1. Հայժողովուրդըդարերիընթացքումստեղծել է բազմաթիվդյուցազներգություններ,որոնցմեջամենաբնորոշը և առավելնշանակալիցը <<Սասնածռեր>> էպոսն է:<<Ծուռ>> բառըհայերենումունիմիքանինշանակություն`դիվահար, խենթավուն, խելահեղքաջ, իմաստայինայստարբերակներիցյուրաքանչյուրըէպոսիհերոսներիհամարբնորոշ է նրանցկյանքիայսկամայնպարագայում: Էպոսնանվանումեննաև <<Ջոջանցտուն>>, այսինքն`<<Մեծերիտուն>>,<<Ավագներիտուն>>,<<Հսկաներիտուն>>: ՍԱՍՆԱ ԾՌԵՐ
2. Էպոսիհերոսները, ինչքանէլծագմամբ, գերբնականհատկություններովուարարքներովկապվածլինենբնության և նրաուժերիհետ,այնուժերի,որհնագույնմարդնանհամեմատավելիսուրէրզգում, քանայնմարդը, որնարդենվարժվելէրիրենենթարկելայդուժերիթեկուզմիմասը—խորապեսմարդկայինեն:Սրանքկենդանիմարդիկեն` օժտվածարիությամբուբարձրհատկություններով, սակայնիրենցմեջկրումեննաևմարդկայինթուլություններ: Էպոսիհերոսներըսխրանքներենկատարում, որովհետեվայդպես է պահանջումժողովրդիբարօրությունը,և,որովհետեվնրանքիրենցմեջայդկատարելուուժենզգում: ՀԵՐՈՍՆԵՐԸ
3. ԱՌԱՋԻՆ ԵՎԵՐԿՐՈՐԴ ՃՅՈւՂ Էպոսնսկսվում է այնպատմությամբ, թեինչպեսԲաղդադիխալիֆիուղարկածհարկահաններըՀայաստանգալով` միվառլուսավորվածաշտարակումհանկարծտեսնումենհայոցԳագիկթագավորիդստերը`Ծովինարին:Խելքահանլինելովնրահիասքանչուհմայիչկերպարանքից, նրանքթողնումենիրենցգործը, շտապումԲաղդադ և խալիֆինհայտնում, որանհրաժեշտ է, ինչգնովէլլինի, ձեռքբերելայդգեղեցկուհուն: Խալիֆըդեսպաններ է առաքումՀայաստան, որոնքնրաանունիցպահանջումենգեղեցկուհիԾովինարին և սպառնումենչտալուդեպքումպատերազմիդուրսգալ: Ոմանքկարծումէինորպետք է տալԾովինարինիսկոմանքհակառակը:ԻվերջոԾովինարըինքըորոշեց, որավելիլավ է իրենտանխալիֆինքանվտանգվենհազարավորմարդկանցկյանքեր:
4. Ծովինարը պայման է դնում, որ խալիֆը մի ամբողջ տարի չմոտենա իրեն:Խալիֆը համաձայնվում է և արքայադստեր համար հատուկ դղյակ է կառուցել տալիս:Մի օր Ծովինարը դուրս է գալիս ծովափ զբոսանքի և հանկարծ ծարավ է զգում:Երկնքին ուղղած նրա աղերսով ժայռի միջից վճիտ աղբյուր է բխում,և աղջիկն իր խմած ջրից հղիանում է:Այնուհետև Ծովինարին տանում են Բաղդադ:Պարզվում է, որ նա երեխա է ունենալու:Խալիֆը մահվան դատավճիռ է կայացնում:Արքայադուստրը խնդրում է մահապատիժը հետաձգել մինչև ծննդաբերության օրը, քանի որ այլապես իր հետ կմեռնի մի անմեղ էակ:Ժամանակ են տալիս:Ծովինարը երկու տղա է ծնում, մեկի անունը` Սանասար, մյուսինը` Բաղդասար:Կրկին հայտնվում են դահիճները:Բայց Ծովինարը դարձյալ ժամանակ է խնդրում երեխաներին կերակրելու և մեծացնելու համար:Պատիժը մի քանի անգամ հետաձգվում է:Այդ ժամանակամիջոցում խալիֆը մտերմանում է Ծովինարի հետ,և արքայադուստրը բարեհաջող կերպով խուսափում է մահապատժից:Տղաները ոչ թե օրով, այլ ժամով էին մեծանում:
5. Դեռ հինգ տարեկան չդարձած` ահ ու սարսափի մեջ են գցում Բաղդադի ավագանու երեխաներին, որոնց հետ նրանք խաղում են:Այս հողի վրա վիճաբանություն է տեղի ունենում վեզիրի և խալիֆի միջև:Վճռում են արտակարգ ուժի տեր տղաներին հեռացնել տանից, քանի որ խաղի մեջ նրանց ամեն մի հարվածից` մեկի վիզն է ծռվում, մյուսի ոտքն է ջարդվում:Տղաները գնում են իրենց պապի մոտ:Մեծանալով նրանք գնում են այն ծովի ափը, որտեղ ժայռից բխող աղբյուրը իրենց կյանքի էր կոչել:Ուզում են լողանալ:Բաղդասարը սիրտ չի անում նետվել ծովի ալիքների մեջ, իսկ Սանասարը համարձակորեն ծով է մտնում, և այստեղ հրաշք է կատարվում:Սանասարի առաջ ծովը հետ է քաշվում, տղան իջնում է նրա հատակը, ընկնում ստորերկրյա թագավորություն և այստեղ Մարութա Բարձրիկ Աստվածածինը նրան շնորհում է հռչակավոր Թուր-Կայծակին և Քուռկիկ Ջալալին:Վերջինս բացառիկ հատկություններ և արտակարգ ուժ ունի և կարող է մարդկային լեզվով խոսել:
6. Ձին սկզբում փորձության է ենթարկում Սանասարին և տեսնելով որ Սանասարը խելացի է համաձայնվում է նրա նժույգը լինել:Հետո եղբայրները իրենց համար դղյակ են կառուցում:Նաև քառասուն տուն են շինում ժողովրդի համար:Նրանք մի ծերունու ցույց են տալիս իրենց ամրոցը:Ծերունին ամրոցի անունը առաջարկում է դնել Սասուն:Եղբայրները համաձայնվում են:Սանասարն ամուսնանում է Դեղձունի հետ և նրանք երեք որդի են ունենում` Մհերը, Ձենով Օհանը և Վերգոն:Սանասարի մահվանից հետո Մհերն է դառնում իր Քուռկիկ Ջալալու և Թուր-Կայծակինի տերը:Մհերը մեծանում էր ոչ թե տարիներով այլ ժամերով:Մհերը լսելով, որ երկիրը սովի է մատնվում գնում և երկու կես է անում առյուծին:այնուհետև Մհերը կռվի է դուրս գալիս հարևան երկրի վրա իշխող ճերմակ Դևի դեմ,որը փակել էր աղբյուրի ճամփան,սպանում է Դևին և ամուսնանում նրա ամրոցում գերության մեջ տառապող չնաշխարհիկ արքայադստեր` Արմաղանի հետ:
7. Մհերը պատերազմում է Մըսրա Մելիքի հետ և հաղթում նրան:Երբ Մըսրա Մելիքը մահանում է Իսմիլ խանումը օգնություն է խնդրում Մհերից, որպես այրի:Մհերը չլսելով կնոջը գնում է:Իսմիլ խանումի ծառաները արբեցնում են նրան և տանում Իսմիլ խանումի պալատ:Մհերը իր կամքին հակառակ տղա է ունենում:Հետո Մհերը վերադառնում է կնոջ մոտ որը երդվել էր քառասուն տարի չապրել ամուսնական կյանքով, բայց Մհերին հաջողվում է կնոջ որոշումը փոխել:Նրանք որդի են ունենում և Դավիթի լույս աշխարհ գալուն պես մահանում են:
