanse as follas.
romeu,

53. Néboda ou nébeda (Calamintha nepeta
subsp nepeta). Planta semiarbustiva .
Úsanse as follas como condimento.
nébeda,

54. Tomelo (Thymus vulgaris). Arbusto leñoso aromático con
usos mediciñais e culinarios.
tomelo,

55. Menta (Mentha sp). Coñécense
diferentes especies desta herba
aromática de usos medicinais e
culinarios. Utilízanse as follas.
menta,

56. Albahaca (Ocimum basilicum). Orixinaria das rexións tropicais de Asia. Úsanse
as follas como condimento.
albahaca,

57. Fiuncho ou anises (Foeniculum vulgare). Herba aromática da que se usan como
condimento as follas frescas e os froitos secos. Tamén ten usos medicinais.
fiuncho

58. Ourego (Origanum vulgare). Arbusto pequeno
aromático que se utiliza maiormente como
condimento aínda que tamén se usa como
medicinal. Aprovéitanselle as follas.
e ourego.

59. Non faltan tampouco as plantas de flor
que poñen, aquí e alá, a gracia da súa cor.

60. Aínda querían plantar algunha froiteira
pero xa non queda sitio, ningún, en toda a leira.

61. Cando volven á casa despois do traballo,
no cesto que levan sempre traen algo:
unha boa leituga, xudías, unhas berzas,
uns tomates maduros, unha presa de acelgas…

62. E cando de algo teñen de máis
parten cos veciños o que lles vai sobrar.

63. Luisa e Roxelio están moi contentos
porque o pasan ben e aínda sacan proveito.

64. Luísa, Roxelio
e máis os ratiños
agardan que vos
gusten estes seus
contiños.
Abur!
As imaxes fotográficas foron collidas da “internet”, e os datos de fontes diversas.
Agradézolle aos autores a súa dispoñibilidade e agardo saiban disculpar o uso que fixen
delas.