by Artyom Vardanyan

1. ՄարտիրոսՍարյան

2. Կան մարդիկ, որոնք իրենց հիմնական զբաղմունքին առընթեր ունենում են հրապուրանք` հոբբի: Մարտիրոս Սարյանի համար այդպիսիք եղան Հայաստանի ճարտարապետական հուշարձանները, որոնց նա բարեկամ եղավ մինչև կյանքի վերջը: Դրանց ծանոթանալու առիթներ և հնարավորություն նա ունեցել է բազմիցս, տակավին դարասկզբին. 1900, 1901, 1903, 1914, 1915թթ. Հայաստան կատարած ուղևորությունների ընթացքում:

3. Մի քանի անգամ եղել է Անիում,հմայվել Բագրատունյաց մայրաքաղաքի հիասքանչ կոթողներով, ցավատանջ ապրումներ ունեցել դրանց բարձիթողի վիճակի պատճառով: Անիի ավերակներում առիթներ է ունեցել ծանոթանալու Նիկողայոս Մառի, նրա հնագիտական արշավախմբի անդամների,այդ թվում`Թորոս Թորոմանյանի հետ:

4. Նա ուղևորվել է նաև Հոռոմոսի, Սանահինի, Հաղպատի և Էջմիածնի վանական համալիրները, Ջուղա, Ագուլիս, այսպես կոչված, Զոկաստանի մի քանի գյուղեր:Ստացած ազնիվ լիցքավորումը դեռևս վաղ տարիներին ազգանվեր հայորդու սրտում պահանջ է առաջացնում քայլեր կատարել իմաստավորելու տեսածը, ըստ արժանվույն գնահատելու հարազատ ժողովրդի ճարտարապետական ժառանգությունը:

5. Առաջին ելույթն այդ ուղղությամբ եղավ ,,ՙՀուշեր գեղարվեստի մասին՚,, վերնագրով նրա հոդվածը՝տպագրված Նոր Նախիջևանում լույս տեսնող ՙՆոր կյանք՚ կիրակնօրյա շաբաթաթերթի 1906թ. 13-14-րդ համարներում:ՙ ,,Ճարտարապետության մեջ,— գրում է Վարպետը,— հայերը կարողացել են մտցնել ինքնուրույն շատ հասկացություններ: Այստեղ մենք հանդիպում ենք, հպարտությամբ եմ ասում, հայկական ոգու ստեղծագործության կամ ճարտարապետական լեզվով` հայկական ոճին: Հայ ժողովուրդն ինքն է շինել իր տաճարները իր նրբաճաշակ արհեստավորների և ճարտարապետների ձեռքով:

12. Պատրաստեց՝ ԱրտյոմՎարդանյանը Գեղարվեստիդպրոց-պարտեզ, 6-րդ դասարան Ղեկավար՝ ԼուսինեՄանուկյան www.mskh.am 2011