2. Ορισμός πολυπολιτισμικότητας
Ο όρος πολυπολιτισμικότητα, ή και πολυπολιτισμός έχει
μια σειρά σημασιών στα πλαίσια της κοινωνιολογίας,
της πολιτικής φιλοσοφίας. Στην κοινωνιολογία και
στην καθομιλουμένη, έχει την έννοια της συνύπαρξης
πολλών εθνικοτήτων και ανθρώπων διαφορετικών
πολιτισμών. Τέτοια παραδείγματα είναι η Νέας
Υόρκης και η Ρωσία. Η πολυπολιτισμικότητα
θεωρείται από τους υποστηρικτές της ως ένα πιο
δίκαιο σύστημα που επιτρέπει στους ανθρώπους να
εκφράζουν πραγματικά ποιοι είναι μέσα σε μια
κοινωνία.
3. Η πολυπολιτιμικότητα στο χώρο της
εκπαίδευσης
Ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζει τις τελευταίες
δεκαετίες το εκπαιδευτικό μας σύστημα αφορά
την πληθώρα των παιδιών μεταναστών που
φοιτούν στα σχολεία πρωτοβάθμιας και
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αποτέλεσμα των
ισχυρών μεταναστευτικών ρευμάτων που έχουν
την κατάληξή τους στη χώρα μας. Αυτή η
κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα οι Έλληνες να
συμβιώνουν με ανθρώπους ποικίλων
εθνικοτήτων σε όλο και περισσότερα κοινωνικά
πλαίσια, ένα εκ των οποίων είναι και το σχολείο.
4. Τα παιδιά που κατάγονται από διαφορετικές χώρες και κατοικούν στην Ελλάδα,
διαφοροποιούνται ως προς τη γλώσσα, το έθνος, τις παραδόσεις, τα ήθη και
τα έθιμα, τις αξίες, τον τρόπο ζωής, τα εξωτερικά χαρακτηριστικά και πολύ
συχνά και ως προς το θρήσκευμα .Έτσι, με την «εγκατάστασή» τους στην
Ελλάδα οπότε και την είσοδό τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα,
καλούνται να οικειοποιηθούν και να ενταχθούν σε ένα εντελώς διαφορετικό
πολιτισμικό και κοινωνικό περιβάλλον από αυτό που είχαν συνηθίσει να ζουν.
Η μεγάλη εισροή μεταναστευτικών πληθυσμών κατά την περίοδο 2015-2016
έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη δημιουργίας Κέντρων Φιλοξενίας
Προσφύγων και πρόσφατα την καινοτομία λειτουργίας παραρτημάτων
νηπιαγωγείων εντός τους, καλώντας το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας
να υιοθετήσει διαφοροποιημένες παιδαγωγικές πρακτικές στο σύνολό του,
που πρόθεση έχουν την εξοικείωση των μικρών μαθητών, όχι μόνο με τους
γνωστικούς του στόχους, αλλά και με την καλλιέργεια του αισθήματος της
ασφάλειας.
Η σημασία της διαπολιτισμικής
στοχευμένης εκπαιδευτικής δράσης
5. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις αποτελούν μέρος της κοινωνικής
γνώσης που αποκτούν τα παιδιά στη διάρκεια της κοινωνικοποίησης τους.
στην πρώιμη παιδική ηλικία τα παιδιά:
• γνωρίζουν κεντρικές κοινωνικές στάσεις μιας κουλτούρας.
• είναι σε θέση να διαφοροποιούν, να ξεχωρίζουν, μαθαίνουν ότι οι
διαφορές αξιολογούνται.
• σχετίζουν τις αξιολογήσεις αυτές
• αρχικά κυρίως με εξωτερικά γνωρίσματα και
• στη συνέχεια με τις κοινωνικές κατηγορίες, όπως το φύλο, την εθνότητα και
τη φυλή.
• Παρατηρώντας κανείς παιδικά βιβλία, παιχνίδια ή φιλμ διαπιστώνει ότι
• ο κοινωνικός κόσμος και οι σχέσεις που τον χαρακτηρίζουν παρουσιάζεται
συνήθως μέσα κατηγορίες διυσμών - του «καλού» και του «κακού».
• οι πρώτες γνώσεις για τον κόσμο στηρίζονται και σε στερεοτυπικές
αναπαραστάσεις, οι οποίες έχουν λογική και του χρηστική αξία γιατί
συνιστούν σταθερά σημεία προσανατολισμού της δράσης των παιδιών.
• Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα είναι κομμάτι της διαδικασίας
εκμάθησης της γλώσσας με την οποία τα παιδιά μαθαίνουν τις
υφιστάμενες, κυρίαρχες κοινωνικές κατηγοριοποιήσεις.
7. Νηπιαγωγείο και διαπολιτισμική
εκπαίδευση
Το νηπιαγωγείο έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην πρωτοβάθμια
εκπαίδευση, για αυτό και τα τελευταία χρόνια έχει οριστεί ως
υποχρεωτική η φοίτηση σε αυτό. Ο βασικός ρόλος του εστιάζει
στον τομέα της κοινωνικοποίησης των νηπίων και λιγότερο στην
εκπαίδευση τους. Ωστόσο αυτοί οι δύο άξονες αποτελούν τμήμα
ενός μεγαλύτερου στόχου, ο οποίος σχετίζεται με την ολόπλευρη
ανάπτυξη του νηπίου. Επομένως, στην περίπτωση του
πολυπολιτισμικού νηπιαγωγείου, ο στόχος αυτός είναι ακόμα
σημαντικότερος, αφού σύμφωνα με τις θεωρίες των Piaget και
Erikson, στην ηλικία 4-6 χρόνων αναπτύσσεται η κοινωνική
σύλληψη του άλλου καθώς επίσης διαμορφώνονται ρόλοι και
στερεότυπα. Ιδιαίτερα σ' αυτή την ηλικία, αναπτύσσονται οι
προκαταλήψεις και η κοινωνική συμπεριφορά, τα οποία
προδιαθέτουν την πορεία καθώς και την εξέλιξη της μελλοντικής
του ζωής.
8. Ειδικά στα νηπιαγωγεία ο κύριος στόχος της
διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και της γονικής
μέριμνας είναι να ανακτήσουν τις δεξιότητες
που βοηθούν εποικοδομητικά να συνυπάρχουν
σε μια πολυπολιτισμική κοινωνική δομή. Αυτό
που καταφέρνει είναι όχι μόνο να αποδέχεται
και να σέβεται διαφορετικούς ανθρώπους,
αλλά επίσης να αναγνωρίζει τα πολιτιστικά τους
χαρακτηριστικά και να συμμετέχει καθημερινά
στις προσπάθειες που εκτελούνται με διάλογο,
κατανόηση και συνεργασία. Επιδιώκει την
εξάλειψη των διακρίσεων και του αποκλεισμού
και προσπαθεί να εμποδίσει την ανάπτυξη
στερεότυπων και προκαταλήψεων. Επομένως,
είναι κατανοητό ότι σε ένα πολυπολιτισμικό
περιβάλλον, λόγω της ύπαρξης παιδιών με
διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες,
απαιτείται πλέον διαπολιτισμική εκπαίδευση
και κατάρτιση.
9. Η σημαντικότητα των τρόπων με τους οποίους ο
εκπαιδευτικός
μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες στη σχολική
τάξη με μαθητές από
διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα.
0
1
2
3
4
5
6
επιμόρφωση
υποστήριξη από το
σχολικό πλαίσιο
υποστήριξη από την
οικογένεια
ευελιξία εκπαιδευτικού
συστήματος
11. Πολυπολιτισμικότητα στο νήπειο
Στοχοθεσία λοιπόν αποτελεί το γεγονός να κατανοήσουν
τα νήπια τη μοναδικότητά τους, αλλά και την
ομοιότητά τους με τα παιδιά του κόσμου. Αυτό
επιτυγχάνεται μέσα από βιωματικές δραστηριότητες,
όπως η δραματοποίηση, η φωτογραφία, τα
παραμύθια, η ποίηση, το τραγούδι, μουσική και
χορούς απ’ όλο τον κόσμο κτλ. Επομένως, στόχος της
διαπολιτισμικής εκπαίδευσης είναι να γαλουχήσει 15
στα παιδιά το αίσθημα του σεβασμού απέναντι σε
καθετί διαφορετικό, είτε αυτό λέγεται πολιτισμός,
θρησκεία ή προσωπική δυνατότητα κάθε ανθρώπου.
