Presentatie over ethische dilemma's

1. ETHISCHE
DILEMMA’S

2. Wat is een ethisch dilemma?
Welke gebeurtenissen uit de
actualiteit zijn voorbeelden
voor ethische dilemma’s?

3. De verleiding niet kunnen
weerstaan
MarkVerheijen
Erik Staal
Diederik Stapel

4. Klokkenluiders: ethisch
handelen vraagt om moed
Ad Bos
Edward Snowden

5. Wat is een ethisch dilemma?
Een ethisch dilemma is een
situatie waarbij iemand
verschillende keuzen tot
handelen heeft die
betrekking hebben op
moraliteit. Deze beslissing
kan uitmonden in
onwenselijke situaties. Een
ethisch dilemma bevat altijd
verschillende waarden.

6. Wat is een ethisch dilemma?
Het is een situatie met een of/of-karakter
( ingrijpen of niet ingrijpen);
aan beide mogelijkheden zitten negatieve
consequenties, beide mogelijkheden lijken
niet goed;
Het geheel heeft een dwingend karakter;
je moet een keuze maken, of het een,
of het ander; niets doen is ook een keuze.
Je kunt de werking van een dilemma ook
vergelijken met de metafoor van een fuik:
je wordt als het ware in een net gezogen,
waar de weg erin groter lijkt dan de weg
eruit.
Waarden en normen:
Een dilemma biedt de mogelijkheid om stil
te staan, pas op de plaats te maken en je af
te vragen: doen we wel de juiste dingen en
doen we de juiste dingen op de goede
wijze?
Vaak zijn botsende normen en waarden in
het geding.

7. Voorbeeld voor
een ethisch dilemma?
Eer van je werk hebben
In een team doet nooit iedereen
precies evenveel. Soms is de
verdeling wel heel erg uit balans.
Als jij veel meer hebt gedaan dan
een collega, mag je dat dan laten
weten? Of is de teamspirit
belangrijker?
Piet werkt samen met Karel aan de
ontwikkeling van een software-
programma.
Karel heeft het even moeiljk (privé)
een heeft daarom minder inbreng.
Piet moet extra hard werken
De presentatie is een groot succes.
Het MT vraagt naar de taak- en
lastenverdeling.
Karel zwijgt. Hoe zou Piet reageren?

8. Het analyse-schema
1 Wat is het morele probleem?
2Wie zijn de betrokken
stakeholders en wat zijn hun
belangen?
3Welke verschillende handelings-
mogelijkheden zijn er?
4Welke belangen worden positief of
negatief geraakt bij elk van de
alternatieven?
5Welke normen of waarden zijn in
het geding?
6 Belangenafweging en conclusie

9. Het analyse-schema
1 Wat is het morele probleem?
2Wie zijn de betrokken
stakeholders en wat zijn hun
belangen?
3Welke verschillende handelings-
mogelijkheden zijn er?
4Welke belangen worden positief of
negatief geraakt bij elk van de
alternatieven?
5Welke normen of waarden zijn in
het geding?
6 Belangenafweging en conclusie
Een medewerker is aangenomen als
pensioendeskundige met de afspraak dat hij
binnen een jaar zijn diploma pensioenen haalt
en dan een salaris verhoging krijgt. De
medewerker functioneert zeer goed. Heeft
alleen zijn diploma aan het einde van het jaar
nog niet gehaald. De medewerker vraagt of hij
al wel een salarisverhoging kan krijgen omdat
hij verwacht het begin van het nieuwe jaar te
kunnen behalen en de salarisverhogingen
maar 1x per jaar worden toegekend. De
medewerker krijgt de salarisverhoging. De
leidinggevende vraagt in het nieuwe jaar of
het diploma behaald is. De medewerker geeft
aan dat het is gelukt. Meerdere malen wordt
gevraagd of een kopie van het diploma wordt
ingeleverd. De medewerker zegt het steeds te
vergeten. Uiteindelijk geeft de leidinggevende
aan dat hij het thuis moet gaan halen. De
medewerker komt over de brug en zegt dat hij
het niet heeft gehaald (geen diploma heeft).
Maar het niet durfde te zeggen.
Dilemma: Ga je de medewerker ontslaan of
krijgt hij nog een kans

10. Belangenafweging en conclusie
Welke belangen wegen het zwaarst
en waarom?
Welke conclusie trek ik hieruit wat
betreft de beslissing inzake het
dilemma?
Hoe kan de beslissing vanuit de drie
ethische perspectieven (intenties,
normen, gevolgen) verdedigd
worden?
Hoe kan ik de beslissing verdedigd
worden vanuit het principe van
wederkerigheid?
Hoe kan de beslissing verdedigd
worden vanuit het principe van
universaliteit?

11. Casus
Sollicitatiegesprek

12. Beoordeling
Casus: een ethisch dilemma behandelen
Maak bij de in de les gepresenteerde casus
een persoonlijke keuze en onderbouw deze
keuze met je eigen waarden.
(Omvang max. 2 A4)
Deze opdracht is voldoende uitgewerkt als
er een heldere keuze gemaakt die tevens
vanuit de eigen waarden is onderbouwd
(dit ook in overeenstemming met de
waardehiërarchie uit opdracht 3.

13. Vragen?

14. Portfolio met alle
7 opdrachten inleveren
uiterlijk
vrijdag 3 april 24.00
(inleverbieb op sharepoint)
Niet op tijd of niet volledig
ingeleverd = NA
Gebruik de beoordelings-
matrix voor een laatste check.
Als één opdracht met een
‘onvoldoende’ beoordeeld word
of twee opdrachten met
‘twijfelachtig’ word het geheel
‘onvoldoende’.

15. Vooraankondiging:
De volgende 3 hoorcolleges
zijn gastcolleges.
1o maart
Leiderschap en project-
management
- Paul Engel (VanVieren
Adviesgroep)
17 maart
Gedeeld leiderschap
- Bert Bloem (MeursHRM)
24 maart
Trends in leiderschap
- Henk ten Hoorn (HayGroup)