Wat is Woordenaars? Een eerste kennismaking met dit concept voor taalvaardigheid en algemene kennis in het voortgezet onderwijs. Denk mee in de klankbordgroep of doe mee in de testgroep!

1. Welkom bij de presentatie
van Woordenaars
door
Michelle van Dijk,
leraar Nederlands op
Lyceum Schravenlant Schiedam

2. Herkenbaar?
Denk mee over het nieuwe concept
‘Woordenaars’!
Ze zouden veel
meer moeten
lezen en
schrijven.
De leeslessen
boeien mijn
leerlingen niet
echt.
Mijn leerlingen leren
netjes de woorden en
begrippen, maar
gebruiken ze
verkeerd.
Er zijn steeds meer
leerlingen die thuis
niet lezen.
Ik zie de noodzaak
van samenwerken
met andere vakken,
maar ik heb er geen
tijd voor.
Als ik heel eerlijk ben, is
hun taalvaardigheid lang
niet goed genoeg voor
een vervolgstudie.
En dat terwijl ze
zo slim zijn!
Ik moet ook
begrippen
uitleggen die ze al
lang zouden
moeten weten.

3. Woordenaars
Het concept
* algemene vorming via taal, taal via algemene vorming
* 4 x 15 minuten per week
* elke week een prikkelend thema
* elke week woordenschatuitbreiding, algemene kennis,
lezen, spreken en schrijven
* in (haalbare!) samenwerking met andere vakken
* geïnspireerd op WordGeneration
* in inhoud en uitvoering op maat gemaakt
voor het Nederlandse onderwijs
* te beginnen bij klas 1

4. Het gewenste resultaat:
iedereen kan een Woordenaar zijn!
aanvullend
op elk
lesprogramma
gratis
materiaal,
pdf of
webversie
samen leren,
meer leren

5. Woordenaars
Les 1: introductie
Met een prikkelende
startvraag wordt het
thema geïntroduceerd in
de taalles. De klas leest
een tekst over het
onderwerp en bespreekt
die. De docent modelt bij
het lezen van de tekst en
leidt het gesprek.
De docent behandelt vijf
begrippen uit de tekst, die
elke les terugkomen. De
studieopdracht van les 2
gaat mee als huiswerk.
Les 2: studieopdracht
Voor de studieopdracht
moeten leerlingen thuis
meer informatie
opzoeken en lezen. Het is
een uitdagende,
inhoudelijke vraag die ze
niet direct of volledig zelf
kunnen oplossen. In de
les bespreekt de
vakdocent de opdracht
met hen en samen komen
ze tot het antwoord. In de
opdracht en bespreking
komen de begrippen
terug.
Les 3: debat
De leerlingen hebben nu
voldoende kennis van het
thema om een standpunt
voor of tegen te
onderbouwen. Ze gaan
over het onderwerp in
debat. Dit gebeurt in de
taalles. Ze worden
aangemoedigd de nieuwe
begrippen te gebruiken.
Les 4: schrijfopdracht
De leerlingen hebben hun
mening over het
onderwerp ontwikkeld. In
een schrijfopdracht
verwoorden en
onderbouwen ze hun kijk
op het onderwerp. Ze
gebruiken hierbij de
nieuwe begrippen. Dit is
de afronding van het
thema.

6. Prikkelende thema’s houden de Woordenaars bij de les!
Voorbeelden van WordGeneration
Is het terecht dat
topsporters een
miljoenensalaris
krijgen?
Wanneer is
iemand
volwassen?
Zijn dierproeven
noodzakelijk?
Mummies: wie
bezit de doden?
Wie betaalt voor de
gevolgen van
klimaatverandering?
Moeten drugs
gelegaliseerd
worden?

7. De beren op de weg:
de werkdruk van de taaldocent
* Het lesmateriaal is kant-en-klaar en er is een
goede handleiding voor docenten, zodat de
voorbereiding weinig tijd kost.
* De taaldocent kan nog steeds met een eigen
methode werken, maar zal daaruit minder lees-
en schrijfopdrachten gebruiken.
* Voor de schrijfopdrachten wordt een simpel
reactieformulier gemaakt waarop de docent voor
de leerling kan aanvinken wat goed is en beter
kan. Zo is zeer snelle terugkoppeling op de
schrijfopdrachten mogelijk.

8. De beren op de weg:
vakoverstijgend lesgeven
* Drie van de vier lessen worden uitgevoerd door
de docent Nederlands; een van de vier door de
vakdocent. De lessen nemen 4x15 minuten lestijd
in beslag.
* Per periode werkt de taaldocent samen met één
vakdocent. Dit maakt de samenwerking
makkelijker. Voorlopig is het plan voor de
brugklas: 6 lessen geschiedenis, 6 lessen
wiskunde, 6 lessen aardrijkskunde, 6 lessen
biologie.
* Ook voor de vakdocent is het lesmateriaal kant-
en-klaar en is er een handleiding, zodat de
voorbereiding en samenwerking weinig tijd
kosten.

9. Woordenaars in ontwikkeling
Ontwikkelfase (tot eind 2021)
Een klankbordgroep van taaldocenten en vakdocenten geeft
feedback op het concept, op de thema’s en woordenlijsten,
op de lesplannen (globaal) en op het lesmateriaal. De
klankbordgroep levert ook suggesties aan voor
opdrachten.
Michelle van Dijk schrijft het materiaal / neemt de leiding in
het schrijven van het materiaal wanneer anderen
meewerken.
De terugkoppeling is ontzettend belangrijk voor de
ontwikkeling van het materiaal. Elke stap wordt afgestemd
met leraren zodat in het programma begrippen en thema’s
aan bod komen die ook echt een noodzakelijke aanvulling
zijn op wat leerlingen al weten of leren.
Deze afstemming gebeurt digitaal, via vragenlijsten en
(eventueel) vraaggesprekken. In eerste instantie wordt
alleen materiaal voor klas 1 ontwikkeld.
Testfase (schooljaar 2021-2022)
Een testgroep gaat aan de slag met het materiaal.
Dat betekent dat een school of leraar zich verbindt
aan dit programma en het gedurende het testjaar wil
uitproberen. Zij proberen het programma in te
richten volgens het principe van 4x15 minuten, en in
een samenwerking van taaldocenten en vakdocenten.
Het materiaal is gratis en de begeleiding ook;
daarvoor in ruil wordt terugkoppeling gevraagd.
De terugkoppeling gebeurt digitaal, met vragenlijsten
die feedback vragen op concept, het lesplan en het
lesmateriaal, maar ook op de praktijk: hoe leuk is het,
hoe actief zijn de leerlingen, hoe gaat de
samenwerking met andere vakken, wat werkt goed,
wat niet? Indien mogelijk worden de vorderingen van
leerlingen ook gevolgd (bijvoorbeeld met Diataal).

10. 4. Je mag het lesmateriaal en
eventuele aanvullende
producten altijd gratis of
tegen kostprijs blijven
gebruiken (onder Creative
Commons-licentie).
Waarom meedoen in klankbord- of testgroep?
2. Daardoor ben je uiteindelijk
expert in deze aanpak;
anderen kunnen ook weer
van jou leren.
3. Het lesmateriaal wordt
dankzij jouw bijdrage ook
geschikt voor jouw
lesgroepen, dus je
leerlingen worden er beter
van.
1. Je leert er veel van
wanneer je zo betrokken
bent bij de ontwikkeling
van nieuw lesmateriaal.

11. Meedoen met Woordenaars? Meld je hier aan, of:
mail naar Michelle van Dijk: mailwoordenaars@gmail.com.