Ang presenstasyong ito ay naglalahad paukol sa tamang proseso sa pagbabasa at nalalaman ang kahulugan at kahalagahan ng iskema sa bawat tao.

1. Ang Pagbasa ng
mga Tekstong
Akademiko

4. Kung ikaw ay magbabasa ng isang teksto, ano ang prosesong
susundin mo upang maunawaan ang iyong babasahin? Lagyan
ng bilang ang patlang ayon sa nais na pagkasunod-sunod.
 Pagbuo ng hinuha
 Pagtatalakayan
 Pagtukoy ng mga salitang hindi pamilyar
 Pag-uugnay ng binasa sa karanasan
 Pagbasa sa teksto
 Pagtatala ng mga posibleng katanungan tungkol sa babasahing teksto
 Pag-uusap sa pamagat ng teksto

5. PAGBASANG MAY PAG-UNAWA
Proseso ng pag-aayos, pagkuha at pag-unawa ng anumang uri
at anyo ng impormasyon o ideya na kinakatawan ng mga
salita o simbolo na kailangang tingnan at suriin upang
maunawaan. Ang mga sagisag na ito ang nagsilsilbing
instrumento upang mabigyang kahulugan ang mga kaisipang
gusting ipahayag.
Maituturing na 90% ng ating kaalaman ay mula sa ating
binasa.
Maaari nating libutin ang buong daigdig sa pamamagitan
lamang ng pagbabasa.

6. PAGBASANG MAY PAG-UNAWA
Matatarok natin ang lalim ng kaalaman at
nahahawan ang landas ng karunungan sa
iba’t ibang larangan – sining, agham,
teknolohiya, kasaysayan, pulitika, lipunan,
atbp.
Namumulat tayo sa katotohanan at
nagkakaroon ng pagkakataong makisalamuha
para sa ating ibayong kapakinabangan.

7. Mga Kasanayan sa Pagbasa:
 Pag-uuri ng mga ideya/detalye ng akda
 Pagtukoy sa layunin ng teksto
 Pagsusuri ng mga teknik o paraan at pananaw ng awtor
 Pagkilatis sa katotohanan o opinion
 Pagsusuri kung balido o hindiang ideya o pananaw
 Paghinuha
 Paghula‘
 Paggawa ng paglalahat o kongklusyon
 Pagbibigay-interpretasyon sa mapa, grap, at talahanayan
 Pagmamarka o highligthing

8. Pag-uuri ng mga Ideya o detalye ng Akda
 Kailangan tiyakin ng mambabasa ang kanyang layunin.
 Maaari na niyang mauri ang pangunahing ideya at mga
pantulong na ideya na sumusuporta sa pangunahing ideya.
 Sa pagkuha ng pangunahin at tiyak na detalye, malaki ang
maitutulong ng kaalaman sa kayarian ng mga talata at sa
pagtatalata mismo.
 Ano nga ba ang talata?
 Ito ay binubuo ng paksang pangungusap na siyang pangunahing
detalye sa talata. Ang mga pangungusap naman sa talata ay
nagpapaliwanag sa detalye ng paksang pangungusap.

9. Uri ng mga talata:
 Panimulang Talata:
 Ito ang talatang nasa unahan ng isang komposiyon.
 Talatang Ganap:
 Nakikita ito sa gitnang bahagi ng akda o komposisyon. Ang tungkulin nito sa
talakayin ang pangunahing paksa. Sinasabi rito kung ano ang paliwanag, ang
isasalaysay,ang inilalarawan o bibigyang katwiran.
 Talata ng paglilipat-diwa:
 Ang tungkulin naman nito ay pag-ugnayin ang mga diwa ng talatang ganap.
Maaaring sumasalungat ang talatang ito sa sinundang talata ganap o maaari
namang karagdagang paliwanag ito ng sinundang talata. Layunin din nitong pag-
ugnayin ang mga talatang ganap sa pagtatalakay sa pangunahing paksa ng isang
komposisyon.
 Talatang Pabuod:
 Ito ang talatang pangwakas ng komposisyon. Karaniwang inuulit na lamang ang
mahahalagang kaisipang tinalakay sa katawan o talatang ganap.

10. Pagtukoy sa Layunin ng Teksto
 Ang isang matalinong mambabasa ay madaling makatuklas o
makakakuha ng mga layunin ng awtor sa pagsulat ng teksto o
komposisyon o seleksyon.
 Maaaring ang layunin ng manunulat ay manghikayat,
manlibang, magpaliwanag, magsiwalat ng katotohanan,
magbigay ng opinion, manuligsa, atbp. May mga layunin din
na mangaral o magbigay ng mga halimbawa ng kagandahang-
asal at mayroon namang maglalarawan ng tunay na mga
nangyayari sa lipunan.
 Ang layunin ay nakadepende sa interes ng awtor.

11. Pagsusuri ng mga Teknik o Paraan at Pananaw ng
Awtor
 Bawat awtor o manunulat ay may kanyang sariling estilo o tatak sa
pagsusulat. Ang ikinaiiba ng isang awtor sa kapwa niya awtor ay kung
paano niya isinusulat o ipinapahayag ang isinusulat.
 May mga awtor na mahilig sa mga paksang nakatatawa, mayroon namang
ang hilig niya ay paksang may kaugnayan sa kahirapan, o kaya’y sa
kababaihan, atbp. May ibang awtor na matipid sa pananalita, kaya madali
mong maunawaan kung ano ang ibig niyang ipahiwatig. Mayroon namang
magastos sa salita, kaya matagal mo halos makuha ang kanyang ibig
ipaalam na mensahe sa bumabasa.
 Mga kilalang manunulat gaya nina: Ponciano B. P. Pineda, Amado V.
Hernandez, Efren Abueg, Lualhati Bautista, Edgardo M. Reyes, Jun Cruz
Reyes, German V. Gervacio, Eros S. Atalia, Bob Ong, at marami pang iba.

12. Pagkilatis sa Katotohanan o Opinyon
 Batay sa tala ng DepEd, unti-unting nababawasan ang mga out-
of-school youth.
 Mababasa sa naging resulta ng pananaliksik ng mga ekonomista
na unti-unting umuunlad ang turismo ng ating bansa.
 Kung ako ang tatanungin, mahalaga sa pagkakaibigan ang
pagtitiwala sa isa’t isa.
 Ayon sa siyensya, ang lahat ng buhay ay humihinga.
 Para sa akin, ang basurero ang pinakamahalagang katulong sa
pamayanan.

13. Pagsusuri kung Balido o Hindi ang Ideya o
Pananaw
 Sa pagsusuri ng teksto kaugnay sa baliditi ng mga ideya nito,
kailangang matukoy muna kung sino ang nagsabi ng ideya at ang
kanyang naging batayan sa pagbanggit ng ideya.
 Ang konsepto ng pagtutol at pagsang-ayon ay maaaring mapagsama
sa isang pangungusap sa pamamagitan ng mga pang-ugnay tulad ng
sumusunod: totoo, tinatanggap ko, tama ka, talaga, tunay (nga)
pero, ngunit, subalit, datapwat, totoo ang sinabi mo, sadyang,
atbp.

14. Paghihinuha
 Ito ang ginagawa ng bumabasa pagkatapos na mabasa ang isang
akda. May nabuong pag-aakala o palagay ang isang bumabasa
pagkatapos na mabasa niya ang akda.
 Paano masasabi na isang mambabasa ay nauunawaan ang
kanyang binabasa?
 Kung nagkakaroon na siya ng sariling palagay batay sa akdang kanyang
nabasa.
 Halimbawa:
Maaaring maghinuha ang bumabasa hinggil sa kanyang palagay kung
bakit hindi sang-ayon ang sumusulat sa isang isyung kanyang
tinatalakay.

15. Paghuhula
 May mga kwentong ‘nakabitin’ ang wakas o hinahayaang ang
bumabasa na lamang ang magtapos o magbigay ng wakas nito.
Kung mauunawaan ng bumabasa ang kwento, tiyak na
makapagbibigay siya ng kanyang hula kung paano ito
magwawakas ito.
 May mga talumpati na nagtatapos sa pagtatanong. Dito,
hinahayaang manghula ang bumabasa sa sagot na gustong
iparating sa kanya ng talumpati.

16. Paggawa ng Paglalahat o Kongklusyon
 Ito ay ang paglalahat o pagbibigay ng kongklusyon sa kabuuang nilalaman
ng akdang binasa. Ito ay maaari ring paglalagom ng mga kaalaman at
impormasyong natutunan o nakuha sa teksto o akdang binasa.
 Tulad ng nabanggit na sa paghula, may mga tekstong sadyang iniiwan na
lamang sa bumabasa ang pagtatapos nito dahil “nakabitin” ang wakas nito.
Maaaring gumawa na lamang ng sariling pagwawakas ang mambabasa na
kasang-ayon o kasalungat sa tunay na katapusan ng kwento.
 Sa isang paglalahad, maaaring magwakas ito sa pamamagitan ng
pagbubuod ng paksang ipinapaliwanag; sa tekstong pasalaysay tulad ng
kuwento, ito ay kalutasan ng problemang kinakaharap ng pangunahing
tauhan; at kung pangangatwiran, ito ay pag-uulit ng pinakamalakas na
katwiran o dahilan.

17. Pagbibigay-interpretasyon sa mapa, tsart, grap at
talahanayan
 Nakatutulong din sa pag-unawa sa pagbabasa ang kasanayang
bumasa o magbigay-kahulugan sa mga grap, mapa, at
talahanayan kinalalagyan ng kinalabasan ng pag-aaral at
pananaliksik.

18. Pagmamarka (HIGHLIGHTING)
 Nakatutulong sa pag-alam sa mahahalagang ideya sa
teksto ang pagmamarka habang bumabasa, na
karaniwa’y ginagawa sa pamamagitan ng
pagsalungguhit sa bagay na o impormasyong nais
pahalagahan.
 Ngayon, higit na ginagawa ang pagguhit ng may iba’t
ibang kulay na highlights sa linya o talata sa teksto
na inuukulan ng pahalaga sa binabasa.

19.  Isulat ang iyong sagot sa ½ c.w:
● Ano ang kayamanang hatid sa tao ang
pagbabasa?
● Bakit ang pagbabasa ay isa sa pinakaimportanteng
kasanayan na dapat taglayin ninuman?
● Paano napauunlad ng pagbabasa ang imahinasyon
ng tao?

20. Magsaliksik, basahin at unawain: Isulat
sa kuwaderno
 Iskiming
 Iskaning
 Ekstensibo o masaklaw na pagbasa
 Intensibo o masinsinang pagbasa
 Ibaba-pataas o Bottom-up
 Itaas-pababa o Top-down
 Interaktibong Modelo
 Sikolohikal na proseso ng pagbasa

21. ISKIMMING
 Madaliang pagkalap ang pinakamahalagang
impormasyon o ang pinkabuod/pinakaideya ng
binabasa.
 Pinapasadahan lamang ng mata ang teksto upang
makuha ang mahalagang impormasyong kailangan.
 Tinatawag ding gist reading.

22. ISKANNING
 Paghahanap sa isang partikular na impormasyong
kinakailangan.
 Ginagamit ang iskaning sa speed reading.
 Malaking tulong ang iskaning sa paghahanap ng
mga tiyak na pangalan, petsa, istatistiks, o
patunay/katotohanan nang hindi na babasahin ang
kabuuang aritkulo.

23. EKSTENSIBO O MASAKLAW NA PAGBASA
 Ginagamit ang pagbasang ito upang makakuha ng
pangkalahatang pag-unawa sa isang paksa. Kabilang sa
pagbasang ito ang mahahabang teskto para maaliw at
makakuha ng mga impormasyon katulad ng mga libro sa
negosyo –
 Pinapaunlad sa pagbasa ito ang pangkalahatang kaalaman sa
iba’t ibang paksa sa iba’t ibang disiplina.
 Mga babasahin tungkol sa mga bagong kaalamang naisatitik,
mga nobela, talumpati/sanaysay, mga artikulo sa magsasin at
iba pang akademikong sulatin.

24. INTENSIBO O MASINSINANG PAGBASA
 Higit na mas mahaba ang panahon na inuukol dito
kaysa sa mga 3 nabanggit.
 Pagbasang masusi at dapat intindihing mabuti ang
nilalaman at implikasyon ng bawat bahagi.
 Malaki ang tulong nito sa retensyon ng mga
impormasyong nakalap sa mas mahabang panahon
dahil nagtatagal ang mga impormasyong ito sa
memorya.

26. Ang pagbabasa ay hindi lamang naisasagawa
sa pamamagitan ng pag-unawa ng mga salita
at kahulugan ng mga ito. Ito ay dumaraan sa
iba't ibang proseso ng pagbibigay ng
kahulugan sa mga salita at nilalaman ng isang
teksto. Isa sa mga prosesong ito ang paggamit
ng iskema.

27.  Ang pagbasa gamit ang iskema ay ang paggamit
ng kaalaman sa pag-unawa at pagbibigay
kahulugan sa mga bagay na nababasa natin sa
paligid.
 Ano nga ba ang iskema?
Ang iskema, o iskemata sa anyong maramihan, ay ang
kolektibong kaalaman o karanasang nakaimbak sa
ating isipan.
May bahagi ng mga karanasan na tumatatak sa ating
isipan at naiimbak sa ating memorya o long-term
memory.

28.  Ang mga impormasyong natututuhan o
karanasan ng isang tao ay dumadaan muna sa
proseso bago mapunta sa iskema. Ayon sa
mga dalubhasa sa sikolohiya at wika, bawat
karanasan at impormasyon ay naiipon sa
ating utak bilang mga yunit ng kaalaman.
Ang magkakaugnay na yunit ng kaalaman ay
pinagsasama-sama at bumubuo ng isang
balangkas, bago maging iskema o iskemata.

29. Bagong
impormasyon
Bagong
impormasyon
Bagong
impormasyon
Bagong
kaalaman

30. Mga Elemento ng Iskema bilang Pagbasa
 Dating kaalaman o mga bagay na naranasan o
natutuhan ng mambabasa;
 Pag-unawa sa pahayag o ang kakayahan ng mambabasa
na unawain ang kahulugan ng pahayag; at
 Kaalaman sa gramatika at bokabularyo o ang
kaalaman sa kahulugan ng mga salita, estruktura ng
wika, at paraan ng pagsasaayos ng mga ito.

31. Tandaan na ang iskema sa ating utak ay
hindi permanente. Patuloy iyong yumayaman
at umuunlad sa pagdating ng mga bagong
karanasan o kaalaman na nakukuha natin sa
pagdaan ng panahon. Kung gayon, hanggang
patuloy tayong tumutuklas ng mga bagong
karanasan at nagbabasa ng mga bagong
kaalaman ay patuloy ding umuunlad ang
ating iskema!