10 1867 kunstwerken lowres

Kunstwerken
Imagine the result
Colofon
ARCADIS Nederland BV
Piet Mondriaanlaan 26
3812 GV Amersfoort
Postbus 220
3800 AE Amersfoort
Tel. 033 477 1000
Fax 033 477 2000
E-mail: info@arcadis.nl
www.arcadis.nl

3ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken2 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken
5 Van Visie naar Ontwerp
7 Duurzaam
9 Beschikbaar
10 Bruggen
12 Brug over hetVan Starkenborghkanaal Groningen
15 Hangtrogbrug Terneuzen
17 Utrechtboog
20 Brug over het Wilhelminakanaal Tilburg
22 Voetgangersbrug Halte Krommenie-Assendelft
25 Fiets- en voetgangersbrug Alphen-Chaam
27 Langzaamverkeerbrug Dilsen-Stokkem België
28 Brug over de Tillegemstraat Brugge België
33 Beweegbare brug over Rijn-Schiekanaal Leiden
34 Aquaducten
37 Aquaduct Galamadammen
38 Aquaduct Houkesloot
40 Aquaduct Jeltesloot
43 Aquaduct Abcoude
44 Ecoducten
47 Natuurbrug Zanderij Crailo Hilversum
51 Natuurbrug Het Groene Woud
52 Faunapassage Elst
54 Tunnels
57 Ondertunneling A2 Maastricht
58 Tweede Coentunnel
60 Noord-Zuidlijn Amsterdam
63 Amsterdam IJSEI
65 Overkapping A2 Utrecht-Leidsche Rijn
66 Tunnel Pannerdensch Kanaal
68 Sijtwendetunnel Leidschendam-Voorburg
70 Viaducten en onderdoorgangen
73 Kunstwerken Betuweroute
74 Onderdoorgang Koggelaan Zwolle
76 Stationspassage Hilversum
79 Onderdoorgang Station Alphen aan den Rijn
81 Halte PijnackerVerdiept
82 Onderdoorgang Berkel en Rodenrijs
84 Lifecyclemanagement
87 RenovatieVelserspoortunnel
89 Renovatie spoorbrug bij Ravenstein
90 Renovatie brug over Nederrijn
93 RenovatieVlaketunnel

94 Wat kunt u van ARCADIS verwachten?
ARCADIS is een internationale onderneming die advies, ontwerp-, ingenieurs- en managementdiensten levert op de
gebieden infrastructuur, water, milieu en gebouwen. We werken aan de verbetering van mobiliteit, duurzaamheid en
de kwaliteit van leven door balans aan te brengen tussen de gebouwde en natuurlijke leefomgeving.
ARCADIS ontwikkelt, ontwerpt, implementeert, onderhoudt en exploiteert projecten voor bedrijven en overheden.
Met zo’n 3.000 medewerkers in Nederland en 15.000 wereldwijd heeft de onderneming een uitgebreid internationaal
netwerk dat steunt op sterke lokale marktposities. www.arcadis.nl.
Inhoud

4 5
Van visie naar ontwerp
ARCADIS ontwerpt kunstwerken in multidisciplinaire teams
van ingenieurs, architecten, landschapsarchitecten en
stedenbouwkundigen. Onze ontwerpkracht is gebaseerd
op ontwerpen vanuit de bestaande context en
beantwoording van de vragen van morgen.
ARCADIS neemt in haar ontwerpen de verantwoordelijkheid voor een duurzame
leefomgeving en ruimtelijke kwaliteit.Voor nu, maar nog belangrijker, ook voor de
toekomst. Ieder vraagstuk, van visie tot beheer, zien wij dan ook als een bijzondere
opdracht die vraagt om maatwerk van het ontwerpproces. Dit maatwerk vertaalt zich
in een ontwerp dat toegesneden is op de specifieke situatie. In ons proces brengen
we continuïteit aan, doordat wij de voorbereidingsfase en opleveringsfase naadloos
op elkaar laten aansluiten. ARCADIS heeft jarenlange ervaring met samenwerking
tussen architecten en ingenieurs. Een integraal ontwerp ontstaat doordat specialisten
met verschillende achtergronden samen aan het project werken. Ontwerpteams
worden op brede basis gevormd om zo het maximale uit een vraagstuk te kunnen
halen. De ontwerpers van ARCADIS zijn altijd op zoek naar innovatieve en duur-
zame oplossingen voor de wereld van morgen.
Het complexe ontwerpproces is op deze pagina verbeeld vanaf het begin tot de
oplevering van een brug. Door het gebruiken van 3D-modellen kan ARCADIS het
ontwerp in elke fase visualiseren en toetsen. De afgebeelde fiets-en voetgangersbrug
is gelokaliseerd in Dilsen-Stokkem in België. Het ontwerp is een samenwerking van
de ARCADIS architecten in Nederland en de ingenieurs van ARCADIS België en
Nederland.
ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

6 7
Duurzaam
ARCADIS levert al ruim 120 jaar een belangrijke bijdrage
aan de duurzame kwaliteit van de omgeving waarin we
wonen, werken, reizen en recreëren. We doen dit niet
alleen op het gebied van water en milieu, maar ook op
dat van mobiliteit, ruimtelijke ontwikkeling en bebouwde
omgeving.
Duurzaamheid zit in ons dagelijks werk. We passen haar
toe op vele fronten met vooruitstrevende oplossingen die
haalbaar zijn, zowel technisch als financieel. Duurzaamheid
begint bij ARCADIS al vóór het ontwerp. Zij start bij de
voorbereiding en blijft centraal staan tijdens het proces.
We staan er namelijk continu bij stil en vragen ons af of
een project nog duurzamer kan en of er nieuwe kansen of
toepassingen zijn. ARCADIS gaat uit van ‘Sustainability bij
Design©’. Wij zijn er van overtuigd dat je alleen op deze
manier een echte maatschappelijke bijdrage levert.
Onze projecten bewijzen dat.
ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

8 9
Beschikbaar
Staat u aan de lat om de bereikbaarheid en doorstroming
tijdens bouwwerkzaamheden te waarborgen? Moet u
ervoor zorgen dat de overlast voor de weggebruikers en
omwonenden tot het minimum wordt beperkt? ARCADIS
kunt u daarbij helpen. Wij kunnen volledige
mobiliteitsplannen voor u opstellen, innovatieve
maatregelen ontwikkelen en implementeren.
Minder hinder binnen een beperkte tijdsplanning is één van
de specialismen van ARCADIS. Al jaren faseren wij de
meest complexe bouwprojecten zodanig dat het verkeer
zoveel mogelijk doorgang kan vinden. Als het echt niet
mogelijk is, zorgt ARCADIS ervoor dat de sluiting van de
weg of het spoor zo kort mogelijk is. Hiervoor gebruikt
ARCADIS verschillende methoden, afhankelijk van de aard
van het werk:
• het inschuiven van dekconstructies
• het inpersen van tunnels
• het gefaseerd uitvoeren van een project
Wij zijn in staat maatregelen met verkeersmodellen door te
rekenen en een inschatting te maken van de gewenste
effecten. Beschikbaarheid is en blijft ons uitgangspunt.
ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

10 11
Bruggen
Al eeuwen zijn bruggen het onderwerp van
gemeenschappelijke trots en staan vaak symbool voor hun
omgeving. Bruggen met een dergelijke status geven een
stuk historie weer of zijn van uitzonderlijke vormgeving.
Bij ARCADIS delen gerenommeerde bruggenbouwexperts, constructeurs en ontwerpers
de visie dat het ontwerpen van bruggen een integrale en creatieve samenwerking vereist
tussen het constructief ontwerpen en de architectonische vormgeving. Wij zijn
ervan overtuigd dat een solide ontwerp, dat tegelijkertijd voldoet aan esthetische
en functionele eisen, niet per definitie synoniem is aan hoge kosten en
budgetoverschrijdingen.
Wij zijn juist van mening dat een superieur en geoptimaliseerd constructief ontwerp
als vanzelf leidt tot spraakmakende projecten. Door rekening te houden met de
leefomgeving, vormgeving, het budget en duurzaamheid, staan wij voor een proces
dat leidt tot adembenemende en functionele iconen die de tand des tijds kunnen
doorstaan.
Onze brugspecialisten volgen de ontwikkelingen op het gebied van constructie-
methoden en -materialen op de voet. In nauwe samenwerking met architecten,
internationale consultants en aannemers uit het topsegment hebben wij projecten
van formaat afgeleverd, zoals de Utrechtboog of de spoorbrug over het
Van Starkenborghkanaal. Onze professionals vertegenwoordigen uiteenlopende
disciplines, zoals civiele techniek, ecologie, geotechniek, kostenmanagement en
architectuur, maar voelen zich verbonden in hun visie en passie voor bruggen.

12 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 13ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken
Brug over het
Van Starkenborghkanaal Groningen
Resultaat De doorgaande beweging van het landschap is doorgezet in de horizontale belijning
van de boogbrug. De bogen zijn onderling verschoven waardoor een dynamisch beeld ontstaat:
de bogen lijken steeds weer op een andere manier in elkaar over te gaan. Het spoortracé kruist het
kanaal onder een hoek van 45 graden wat in de vormgeving is benut en geaccentueerd.
Uitdaging Door de spoorverdubbeling van het traject Groningen
– Sauwerd moest de spoorburg over hetVan Starkenborghkanaal
worden aangepast of vervangen. Op dat moment leefde bij
Rijkswaterstaat de wens de doorvaartbreedte en doorvaarthoogte
van hetVan Starkenborghkanaal te vergroten. Het bleek dat de
bestaande spoorbrug niet meer voldeed en vervangen moest
worden.
Aanpak ARCADIS ontwierp een nieuwe dubbelsporige
boogbrug met een overspanning van 90 meter.
Omdat de brug vanuit het weidse Groningse landschap van
grote afstand is te zien, en voor een deel de aanblik van de stad
bepaalt, koos de architect er voor om nadrukkelijk in te spelen
op de landschappelijke kenmerken.
Facts Ontwerp: 1997
Oplevering: 2005
Architect: Jaap van der Steeg

Hangtrogbrug Terneuzen
Uitdaging De aanleg van de Westerscheldetunnel in
Zeeuwsch-Vlaanderen was aanleiding voor de bouw van de
hangtrogbrug in Terneuzen. De nieuwe toeleidende weg naar
de tunnel kruiste namelijk de goederenspoorlijn tussen Sluiskil
en het industrieterrein Dow-Benelux. Er moest daarom een
ongelijkvloerse kruising komen.
Aanpak De weg kruist de bestaande goederenspoorlijn onder
een hoek van ongeveer 21°. Gekozen is voor een betonnen
hangtrogbrug met stalen portalen. Door de kleine kruisings-
hoek wordt de totale lengte van de brug circa 124 meter
Uit verkennende berekeningen blijkt dat de maximale
overspanning voor trogbruggen (met spoor in ballast) circa 50
tot 55 meter bedraagt. Omdat de toekomstige autosnelweg
breed zou worden, beperkte dit de plaatsingsmogelijkheden
voor kolommen onder de balken van de trogbrug. Dit is onder-
vangen door een portaal te gebruiken waaraan de trogbrug
wordt opgehangen. Door het gebruik van hangportalen kan
een extra tussensteunpunt worden gecreëerd en kan de
maximale overspanning worden gereduceerd tot 52,4 meter
Facts Ontwerp: 1996
Oplevering: 2002
Architect: Jan van Belkum
Resultaat De hangtrogbrug is, ook wat vorm betreft, een fraai voorbeeld van de bijzondere
combinatie van beton met staal; een richting met grote mogelijkheden. Dankzij een intensieve
samenwerking tussen constructeurs en architect is een unieke combinatie van constructieve
optimalisatie en een sprekende vormgeving tot stand gebracht.

Utrechtboog
Uitdaging Tussen Amsterdam-Utrecht is het spoor verdubbeld.
Om de aansluiting met Schiphol (zuidtak) te realiseren, is de
Utrechtboog aangelegd. Deze aftakking kruist bestaande
spoorlijnen en snelwegen.
Aanpak Het spoor ligt 15 meter boven het maaiveld op twee
enkelsporige betonnen fly-overs van elk 1,5 kilometer lengte.
De maximale treinsnelheid in de buitenste boog is
160 kilometer/uur en in de binnenste 140 kilometer/uur.
Het project Utrechtboog omvat ook de aanleg van ruim
2 kilometer van de spoorverdubbeling Amsterdam-Utrecht ter
hoogte van de Bijlmer, inclusief 16 wissels. Hiervoor zijn de
baanlichamen verbreed, en zijn 10 viaducten en onderdoor-
gangen uitgebreid en geluidsschermen geplaatst.
Facts Ontwerp: 1994
Oplevering: 2008
.
Resultaat De Utrechtboog maakt rechtstreekse treinverbindingen mogelijk tussen Utrecht en
Schiphol, zonder dat de reizigers hoeven over te stappen op station Duivendrecht. ARCADIS was
verantwoordelijk voor het ontwerp, het integraal projectmanagement, de bouwprocesleiding en
de directievoering.

MMS
Voor het bouwen van de fly-overs is een voor Nederland nieuwe
technologie toegepast: het “Movable Scaffolding System” (MSS).
Dit systeem bestaat uit een 140 meter lange stalen ligger waaraan de
bekistingen zijn bevestigd. De machine rust op de definitieve
kolommen - zodat er geen tijdelijke ondersteuning nodig is - en kan
zichzelf over de kolommen verplaatsen. Met de kistconstructie kan de
gehele horizontale en verticale uitlijning van de boog worden
gemaakt. In Nederland is nog niet eerder gebruik gemaakt van MSS.

Brug over het Wilhelminakanaal
Tilburg
Uitdaging Door een toename van het wegverkeer is op de
bestaande verkeersbrug over het Wilhelminakanaal, in de
Burgemeester Baron vanVoorst totVoorstweg teTilburg, een
nieuwe indeling van de rijbanen gemaakt. Hierdoor was er geen
plaats meer voor de op de brug aanwezige fiets- en voetpaden.
ARCADIS ontving van de GemeenteTilburg het verzoek om het
traject van planstudie, architectonisch ontwerp tot en met de
begeleiding van de bouw te verzorgen.
Aanpak Besloten is een nieuwe langzaamverkeerbrug te bouwen
direct naast de bestaande brug. Gezien de lengte van de
overspanning (57,5 meter) heeft ARCADIS gekozen voor een
symmetrische boogbrug met twee bogen naast het brugdek.
De totale brug is recht, hoewel het brugdek zowel horizontaal
als verticaal licht gekromd is. Het brugdek is afgewerkt met
aluminium lightdeck-delen die zijn voorzien van gekleurd
rubbergranulaat.
Facts Ontwerp: 2004
Oplevering: 2007
Architect: Beate Vlaanderen
Resultaat De fietsbrug over het Wilhelminakanaal vormt een nieuwe schakel in de verbinding
tussen het industrieterrein Vossenberg en de wijk Reeshof. Bijzonder aan de brug is de verlichting
die is geïntegreerd in de handregel van de leuningconstructie. ’s Avonds vormt de brug dan ook
een bijzonder verlicht icoon in de omgeving.

Voetgangersbrug Halte
Krommenie-Assendelft
Uitdaging Halte Krommenie-Assendelft is een belangrijke
voorziening in de nieuwe wijk Saendelft. De ingenieurs van
ARCADIS hebben deze bijzondere halte ontworpen en voorzien
van een stalen kap en een stalen traverse. De uitdaging zat in het
bouwen in en boven het spoor met behoud van functionaliteit.
Aanpak De samenwerking tussen architect en staalconstructeurs
heeft geleid tot een verrassend en licht ontwerp van de traverse
in staal. De loopbrug is uitgevoerd in geperforeerde staalplaten.
De gesloten en open delen wisselen elkaar af en geven de
eenvoudige basis een beweeglijk karakter. De overlappen in de
geperforeerde staalplaten tonen een voortdurend veranderend
silhouet, waar de bezoeker ook staat.
Facts Ontwerp: 2004
Oplevering: 2008
Architect: Jeroen Eulderink
Resultaat De traverse verbindt het Park & Ride-terrein met beide perrons en staat als een poort
boven de sporen. De kortst mogelijke oversteek over het spoor bepaalde de S-vorm van de traverse.
De uitkragende bordessen roepen het beeld op van een geheel dat zichzelf in evenwicht houdt.
Een duidelijke toegangspoort voor de bewoners en bezoekers van Saendelft.

Fiets- en voetgangersbrug
Alphen-Chaam
Uitdaging Dagelijks reden circa 10.000 auto’s over de provinciale
weg die midden door het centrum van Alphen liep.
Dit veroorzaakte (verkeers)problemen in de kern van het dorp.
Om die reden benaderde de gemeente Alphen-Chaam
ARCADIS. Een nieuwe rondweg bood uitkomst. Hierdoor is
er geen tweedeling meer in het dorp door het vele verkeer dat
erdoor rijdt, maar kon het centrum als eenheid worden
behouden.
Aanpak Dankzij een doordacht procesplan, gezamenlijk
optreden van de gemeente, de provincie en ARCADIS en een
gedegen voorbereiding, verliep het verdere proces voorspoedig.
Na een variantenstudie en een degelijke nut- en noodzaak-
analyse kwam uit een milieueffectrapport één ontwerp als
beste naar voren.
Facts Ontwerp: 1997
Oplevering: 2005
Resultaat De nieuw ontwikkelde rondweg Alphen bestaat uit 2,5 kilometer weg met twee
rotondes, een houten fietsbrug en een tunnelbak met viaduct. De architect heeft samen met
de ecologen de weg in de bestaande omgeving ingepast. Bij het ontwerp van de tunnel is in
de vormgeving rekening gehouden met de landschappelijke situatie. De ornamenten op de
tunnelwanden verwijzen naar de nederzettingen van de Tempelieren, waarvan naast de tunnelbak
een archeologische uitgraving gevonden is. De boogvorm van de fietsbrug refereert aan de
boogbruggen zoals je die vroeger zag in spoorlijnen. Inmiddels is de weg naar volle tevredenheid
in gebruik.

Langzaamverkeerbrug
Dilsen-Stokkem België
Uitdaging De stad Dilsen-Stokkem in België wilde
de industriezone Lanklaar (circa 100 ha groot)
opwaarderen. Bij de herwaardering speelde
verkeersveiligheid een centrale rol, in het bijzonder
ten aanzien van de voetgangers en fietsers.
Dit vertaalde zich in de aanleg van nieuwe veilige
fietspaden en een nieuwe fiets- en voetgangersbrug
over de Zuid-Willemsvaart, zodat er een directe
woon-werk-verbinding werd gerealiseerd tussen de
kern van Lanklaar en de industriezone.
AanpakVoor de nieuwe brug koos de gemeente
voor een door ARCADIS ontworpen asymmetrische
tuibrug.
Met een overspanning van circa 77 meter kruist de
brug de Zuid-Willemsvaart onder een hoek van 77°.
Aan beide zijden van de brug is een trapopgang
geplaatst met een zeer flauwe helling.
De trapopgangen zijn voorzien van rijwielgoten,
waardoor het mogelijk is met de fiets aan de hand
boven/beneden te komen. De brug is aan de achter-
zijde afgespannen op een enorm betonblok.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2008
Resultaat Opvallend is de pyloon van de brug. Deze heeft de vorm van een
omgekeerde hoofdletter Y en is licht achterover gekromd. De combinatie van
hout, staal en schanskorven geven het geheel een ‘natuurlijke’ uitstraling.
De brug vormt hiermee een icoon in het landschap en biedt voetgangers en
fietsers een veilige oversteek.

Brug over de Tillegemstraat
Brugge België
Uitdaging De N31 in Brugge in België is een
belangrijke verkeersader. In het Ruimtelijk
StructuurplanVlaanderen staat de N31 ingekleurd
als een‘primaire’weg van het type I. Dit houdt in
dat op termijn alle kruispunten ongelijkvloers
moeten worden om een vlotte doorstroming en
grotere veiligheid op de N31 te garanderen.
Een van de maatregelen was een veilige en
duurzame oversteek te maken voor voetgangers
en fietsers ter hoogte van de Tillegemstraat.
Aanpak ARCADIS ontwierp in opdracht van het
Vlaams Agentschap Wegen enVerkeer een
‘luie brug’, een combinatie van een fietstrap en
brug. De trap is‘verlopend’toegepast en de treden
hebben onderling verschillende afmetingen.
De constructie van de brug is een stalen koker die
in een gegolfde vorm over de N31 loopt. Bij de
vormgeving van de steunpunten is voor stalen
kolommen gekozen die door hun aantal, schuin-
stand en schijnbaar wilkeurige plaatsing een eigen
dynamiek hebben. De stalen koker is over de hele
lengte gehuld in een gevouwen stalen geperforeerde
plaat die als balustrade fungeert. De breedte van de
brug bedraagt 4 meter en de ruimte onder de brug
voor het verkeer is 5,50 meter.
Facts Ontwerp: 2009
Oplevering: 2010
Architect: Beate Vlaanderen en Jeroen Eulderink
Resultaat De brug vormt een herkenningspunt in de N31. De fietsers moeten
hun fiets aan de hand nemen om over de trap de brug over te steken. Om dat op
een vlotte manier te kunnen doen, is de brug naar Nederlands voorbeeld van een
geleidingsgreppel of fietsgoot voorzien waarin mensen hun fiets kunnen plaatsen.
De brug is één van zeven bruggen over de N31 die ARCADIS heeft ontworpen.

Brug over de Tillegemstraat Brugge België

Beweegbare brug over
Rijn-Schiekanaal Leiden
Uitdaging Het project RijnGouwelijn (RGL) heeft tot doel
Gouda via Alphen aan den Rijn en Leiden te verbinden met
Katwijk en Noordwijk. De RGL maakt voor een deel gebruik
van de bestaande railinfrastructuur waarover zowel‘gewone’
treinen als lightrail-voertuigen zullen rijden. Bij Leiden kruist
de RGL het Rijn-Schiekanaal. In opdracht van ProRail heeft
ARCADIS een ontwerp gemaakt voor een beweegbare brug
over dit kanaal. Een complex project, onder andere door de
omgeving met veel bebouwing, het aantal betrokkenen en de
hoge eisen voor vormgeving en planning.
Aanpak Over de nieuwe brug, met een doorvaarthoogte van
6,6 meter en een doorvaartbreedte van 12 meter, komen naast
een‘gewoon’spoor twee lightrail-sporen te lopen. De twee
bestaande gelijkvloerse kruisingen op de aanliggende dijken
worden ongelijkvloers. Omdat de kruising met het kanaal zeer
scheef is hebben de vallen de vorm van een parallellogram om
de overspanning en dus de constructiehoogte zoveel mogelijk
te beperken.
Facts Ontwerp: 2007
Oplevering: nog onbekend
Architect: Jos van den Hende
Resultaat Het Bureau Spoorbouwmeester heeft aangegeven dat ARCADIS overtuigend vorm
heeft gegeven aan de brug. De integratie van vormgeving en techniek hebben in optima forma
geleid tot een zeer bijzonder ontwerp. Het geëiste hoge architectonische ambitieniveau is op
overtuigende wijze vertaald in twee bruggen die er minimalistisch en elegant uitzien en goed
tegemoet komen aan de geëiste transparantie op wegen waterniveau. De kwaliteit van het
ontwerp komt volgens het Bureau Spoorbouwmeester voort uit de ogenschijnlijke eenvoud en
subtiliteit waarmee de complexe geometrie is vormgegeven.

34 35
Aquaducten
Nederland als waterland kent een rijke historie.
De aanleg van kanalen en vaarten heeft ons land gevormd.
In de zomermaanden bieden deze vaarwegen uitgebreide
mogelijkheden voor de pleziervaart. Keerzijde is dat de
kruisende infrastructuur in toenemende mate wordt
belemmerd. Regionale en lokale overheden kiezen er
daarom voor de verkeersstromen te scheiden en vrije
kruisingen aan te leggen via aquaducten.
Bij de aanleg van deze bijzondere bouwwerken is het
van belang om langdurige stremmingen te vermijden.
ARCADIS heeft jarenlange ervaring met diverse
bouwtechnieken en zorgt dat de aanleg plaatsvindt
met minimale hinder en stremmingen.

Aquaduct Galamadammen
Uitdaging Galamadammen ligt in de zuidwesthoek van
Friesland. De recreatievaart op het Johan Frisokanaal met
60.000 vaartuigen per jaar en de N359 met 6000 voertuigen per
dag kruisten elkaar. Hierdoor stond de brug over het kanaal
vaak en lang open. Als onderdeel van het Friese merenproject
wilde de provincie Friesland de kruising van de N359 en het
Johan Frisokanaal obstakelvrij maken. ARCADIS won door
middel van een prijsvraag de opdracht om een aquaduct te
ontwerpen.
Aanpak De bouw van het aquaduct mocht het vaarverkeer
en de waterafvoer niet hinderen. Daarom is gekozen om de
tunnel niet midden in het kanaal te bouwen, maar is het
tunnelelement voorgebouwd op de zuidelijke toerit.
Dit vaarwegkruisende deel is als 70 meter lang zinkelement
uitgevoerd. Hiervoor zijn onderwaterbeton, constructiebeton,
trekpalen en tijdelijke damwanden gebruikt.
Omdat het door de boezemfunctie van het kanaal niet mogelijk
was het kanaal langer dan enkele dagen te stremmen, is het
element in één dag opgedreven en in het kanaal gevaren.
Vervolgens is het element onder water bevestigd op landhoofden
buiten de vaargeul. Dit zijn U-vormige constructies op verdiepte
punten bij beide opritten. De waterdichtheid van de aansluitingen
is gegarandeerd door de toepassing van tijdelijke pneumatische
rubberprofielen en later door Omega-profielen.
Facts Ontwerp: 2002
Oplevering: 2007
Architect: Luc Veeger
Resultaat Met het aquaduct Galamadammen heeft Friesland de vlotte doorstroom van vrachtvaart,
recreatie vaart, wegverkeer en grof wild aanzienlijk verbeterd. Opvallend in het ontwerp zijn de
heldere kleuren en de grootte van de naam Galamadammen op de waterbak. Bijzonder karakteristiek
is de zigzagvorm van de tussenwand. Deze vorm creëert een zekere dynamiek en door de openingen
ontstaat in de tunnel een prettig gevoel van ruimtelijkheid. Uniek bij Galamadammen is de
combinatie van het aquaduct met een ecoduct: met het doortrekken van de natte oever aan de
zuid-zijde. Hierdoor zijn twee grofwildgebieden met elkaar verbonden. Zo biedt het aquaduct
een veilige oversteek voor zowel mens als dier.

38 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 39ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding
Aquaduct Houkesloot
Uitdaging Sneek kan beschouwd worden als de watersport-
hoofdstad van Nederland. De Houkesloot is de verbinding
tussen het Sneekermeer en Sneek. De kruising met de
Houkesloot is de ontbrekende schakel in de rondweg van
Sneek. Gezien het belang van de recreatievaart was de aanleg
van een beweegbare brug ongewenst. De gemeente wilde een
aquaduct aanleggen. Hierbij vormden twee zaken een grote
uitdaging: de financiële haalbaarheid en de eis dat de
Houkesloot altijd open moest blijven tijdens de bouw.
Aanpak ARCADIS heeft een ontwerp gemaakt voor een
aquaduct dat binnen het beschikbare budget viel.
Hiervoor heeft ARCADIS een bodemanalyse uitgevoerd
waaruit bleek dat ter plaatse van het aquaduct een harde
waterdichte leemlaag aanwezig is waardoor in een droge
bouwkuip gewerkt kon worden. Dit scheelde aanzienlijk in de
kosten. Om de Houkesloot te allen tijde open te houden is de
Houkesloot voor de bouw van het tunneldeel tijdelijk verlegd.
Het aquaduct zelf is opgebouwd uit een betonnen bak, waar-
binnen de Houkesloot ligt. De toeritten bestaan uit betonnen
open bakken die deels zijn voorzien van stalen stempels.
De ondiepe delen zijn uitgevoerd met een folieconstructie,
een zeer economische oplossing, waardoor een groene vloeiende
overgang ontstaat tussen de rondweg en het aquaduct.
Facts Ontwerp: 2000
Oplevering: 2003
Architect: Jan van Belkum
Resultaat Met de komst van het aquaduct is de rondweg van Sneek af. Het verkeer hoeft niet
meer door de binnenstad van Sneek en kan nu de rondweg nemen. Het historische centrum van
Sneek is verlost van de grote verkeersdruk waarmee bovendien de leefbaarheid van de binnenstad
is vergroot. Ter plaatse waar de Houkesloot is verlegd, is een aantrekkelijke recreatieplaats
gerealiseerd.

Aquaduct Jeltesloot
Uitdaging Als onderdeel van het Friese meren-project moest
de kruising van de N354 (ongeveer 10.000 voertuigen per dag)
en de Jeltesloot (circa 100.000 recreatievaartuigen per jaar)
obstakelvrij worden gemaakt. Naast het realiseren van goede
aansluitingen op de provinciale weg, was ook het ontsluiten
van particuliere en bedrijventerreinen een belangrijke opgave.
Bovendien moest rekening worden gehouden met het zicht op
de bedrijven van het langsrijdende verkeer.Tijdens de bouw
diende het wegen vaarverkeer door te gaan.
Aanpak ARCADIS heeft een aquaduct ontworpen waarbij door
gefaseerd bouwen het vaar- en wegverkeer altijd doorgang kon
vinden. Bij de bouw is optimaal gebruik gemaakt van de
geologische ondergrond. De toeritten zijn deels voorzien van
kunststoffolie die, met zand als ballast, het grondwater buiten
houdt. Deze‘groene kuipen’zijn open constructies die vrij zicht
op de naastgelegen bedrijvigheid bieden. De ondiepe delen
van de toeritten zijn uitgevoerd als betonnen, gestempelde
open bakken.Voor het allerdiepste deel van het aquaduct is
gebruik gemaakt van een bouwput met een verankerde
onderwaterbetonvloer. Op deze plek was de kleilaag
onvoldoende dik.
Facts Ontwerp: 2003
Oplevering: 2007
Architect:: Luc Veeger
Resultaat Het aquaduct is niet alleen geschikt voor de recreatievaart, maar ook voor binnenschepen
met een diepgang tot maximaal 3,5 meter. Het lokale gemotoriseerde en fietsverkeer kan
ongehinderd doorgang vinden. Er is speciaal aandacht besteed aan veiligheid door adequate
verlichting en het scheiden van gemotoriseerd en niet- gemotoriseerd verkeer. Dankzij dit aquaduct
is een obstakelvrij watersportgebied in Zuidwest-Friesland ontstaan. Ook is het aquaduct een
belangrijke schakel in de ontsluiting van Zuidwest-Friesland.

Aquaduct Abcoude
Uitdaging De spoorlijn tussen Amsterdam en Utrecht is één
van de drukste van Nederland en had de grenzen van haar
capaciteit bereikt. Dagelijks rijden er ruim 300 treinen over het
circa 30 kilometer lange traject. In het kader van capaciteits-
vergroting op het baanvak Amsterdam-Utrecht is daarom
besloten de bestaande infrastructuur te verdubbelen van twee
naar vier sporen. Dit spoor leidde over het riviertje Het Gein
en kruiste bovendien twee toeleidende wegen.
Aanpak Na een grondige voorbereiding hebben ProRail,
Gemeente Abcoude en Provincie Utrecht uiteindelijk voor een
verdiepte ligging gekozen. Daar waar het riviertje het Gein en
het spoor elkaar ontmoeten, verdwijnt het spoor onder de
grond. Er is een aquaduct gebouwd met een lengte van circa
850 meter, inclusief open afritten. Een tunnelbak zorgt dat
het wegverkeer de sporen ongehinderd kan kruisen. Spoor- en
wegverkeer zijn van elkaar gescheiden en daarmee verdwenen
de twee overwegen.
Facts Ontwerp: 2001
Oplevering: 2008
Architect: Jaap van Steeg
Resultaat Het aquaduct zorgt voor een veilige situatie. In de nieuwe situatie is er een veilige
wegverbinding voor autoverkeer ontstaan tussen het oostelijke en westelijke gedeelte van de
bebouwing van Abcoude. Ook Het Gein en het landschappelijke karakter rond Abcoude zijn
door de aanleg van dit aquaduct behouden voor de toekomst.

44 45
Ecoducten
Ecologische verbindingszones, de ‘verbindingswegen voor
plant en dier’, zijn essentiële onderdelen van de Ecologische
Hoofdstructuur (EHS). Ze zorgen er immers voor dat dieren
van het ene natuurgebied naar het andere kunnen migreren.
Zonder de verbindingszones is de kans groot dat dier-
populaties in de geïsoleerde natuurgebieden onvoldoende
met andere groepen en genetisch materiaal worden
aangevuld en dat ze er vroeg of laat uitsterven. Zo zou het
natuurgebied langzaam in waarde achteruitgaan.
Voor planten geldt in beginsel hetzelfde, al verloopt de
migratie daar via de verspreiding van zaad.
Mede door de aanleg van wegen, kanalen, spoorwegen en
andere obstakels wordt het leefgebied van veel dieren
doorbroken en ingeperkt. Met de aanleg van ecopassages
wordt aan de flora & fauna in gescheiden natuurgebieden
weer vrij baan gegeven. Er zijn twee varianten denkbaar:
een passage die over het obstakel heen gaat (ecoduct) of
een passage die onder het obstakel door gaat.
De verschijningsvorm en de situering van een ecopassage
hangen sterk af van het type flora & fauna.
De ecopassage moet in balans staan met de mens en natuur.

Natuurbrug Zanderij Crailo
Hilversum
Uitdaging Door voortdurende bebouwing, de aanleg
van sporen en wegen raken natuurgebieden steeds
meer van elkaar gescheiden. Zo ook in het Gooisch
Natuurreservaat. Planten, maar vooral ook dieren
konden de barrière van het spoor en de weg tussen
de Bussumer heide en het landgoed Spaanderswoud
niet meer nemen.Al in 1995 ontstond het plan om bij
Crailo een ecoduct aan de leggen om de toenemende
dreiging van versnippering van de Heuvelrug en het
Gooi een halt toe te roepen.
Aanpak In opdracht van het Gooisch Natuurreser-
vaat, de Provincie Noord-Holland en ProRail heeft
ARCADIS in de gemeente Hilversum een natuur-
brug ontworpen.
De natuurbrug moest vier obstakels nemen:
de drukke provinciale Naarderweg (N524), de
spoorlijn Hilversum-Bussum, een particulier
railproductiebedrijf en Sportpark Crailoo.
Een multidisciplinair team van architecten, civiel-
technici, landschapsarchitecten en ecologen hebben
de handen ineen geslagen en het volledige traject
verzorgd van het opstellen van het programma van
eisen, en het ontwerp tot en met de uitvoerings-
begeleiding.
Facts Ontwerp: 1999
Oplevering: 2006
Resultaat Natuurbrug Zanderij is een onmisbare schakel om de samenhang tussen
de natuurgebieden op de Heuvelrug en het Gooi te herstellen. Ook verenigt dit
ecoduct de ecologische en recreatieve doeleinden; op de brug bevindt zich zowel
de mitigatiezone als ook een fiets- en voetpad. De natuurbrug is totaal 800 meter
lang en daarmee waarschijnlijk de langste natuurbrug ter wereld.

Natuurbrug Zanderij Crailo Hilversum

Natuurbrug Het Groene Woud
Uitdaging De Provinciale Staten van Noord-Brabant
wezen de Rijksweg A2 aan als de locatie waar het
eerste ecoduct van Brabant moest komen.
Deze natuurbrug vormt een belangrijk onderdeel
van het natuurontwikkelingsplan Het Groene Woud
aan de oostzijde van de gemeente Boxtel. Door de
aaneenschakeling van bestaande natuurgebieden in
de omgeving is een gebied van circa 7.500 hectare
ontstaan, waarin verschillende dieren planten-
soorten zich thuis voelen.
Aanpak ARCADIS ontving van Ballast Nedam B.V.
de opdracht voor het ontwerp. Bijzonder is dat
het ecoduct niet op dezelfde hoogte ligt als het
omringende gebied.
De snelweg ligt op maaiveldniveau, terwijl het
ecoduct in de vorm van een betonnen viaduct
omhoog is gebracht.Vanwege de drassige omgeving
zou een droge overbrugging van de snelweg veel
dieren van de overstap kunnen weerhouden.
Daarom is besloten op de natuurbrug een kunstmatige
grondwaterspiegel aan te brengen. Om een te snelle
afstroming van het opgepompte grondwater te
voorkomen is de onderbouw van de taluds
trapsgewijs vormgegeven. Hierdoor is de totale
lengte ruim 50 meter geworden.
Facts Ontwerp: 2003
Oplevering: 2005
Architect: Luc Veeger
Resultaat Het eerste ecoduct met een continu vochtige plasdraszone is het
resultaat: een brede brug met natte route. Aansprekende diersoorten als de
kamsalamander, de das en de ree gebruiken deze brug waarmee hun
leefomgeving aanzienlijk groter is geworden. Bovendien is deze natuurbrug
uniek, omdat op het dek een volledig regelbare schijngrondwaterspiegel is
gerealiseerd door de aanvoer van grondwater uit de directe omgeving.

Faunapassage Elst
Uitdaging De Provincie Utrecht, samen met het
Utrechts Landschap en de Beheerscommissie
Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug wilden
de barrièrewerking van de N225 verminderen.
Deze provinciale weg vormde een obstakel voor
dieren om vrij te bewegen tussen de Utrechtse
Heuvelrug en de Rijnuiterwaarden.
Aanpak Omdat een ruime maatvoering en vorm-
geving van groot van belang zijn voor een vrije
toegang van dieren, is gestreefd naar een maximale
openheid van de faunapassage. Zo is er gekozen
voor een zo dun mogelijk dek en een zo groot
mogelijke afstand tussen de kolommen.
In de vormgeving komt dit aspect terug doordat het
kunstwerk is voorzien van slanke kolommenrijen
om daarmee een optimale openheid en‘transparantie’
te verkrijgen. Bijzonder aan de constructie is dat de
draagbalk niet zichtbaar is.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2009
Resultaat De faunapassage fungeert als migratiezone voor vele verschillende
diersoorten die vanaf de Utrechtse Heuvelrug op zoek gaan naar de waterrijke
uiterwaarden. Ook vanaf de brug is aandacht besteed aan de natuurbeleving
van de mens. De houten geluidsschermen zijn zodanig laag dat een fietser
eroverheen kan kijken.

54 55
Tunnels
Extra capaciteit
Lange files voor tunnels zijn helaas een bekend verschijnsel. Op trajecten waar de
uitbreiding van rijstroken plaatsvindt, is de tunnel vaak de flessenhals. Uitbreiding
van de capaciteit van tunnels is daarom nodig. Een van de voorbeelden is de aanleg
van de Schipholtunnel,Tweede Benelux en Tweede Coentunnel.
Multifunctioneel ruimtegebruik
Het leefklimaat in dichtbevolkte gebieden staat niet zelden ter discussie door de
aanwezigheid van wegen. Geluidsoverlast of te veel uitstoot van uitlaatgassen is voor
overheden aanleiding om te kiezen voor de aanleg van landtunnels. Door de aanleg
van dergelijke overkappingen ontstaat meer ruimte op maaiveldniveau en wordt overlast
van het verkeer sterk gereduceerd.ARCADIS heeft bijvoorbeeld met het ontwerp van de
landtunnel in de A2 bij Utrecht, Sijtwendetunnel en de ondertunneling A2 bij Maastricht
veel kennis en ervaring opgedaan met het principe van multifunctioneel ruimtegebruik.
Veiligheid
Tunnelveiligheid heeft betrekking op de veiligheid van personen die gebruik van
maken van een tunnel, de zogenaamde interne veiligheid. Een aantal incidenten in
tunnels in Europa vormde de aanleiding voor het opstellen van wetgeving op het
gebied van tunnelveiligheid. In deze nieuwe wetgeving zijn verscherpte technische,
proces- en organisatorische eisen vastgelegd. Ook is een aantal leidraden opgesteld
voor het uitvoeren van de benodigde onderzoeken, risico- en scenarioanalyses en de
documentatie hiervan. ARCADIS heeft de afgelopen jaren veel kennis en ervaring
opgedaan met projecten op het gebied van tunnelveiligheid, zowel van spoor-,
metro-, en wegtunnels gedurende alle projectfasen.

Ondertunneling A2 Maastricht
Uitdaging Bij de gemeente Maastricht en de Provincie Limburg
leefde de behoefte aan een betere bereikbaarheid van Maastricht
en een betere doorstroming op de snelweg A2. Bovendien wilde
de gemeente de verkeersveiligheid en leefbaarheid van de
omliggende buurten verbeteren. Nieuwe kansen bieden voor
de wijken en de barrières wegnemen waren aanleiding om drie
consortia uit te nodigen voor het maken van een plan.
Het consortium Avenue2, bestaande uit Ballast Nedam en
Strukton, won met het winnende voorstel de‘Groene Loper’.
Aanpak ARCADIS is door het consortium Avenue2 gevraagd
de adviseursrol op zich te nemen. Samen met een team van
ecologen, civiel ingenieurs, architecten en landschapsarchitecten
zijn de eerste contouren gemaakt voor de‘Groene Loper’en de
ondertunneling van de A2.
Facts Ontwerp: 2009
Oplevering: 2016
Beelden: Avenue2
Resultaat Met het plan de ‘Groene Loper’ zal de leefkwaliteit in Maastricht-Oost totaal veranderen.
Tweeduizend lindebomen aan een slingerend lint verbinden het Céramiqueterrein, de Parklaan,
het Geusseltpark en de Landgoederenzone. Het hart van de Groene Loper vormt de Parklaan,
de langgerekte bomenlaan boven op de gestapelde tunnel. Deze gestapelde tunnel leidt de A2
straks onder de stad door en zorgt ondergronds voor een veilige en vlotte verkeersdoorstroming.
De bovenste tunnelbuizen zijn voor het locale verkeer, de onderste buizen voor het doorgaande
verkeer.

Tweede Coentunnel
Uitdaging Iedere dag maken ruim honderdduizend auto-
mobilisten gebruik van de Coentunnel. Dat is te veel voor dit
snelweggedeelte, waar het tracé overgaat van drie rijstroken
naar een tweebaansweg. Knooppunt Coenplein, oftewel
‘de flessenhals’, hoort dan ook al jaren thuis in de Nederlandse
file top 10. Een probleem dat, wanneer er niets aan gedaan
wordt, steeds meer stagnaties zal opleveren op de gehele
Amsterdamse ring en de toeleidende wegen.
Aanpak De oplossing van dit probleem? Capaciteit creëren.
Een uitbreiding van het aantal rijstroken, inclusief de aanleg
van een Tweede Coentunnel met wisselstroken tussen de A8
en de A10, moet de veilige doorstroming van het verkeer weer
op gang brengen.
De concessiehouder Coentunnel Company BV heeft de
voorbereiding, uitvoering en het onderhoud van de eerste
5 jaar uitbesteed aan Coentunnel ConstructionVOF. ARCADIS
is als adviseur werkzaam voor Coentunnel ConstructionVOF
en levert een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van
het integrale ontwerp van de tunnels, de overige kunstwerken
en de wegen. Gedurende de aanbestedingsprocedure heeft
ARCADIS een bijdrage geleverd aan het opstellen en uitwerken
van de aanbieding. Naast de technische inbreng in het ontwerp
heeft ARCADIS mede het managementsysteem van de
concessiehouder Coentunnel Company BV ontwikkeld.
Facts Ontwerp: 2007
Oplevering: 2013
Resultaat Met de komst van de tunnel is de noordelijke Randstad beter bereikbaar. De doorstroming
van het verkeer zal verbeteren en de verkeersdruk bij andere tunnels onder het Noordzeekanaal
afnemen. Ook het westelijk havengebied zal beter bereikbaar zijn. Door de aanleg van nieuwe
natuurgebieden en dierentunnels wordt optimaal rekening gehouden met natuur en milieu.

Noord-Zuidlijn
Amsterdam
Uitdaging De Noord-Zuidlijn is een nieuw onderdeel van het
Amsterdamse metronetwerk. De lijn kruist het Centraal Station.
Om de overstap van alle reizigers soepel te laten verlopen koos
de gemeente Amsterdam voor een metrostation onder het
station. De realisatie van de passage van de Noord-Zuidlijn
met het monumentale Centraal Station is een grote uitdaging.
Belangrijke randvoorwaarde is dat de aanleg geen schade aan
het stationsgebouw, een rijksmonument, mag veroorzaken.
Ook moeten het treinverkeer en de reizigersstroom ongehinderd
kunnen doorgaan. Dit vraagt om een inventieve oplossing.
AanpakVanwege de ligging aan het IJ is gekozen voor het
baggeren van een sleuf onder het station, waarin de
Noord-Zuidlijn in de vorm van een afgezonken tunnel wordt
gerealiseerd.
Voor zover bekend, wordt deze oplossing voor het eerst ter
wereld onder een gebouw toegepast.
Om de stabiliteit van het station te waarborgen krijgt de sleuf
een dak waarop het stationsgebouw en de sporen rusten.
Voor het maken van de bouwputwanden en het dak is echter
een uiterst geringe werkhoogte van circa 3 meter beschikbaar.
Bijzonder is dat onder het stationsgebouw is gekozen voor een
‘sandwichwand’, bestaande uit een samenwerking tussen
stalen buizen en jetgrout.
Facts Ontwerp: 2000
Oplevering: 2013
Resultaat Het resultaat is een zinksleuf waarin de zinktunnel voor de Noord-Zuidlijn afgezonken
kan worden, zonder dat er schade ontstaat aan het monumentale station. In zowel technisch als
logistiek opzicht is dit een van de meest complexe delen van de lijn.

Amsterdam IJSEI
Uitdaging Amsterdam Centraal Station staat op een eiland
dat aan het eind van de 19de eeuw in het IJ is aangelegd:
het Stationseiland. Het is één van de grootste overstapstations
van Nederland en zal in de nabije toekomst uitgroeien naar
300.000 reizigers per dag. Om aan deze toenemende capaciteits-
vraag te kunnen blijven voldoen, is uitbreiding noodzakelijk.
VOF De Ruijterkade, een samenwerkingsverband tussen
ARCADIS en Movares, ontwerpt de herinrichting in opdracht
van de gemeente Amsterdam.
Aanpak Eén van de maatregelen om de overstap effectiever te
maken, is het gedeeltelijk herinrichten van het Stationseiland.
Daarvoor verhuizen de bushaltes van de stadszijde van het
stationsgebouw naar de IJ-zijde Stationseiland (IJSEI) en komt
onder de Prins Hendrikkade een nieuwe autotunnel.
Facts Ontwerp: 2001
Oplevering: 2013
Technisch ontwerp, constructies, bouwbegeleiding:
VOF De Ruyterkade
Architectonisch ontwerp: Benthem Crouwel Architecten
Resultaat Langs het IJ en onder de hal van het busstation is een ongeveer 300 meter lange wegtunnel
aangelegd die de automobilist een vlotte doorstroming zal bieden. Het autoverkeer gaat in twee
tunnelbuizen met elk twee rijstroken ondergronds, waarmee de kruising met het langzaam verkeer
wordt opgeheven. Feitelijk wordt het verkeer van de Prins Hendrikkade, aan de stadskant van het
Amsterdam Centraal Station, verlegd naar deze nieuwe wegtunnel aan de IJ-zijde.

Overkapping A2
Utrecht-Leidsche Rijn
Uitdaging Gemeente Utrecht en Rijkwaterstaat wilden de
barrièrewerking van de A2 tussen de oude stad en Leidsche Rijn
opheffen. Ook moest er een oplossing komen voor de geluids-
overlast en luchtvervuiling in het nieuwe stadsdeel. De oplossing
is gezocht in een overkapping van de A2 ter hoogte van Leidsche
Rijn over een lengte van 1,6 kilometer. De overkapping moet
ruimte bieden aan recreatieve doeleinden en bebouwing.
Aanpak Het project is in de vorm van een Design & Construct-
contract op de markt gezet. Samen met de opdrachtgever,
aannemerscombinatie DODO, heeft ARCADIS een optimaal
ontwerp voor de landtunnel met dienstengebouwen gemaakt.
De overkapping heeft vier tunnelbuizen met een totale breedte
van circa 80 meter.Tussen twee buizen in één richting bevindt
zich een middentunnelkanaal dat kan dienen als vluchtweg en
als een technische dienstgang.
Zeer innovatief is de toepassing van een betonmengsel met
polypropyleenvezels. Deze oplossing maakt het mogelijk te
voldoen aan de brandwerendheidseisen van Rijkswaterstaat
zonder dat aparte brandwerende beplating nodig is. Dit door
ARCADIS gemaakte ontwerp is na succesvol verlopen brand-
proeven bijTNO vrijgegeven voor gebruik.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2011
Architect: Quist Wintermans Architekten
Resultaat De integrale benaderingswijze en de brede kennis en ervaring van ARCADIS op het
gebied van tunnels hebben een uiterst efficiënt ontwerp opgeleverd. Wanneer dit ontwerp is
gerealiseerd, ontstaat een volledig nieuw gebied dat de oude stad verbindt met de nieuwbouwwijk
Leidsche Rijn over de A2.

Tunnel Pannerdensch Kanaal
Uitdaging De Betuweroute kruist vlakbij Arnhem het
Pannerdensch Kanaal. Om deze kruising te maken zijn
verschillende bouwmethoden onderzocht zoals een brug, een
zinktunnel en een boortunnel. Omdat de Betuweroute de
verbinding vormt tussen de Rotterdamse havens en Duitsland
moest met het oog op de toekomst de tunnel geschikt zijn voor
double-stack containervervoer.ARCADIS ontving van de
Projectorganisatie Betuweroute de opdracht voor het ontwerp
van de tunnel.
Aanpak Na een uitgebreide afweging is de keuze gevallen op de
realisatie van een geboorde tunnel met twee tunnelbuizen.
Het ontwerp van de tunnel werd in sterke mate bepaald door de
invloed van de rivier, de slechte grondslag en de belasting van
de bestaande bebouwing. Dit maakte het noodzakelijk om de
toegepaste betonnen segmenten verder te ontwikkelen om de
tunnel te verstevigen. Om een eventuele overstroming van de
tunnel en de achterliggende polders te voorkomen, zijn deuren
aangebracht die kunnen worden gesloten. Deze zogenaamde
coupurekeringen bevinden zich in de twee bedieningsgebouwen,
waarin ook de tunneltechnische installaties zijn ondergebracht.
Facts Ontwerp: 1995
Oplevering: 2003
Resultaat De tunnel onder het Pannerdensch Kanaal is één van de belangrijkste schakels in de
Betuweroute. De tunnel heeft een lengte van 2,5 kilometer, waarvan 1615 meter als geboorde
tunnel is uitgevoerd. Elke tunnelbuis heeft een binnendiameter van 8,65 meter en is voorzien
van een tweetal dwarsverbindingen. Bijzonder is dat deze tunnel onder het natuurgebied
Rij-Strange doorloopt, waardoor veel natuurschoon bewaard is gebleven.

Sijtwendetunnel Leidschendam-Voorburg
Uitdaging Op de grens tussenVoorburg en Leidschendam is de
Noordelijke Randweg van Den Haag aangelegd. Deze verbindt
Scheveningen en Den Haag via Rijksweg 14 met de snelweg-
verbinding tussen Amsterdam en Den Haag. De toenmalige
gemeenteVoorburg had bezwaren tegen het oorspronkelijke
plan voor de N14, waarover al sinds de jaren‘30 werd gesproken
en kwam met een plan dat is ontwikkeld in een publiek/private
samenwerking.ARCADIS ontving van bouwbedrijf Van Hattum
en Blankevoort de opdracht de tunnel te ontwerpen.
Aanpak De insteek was om in plaats van een weg als barrière
een verbinding te maken tussen de twee woongebieden aan
weerszijden van de weg. Door de weg in een tunnel te leggen
of te overkappen kwam er grond beschikbaar die ontwikkeld
kon worden als woonwijk. De opbrengst van de vastgoed-
ontwikkeling werd gebruikt om een deel van de meerkosten
van de tunnel te financieren. Zo werd het project financieel
haalbaar enVoorburg een mooie woonwijk rijker.
Facts Ontwerp: 1995
Oplevering: 2002
Architect: Jaap van der Steeg (tramhalte)
Resultaat Met de aanleg van de Sijtwendetunnel heeft Voorburg in plaats van een drukke
snelweg door de gemeente een mooie woonwijk gekregen. De Sijtwendetunnel bestaat uit drie
achter elkaar gelegen autotunnels met elk twee tunnelbuizen. De meest oostelijke tunnel is met
1200 meter de langste tunnel. Parallel aan de oostelijke tunnel is ook een tramtunnel gerealiseerd,
inclusief ondergrondse halte in de woonwijk Sijtwende. Deze tunnel wordt gebruikt door
HTM-tramlijn 19, die Leidschendam met Delft verbindt en daarbij ook Leidschenveen en
Ypenburg aandoet. Deze tramtunnel is in 2010 in gebruik genomen.

70 71
Viaducten en onderdoorgangen
Lange rijen voor dichte spoorbomen, opstoppingen in het
verkeer, fietsers die nog net even over willen steken.
Door het toenemende spoor- en wegverkeer neemt het
aantal onveilige situaties op kruisingen toe. Viaducten en
onderdoorgangen zijn veilige alternatieven. Auto’s, treinen,
metro’s, trams, fietsers en voetgangers kunnen hierdoor –
gescheiden van elkaar – veilig gebruik maken van het spoor
of de openbare weg.
‘Zien en gezien worden’ bepalen de gevoelens van sociale
en fysieke veiligheid bij viaducten en onderdoorgangen.
Daarom is de manier waarop de in- en uitgang, de oriëntatie
en (dag)lichttoetreding zijn georganiseerd al in de ontwerp-
fase van wezenlijk belang, net als kleuren materiaalgebruik.
De ontwerpers van ARCADIS zorgen voor een veilige en
prettige omgeving.

Kunstwerken Betuweroute
Uitdaging De Betuweroute is de railverbinding die de haven
van Rotterdam met het Europese achterland verbindt.
De aanleg versterkt de positie van Nederland als distributie-
en transportland. De verbinding behoort samen met de HSL
Zuid tot de grootste nationale infrastructuurprojecten.
Daarom werd tussen de Rotterdamse haven en het Europese
achterland een 160 kilometer lange, tweesporige lijn voor
uitsluitend goederenvervoer aangelegd. In het trajectValburg
tot Zevenaar bevond zich een groot aantal obstakels. Er moest
een lange tunnel en 25 viaducten worden aangelegd.
Aanpak ARCADIS ontwierp de baan, kruisende wegen, benodigde
kunstwerken en de boortunnel onder het Pannerdensch kanaal.
Daarbij verplaatste ARCADIS de biotoop van verschillende dieren
in de uiterwaarden van het Pannerdensch kanaal.
ARCADIS verzorgde ook de voorbereiding van vergunningen,
milieukundige advisering en het verleggen van alle kabels en
leidingen, inclusief het maken van de bijbehorende bestekken.
Daarbij stelden wij ook de risicoanalyses en veiligheids- en
gezondheidsplannen op.
Facts Ontwerp: 1995
Opleving: 2005
Resultaat Het tracé vormt de ruggengraat van het Nederlandse goederenstransport per spoor
en is één van de hoofdassen van het Europese netwerk. Vormgeving speelde een grote rol.
ARCADIS heeft voor twaalf kunstwerken voor de kruisende infrastructuur het architectonisch
ontwerp verzorgd. Kenmerkend voor de kunstwerken is de slanke vormgeving en eenvoud die
harmonieert met het omringende rivierenlandschap.

Onderdoorgang Koggelaan Zwolle
Uitdaging Bij de Koggelaan vlakbij het emplacement Zwolle
kruisten dagelijks vele fietsers – vooral scholieren – en
voetgangers het spoor. De overweg bij het drukbereden spoor
tussen Zwolle en Amersfoort was echter vaak en lang gesloten.
Hierdoor ontstonden gevaarlijke situaties. De Gemeente Zwolle
en ProRail wilden deze overweg vervangen door een sociaal
veilige onderdoorgang. De bouw van onderdoorgang kende
een aantal uitdagingen, waaronder de kruising met vier sporen
en een parallelweg. Bovendien moesten de treinen tijdens de
bouw blijven rijden. Het grondwater maakt het geheel extra
complex; aan de linkerkant van de onderdoorgang bevond zich
vervuild grondwater met benzeen en aan de rechterkant is de
drinkwatervoorziening voor de stad.
Aanpak ARCADIS ontving de opdracht voor het volledige
project en bedacht een intelligente fasering, zodat het
treinverkeer ongehinderd door kon gaan en de overweg in
gebruik kon blijven, ondanks het feit dat de onderdoorgang
op de locatie van de overweg was gepositioneerd. Om het
drinkwater van Zwolle niet in gevaar te brengen is optimaal
gebruik gemaakt van een (bestaand) luchtbelscherm dat het
vervuilde grondwater afschermde van het drinkwater.
Facts Ontwerp: 2001
Oplevering: 2004
Resultaat Het resultaat van de integrale aanpak is een veilige situatie voor fietsers en voetgangers.
Fietsers van het nabijgelegen scholencomplex kunnen nu veilig en ongehinderd het spoor kruisen.
ARCADIS verzorgde ook het architectonisch ontwerp. In het ontwerp is veel aandacht besteed aan
doorzicht. Door de scheidingswanden schuin uit te voeren is het mogelijk om in één keer door de
gehele onderdoorgang te kijken.

Stationspassage Hilversum
Uitdaging Het emplacement met zeven sporen bij Station
Hilversum vormde een steeds grotere barrière tussen het
oostelijke en het westelijke deel van de stad. De‘grote spoor-
bomen’van de overweg naast het station waren gemiddeld
48 minuten per uur gesloten, wat een ergernis was voor de
weggebruikers. Bovendien was deze onoverzichtelijke oversteek-
plaats gevaarlijk voor overstekende fietsers en voetgangers.
ProRail besloot daarom, samen met zijn projectpartners de
gemeente Hilversum en NS Poort, het station grondig aan te
pakken. De gelijkvloerse kruising werd vervangen door een
onderdoorgang voor langzaam verkeer onder het op staal
gefundeerde stationsgebouw.
Aanpak Samen met ProRail vatten de ingenieurs van ARCADIS
het verbeteren van het station en de omgeving op als een integrale
opgave. Bijzonder aan het ontwerp is de samenwerking tussen
de architect de constructeur en installatietechnici wat betreft de
doorbraak onder het stationsgebouw en het creëren van een veilige
en overzichtelijke transferruimte. De realisatie verliep binnen een
zeer krappe planning en de uitvoering was complex.
De bouwfasering en het garanderen van de transfer tijdens de
realisatie waren belangrijke uitgangspunten voor het ontwerpteam.
Facts Ontwerp: 2005
Oplevering: 2009
Architect: Beate Vlaanderen, opwaardering station, tunnel, perrons,
pleinen.
Resultaat Met de komst van de passage is Station Hilversum weer een belangrijk intercity-
knooppunt geworden. De tunnel verbindt bovendien de stadsdelen aan weerszijden van het
spoor. De vele ‘zichtlijnen’ en de integratie van de fietsstalling in de passage verhogen het gevoel
van veiligheid. Ook is de toegang tot de perrons verbeterd doordat ze ook bereikbaar zijn via de
nieuwe fiets- en voetgangerstunnel.

Onderdoorgang Station
Alphen aan den Rijn
Uitdaging De stationsomgeving in Alphen aan den Rijn is het
visitekaartje van de stad, maar een betere eenheid en een
helder overzicht waren noodzakelijk. De gelijkvloerse overweg
over het spoor was een gevaarlijk knelpunt voor fietsers en
voetgangers. Bovendien vormt de spoorlijn een barrière tussen
Oost- en West-Alphen. In het kader van het nieuwe steden-
bouwkundig plan om het stationsgebied te verbeteren is
ARCADIS gevraagd een integraal ontwerp te maken voor het
station en de voorpleinen.
Aanpak De gemeente Alphen aan den Rijn en ProRail kozen
er voor het oude stationsgebouw (1879) te vervangen en de
wachtruimtes op de perrons te realiseren. Ook wilde de
gemeente een nieuwe doorgang onder het spoor om een
veiligere verkeerssituatie te creëren. De ontwikkelingen rond
het station vroegen om een hoogwaardige uitstraling van de
pleinen en de tunnel. Om de reiziger uit te nodigen de tunnel
te gebruiken ging de architect in zijn ontwerp uit van goede
oriëntatiepunten, duidelijke zichtlijnen en transparantie.
Facts Ontwerp: 2007
Oplevering:2010
Resultaat Bij het nieuwe station staat veiligheid
centraal. Alle reizigerstromen concentreren zich
zoveel mogelijk via één centrale in- en uitgang.
De verlaagde pleinen aan weerzijden van de
tunnel geven de passant ruim zicht in de tunnel.
De vides in de perrons bij de trappen scheppen
een ruime lichtinval in de tunnel. Hierdoor is
zichtcontact mogelijk tussen de passanten in de
tunnel en de reizigers op de perrons.
‘Zien en gezien worden’ vormt de basis voor de
sociale veiligheid en oriëntatie van de gebruiker.

Halte Pijnacker Verdiept
Uitdaging Met de komst van RandstadRail moest de overweg
Oostlaan in het centrum van Pijnacker vervangen worden door
een onderdoorgang. Hierbij is de spoorbaan in een tunnelbak
onder de weg door gelegd. De gemeente Pijnacker-Nootdorp
heeft ARCADIS als ontwerper van deze betonbak ook gevraagd
de (verdiepte) nieuwe halte Pijnacker Centrum vorm te geven.
Aanpak Het project bestond uit het maken van een op palen
gefundeerde betonnen U-vormige bak, met twee ingelijmde
sporen geschikt voor RandstadRail-voertuigen. Op het diepste
punt ligt het brede betondek van de Oostlaan, met aan de
zuidzijde van deze wegkruising de beide perrons van de nieuwe
halte. Deze zijn ruimer opgezet dan voor een halte strikt
noodzakelijk was. Het project werd uitgevoerd in binnenstedelijk
gebied.Veel aandacht voor een goede communicatie met de
omgeving was noodzakelijk en dat heeft er voor gezorgd dat de
werkzaamheden in goede harmonie met de omgeving hebben
plaatsgevonden.
Facts Ontwerp: 2004
Oplevering: 2007
Resultaat Het nieuwe station lijkt op een soort amfitheater: de hoge betonwanden zijn (visueel)
vervangen door groene taluds, waarin een groot aantal trappen naar het maaiveld is opgenomen.
De nieuwe onderdoorgang met de verdiepte halte biedt reizigers een prettige reisomgeving.

Onderdoorgang Berkel en Rodenrijs
Uitdaging Binnen de gemeente Lansingerland zijn twee
Vinexlocaties rondom het spoor van de Erasmuslijn aangelegd.
De gemeente stond voor de uitdaging om de barrièrewerking
van deze lijn zo veel mogelijk te beperken en een snelle
verbinding met het centrum van de gemeente te realiseren.
Bovendien moest de wijk worden voorzien van een nieuwe
halte van de Erasmuslijn. De uitdaging was om de beide
Vinexwijken, doorkruist door de Erasmuslijn, zo integraal
mogelijk aan elkaar te koppelen.
Aanpak De oplossing was om op drie plaatsen het verkeer onder
het spoor door te laten gaan. Bij twee kruisingen is ook een
combinatie gemaakt met watergangen.ARCADIS heeft voor de
gemeente een voorstudie verzorgd waarin de drie onderdoor-
gangen in de Zilvergracht, Stationssingel en Rand Bolwerk zijn
uitgewerkt.Vervolgens was ARCADIS verantwoordelijk voor het
gehele traject van architectonisch ontwerp tot en met uitvoerings-
begeleiding. Door deze onderdoorgangen met veel doorzicht te
ontwerpen, is ook in hoge mate voldaan aan de sociale veiligheid.
Facts Ontwerp: 2004
Oplevering: 2008
Resultaat Het resultaat is dat de inwoners van beide Vinexwijken zich ongehinderd en veilig binnen
de beide wijken en naar het centrum kunnen verplaatsen. Bij de onderdoorgang in de Stationssingel
is ook een halte gerealiseerd. Bovendien viel de ontwikkeling van de Vinexwijken gedeeltelijk parallel
met de bouw van de kunstwerken. De afstemming van deze verschillende plannen was van groot
belang. Voor beide werken trad de gemeente zelf op als coördinator op en verzorgde ook de
raakvlakken. ARCADIS heeft de gemeente hierin bijgestaan.

84 85
Lifecyclemanagement
De samenleving stelt steeds hogere eisen aan de
beschikbaarheid van infrastructuur. Om ervoor te zorgen
dat deze infrastructuur blijft voldoen aan de nieuwe eisen,
moet deze op een adequate wijze worden ontworpen,
gebouwd, beheerd en onderhouden.
Het ontwerp en de uitvoering zijn in hoge mate
verantwoordelijk voor het benodigde onderhoud in de
beheersfase. ARCADIS houdt in haar ontwerpen dan ook
altijd rekening met het gehele bouwproces van initiatief tot
sloop, Lifecyclemanagement.
Door de toenemende onderhoudsbehoefte stijgt echter
ook het gewenste onderhoudsbudget. ARCADIS adviseert
haar klanten bij het maken van de afweging of de kosten
voor het onderhoud nog opwegen tegen het verlengen van
de technische levensduur. Anderzijds kunnen door het tijdig
uitvoeren van onderhoud de totale instandhoudingskosten
worden geminimaliseerd gedurende de economische
levensduur van het object. ARCADIS voert de regie in dit
proces en staat u graag bij in de wijze waarop het proces
wordt ingevuld, geïmplementeerd en tot uitvoering wordt
gebracht.

Renovatie Velserspoortunnel
Uitdaging De uit 1957 stammendeVelserspoortunnel voldeed
op een groot aantal punten niet meer aan de huidige veiligheids-
regelgeving. Na inspectie kwam de tunnel als één van de
onveiligste van Nederland uit de bus. Zo ontbrak het aan
gedegen verlichting van de evacuatiepaden, dateerde de
noodliften nog uit het jaar van de oplevering en beschikte het
brandblussysteem over slechts één standpijp.
Aanpak ARCADIS ontving samen met de BAM opdracht om in
een maand tijd de volledige renovatie te realiseren.
De spoorstaven en dwarsliggers zijn vernieuwd, het grindbed
vervangen en bijna alle technische systemen zijn van de laatste
generatie. De oude spoorstaven hebben een tweede leven
gekregen en dienen nu als geleiding in geval van ontsporing.
De zichtbaarste aanpassing is de plaatsing van verhoogde
looppaden aan weerzijde van de sporen. In geval van een
calamiteit hoeven reizigers niet meer te springen, maar kunnen
zij gewoon uitstappen. Ook duidelijk zichtbaar zijn de 61 camera’s
langs de wanden.
Resultaat De 2100 meter lange spoorverbinding onder het Noordzeekanaal beschikt nu over
nieuwe rails en een up-to-date veiligheidssysteem. Alle informatie komt uiteindelijk terecht bij
twee controlepanelen in de dienstgebouwen. In geval van een calamiteit beschikt de brandweer
hier direct over alle essentiële informatie. De Velserspoortunnel is hiermee klaar voor de toekomst.

Renovatie spoorbrug bij Ravenstein
Uitdaging De brug over de Maas bij Ravenstein ligt in de
spoorlijn Nijmegen-Den Bosch. Dit grotendeels dubbelsporige
traject kruist de Maas door middel van een enkelsporige brug.
Deze werd in 1875 met Engels kapitaal gebouwd. In 1937 werd
de overbrugging vervangen door een nieuwe: vier verstijfde
staafbogen en een vollewandliggerbrug over twee openingen.
In 1940 en 1943 werd de overbrugging door oorlogshandelingen
vernield. In 1948 volgde het definitieve herstel. Medio 2009
was voor de op de brug aanwezige spoorstaven en houten
brugdwarsliggers (bovenbouwconstructie) het einde van de
levensduur bereikt. ARCADIS ontving van ProRail opdracht
om te onderzoeken welke mogelijkheden er waren ter
vervanging van de bovenbouwconstructie.
Aanpak ARCADIS onderzocht welke mogelijkheden er waren.
Als de twee bruikbaarste varianten kwamen naar voren:
1 Het vervangen door dezelfde bovenbouwconstructie, maar
met eiken in plaats van azobé brugdwarsliggers
2 Het vervangen door een ingegoten spoorconstructie,
het stillebrugprincipe.
Resultaat ProRail koos voor de tweede variant. Deze is weliswaar in aanleg duurder, maar
de samenwerking van de ingegoten spoorconstructie met de bestaande langsliggers van de
overbrugging zorgt dat de levensduur van de totale stalen brug toeneemt van 24 jaar (bij variant 1)
naar 80 jaar. Rekening houdend met de totale levensduur van de brug is variant 2 hierdoor
economisch veel voordeliger dan variant 1. Met dit project heeft de vooroorlogse brug bij
Ravenstein weer een nieuw leven gekregen.

Renovatie brug over Nederrijn
Uitdaging‘Als ik met de auto naar mijn werk ga, sta ik altijd op
dezelfde plek in de file.’Het is een herkenbaar dagelijks probleem
voor duizenden weggebruikers. Door Rijkswaterstaat is daarom
het zogenoemde‘fileplan ZSM’-programma opgezet om de
grootste knelpunten op te lossen. ZSM staat voor: Zichtbaar, Slim,
Meetbaar.
De versterking van de Nederrijnbrug is onderdeel van het ZSM
II-project.Tussen de knooppuntenValburg en Grijssoord wordt
het aantal banen op de brug vergroot van 2x2 naar 2x3 rijstroken.
Om de nieuwe belasting te kunnen dragen heeft ARCADIS dit
kunstwerk getoetst op de constructieve veiligheid. Uit de
herberekening bleek dat de dwarskrachtcapaciteit in het rijdek
ter plaatse van de steunpunten niet toereikend was.
Aanpak Om de Nederrijnbrug wel voldoende constructieve
veiligheid te geven voor de toekomst, ontving ARCADIS
opdracht een referentieontwerp te maken. Probleem bij het
beoordelen van de bestaande constructie was dat een brand in
de bouwkeet ten tijde van de oplevering van de toenmalige
brug de originele revisietekeningen had vernietigd.
De versterkingsmaatregelen voor de brug zijn als verplichting
in het D&C-contract voor de aannemer opgenomen.
In de realisatiefase van de versterking aan de brug is ARCADIS
betrokken als toetser.
Resultaat De versterking richt zich op het aanbrengen van een uitwendige voorspanning in de
kokers van de brug. Met deze versteviging kan de brug een extra rijstrook en zwaardere belasting
dragen. De brug kan weer 100 jaar mee.

Renovatie Vlaketunnel
Uitdaging DeVlaketunnel ligt op het traject van de A58 van
Bergen op Zoom naarVlissingen, op het punt waar deze
snelweg het Kanaal door Zuid-Beveland kruist. De installaties
in de tunnel waren verouderd en voldeden niet meer aan de
nieuwe tunnelwetgeving, zodat de tunnel toe was aan een
grondige renovatie. Eén van de eisen voor de renovatie was dat
de tunnel altijd open moest blijven. Bovendien is de tunnel een
belangrijke doorgang voor vakantiegangers, dus mochten er
geen werkzaamheden in de zomer plaatsvinden.
Aanpak ARCADIS ontving van Rijkswaterstaat opdracht voor
het schrijven van het technische gedeelte van het contract
voor de renovatie, zodat de tunnel weer voldoet aan Europese
regelgeving. De verlichting, noodstroomvoorziening, bedienings-
centrale, wegsignalering, ongevaldetectie, het camerasysteem
en de brandblusinstallatie zijn vervangen. Bijzonder is dat de
verlichting is vervangen door LED.
Resultaat Deze LED-verlichting is het paradepaardje van de tunnel. De Vlaketunnel is namelijk
de eerste tunnel ter wereld die volledig is voorzien van LED-verlichting. Met de toepassing van
LED-verlichting wordt tot wel vijftig procent energie bespaard.

94 95
Wat kunt u van ARCADIS verwachten?
De uitvoering van multidisciplinaire uitvoeringsprojecten
vergt bijzondere aandacht en deskundigheid.
De dienstverlening van ARCADIS op dit vlak omvat zowel
advies als dienstverlening en wordt ingeroepen in alle fasen
en voor alle (traditionele én innovatieve) contractvormen.
Integraal
Tijdens de ontwerpfase wordt ARCADIS integraal betrokken bij alle fasen van het
opstellen van het bestek of uitvoeringscontract. In de contractfase brengen onze
deskundigen advies uit bij het opstellen en tot uitvoering brengen van de optimale
contractvorm: innovatief in al zijn varianten of traditioneel.
Door directievoering, inspectie en toezicht (UAV) of toetsing en audits op basis van
risicoanalyse (UAV-Gc) zien de experts van ARCADIS er tijdens de uitvoering op toe
dat de bouwer zijn verplichtingen nakomt en dat het project en de realisatie hiervan
voldoet aan de in het contract gestelde eisen en aan de vigerende wet- en regelgeving.
Veiligheid, gezondheid en milieu
ARCADIS heeft veiligheid hoog in het vaandel staan en focust op een systematische
aanpak van veiligheidsrisico’s. ARCADIS heeft instrumenten ter ondersteuning van
de totstandkoming van hetV&G-plan in de ontwerpfase en tijdens de uitvoering met
behulp van bouwplaatsinspecties. Onze medewerkers zijn gecertificeerd en beschikken
over de benodigde kennis en opleiding, zoalsVOLVCA en veiligheid langs het spoor.
Wij zorgen dat veiligheid, gezondheid en milieu in alle onderdelen van de
projectorganisatie en het project zijn gewaarborgd.
Informatie en communicatie
Het uitvoeringsmanagement zorgt tijdens de uitvoering voor een goede administratieve
organisatie met een goede toegankelijkheid en overdraagbaarheid van informatie.
Wij rapporteren u tijdens de realisatie door middel van voortgangsrapportages,
volgens vooraf afgesproken formats op technisch en financieel gebied. Ook kan het
uitvoeringsmanagement bij externe communicatie een belangrijke rol vervullen.
Uit onze ervaring blijkt dat een goede communicatie met betrokkenen en omwonenden
een grote toegevoegde waarde heeft. Het is cruciaal voor het welslagen van een project.

10 1867 kunstwerken lowres

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (17)

Ähnlich wie 10 1867 kunstwerken lowres

Ähnlich wie 10 1867 kunstwerken lowres (20)

10 1867 kunstwerken lowres