2013_Samen_participeren

WERKGROEPPARTICIPATIE 2013
We hebben het in onze werk groep ov er partic iperen,m eedoen. Een groot aantal m ensen in
des am enleving er vaart dagelijk s w athet is om m et een fys iek e beperk ing m eete draaien in
de sam enlev ing. Zij ervaren het vaak niet als een probleem m aar eerder als een uitdaging
om te z oek ennaar kansen.
Dit geldt ook v oor een aantal leden van onze partij. Zij gav en tijdens het afgelopen
par tijc ongres aan dat z ij graageen handreikingw ilden gev enom tek om en tot een inclusiev e
ens olidaires amenlevingv anuit ons eigen CD A-gedac htegoed.
Die wens w erd in dev orm v an een aangenomen resolutie onders teund door het c ongres. D e
m ens env anonz ew erkgroep legden z ic h verv olgens toe ophet delen van k ennis en er varing
vanuit vers c hillende delen van het s tels el van z org en arbeid; ieder s eigen ervaring, vis ie
enhandigheid in het aan elk aar knopen van al die regelingen en ins tituties die er bestaan.
We com bineerden erv aring v anuit de soc iale werk plaatsen, werk gev ers , beleid en v anuit de
politiek . Ook m ijn eigen ervaring met het houdbaar m ak en v an de k osten en tegelijk uitgaan
van dem enselijk e maat werd meegenom en.
Het eerste deel v an ons docum ent gaat ov er deelname aan de s am enleving via het
arbeids proc es. H et R ijk heeft in dat k ader de Participatiewet ingev oer d, die een groot aantal
her kenbar e CD A-standpunten heeft. Hierbij moet w el aangegev en worden dat naar onz e
m ening het CD A een soc ialer standpunt heeft dan hethuidige v oors tel. D e tijd zal dit ec hter
leren.
Het tweede deel v an het doc um ent gaat ov er de andere grote tr ans ities die op gemeenten
afkom en. Veel van de nog te v erw achten maatregelen in de transities v an R ijk naar
gem eenten hebben effec t op de pos itie van m ens enm et beperk ingen.
Naast het ops tellen van dit doc um ent biedt een aantal leden v an de werk gr oep aanC DA ers
op v ersc hillende niv eaus te onder steunen met adv iezen bij de inv oering van de
Participatiewet, en m et betrek king tot de par tic ipatie van m ensen m et een handic ap in het
algem een. Dit doen w e door in het land te zijn. We hebben een aantal m ens en (onz e
vliegende brigades ) bereid gevonden in de regio's vragen te verz amelen en te
beantwoordendie in gem eentenlev en. Zo hopen we een res ervoir van k ennis en ervaring te
helpen opbouwen waar raads leden enw ethouder s s traks houv ast aan hebben - want dat z ij
voor een grote uitdaging s taan, dat is zek er. Wij hopen hen te ins pireren en eventueel als
vr aagbaak te dienenin dek om ende trans itietijd. Als je begint bijonz eeigen uitgangs punten,
bouw je m iss c hien weer een nieuwe, m ens elijke, eenvoudige m anier v an sam enw erk en op.
Tijdens onz ev ergaderingen diev aak bestonden uit het delen v an k ennis en erv aring vonden
wij elk aar telk ens w eer in een vanz elfs pr ek ende v erbondenheid. Die willen w e graag m et u
delen.
M arlies Veldhuijzen van Zanten
Voorzitter
Juni 2013

In Kiezen en Verbinden, het rapport v an het Strategis ch Beraad, is een hoofds tuk
opgenomen m et detitel aatwerk in s olidariteit . Dit hoofds tuk gaat ov er de veranderingen
in de Neder landse s am enleving en op de arbeids mark t; hoe wij als m ensen k unnen leren
omgaan m et een v erandering van baanzek er heid naar werk zek er heid. Het v raagt van ons
allem aal dat w ij ons telk ens weer k unnen aanpas sen aan v eranderende om s tandigheden.
Wij gaan v aker wis selen v an baan en werk gev er, m aar zullen ook perioden v an werk
(m oeten) afwiss elen m et tijd v oor s choling, vr ije tijd, z org en onv rijw illige w er kloosheid. W e
m oeten leren m et die v oortdurende v erandering en de daarm ee gepaard gaande
onz ek erheid om te gaan. H et is belangrijk dat w e ons r ealis eren dat wij ook op dit terrein
m oeten werken v an nazorg naar v oorzorg. Bovendien geldt datm ensen van waardez ijn, dus
debeweging v angebruik ennaar waarder en is hier zek er z o belangrijk .
Solidariteit is de sleutel naar partic ipatie, om sam en aan dez e nieuwe z ek erheden v orm te
gev en. Want het opnem en van een collega m et een handic ap in een team , of het
organis eren van z org rondom een familielid m et een handic ap of z iek te, v raagt om een
solidaire ops telling van de(directe en minder direc te) om gev ing. H ierbijis des teun v anuit de
sam enlev ing een m ooi uitgangspunt voor het CD A, want het verbinden v an m ensen en het
gev en van ruim te aan persoonlijke ontwikk eling is ons op het lijf gesc hrev en.
Dez e solidariteit is v oor iedereen belangrijk , w ant wanneer gebruik gem aak t m oet worden
van een uitkering k rijgt s olidariteit een andere betekenis. Eigen initiatief, w erken v oor een
uitk ering en zelfredz aam heid gaan een steeds groter e rol spelen in de nieuw e
naar w er k of het uitvoerenv an werk, is dez e mogelijkheid nog inbeper kte m ate besc hik baar.
Daarom is het belangrijk juis t voor deze groep, m et v eelal een arbeids handic ap, een
m aatwerk pak k et aan te bieden om hierm ee niet alleen de kos ten te beper ken, m aar v ooral
om m ensen s nel naar een pas sende baan te begeleiden en daarm ee de faciliteiten
bes c hik baar te houden voor hen diedit nodighebben.
De z org ondergaat ook grote v er anderingen. Er k om en meer onder steunende taken bij de
direc te omgev ing v an een zieke of gehandic apte te liggen. Hierbij is het belangrijk dat de
zorg binnen de Wet m aats chappelijke onders teuning (Wm o) goed georganis eerd k an
worden. Ook hierbij is m aatwerk de s leutel tot s ucc es. Door goede afsprak en tus s en de
zorgontvanger ,m antelz orgers , zorgv erleners en gemeenten k anw or den gewerkt aan een z o
optim aal m ogelijke s ituatie waarbij participatie c entraal s taat. H et CDA vindt het ess entieel
dat in dit proc es de mantelz orger niet wordt vergeten, v oor al om dat dit de s olidar iteit, en dus
toek oms tigez orgv an de z or gontvanger, ten goede k om t.
In het rapport N ieuwe woor den, nieuw e beelden staan uitspraken die aan de bas is liggen
van een inclusieve s am enleving. Twee v an dez e uits prak en willen w ij in het lic ht v an dez e
notitienader duiden.
Geen zelfredz aamheidz onder z orgv oor elk aar
Een begrip dat in dez e tijd s teeds v aker opduikt, is z elfredzaam heid. D e terugtr edende
overheid maakt plaats voor de z elfredzam e burger: k rac htig, m ondig en heel goed in s taat
zijn eigen boontjes te doppen. Het ideaalv an de z elfredz am e burger is aantrek kelijk en sluit
nauw aan bij een in ons land gangbar e opv atting v an vrijheid. Volgens die opv atting is de
ess entie v an v rijheid dat mens en vrij m oeten z ijn om hun eigen k euz es te mak en en het
lev en te leven z oals z e dat zelf willen. Zelfstandigheid, zelfontplooiing en zelfredz aam heid
gaan v olgens deze opvatting hand in hand.
Ook het CDA sluit graag aan bij de krac ht van m ens en zelf, maar k ies t er toch nadrukk elijk
voor hier een ander geluid te laten horen. We m oeten bes effen dat niet alle m ens en altijd

sterk genoeg z ijn om de weelde v an onbelemm erde vrijheid te k unnen dragen. V oor ec hte
ontplooiingis ook zorg nodig eneen gev oel v anv erantw oordelijk heid voor elk aar.
Eigen k racht is voor v elen een belangrijk e v oorw aarde om mee te doen in de m aatsc happij,
m aar v oor m ensen m et een handicap is hetv aak een barrière die tuss en participerenen een
lev en achter de geranium s in s taat. Vanuit deze gedachte is zorgen v oor elk aar een m ooi
uitgangspunt om v orm te gev en aan de eigen k racht v an mens en die hierbij onders teuning
nodig hebben. Door s tevige v er bindingen te leggen tus s en de behoeften in z org,
arbeid/onderwijs en m obiliteit vergroten we de kans en op partic ipatie in de m aats c happij v oor
m ens en die het z onder hulp niet redden; of het nu gaat om het organis eren v an z or g en
m obiliteit rondom werk of onderwijs , het begeleidenv an mens en die zonder begeleiding niet
k unnen werk en of om kinder en die zonder begeleiding niet kunnen meedoen in het
onderwijs . De afzonderlijke elementenm oeten goed opelk aar aansluiten om partic ipatie en
zelfredzaam heid het lev eren v an een bijdrage naar v erm ogen daadwerk elijk mogelijk te
m ak en voor iedereen.
Niet alleen wat iets k os t, ook wat van waardeis doet ertoe
Of het nu gaat om de z org, het onderw ijs , het m idden- en k leinbedrijf, de
ontw ik k elingss amenwerk ing of depolitiek z elf hetz ijnnu vaak dek osten enprotocollen die
de toon z etten. Zek er als de financ iële middelen s chaars z ijn, w ordt goed al snel sy noniem
voor goedkoop, en is beter w at effic iënter is . De v raag hoe besliss ingen ingrijpen in het
lev en van c onc rete m ens en, en w at ze betek enenv oor de kw aliteit v an lev en, verdwijnt op
die manier buiten beeld. H et CDA wil ruimte mak en om het naas t de kos ten ook w eer te
hebben ov er wat van waardeis .
De waarde van m ens en is groter dan de ev entuele k osten die participatie m et zic h
m eebrengt. H et is belangrijk te inv esteren in partic ipatiein de vorm v an ketengeric hte z org,
arbeid, onderwijs en mobiliteit. O ok al is het k ostbaar om op een dergelijk e wijz e de
par tic ipatie tev erhogen, m eedoennaar v erm ogenm oet deleidr aad v orm en. Juis t zak en als
werk , onderwijs, goede z org en mobiliteitdragenbij aan dek waliteit van lev en.
Waar dit v oor velen als van z elfs prekend w or dt bes c houwd, is dit v oor m ens en m et een
handicap lang niet z o v an zelfsprek end. Want arbeid of onderwijs k an m oeilijk z ijn, om dat
aanpas sing of begeleiding nodig is. M obiliteit k an een probleem z ijn om dat je in een rols toel
slec hts op eenderde v an de N ederlands e s tations uit k an stappen, m its je je reis twee uur
van te voren boek t. Door het openbaar verv oer toegank elijker te m ak en, k an de
bew egingsruim te en dus de indiv iduele v rijheid v an m ens en m et een handicap worden
verbeterd. Dit vraagt een inves ter ing, welke z ich op termijn zek er ter ug gaat betalen, om dat
m ens en m inder vaak gebruik hoev en te m aken van het kos tbare verv oer op maat. H et
pos itiev e effec t van dez e inv estering strek t zich uit tot m eerdere groepen in des am enleving,
zoals ouderen, m ens enm et kinder en en mens en m eteen tijdelijke handic ap.
Binnen de uitgangspunten v an het C DA pas t partic ipatie als eenw arme jas , want waar het
CD A s taat voor s olidariteit en een m aats c happij waar iedereen v an waarde is, zijn dit de
k ernpunten om par tic ipatie vorm te gev en. Binnen dit paper bieden wij dan ook de
handv atten om deze C DA-waardenv orm tegeven inde k om ende tijdv andec entralis aties en
m eer v erantwoordelijkheid v oor z owel burger als w erk gever. Als gemeenten m eer
verantwoordelijkheid m oeten dragen, is het goed om daarbij een duurz aam pers pec tief te
ontw ik k elen waar m ensen en hun talenten c entraal s taan. Zo k an bijgedragen worden aan
k etengeric ht maatwerk om v oor m ensen m eteen handicap het meedoen in dem aatsc happij
vorm te gev en, z odat z ij op eigenk racht hunbijdrage naar v ermogenk unnen lev eren.

De gemeenten k rijgen inde k om endejaren te m aken m eteen dec entralis atieslag, waarbij in
het bijz onder de Partic ipatiewet, en daarm ee het sluits tuk v an de soc iale z ek erheid, een
bredere functie k rijgt. Binnen deze func tie is de gem eente niet alleen v erantw oor delijk v oor
inw oners m et een bijstands uitk ering, maar ook v oor arbeids gehandic apten en de huidige
Ws w-doelgroep. Het CD A is van mening dat de huidige m aatregelen in het k ader v an
par tic ipatie als het gaat om het toebedelen van v erantwoordelijk heden en uitv oeringstak en
onv oldoende rek ening houdt m et de talenten, m ogelijkheden en k racht van de m ens en,
organis aties en overheden. Sam en k unnen we meer enals m ens (en organis atie) kunnenw e
veel meer danw edenken. Maar eerst m oeten we ons goed v oorbereiden!
Daarom geeft dit handv at richtingaan hoehet CD A kijk t naar de toek oms t v an een inc lus ief
en voor elkaar z orgend N ederland. Kor t gez egd: participatie z oals het CD A het graag z iet,
m et res pec t voor m ens enen bes taande k aders .
In het regeerak koord w ordt al aangegeven w at kaders z ijn v an de Participatiew et. In het
pas geleden ges loten Soc iaal Akk oord z ijn dez e kaders aangepast. De afs praken in het
Sociaal Ak koord v an april 2013 brengen met z ich m ee dat gem eenten en s ociale partners
sam en moeten werk en binnen 35 Werk bedrijven. Binnen deze W erk bedrijv en dragen
werk gev ers, v akbonden en r egionale bes tuur ders de gedeelde v erantw oordelijk heid om
m ens enm et een arbeids handic ap aan hetw erk te helpen.
Dez e gedeelde v er antwoordelijkheid vraagt s am enwerking en een goede bas is als het gaat
om de randv oorw aarden die nodig z ijn om partic ipatie m ogelijk te m aken. Het C DA ziet in
dez e gez am enlijk e verantwoordelijk heid de kans om tot een breed gedragen, s olidair e
uitw erk ing te k om en, waarbij bes tuurders en werkgev ers een belangrijke rol spelen. Voor
Hierbij m oeten detalenten env aardigheden v an m ens en met eenhandic aphet uitgangspunt
zijn. D e benodigde m iddelen en randv oorw aarden, die nodig z ijn om m ensen m et een
handicap te laten partic iperen, zijn de noodz ak elijk e pijler s om de Participatiew et de bes te
k ans van slagente gev en.
De Partic ipatiewet vraagt z owel financieel als ook op prak tis c h niveau v eel v an
gem eentelijk e m iddelen. Bijk om ende uitdaging daarbij is dat niet alleen de Partic ipatiew et
richtingde gemeenten k omt, m aar ook decentralis aties vanuit de jeugdzorg, z org,AW BZ en
het onder wijs . Al dez etak enhebben ook betrek k ing opm ensen m et een handic ap.
Dit biedt gem eenten in het k ader van partic ipatie een mooie kans om de m aatsc happelijk e
bijdrage van m ens en met een handicap te bev order en, door zow el m aatw erk toe te pas s en
als te bouwen aan eenv erbindingtus sen alle terr einen.
Om dat in de toek om s t iedereen nodig is op dearbeids m ar kt, is het noodzak elijk dat m ens en,
voor z over mogelijk , een bijdrage leveren op de arbeids mark t. Dit k an binnen een beperk t
aantal uren z ijn, door m iddel v an bepaalde aanpass ingen of m et behulp v an een
loonwaardebepaling bij een reguliere werk gever of binnen een besc herm de omgev ing. O m
dit mogelijk te mak en is het noodz akelijk z ow el goed te k ijk en naar de indiv iduele
m ogelijk heden v an mens en met een handic ap, als ook naar de noodzak elijk
randv oorwaarden dienodig z ijn om deelte nem en aan dem aatsc happij.
Het uitgangspunt van het C DA is dat werk en voor veel m ens enm ogelijk is , mits zij daarv oor
wel de juiste middelen ter bes c hik king k rijgen. D ez e m iddelen bestaan uit de benodigde
aanpas singen en/of begeleiding op de werk plek, of debenodigdez org/verv oer om überhaupt
aan een w er kdag te kunnen beginnen. V eel van dez e behoeften spelen ook al in het

onderwijs , en w at is nu een mooiere k ans dan bouw en aan m aats c happelijke deelnam e op
bas is van m aatwerk met pers pec tiev en v an onderwijs tot aan een duurz am e baan bij een
werk gev er.
Achtergrond
De gem eentelijk e uitgaven v oor m ens en die geen reguliere baan hebben en/of langdurige
zorg en begeleiding nodig hebben, stijgen en z ullen nog m eer s tijgen als er niet op een
andere m anier wordtgek ek en naar de mogelijkhedenv anm ensen ende s am enlev ing.
De bijdrage uit het Rijk neemt geleidelijk aan af, mede veroorz aak t door de huidige
economis che situatie.
Geleidelijk aan worden de k os ten en v er antwoordelijk heden v oor langdurige z org,
uitk eringen en begeleiding gedecentralis eerd. N aas t de dec entr alisatie zal de Rijks overheid
een korting doorv oer en op haar bijdrage om de gemeenten te prik k elen z aken efficiënt te
organis eren. Concr eet betek ent dit dat in de periode 2012-2015de gem eentelijk e uitgaven in
het s ociale dom ein gemiddeld z ullen s tijgen van c a. 30% naar m inim aal 50%.
1
Dez e
dec entralis atie s telt de gem eenten v oor een flink e uitdaging in de uitv oering daarvan. D e
vr aag is of het totale am bitieniveau van hetk abinet gerealiseerd kan worden in de tijd die er
voor s taat m ethet bes c hik bare budget.
Het CD A ziet zek er de noodz aak v anbezuinigingenen een andere inrichting als het gaat om
het z orgs tels el en arbeid. D e uitgav en stijgen in abs olute z in en wanneer je de uitgav en
relateert aan het aantal werk enden die de prem ies m oeten opbrengen, dan is de
k os tens tijging nog groter. Eenv oudig gez egd: de kos tenv an de z orgs tijgen naar een niv eau
dat elk e w erk ende over een aantal jaar (hoe lang dat nog duurt, daarov er v ers c hillen de
m eningen) ongeveer de helft v an z ijn ink om en z al moeten afdragen aan z iek tekos ten en
uitk eringen. Dat niveau ligt te hoog. Het is ec hter te eenv oudig om mens en die hulp nodig
hebben en daar terec ht om vragen, dez e hulp te ontzeggen met als enig argument dat de
k os tente hoog oplopen.
1 Co nfor m an alyse M ar ti nH eekel aar , Ber ensch ot, 1 3m aar t 201 3

Een ver anderende arbeidsmarkt
Inde afgelopen decennia is op dearbeids m arkt weinig ruimte geweest v oor m ensen met een
handicap. Werkgev ers z ijn dan ook v eelal onbek end, ofs lec hts in beperk tem atebek end m et
dez e doelgroep op de arbeidsm ark t. Door de s truc turen van de Wajong is er een v angnet
opgebouwd dat nu aan zijn m axim um is en waar uits troom noodz ak elijk is gew orden. D it
betek ent nieuw ew etgev ing, waarbij arbeid centraals taat. Dit is eenm oois treven.
Toch is de eer der genoem dearbeids m ar kt op dit m om ent niet deplek waar m ens en met een
handicap z onder m eer hun plaats k unnen v inden. Dit wordt onder andere veroorz aak t door
de huidige hoge werkloosheid. Ec hter ook de eerder genoem de onbek endheid m et de
m ogelijk heden v an m ensen m et een handic ap is een probleem . Dit beperk t dek ansen v oor
het vinden v an werk, laat staan als je nog s pec ifiek e eis en hebt om dat je door je beperk ing
niet z omaar in elk ebaan kan ins trom en. De v raagis dan ook : Is dearbeids m ark t k laar v oor
werk zoek enden die wel eis en m óeten stellen naas t de eis en die w erk gevers aan hun
sollic itanten stellen?
Het antw oor dop diev raag is op dit m oment nog te v aak nee , want werkgev er s besc hik k en
op dit m oment over een ruime k euz e als het gaat om s ollicitanten. Hierbij m ak en z ij terec ht
de keuze v oor de mees t prak tisc he oploss ing en een s ollic itant m et s pec ifiek e eis enis dan
niet logis c h. Voor gem eenten ligt hier een m ooie kans om op lokaal niv eau m et werk gev ers
te w erk en aan m eer k ansen voor arbeidsgehandicapten. Niet alleen door de bestaande
contacten tuss enw erkgevers en gem eenten waar zij opereren, maar ook door dek orter elijn
in de relatie tuss en gem eenten en inw oners met een handicap of andere v orm v an
problem en om de arbeids mark t te betreden. Door dez e k ennis binnen de gem eenten te
verbinden, s amen m et de op te ric hten Werk bedrijven, werk gev ers en de betrokk enenz elf,
onts taater m eer ruim teom tek omen totlok ale oploss ingen.
Het CDA ziet goede m ogelijkheden om binnen deze nieuwe uitwerking van de
Participatiewet, w aar werk gev ers , v ak bonden en lok ale bes tuur ders s am en de
verantwoording dragen, te k omen tot een solidair s ys teem m et duurz ame pers pec tiev en op
arbeid v oor mens en met een handicap. Binnen dit s ys teem heeft een ieder zijn eigen rol,
taak en v erantw oordelijk heid om sam en te bouwen aan een inc lus ieve m aats c happij. Voor
het C DA is het noodzak elijk dat dedoelgroep nadrukk elijk wordtbetrokk en bij deuitwerking.
De rol vangemeenten
Door de Partic ipatiewet worden gem eenten v er antwoordelijk voor de arbeidsparticipatie v an
m ens en m et een handicap. Om dat deze dec entralis atie vers chillende doelgroepen
sam envoegt en het budget afneemt, is een effec tiev e aanpak noodz ak elijk . De aanpak die
dem eeste k ans van s lagen heeft, is eenaanpak waarbij z o snelm ogelijk gek ek en wordtw ie
welke m ogelijk heden heeft én w aarbij vanuit de totale k eten gedac ht wordt. Daardoor is het
m ogelijk om k ennis en kunde voor meerdere doelgr oepenin tez etten.
Waar liggen de uitdagingen v oor de gem eenten:
O p langere term ijnw ordteen k rapte op de arbeids m ark t v er wacht. Als we nus tarten
m et iedereendie kan werk en , zijnw e klaar voor detoek om s t.
A andachts punten hierbijz ijn:
Individuele begeleiding geric ht op de mogelijk heden, vaardigheden en opleiding
om s am en een pass ende baan te vinden (jobc oaching);
Aanpas singen op de werk plek gericht in te zetten, waarbij type func tie en de
handic ap de leidraad z ijn, om op die wijze de produc tiv iteit op de w erkplek te

optim aliseren binnen de m ogelijkheden v an de k andidaat ten gunste van de
werkgev er ;
Bestaande begeleiding v anuit de SW-bedr ijv en te benutten om , indien mogelijk ,
mens en v anuit de SW-ric hting regulier earbeid te begeleiden, en werk gevers de
kans te bieden van dez e erv aringen gebruik te m ak en.
M ensen m et een handic ap zonder een uitkering ook k ans en te bieden op pas sende
aanpas s ingen en begeleiding bij het vinden v anpas send werk ,w ant juis t deze groep
is voor werk gev ers vaak onaantrek kelijk als z ij alle las tenm oeten dragen en voor een
gem eente k an deze groep op ter mijn een flink e k ostenpos t w or den als z ij als nog
ins trom en in de Par tic ipatiewetals laatste s oc iaal v angnet.
Zelfs tandigondernem ersc hap is in bepaalde gevallen de ideale manier om toch deel
te nemen aan de arbeids m ark t. Het ops tar ten van een eigen bedrijf, binnen de
uitvoering v an Partic ipatiewet, is een mooie m ogelijk heid om k ansen te bieden tot
flex ibelw erk en een z elfs tandigink om en.
S tim uleer als gem eente dat m ensen m et een uitkering blijv en werk en binnen een
w erkerv arings plaats en/of v rijwilligers werk . O p deze m anier blijft de afs tand tot de
arbeids m arkt relatief k lein. Wanneer de ar beidsm arkt aantrekt, k unnen dez e m ens en
m et een uitkeringeenvoudiger doors trom en naar betaald werk .
H etis van belang iedereen diev anuit eenuitk eringss ituatie of langdurigeafwez igheid
op de arbeids mark t, naar arbeid gaat goed te begeleiden. Een voorname r eden om
dit doen is om terugval te v oork omen en dew erkgev er te ontlas ten van begeleiding.
D e gem eente inv es teer t (en hoeft geen uitkering meer te betalen), en dew erkgev er
heeft een goede werk nem er en wordt ontlast v an tak en waar hij niet op zit te
w achten. Hierdoor worden bedrijv en gestim uleerd m aatsc happelijk v erantw oord te
ondernem en.
Zorg voor een goede band met de bedrijven in de regio. Het is belangrijk om de
w ens en van werk gev ers te weten,z odat je daarop vanuitde gemeentek untins pelen.
M aatwerk v oor suc ces , om datiedereen uniek is !
A ls gem eente z elf het goede v oor beeld te geven door m ensen m et een handic ap
k ansen tebieden binnen deeigen organis atie.
Inz etten op pilots , om s am en m et werk gev ers te werk en naar een best practic e
s y steem waar z owel werk gev ers als gemeenten v an k unnen profiteren als het gaat
om dev erder eontwikk eling van arbeids participatie.
D raagals gem eente zorg voor eengoedebegeleiding énontzorg debedrijv en.
Het CD A gelooft in dek rac ht v an m ens en. Daar om is het belangrijk hen die dit niet zonder
hulp of benodigde fac iliteiten k unnen te onders teunen waar nodig. Want een s olidair e
sam enlev ing v raagt om ieders bijdrage, hoe grootof k lein dez e ook is, om sam ente bouw en
aan eenm ooietoekom st m et ruim tev oor talenten.
Werkgevers
Bij de realis atie v an de Participatiew et s pelen werk gev ers een belangrijk e rol. In het Sociaal
Ak koord is afges proken dat werkgev ers op vrijwillige bas is gaan bijdragen aan
arbeids participatie v anm ensen m et een handic ap, door hen k ans op werk tebieden. H ierbij
is gek ozen voor een geleidelijk e opbouw, m et als doel in 2026 100.000 arbeidsplaats en
binnen het bedr ijfslev en en 25.000 arbeids plaatsen bij de ov er heid te hebben. D aar naas t
worden werk gevers betrokk en bij de opric hting, inv ulling en uitv oering van de 35
werk pleinen. Dit biedt een m ooie k ans voor betrokk en w erk gevers , om hun ervaringen te
delen en gezam enlijk andere werk gev ers te ov ertuigen van de m ogelijk heden v an m ens en
m et een handic ap.

Het CD A z iet k ans en voor w erk gevers diebewus t kiez en s ollic itantenm et een handic ap de
m ogelijk heid op een baan te bieden. Binnen de W erk bedrijven k unnen deze bedrijv en hun
k ennis delen m etanderen. Want sam enw erken is s amen leren, om daarm ee te bouwen aan
een inclusiev es amenleving.
Het C DA denk t hierbij ook aan stim ulerende maatregelen v oor par tic uliere initiatiev en om
m ens en aan het werk of aan z org te helpen. D wang en boetes, z oals het eerder
voorgestelde verplic hte quotum van 5% voor w erk gevers m et m eer dan25 m edew erk ers in
diens t, hebben niet onze eers te voork eur. D aarom biedt de v rijw illige inzet v an werk gev ers
naar onz e mening betere m ogelijk heden om s am en te werk en aan w erk v oor iedereen. H et
CD A hoopt dat door m aatwerk als s ucc esfac tor een suc ces volle im plem entatie v an
arbeids participatie v an m ensen m et een handic ap wordt gerealis eer d, waar de gehele
arbeidsm ark t bij gebaatis .
Bewus te k euz e voor m edewerk ers m et een handicap
Er z ijn werkgev er s die bewus t kiez en v oor een sollic itant m et een handic ap. S om s om de
subs idie die w ordt geboden, maar m eer maals om dat m ensen m et een handicap een
waardev olle bijdrage aan een organis atie k unnenleveren. Denk aan puntenals :
S oc iale betrok k enheidv anm edew erkers ,
H oge m otiv atie,
B er eidheid om te leren,
M aatsc happelijk epos itie van deorganis atie tenopz ic htev an de direc te om geving.
Wat kan ondernemend Nederlanddoen?
Het is tijd dat de overheideindelijk helderheidgeeft over de Partic ipatiewet en dat bedrijv en
zic h openstellen om als voorbeeldbedrijf tefungeren. H et draagv lak c reër en door middel v an
voorbeelden uit de participatiedoelgroep en juis t dem ogelijkhedenhelpt bedrijv en af van hun
k oudwatervr ees :
B ijv oorbeeld laten z ien dat v oor s om m ige doelgroepen een v as t arbeidspatroon de
bas is is v oor goed functioneren. D us per doelgroep de onderneming inform eren en
begeleiden.
D e werkgev er s laten weten dat z ijer nietalleen v oor s taan, m aar k unnen rek enen op
profes sionele begeleiding in de vorm v an job c oaching, maar ook z ek er initiatiev en
v an ov erheid enbedrijfs lev en prom oten.
De m oois te uitdaging voor de gem eenten én het bedrijfs lev en (voorbeeldorganis aties) is om
andere bedrijven enthous ias t te m ak en door het suc ces v an de participatie te delen en
hierdoor gez amenlijk einitiatieven teontplooien.
Eigen bijdr age
Bij solidariteit hoort ook de eigen v er antwoordelijk heid van m ens en, want als je wilt
par tic iperen m oet jez elfde eerste s tap z etten. Daarom is het belangrijk inhet geheel van de
Participatiewet ook m ensen m et een handic ap of andere ac hters tandop de arbeidsm ark t te
betrek k en. H ierbij m oet niet alleen gek ek en w or den naar m ens en m et zw are beperkingen,
m aar ook naar mens en die nu al, met een beperk ing, een reguliere func tie v erv ullen. Voor
het C DA is het dan ook belangr ijk op lokaal niv eau goed s am en te werk en m et de
doelgroepen, ervarings desk undigenen arbeids des kundigen om te k om en tot een effec tief en
breed gedr agen uitwerk ing v an de Participatiewet. Het nem en én ook het krijgen v an
verantwoordelijkheidis de groots te stap om m eete doen ineen maats chappij.
Het is belangrijk te realiseren dat dez e verandering binnen het soc iale domein ook v oor de
gebruik ers van uitk eringen, z oals de Wajong en gebruik ers v an de SW-faciliteiten, een
nieuwe r ealiteit m et z ic h m eebrengt. Van een ov erheid die betuttelend optreedt als je niet

m ee k an doen door je een handic ap, naar een ov erheid die een actieve bijdrage naar
verm ogen verwac ht. Met nam e de hele om slag v an Par tic ipatiewet, zorg, Wm o, AWB Z en
het pas send onderw ijs is een flink ev erandering indez e realiteit. Wil het s lagen, dan zal de
overheid wel moeten z orgen v oor de benodigde faciliteiten om dez e deelname m ogelijk te
m ak en.H ierbij horen zak enals:
V er voer naar het w er k, door middel van toegank elijk openbaar v ervoer binnen de
gem eente of bijv oorbeeld door het inz etten v an w oon-w erk v er voer v oor m ensen m et
een handicap die niet z elfs tandig naar hunw erk k unnenk om en;
Zorg uit Wm o/AWBZ om de dag te beginnen, z oals bijv oorbeeld op tijd uit bed
w orden gehaald om te douchen. Maar ook z ak en als het inzetten van huis houdelijk e
hulp als iem and ec ht niet z onder hulp in de huis houdingk an;
O nderw ijs in de buurt voor ieder kind, z olang het k ind m ee kan doen binnen de
onderwijsk aders die worden gesteld. H ierbij k an het voor het ene k ind m et een
handic ap m ogelijk zijn wel binnen het regulier onderwijs m ee te doen, w aar dit v oor
een ander k ind door om standigheden niet m ogelijk is;
H et ov er grenz en heen k ijk en en m ogelijkheden z ien. In s omm ige gevallen ook
letterlijk: een goede sam enw erking tus sen gem eenten en ov erheden en de
afs tem m ing v anregelingenis van gr oot belang.
Al deze punten, welk e verder toegelicht terug tev inden z ijn in dit doc ument, z ijn onderdeel
van de benodigde randv oorw aarden om participatie m ogelijk tem aken. De belangrijk s te, een
betrok k en m aats c happij, k analleen v orm k rijgen v anuit de gehele m aats chappij, waar z ow el
werk gev ers, gem eentenen bur gers zelf deel van uitm aken.
Dez ev orm van solidariteit, w aarbij een ieder z ijn v er antwoordelijk heid neem t, endegene die
dit echt niet z elf k an hierbij w ordt geholpen, pas t uitstek end bij het CDA . Het CDA v an
m aats chappelijk betrokk en burgers , werk gev ers en (lokale) bestuurders om s am en te
bouw en aanduurz am e pers pectieven voor de toek om s t van Nederland.

In de v is iev an het CD A is ieder m ens v anw aarde enk om tieder mens pas ec ht tot z ijn rec ht
inrelatie tot anderen. M ens en zijnbetrokk en bij elk aar ,de s am enlev ing ende toek om st.
Juis t in een tijd dat de ov er heid een s tapterug m oet doen, k unnen c reatiev eoploss ingen in
des am enlevingw orden gevonden.
Daarom willen wij dat ieder mens:
Zijn eigen lev en k an vorm geven binnen zijn of haar m ogelijk heden. Daarbijgaat het
om mens elijk e waardeen een m ens waardigbes taan;
Eigenk euzes k an mak en;
In s taat w ordt ges teld om m ee te doen in de s amenlev ing en z ich daar w elk om te
v oelen.
Dit noem en wij eigen k rac ht. De term is bedoeld om het ins tr um ent te bes c hrijven dat blijk t
de grootste rol te spelen bij het behoud van eigenwaar de ondank s afhank elijkheid v an
anderen endeze eigen regies trekt z ic h uit ov er allelev ens ter reinen,m aatsc happelijk er ollen
en relaties die iemand aangaat. Zo staat het ook in het VN-v erdr ag, dat uitgaat v an de
intrins iek e waardev an ieder m ens. O m die w aardigheid tot zijn recht te laten k omen, m oet
dez e waardigheid z elf s teeds het s tartpuntv an alle beleid z ijn.
Daarom willen wij dat:
M ensen die vanwege een beperk ing anderen nodig hebben z o gefac iliteerd worden
dat zij met behoud v an eigenw aarde binnen de gegev en m ogelijk heden kunnen
m eedoen enz ich welk om v oelen, op alle lev ens gebiedenen inallelevens fas es.
Uitgangspunt
M eedoenbetekent daadwerk elijk m eedoen aan hetm aatsc happelijk lev endoor tew erken (al
dan niet betaald), soc iale rollen te verv ullen en door onderwijs te k rijgen. M aar m eedoen is
m eer dan dat. Voor m ens en die v aak levenslang lev en m et een beperk ing houdt m eedoen
ook in: gelijk waardige relaties kunnen opbouw en en onderhouden m et partners, k inderen en
hun pers oonlijk netwerk op bas is v an vrijheid en wederkerigheid. Daarv oor is het nodig dat
de( langdurige) zorg deel uitm aakt v aneen integrale v is ie,w aarin wonen,w er ken, onderwijs,
m aats chappelijk e onders teuning, m obiliteit enz org hand in handgaan.
Het hebben en het kunnen v oeren v an eigen r egie ov er de eigen z orgvraag, al dan niet
sam enm et een netwerk, is es s entieel om tot v olledige partic ipatiete kunnenk omen. Daarom
m oeten z ij die hulp of ondersteuning nodig hebben z elf k unnen bepalen door wie, w aar ,
wanneer en hoe er hulp geboden wordt. Het netwerk kan hier waar w ens elijk en mogelijk,
een rol in s pelen. M aar dat is niet vanzelfsprek end op elk terrein en niet altijd de bes te
oplos sing binnen eigen regie.
Solidariteit en eigen regie
Een s am enlev ing waar iedereen m ee kan doen en waar eigen regie geborgd is, k an niet
zonder een inv estering van tijd en energie van alle burgers en k an niet z onder c ollec tiev e
voorz ieningen. H et bes chikbaar s tellen van m iddelen ten behoev e van elkaar is s olidariteit.
Het begrip s olidariteit is gebas eerd op de wederzijdse v erplic htingen die onts taan tus s en
m ens enals gev olg v an het feit dat z ij deelv orm en v an een s am enlev ing. Solidariteit rus t op
vertrouwen.

Vanuit het CD A gedac htegoed zien wij de m ens in relatie tot anderen. Een ieder heeft z ijn
eigen sterk een z wakk e kanten, en zal m et z ijn s terk e kantenbijdragen aan dem aatsc happij,
terwijl hijv oor zijnz wak kere k anten som s een beroep zal m oeten doen ophulpv an anderen.
Hoe vaak iem and een beroep doet opanderen wis selt per pers oon en is afhank elijk v anv eel
factoren. N atuurlijk heeft iedereen allereers t een eigen v erantw oordelijk heid, m aar z ek er
wanneer iemand tem ak en k rijgt m et een langdurige tegenslag,z oals ziek teof handic ap, dan
heeft iem and hulp van anderen nodig. D it geldt v oor iedereen.
De ov erheid z orgt voor publiek e gerechtigheid; dat wil zeggen dat voor een ieder k ans en
worden ges c hapen, in de vorm v an bes chik baar onder wijs , arbeid, m aatsc happelijk e
onders teuning en z org. Tegelijk wordenv erantw oordelijk heden neergelegd op die plek w aar
zak enhet bes te kunnen worden opgepak t.
Veel verz orgende taken k unnen best dic hter bij de m ens en z elf w orden neergelegd. Denk
daarbij ook aanfam ilie en vrienden. De ov erheid heeft hierin danm eer een fac iliter ende rol.
Waar nu v eel v or men v an z org w orden gec oördineerd en gelev erd door (s emi-)publiek e
ins tellingen, z al m eer m oeten worden toegewerk tnaar een c ontrolerende enfac iliterende rol,
waar m ensen zelf s amen met hun fam ilie en vr ienden zak en oppak k en. De pers oon en
zijn/haar eigenwaardev orm enhet uitgangs punt.
Hierbij merk en wij op dat er natuurlijk altijd ernstige aandoeningen z ullen blijv en bes taan
waar m ens en zelf niet v oor toegerust z ijn. In deze gevallen behoort de ov erheid de z org en
onders teuningte regelen.
In de uitvoering v ande Participatiewet, deAW BZ en de Wm om oet meer eenbalans worden
gev onden tus s en de eigen verantwoordelijkheid en solidariteit. Binnen de s olidariteit m oet
een balans liggen tuss en de ac tiviteiten van fam ilie/vrienden en profess ionele hulp. D e
overheid k an in veel gev allen best een s tap terug doen, m aar blijft altijd een v inger aan de
pols houdenen heeft ook eenv erantwoor delijk heid richtingdergelijke z wakk ere gr oepen.
In het kort is de overkoep elende idee van het CDA in het kader van de
decentr alisaties:
1. M ens en m et een beperk ing z ijn onderdeel van onze m aats c happij en v er dienen het dan
ook om (w aar m ogelijk ) dez elfde kans en te k rijgen als ieder ander. In de disc uss ie
rondom de noodz akelijk e bez uinigingen m oeten de meerwaarde, eigenw aarde en de
rec hten van deze m ens endan ook wordenbenadruk t.
2. D eov er heid streeft er naar jongerenm et een beperk ing dusdanigv oor te bereiden dat z e
op latere leeftijd z o z elfs tandig m ogelijk door het lev en k unnen gaan. Deels door de
jongere goed v oor te bereiden en deels door de v ers c hillende groepen in de
m aats c happij te s timuleren zich toegank elijk op te s tellen v oor mens en m et een
beperk ing. D it is prettigv oor de jongere en k osteneffic iënt voor des am enleving.
3. D e decentralis aties zijn w etten waarin het CDA een prac htige rol k an s pelen. Een
geweldige k ans als partij om de inv oer van de dec entralis aties v lot te trekk en en m et
v ersc hillende ac toren te partic iperen en te laten zien dat bij een goede uitv oering v an
deze decentralis aties allepartijen er beter v an worden.
4. H oud rekening m etde positie v ande werk gev ers en defac iliter ing vanuitde overheid.
5. Er z ijn v eel k ans en, maar de pr es entatie van de mogelijk heden moet niet v ers luieren dat
de gem eenten v eel m inder geld kr ijgendan er in het Rijk besc hik baar w as. De v raagrijst
waar de zorg beperk t gaat worden.
6. Zorgenv oor elk aar, jong en oud.

7. Zorg v oor een balans . E r bestaat een k ans dat er spanning optreedt tus s en
s tarters banen, eindigbanen,z ij- ins trom ers en aan de andere k ant toetreding van m ens en
m etbeperkingen.
De Wm o is de afgelopen jaren eenv ergaarbak geworden van regelingen diev oor het R ijk te
duur werden en w aarv an de verantwoordelijk heid is afges toten dan wel ov er geheveld naar
de gem eenten. De Wm o is een wet bij uits tek w aar gem eenten de afs tem m ing en integratie
vorm k unnen gev en. Zij k unnen s am en m et de burger bedenk en welk aanbod nodig is en
k unnen ook lok ale of regionale initiatieven stim uleren om er z o voor te z orgen dat er
algem ene v oorz ieningen ontstaanw aar ieder een gebruik v ank an mak en.
Hierbij m oet danw el aandac htz ijn v oor:
1. H etdenken v anuit een totale ketenw aar m ensen inhet dagelijk s leven m ee te mak en
hebben en het leggen van dwarsv erbanden met de andere dec entralisaties .
2. H etdenken v anuit de behoefte en niet het aanbod.
3. D e mogelijkhedendie de s am enlev ing z elf alin huis heeft.
4. E en goede ondersteuning v an m antelz orgers en v rijwilligers . Zij k unnen erv oor
z orgendat mens en langer geen beroep hoeven tedoenop profes s ionele z or g.
5. D e eigenw aarde v an hetindividu.
Een belangrijk e en onm isbare pijler v an de langdurige z org aan mens en m et een ernstige
beperk ing is de inform ele zorg. Inform ele z org is een verz am elterm v oor v ers chillendety pen
van niet uit hoofdev an een beroep gegev enz org. Ruim dr iek wart v an alle langdurige z or g
wordt gelev erd door inform ele z orgv erleners , vooral m antelz orgers en vrijwilligers. H et
potentieel aan inform ele z org kan niet gem ist w or den in de langdurige z org en is ook in de
beleids v orming niet meer weg tedenken.
M antelzorg en pr ofes sionele z or g k unnen en dienen elk aar te v ersterk en.
Pers oons gebonden (PG B) ofP ers oonsv olgendeBudgetten (PVB) z ijnhiertoe hetin te zetten
m iddelom een v olwaardiglev en te kunnenleiden.
2
betalen v an m antelz or gers die eigenbelang onderges chikt m aken en ink oms ten derv en
brengt een z orgvrager terug in een gelijk waardiger pos itie en z orgt
patiëntem pow erment
3
Het betalen van m antelz org m iddels een PGB k an zowel voor de r elatie tuss en
m antelwerker en cliënt, als voor de indiv iduen afz onderlijk bijdragen aan z owel het
per soonlijk w elbevinden als aan de k waliteit van zorg. Betaald mantelw erk k anz eker w el een
ges c hik t alter natief v orm en v oor reguliere z org. Op m acr oniveau k an het ins trum ent PGB
effec tief w orden ingez et om profes sionele z or g deels te v ervangen door informele betaalde
Men sen wil le nzi chn iet a fhan keli jk voel eno f wor den gem aakt . Pr of . Evel ie nT onkens (b ijz onder h oogle raa r Act ief Bur ger schap aan de
Uni ver sit eit vanA m ster dam )
ht tp: // ww w. vol kskra nt. nl/ vk/ nl/ 3184/ opi nie /ar ti cle /det ai l/ 339318 1/20 13/0 2/13 /Zo rgb ehoeven den- voele n-zi ch- me t- hul p-u it -hu n-s ocial e- netw er k-j uis t-
ver re -van -zel fr edza am. dht m l

zorg. Bov endien neigen m antelwerkers ertoe z ic h teprofess ionalis eren nu z ij eenv ergoeding
ontv angen v oor hun w erk z aam heden, hetgeen eveneens een pos itief effect k an hebben op
de k waliteit van zorg. Mantelwerk, als s ubs tituut v oor profes s ionele z org, is bov endien
goedk oper, hetgeen de financ iële dr uk ophet zorgs tels elk anv erminderen. 4
De R aad v oor de V olk sgezondheid gaf in 2006 al aan dat voor z orgontv angers de
k euz evrijheid en (r elatiev e) onafhank elijkheid die het PGB m et z ic h m eebrengt v an groot
belang is .
5
Dit geeft nog enige m ogelijkheid om z org naar eigen wens en te regelen en
eventueel inform ele zorgv erleners een k os tenvergoeding te gev en. D it pas t in de
ontw ik k eling v an patiëntenem anc ipatie v an de afgelopen decennia. Het PG B worstelt als
conc ept m et enerz ijds groot suc ces enanderzijds eenr eputatie v an te grote toegank elijkheid
en gev oeligheid v oor mis br uik . Tevens is het gebr uik zo gegroeid dat de duurz aamheid ter
dis c us s ie is k om en te staan.Er z ullen keuz es gemaak tm oeten worden die gebas eerd z ijn op
de eigen regie, het vertrouwen dat in de PG B-houder ges teld k an w orden en de solidariteit
m et die m ensen v oor wie het inderdaad een v ersc hil maak t in de eigenw aarde. O verheid,
cliënten en belangengroepen tas ten deze invalshoek en af in de s c hijnwerper s en te m idden
van onrust enonz ek erheid. Gegeven diem oeilijk e oms tandigheden en de em oties dieerm ee
gepaard gaan, is het wens elijk dat de s tatus v an het PG B binnen de trans itie naar
gem eenten ondubbelz innig enw erk baar w ordt benoem d.
Achtergrond z org en Wmo: nader tot elkaar
Zorg en Wm o kom en s teeds dichter bij elkaar. Afs tem m ing is dan ook onontbeerlijk .
Gem eenten en zorgverz ekeraars moeten s am enwerk en om de k os ten beheer sbaar te
houden en de burger inz ijn eigen kr ac ht tehouden.
De z org in N ederlandis geric ht op het aantal behandelingen in plaats v an op het res ultaat.
Door m eer op resultaat te gaan s tur en en tez orgendat deeers telijns z or gdicht bijde burger
k om t, kunnenw ez orgen dat de z or geen gr oter bereik heeft en, nog belangrijk ,dat een beter
evenwic ht ontstaat tus s en k waliteitv an lev enen kos ten.
De reis afs tand naar gespec ialiseerde zorg w ordt dan m ogelijk groter, m aar door te z orgen
voor eengoedeen brede eerstelijns zorg lev ert dit geen nadeligeeffecten op v oor de kw aliteit
van hetlev en.
Om de zorgs ec tor en de ov erheidsfinanc iën gez ond te houden is het noodz akelijk dat er
bez uinigd wordt, ook binnen dez e s ector. De overheid m oet een s tap terug doen: v an
hoofdv erz orger naar een m eer toez ic hthoudende en ondersteunende r ol. O p deze m anier
k om en ook meer m ensen direct in aanraking m et fam ilieleden en v rienden die zorg nodig
hebben. D it k omt hopelijk het begrip v oor , en de m aats c happelijk e ac ceptatie van, de
stijgende zorgpremies ten goede. Daarnaas t is het erg belangrijk dat m ens en ook de
m eerw aarde v an m ens en met eenbeperking blijven zien. Imm ers iedereen heeft talenten en
beperk ingen env roeger of later zorg nodig. Dat is geen sc hande; eerder een fact of life. D e
economis ch ingestok en dis c us s ie over de kos ten v an zieken, ouderen en gehandicapten
doet v aak te weinig rec ht aan detalenten v an dez egroepenen het feit dat zij thuis horen in
onz e m aats chappij endaar ook van hartew elk om z ijn.
Wat betreft onder steuning in de thuis s ituatie is het w ens elijk dat gehandic apten of hun
vertegenwoor digers w orden onders teund in het aanv ragen v an de juiste z or g. Er is vaak v eel
bes c hik baar, m aar de aanv raagprocedures z ijn v aak lang en belegd bij v ers chillende
ins tanties . Het m inis terie v an OCW beheert de potjes v oor de onderwijs s etting, het
zorgk antoor deA WBZ-gelden en de gem eente gaat ov er de Wm o. Daar naas tz ijner nogw at
verv oerders dienam ens de overheid taxi-ac htige diens ten aanbieden. H et is zaak dat z odr a
4 ht tp: // w ww. m ovisi e. nl/ sit es/ defa ult /f il es/ alf r esco_f ile s/D e%20pr akt ijk %2 0van%20het %20m ant elw er k%20%5bM OV -2 25263- 0. 3%5d. pdf
5 htt p: // rvz. net /u ploa ds/do cs/A chter gr ondst udi e_- _I nfor m ele _zor g.pd f

een beperking is vas tges teld, dit vlot wordt gekoppeld aan een zorgvr aag. D ez e z orgv raag
behoort algemeen te worden erkend en de dis cus sie of iem and echt wel rec ht heeft op
bepaalde vorm en v an hulp m oet daarm ee afgerond zijn. Wanneer de gehandicapte z elf
toes temm inggeeft voor het gebruik v an zijnm edis c hegegevens, w or den v er dere k euringen
voor de v ers c hillende v orm en v an z org en aangepas teex amens zov eel m ogelijk v er meden.
Daarnaas t is het w ens elijk dat er een plek k om t waar de vers c hillende fonds en en vorm en
van onders teuning s taan aangegev en, z odat aanv ragen gec lus terd k unnen worden
behandeld.
Wanneer een jonger euit huis gaat, bijv oorbeeld om elders te gaan s tuderen, dan is het v an
belang dat de z org in de nieuw e s etting vlot w or dt opgepak t, z odat dit de studie niet
vertraagd. Ook bij v er huizing of naeen k orte onder brek ing v an de z org, doordat de jonger e
bijv oorbeeld op reis is geweest of tijdelijk terug bij z ijn ouders is ingetrok ken, m oet de z or g
weer snel worden opgepak t.
Het CD A wiltoe naar een sam enleving waarbij de gem eenten éneers telijns z org z orgen v oor
een goed toegank elijk aanbod dat aans luit op de behoeften v an en waar bij de burger
centraal staat. De burger heeft hierin z elf ook een belangrijk e rol. B ur gers m oeten ook de
verantwoordelijkheidnem en weer v oor elkaar te zorgen;gem eens chapsz inbouwen.
Het CD A staat er dan ook voor dat:
1. D e aanv raag van hulp en onders teuning vlot wordt afgehandeld, m et één plek w aar
allez org in éénaanvraag wordt geregeld.
2. E r één regis seur k om t op gemeentelijk niv eau v oor de afs tem m ing tus sen de Wm o,
Zv w en AWBZ.
3. D e v erantwoordelijkheid voor ex tramurale z org kom t s teeds m eer bij gemeenten te
liggen. Het is z aak gem eenten goed te fac iliteren in dit proc es en gem eenten te
s timulerens amen te werken, zodat alle zorg goed k an worden geleverd.
4. E r een appèl op m ensen gedaan wordt om de z orgv raag in de eigen om gev ing
z oveel m ogelijk goed op te vangen en als het enigsz ins k an z elf de zorgv raag te
beperken.
5. G em eenten mantelz orger s, v rijwilligers en lokale initiatiev en ondersteunen waar dat
k an en de z org ov er nem en wanneer dat noodz ak elijk is . Instellingen die zic h m et
lic htere v ormen v an zorg bezig houden gaan w aar mogelijk van een uitv oerende rol
naar eenm eer toez ic hthoudende enfac iliterende rol.
Speciale aandacht voor jongeren in z org en onder wijs
Binnen de groep m ens en m et een c hronis che ziek te of handic ap v or men jongeren een
aparte groep. In het proc es v ank ind naar z elfs tandigev olw ass eneis het v aak niet helem aal
duidelijk hoe de ziek te of handic ap dit proc es z al beïnv loeden en wat de prognos e is.
Daarnaas t is , v oor z ov er de prognose bek end is , het tem po v an de ontw ik k eling v an de
aandoening vaak lastig te voors pellen. Hierdoor is de zorgv raag m oeilijk v oor af v as t te
stellen. H et is dan ook belangrijk dat toegewez en z org eenv oudig kan worden meegenom en
wanneer de jongerev erhuis t, op z ic hzelf gaat wonenof doorleert aan eenander einstelling.
Sam en naar s c hool is detoek om s t!
Wat is er m ooier dan alle kinderen die sam en naar s chool gaan, kinderen die elk aar helpen
en z o v an jongs af aan m et een inclusiev e s am enlev ing opgroeien? Dit is de kans die
Pass end onderwijs biedt. Als k inderen m et een handic ap mak kelijk er in het regulier
onderw ijs k unnen instrom en, ler en andere k inderen al v an jongs af aan om gaan m et de
vers c hillen en de v oordelenv aneen inc lus iev e sam enlev ing.

Pass end onderw ijs biedt aan gem eenten ex tra taken, naast bes taande, om te k om en tot
inc lusief onderwijs v oor alle kinderen binnen degem eente. Bijz onder onderw ijs blijftm ogelijk
voor kinder en die ec ht niet mee k unnen kom en, maar een handic ap betek ent s trak s niet
m eer dat je per definitie naar een ander e sc hool moet, en dat is een m ooie s tar t in een
inc lusieve m aats chappij.
Jongerenonder dez estien jaar gaannaar sc hool en tuss en hun z es tiende en hun twintigs te
jaar beginnen z ij doorgaans aan een studie. Tijdens hun s c hooltijd wonen zij over het
algem een thuis , een groot deel van de z or g ligt dan bij de ouders . W anneer z ij gaan
studeren zijn vaak aanv ullende v oorzieningen nodig. Om te k unnen studerenm oetennaas t
exam ens allerlei prak tijk opdrac hten en stages w orden v ervuld en ook om aan dez e eis en te
voldoen is v aak ondersteuning nodig. H etz elfde geldt voor het reizen naar m edes tudenten
om bijvoorbeeld deelte nem en aan groeps opdrac hten. Buiten dat hebben ook m ensen m et
een handic ap rec ht op een z elfs tandig lev en, in ieder geval v oor zov er de aandoening dat
toelaat. Daarnaas t bes taat de behoefte aan een eigen woning en een eigen plaats in de
m aats chappij. Dit is v oor alle jongeren een las tig punt en een handic ap k an dit v erder
bem oeilijken.
In het algem een m oeter een duidelijke ric htlijn k omen v oor s cholen( bas is s chool, v oor tgez et
onderwijs , mbo-instellingen, hbo-ins tellingen en univ ersiteiten) m et betrek king tot dem anier
waarop wordt om gegaan met m ensen m et een handicap. Wij s tellen voor om instellingen,
sam en m et de student met een handic ap, een onder wijs plan te laten sc hrijv en, waarin de
student aangeeft w at z ijn beperkingen z ijn en waarinde instelling aangeeft op welk em anier
daarm ee om gegaan z al worden en ev entueel op welk e plekk en ex ameneisen worden
aangepast of v er plichte onderdelen van de studie worden v ervangen door pas sende
opdrac hten. Indien de handicap afs tuderen of een baan in de ric hting v an de studie naar
verw ac hting onm ogelijk maak t,dient dit v oor aanvang van de studie te worden aangegev en.
Ook is bij dez e groep ex tra inz et vereist om ze na hun s tudie ric hting een baan te
begeleiden. Zeker in de huidige ec onom is c hetijden w aarin het voor elke jongere m oeilijk is
om aan het werk tek omen.
Tot slot is het v oor mens en m et een handicap s om s las tigom een s tudie binnende gestelde
termijn af te ronden, doordat praktis che z aken m eer tijd vergen dan bij mensen die geen
handicap hebben. Dit terwijl het v oor m ens en met een handic ap ex tra belangrijk is om een
diploma te behalen om tenm inste enige kans op een baan te m ak en. Het CDA roept de
Rijks overheid dan ook op om v oor deze groepen c oulant om te gaan met boeteregelingen
rondom s tudie-uitloop. Het beleid m oet er dan ook opgeric ht z ijn om iedereen op te voeden
toteen zo z elfs tandigm ogelijk indiv idu.
1. O nderw ijs onders teuning plaats v indt in s am enspraak m et de gem eente in het op
ov ereens temm ing geric ht overleg z oals dat binnen het pass end onderwijs is
benoem d.
2. E r een goede coördinatie is tus s en (jeugd)zorg, gem eenten en onderw ijs ins telling,
om s am en tot eengericht plan te kom enbinnen dem ogelijkheden v anhet kind.
3. G em eentenbijv er-/nieuwbouw v an s choleneisen s tellen aande toegank elijk heid.
4. In de uitv oer ing v an onderw ijs beleid het VN-v erdrag v oor de rechten v an m ens en
m et een beperk ingals leidraad tenem en.
5. E r goed onderwijs is voor iedereen:
a. Onderwijs instellingen geven vooraf aan op w elk e wijz e zij een gehandic apte
student/leer ling k unnen ondersteunen en w at zij, gez ien de beperk ing van de
student, z ien aanm ogelijk heden. Wanneer hetv erm oedelijk nietm ogelijk of zinnig
is m et een bepaalde aandoening een bepaalde studiete v olgen, wordt dit v ooraf
duidelijk aangegeven;

b. Voor jongeren met een handic ap is het behalen van een s tartk walific atie en
en onderw ijs ins tellingen gev en
dez e groep dan ook m eer ruim te binnen de regelgevingr ondom het beperk env an
studie-uitloop en z etten z ic h in om de k ansen op het vinden v an een baan v oor
dez e groep tev ergroten;
Om deel te k unnen nem en aan de sam enleving is m obiliteit een primaire behoefte.
M om enteel zijn er heel v eel vers c hillende regelingen waar m ensen met een beperk ing
gebruik v an kunnen m ak en. Dez e regelingen zijn niet aanv ullend op elk aar, m aar eerder
belem merend. Afstem ming van de regelingen is dan ook eenr andv oorw aarde. Dit m oet niet
het probleem zijnv an de burger m aar van deov er heid.
Wat betreft het openbaar v erv oer zijn v anuit het Rijk uitgangs punten gedefinieerd in het
k ader v an toegank elijk heid. Ec hter doordat, met nam e in k leine gem eenten, het OV steeds
m inder wordt,is er een steeds groterebehoefte aanaanvullend verv oer .
Nu w ordt dit aanv ullend verv oer nog gedaan in de v orm van aller lei s ys tem en. H et is de
vr aag inhoeverre er andere m anieren zijnom dez e sy s tem en betaalbaar te houdenen m eer
verantwoordelijkheidbijde burger z elf te leggen.
1. E r afs temm ingk omt tus sen de v ersc hillende v orm en van verv oer .
2. E r niet s tandaard vanuit gegaan wordt dat c ollec tief v er voer goedk oper is dan eigen
v erv oer.
3. O V-autoriteitenaanges proken worden op hun verantwoor delijk heden als het gaat om
het gebruik v an het openbaar verv oer door mens en m eteen beperk ing.

Het CD A wil graag werk en aan een solide s am enwerk ing tus sen gem eenten en de s ociale
par tners . Hierbij gaat het niet alleen om de k oepelorganis aties , m aar juis t ook de
zorgv erleners , het onderwijs en de werk gev ers . Sam en m et de m ens en z elf w illen w e
bouw en aan een inclus iev es am enleving met een gedeelde v erantwoordelijk heid om m ee te
doen inde m aats chappij.
Het CD A onderk ent dat het totalepak ket aandec entralis aties eenflink e las tendr uk v oor alle
actoren met z ic h meebrengt. Dez e las tenbrengen ec hter ook v oordelen met z ic h mee. Want
naas t de verhoogde lastendruk , op z ow el financ ieel als op uitvoerings niv eau, w ordt het ook
m ogelijk een aansluitend pak k et te bieden. Door tew erken aaneen stabiele k eten v an z org,
verv oer en onderwijs wordt werk en m et een handic ap, chronis c he ziekte of ander e
(persoonlijke) beperk ingm ogelijk gemaak t.
Het CD A gelooft in de k racht v anm ensen en gem eenten om op lok aal niveau verbindingen
te leggen om s am en te k omen tot betere k ansen om te participeren als dit onv erhoopt niet
luk t door een handicap, (chronisc he) ziekte of andere pers oonlijk beperk ende s ituatie.
Daarom w illenw ijdoor middelv an dit advies u als bes tuurder, werk gev er, collega, verz orger
of individu m et of z onder handicap de handv atten geven om oplok aal niveau bij te dragen
t
pak k enuw deel in deze k eten te v erv ullen, om v ans am en ook ec ht SAM EN te m ak en! Doet
u mee?
Werkgroep Partic ipatie mensen m et een beperking
M arlies Veldhuijzen van Zanten (v oorz itter)
Simone Boerkam p
Harry Budding
HelgaD ulfer
M ark deG root
John van Hal
Kees de Kok
Egber tLigtenberg
Bianc a Prins
M ark Ruitenbeek
Pieter H eerm a (Tweede Kam er, adv is eur)
KarinH oentjen(s ecretaris)

, worden in de prak tijk door elk aar gehaald, terwijl z e
vers c hillende zak enaanduiden.
Eigen regie
Eigen regie wil z eggen dat ieder m ens in vrijheid kan k iezen hoe het eigen leven in te
richten. Eigen regie s trekt zic h uit ov er alle dom einen v an het lev en: zorg, partic ipatie,
ink om en, arbeid en onderw ijs . Bij eigen regie wordt er r ek ening gehouden m et de totale
context waarin iem and leeft: het eigen netwerk , het s teunsy s teem , de c apac iteiten,
interes ses enz .
De m ens is autonoom en m aak t tegelijk ertijd deel uit v an een gem eens c hap w aarin hij in
relatie staat tot de ander. Die verhouding tot elk aar geeft de grenz en van ieders indiv iduele
k euz evrijheid aan. D aarbij is het v an belang dat bij de ruim teen k euz evr ijheid die iedereen
voor z ic hzelf neem t, de ruimte env rijheid voor anderen ook steeds gewaarbor gd blijv en.
Het gaat in eens am enleving niet alleen om grenzen, m aar ook om de wiss elwerking tus s en
m ens en en om het z ien v an de ander in zijn waardigheid. D it geldt evenzeer v oor m ens en
m et een beperk ing. H un grenzen w orden door de afhank elijk heid v ak er en er ns tiger
overs chreden dan die v an anderen. Die fac tor s peelt een rol als m ens en m et beperkingen
hun privac y en autonomie verdedigen.
De beperk ing in z elfredzaam heid leidt de aandacht af v an de pers oon; v an de
vanz elfs prek endheid dat iemand zijn eigen leven wil regis seren, en dat iem and eigen
talenten en eigen krac ht heeft. Het is vers pilling v an talent als m ensen m et beperk ingen al
hun cr eativiteit, optim is m e en positiev e energie steeds moeten aanw enden v oor het v oor
anderen vanz elfs prek ende res ultaatom s m orgens uit bedte k om en,en fris en optijdop het
werk tev ersc hijnen.
Als m ens en m et een beperk ing alle handelingen v er ric hten die ze zelf k unnen uitvoeren,
betek ent dit vaak dat z e niet m eer toe k unnenk om en aan het leiden v an een 'gewoon lev en
van alledag' c .q. m aats c happelijk e partic ipatie, om dat alle energie v erbruikt wordt om te
voldoen aan de eisen van de huidige weten regelgeving.E igen regie voeren ov er het eigen
lev en k an betek enen dat er z ak en uit handen gegeven m oeten worden om een 'normaal'
lev ente k unnen leiden.
Concluderend:
E igen regie gaat over de vraag: Wat w il iem andm et zijn lev en?
E igen k racht gaat ov er de vr aag: Wat k an iemand redelijkerw ijs z o zinv ol m ogelijk
bijdragen enhoe helpen we hem of haar daarbij?
E igen verantwoordelijkheidgaat over de vraag: Wat wordt iem and geacht uit zic hz elf
z elfte doen?

De k omende tijd is een groter beroep op inform ele z org te verw ac hten door ontwikk elingen
zoals de dubbele v ergrijz ing, ex tramuralisatie en hogere drem pels bij de toek enning v an
profes s ionele z org (indicatiestelling). Belangrijk is dat w egoed het v ersc hilbegrijpen tuss en
gebruikelijk ez org en langdurige m antelzorg.
Gebruikelijke z org
Gebruikelijk e z org is zorg waar op geen aans praak bes taat v anuit de AWBZ. Het is de
nor male, dagelijks e z org die partners of ouders en inw onende k inderen geacht worden
elk aar onderling te bieden omdat ze als leefeenheid een gez am enlijk huis houden voeren en
op die grond een gez amenlijk e verantwoordelijkheid hebben voor het functioneren v an dat
huis houden. Gebruik elijk e zorg is alleen aan de orde als er sprak e is v an een gez am enlijk
huis houden.( Protoc olG ebr uik elijke Zorg,C iZ)
M antelz org/M antelw er k
Om z ien naar elk aar en solidariteit betek ent dat v elen vanzelfs prek end ber eid zijn
(m antel)zorg te v erlenen. Wanneer de r ol v an naas te/fam ilielid s ec undair wordt aan de rol
van z or gv erlener of als de m antelz or ger w ordt belem m er d in het v ervullen v an eigen
m aats chappelijk e rollen, in eigen ontw ik k eling of k euz evrijheid, daar w aar
carrièrem ogelijk heden zijn opgegev en, is er s prak e v an ov ergang v an m antelzorg naar
m antelwerk.
Rol bij indicatiestelling
Gebruikelijk e z org en m antelz org zijn begr ippen waar een k wantificering aan is toegek end
omdat z ij een rol spelen bij de indic atiestelling. De indic aties telling v oor z org w ordt
afgem eten aan de mate v an . O ok de k inderen binnen een
gez in hebben hier bijv oorbeeld een rol in. A lle z org die bov enop de gebruik elijk e z or gk om t,
heet nu mantelz org en/of indiceerbarez org.
Er is mom enteel een Pr otoc ol G ebr uik elijke Zorg waarin de drem pel wordt besc hreven v oor
de toekenning van betaalde zorgv erlening. Doel hiervan is dat m ens en z olang m ogelijk
zic hzelf redden en fam ilieleden gebruik elijk e z org zelf v er lenen. Dat is vanuit
solidariteits oogpunt en v anuit k os tenoogpunt verdedigbaar, m aar het v eroordeelt een
afhank elijk indiv idu totz ijnof haar gezin.

Een eenv oudige c hec klis t om de P artic ipatiew et te laten s lagen. Het is im m ers een goede
m ogelijk heid om mens en én bedrijven te bewegen deelte nem en aan het arbeids proces op
het niveau wat bij hen past z ijn er dev olgendeaandac htspunten:
Individuele begeleiding geric ht op de m ogelijk heden, vaardigheden en opleiding om
s am en eenpas sendebaante v inden( job coac hing);
A anpass ingen op de w er kplek gericht in te z etten, waarbij ty pe func tie en de
handic ap de leidraad z ijn, om op die w ijz e de produc tiv iteit op de werk plek te
optimaliseren binnen de m ogelijk heden v an de kandidaat ten guns te v an de
w erkgev er;
B es taande begeleiding v anuit de SW -bedrijven te benutten om, indien mogelijk ,
m ensen v anuit de SW- ric hting regulierearbeidte begeleiden, enw erkgevers dek ans
te bieden van dez e ervaringen gebruik te m aken;
M ensen m et een handic ap zonder een uitkering ook k ans en te bieden op pas sende
aanpas s ingen en begeleiding bij het v indenv an pas s end werk ;
S am enwerk ing m et lok ale werkgev er s om plaats ing mogelijk te mak en, waar bij ook
aandac ht is v oor de mogelijk hedenv an de werk gevers zelf;
A ls gem eente z elf het goede v oor beeld te geven door m ensen m et een handic ap
k ansen tebieden binnen deeigen organis atie;
Inz etten op pilots , om s am en m et werk gev ers te werk en naar een best practic e
s y steem waar z owel werk gev ers als gemeenten v an k unnen profiteren als het gaat
om dev erder eontwikk eling van arbeids participatie;
Zelfs tandigondernem ersc hap is in bepaalde gevallen de ideale manier om toch deel
te nemen aande ar beidsm ark t.
Door te inv esteren in m ensen k an de gem eente haar kos ten v oor de P artic ipatiew et
beheers baar houden. D oordat mens en deelnemen aan het werk proces w or dt hun
m aats chappelijk e betrok kenheid v er groot.

Voorbeelden v aneen inc lus iev e werk om geving en s am enlev ing.
Delinuts BV is een im porteur, groothandel in noten, rijstc rack ers en z uidv ruchten.H et bedrijf
is opgeric ht in 1994 enbegonnen m et z es medewerk ers . Inmiddels z ijn er bij D elinuts v ijftig
m ens en werkz aam, m et een groeiv an 44% in de laats te drie jaar. In de mis sie en vis ie v an
Delinuts is een onderdeel mens vis ie opgenomen waarin de organis atie haar c hris telijk e
nor men en w aarden besc hrijft en hoe z ij die in de prak tijk willen brengen. Een onderdeel
daarv an is de zorgplic ht aan bijv oorbeeld m ens enm et eenac hters tandop de arbeidsm ark t.
Dez e m iss ie en v isie zijn ter ug te v inden in het beleid, m aats c happelijk verantwoor d
ondernem en.
Door de enorm e groei w as er ook een behoorlijk e vr aag naar s pec ialis me binnen de
organis atie. Naast m edewerk ers uit het reguliere circ uit heeft de organis atie bewust gekoz en
voor een aantal m edewerk ers m et een afs tand op de arbeids m ark t. D enk hierbij aan r e-
integratie, m ens en met eenv erstandelijke beperk ing, m aar ook vijftigplus s er s dielanger etijd
werk loos w aren. Allereers t is het natuurlijk v an belang dat deze doelgroep net als een
reguliere medewerk er bek waam m oet z ijn v oor de job en ook abs oluut de ber eidheid m oet
tonen z ich volledig op deze job te ric hten. Voor alle partijen is het v an belang een goed
evenwic ht te bewaren tuss en regulier e medewerk ers en partic ipatie m edewerk ers. O m hier
goed draagvlak te c reëren z ijn alle m edewerk ers volledig geïnform eerd. De gr oei v an de
organis atie heeft geres ulteerd in twee logistiek e arbeids plaatsen die ingev uld z ijn door
Wajongers en inmiddels doorgegroeid zijn tot v olw aardige m edew erk ers m et 100%
loonwaarde. Een m edewerk er m et 100% W ajong m et doorgroei m ogelijk heid naar 33%
loonwaarde. En een m edew er ker v an 52 jaar, als c ontroleur in de kw aliteits diens t die uit de
WW door de organisatie is aangenom en waarmee is v oork om en dat dez em edewerker in de
bijs tand terecht is gekom en.
Toekomst perspectief
Delinuts BV is gev es tigd in de z ogenaam de Foodv alley . De s tic hting Foodv alley is een
organis atie die z ich sterk m aakt voor de food gerelateerde ondernem ingen in de
geografisc he lijn Wageningen Nijkerk . Samen m et de WU R en ziek enhuis G elders eV allei
wordt er onderzoek gedaannaar v erbetering v an produc ten en proces s en v an Food,feed en
seed. Vreem d is het eigenlijk dat er geen enkel food ger elateerd v er pak kingsbedrijf is
gev es tigd in dez e Foodvalley en dat s ignalen ov er de m ogelijk heden op dit gebied niet
worden beantw oord, noch door de stichting Foodvalley , noc h door de belanghebbende
gem eenten en tot nutoe z elfs niet door de soc iale werk voorz iening. N a aanleiding van een
ges prek m et het gem eentebes tuur lijk t er nu eindelijk een opening te k omen en z ijn er
ges prekk en gestart om de m ogelijk heden te onderz oek en. Als organis atie w illen wij v eel
naar verpakk ers door geheel Nederland. Door de k rachten te bundelen m et de genoem de
collega-bedrijv en kan er een aanzienlijk volume verpakk ings werk worden aangeboden w at
zic h zou k unnen v er talen in v eertig tot v ijftig ar beidsplaats en in aansturende-, uitv oerende- ,
adm inis tratiev e-, ondersteunende- enk waliteits controle functies.
De bes c hrev en s ituatie is v oor ons uitgangs punt om z ow el het bedrijf, de gem eente en
Foodv alley op de k aart te z etten m aar v ooral als voorbeeldfunc tie te dienen hoe een
der gelijk e organis atie en de beoogde m edew erk ers hier hun bes taans recht aan kunnen
ontlenen.

Ede w il World Food Centre w orden
Momententijdens hetbezoek vanRuthPeetoom.
maandag 23april2012
EDE - RuthPeetoom (landelijk v oorz itter CDA) enAlwin deJ ong(landelijk bes tuurs lidgrotes tedenCDA)
bezochtenvorigeweek Ziek enhuis Gelderse Vallei. Hierbij werd weer duidelijk dat Ede hetWorld Food
Centrewilworden.Hetz iekenhuis streeft ernaar hètz iekenhuis te zijnv anv oedingengezondheid.
Bij ditbezoek m et fractieledenenCDAjongerens lotenonder anderenburgemees ter Cees v an derKnaap,
wethouder RoelKremers ens tatenlidAlbert Sc holaan.
Het ziekenhuis heeft haar ambitie voor de k omende vijf jaar toegelicht. In sam enwerking m et de
WageningseUniv ersiteitwordenveel onderz oeken in hetziek enhuis v erricht naar deeffec tenv anv oeding
op de gezondheid en het hers telproc es van verschillende categorieën patiënten. Edeis daarom ook dè
plaats om hetWorldFoodCentrebinnente halen.HetWorldFoodCenter is eenc entrum en platform waar
beleid,k ennis enbedrijfslevenuit deagro-enfoodsector bijeenkomen.
Naeen algemene inleiding ov er des amenwerk ing met partijen indeFood Valley ginghet gezels chap
uiteenom verder te worden geïnformeerdover de relatie voedingenobesitas bij kinderenenderelatie
voedingengeriatrisc he ouderen.Ruth Peetoom vroegnadrukk elijk naar de effectenvanhet verwijderen
vanpreventieve behandelinguit hetbas is pakketz oals diëtetischez org. Dek inderarts gaf daarbij aan dat
zonder effectiev ebehandelingvanbijvoorbeeldObes itas bijkinderen, de sam enlevingineenlaters tadium
wordt gesteldv oorhogekostenv oorbes trijdingvanhart-envaatziek tes en vooral suikerziekte.
Delinuts
Nahetbez oek aanhetziekenhuis G elders eValleiverplaatstehetgez elschapz ic hnaar hetbedrijfDelinuts ,
specialist op de import en export v an zuidvruchten en noten. Bij dit bezoek stond het werk en met
wajongers centraal in het k ader van de wet werken naar verm ogen. Naeen korte inleidingv anuit de
direc tie, deherenBoonen Budding, werdhet gezelsc haprondgeleiddoor hetm agazijnen werdstilges taan
bij (ex) wajonger J. Delinuts heeft hem een volwaardigewerkplek weten aan te biedenen na enige
inwerktijd werkt J. voor 100%loonwaarde.Voltrots verteldeJ. ov er zijn werk wat hijm et heelv eeldrive en
inzetdoet. Delinuts benadertm ens enindeeersteplaats vanuit hunmogelijk heden.
Naafloopvande rondleidingv ondeendisc uss ie plaats tussende directievanDelinuts, de directeur van de
Permar(direc teurvandesocialewerkv oorziening inEde) de heer Kouterik enhetaanwezige kader vanhet
CDA. Vragen als: wie bepaalt de loonwaardev an iemand, een keuringsarts, een bedrijf, de s ociale
werkv oorz iening? Hoe kunnenm ensen met eenbeperkte loonwaardepas send wordenbegeleid binnen
eenbedrijf en wat kan eeninstellingals Perm ar in dezebetek enen?Watm oetdeov erheidbijdeinvoering
vandewet werk en naar vermogen doen of juis t niet doen naar bedrijven en socialewerk voorzieningen?
Vanuit Delinuts werd aangegeven dat draagvlak binnen het bedrijf cruc iaal is om wajongers te laten
integreren. Bereidheids taat wat henbetreft voor bek waam heid zowel bij hetbedrijf als bij debeoogde
medewerker. Dedisc uss ie overloondispens atie wordt metinteressegev olgd.
Zowel vanuit Permar als Delinuts werdaangegeven dat hetheelbelangrijk is datdeoverheidm eer gaat
luis teren naar het veld, zowel bedrijv enals werkv oorz ieningen.Verder werdaangegev endat per regio de
aanpak z al versc hillen, gezien de verschillen in s pec trum van bedrijfs leven, s amens telling
beroepsbev olkingendergelijke. Tens lotte werdergewezenop dem iddelendiem et deinv oeringgepaard
gaan,daarzietmetname Permar forse uitdagingen.
Bron: www.edestad.nl

In Garderen op de Veluw e vinden we het v oor beeld van een geslaagd initiatief om twaalf
m ens en m et een Wajong-uitkering op een v erantw oorde wijze w erk te bieden in een
com m er cieel gedrev en lunc hroom . D e lunc hroom , eigendom v an de fam ilie v an Ee s taat
onder leidingv an twee enthous iaste begeleids ter s diede twaalf medewerk ers aans turen. D e
lunc hroom k an zelfstandig func tioneren en is wins tgev end. D e m edewerk ers hebben
hierm ee een waardige pos itie in de maats chappij en partic iperen in een w in-w ins ituatie.
Dergelijk e initiatieven beginnen landelijk gem eengoed te worden, m aar m eestal v anuit een
dagbes tedingen vaak zijnz e niet com m erc ieel k os tendek kend.
Harry Budding
De Rozentuin Garderen
O pdebeganegrond vanhetnostalgis che showroomdorp v an de Beeldentuinv indt uBrass erie-
Lunc hroom deRozentuin.
In deze sfeerv olle lunc hroom wordt u door onder andere mensen m et een v ers tandelijk e
beperkingv anStichting De Roz elaar op uw wenk en bediend. U kunt bijons genieten vaneen
heerlijk k opjek offie of thee met gebak . Hiernaas t hebben wij een uitgebreide lunchkaar t met
diverse broodjes enheerlijke soepen.
In de Rozentuink untu ook gebruik m ak en vaneenHighTeaofeenChoc oladefondue. Ook zijn
er arrangem enten, zoals dek napzakwandelingens childeren.
Bron:http://www.lunchroom derozentuin.nl/

2013_Samen_participeren

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (13)

Ähnlich wie 2013_Samen_participeren

Ähnlich wie 2013_Samen_participeren (20)

2013_Samen_participeren