Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân huyện.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT
CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN HUYỆN
1.1. Những vấn đề cơ bản về Hội đồng nhân dân huyện
1.1.1. Khái niệm
Hội đồng nhân dân được thành lập từ cuối năm 1945 theo Sắc lệnh số 63
ngày 22 tháng 11 năm 1945 của Chủ tịch Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa (lúc đó là Hồ Chí Minh). Theo sắc lệnh này, Hội đồng nhân dân được
thành lập ở cấp xã và tỉnh bằng hình thức bầu trực tiếp của nhân dân. Nhiệm kỳ
của Hội đồng nhân dân khi đó chỉ 2 năm.
Ngày nay, nhiệm kỳ của HĐND là 5 năm. Hội đồng nhân dân là cơ quan
quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm
chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân
dân địa phương và cơ quan Nhà nước cấp trên. Đại biểu Hội đồng nhân dân là
người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân địa phương, chịu trách nhiệm
trước cử tri địa phương và trước Hội đồng nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ,
quyền hạn đại biểu của mình.
Đại biểu Hội đồng nhân dân bình đẳng trong thảo luận và quyết định các vấn đề
thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân. Các đại biểu HĐND được bầu
ở một hay nhiều đơn vị bầu cử hợp thành tổ đại biểu HĐND. Số lượng các tổ đại
biểu do thường trực HĐND quyết định. Thường trực Hội đồng nhân dân là cơ
quan thường trực của Hội đồng nhân dân, thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn
theo quy định của Luật này và các quy định, khác của pháp luật có liên quan; chịu
trách nhiệm và báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân. Thành viên của Thường
trực Hội đồng nhân dân không thể đồng thời là thành viên của Ủy ban nhân dân
cùng cấp. Ban của Hội đồng nhân dân là cơ quan của Hội đồng nhân
9

dân, có nhiệm vụ thẩm tra dự thảo nghị quyết, báo cáo, đề án trước khi trình Hội
đồng nhân dân, giám sát, kiến nghị về những vấn đề thuộc lĩnh vực Ban phụ trách;
chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân.
1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ
Chức năng của Hội đồng nhân dân là những phương diện, các mặt hoạt động
cơ bản của Hội đồng nhân dân, phản ảnh địa vị pháp lý của Hội đồng nhân dân,
được quyết định bởi vị trí, tính chất, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân.
Chức năng của Hội đồng nhân dân được pháp luật quy định là xuất phát từ
vị trí, vai trò của Hội đồng nhân dân với tính chất là cơ quan quyền lực Nhà nước
ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân,
chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. Hội
đồng nhân dân thực hiện những nhiệm vụ và sử dụng những quyền hạn theo phân
định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp và ủy quyền, đảm bảo sự lãnh đạo thống
nhất của Trung ương đồng thời phát huy quyền chủ động sáng tạo của địa phương.
Trên cơ sở vị trí, tính chất của Hội đồng nhân dân huyện được quy định
trong Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 và
các văn bản khác quy định Hội đồng nhân dân có các chức năng như sau:
Một là, chức năng Quyết định
Chức năng cơ bản nhất của Hội đồng nhân dân là căn cứ vào Hiến pháp,
Luật, văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên để ra các quyết định (dưới hình thức
ban hành nghị quyết) về những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng
nhân dân . Chẳng hạn như: các vấn đề của địa phương do Luật định, giám sát việc
tuân theo Hiến pháp và Pháp luật ở địa phương và việc thực hiện nghị
10

quyết của Hội đồng nhân dân . Nội dung phạm vi điều chỉnh nghị quyết của Hội
đồng nhân dân các cấp phụ thuộc vào nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân
dân từng cấp do Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và các văn bản
quy phạm pháp luật khác có liên quan quy định. Có thể kể một số Nghị quyết của
HĐND về các lĩnh vực như: Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp
Luật; xây dựng chính quyền, kinh tế, tài nguyên, môi trường, giáo dục đào tạo,
khoa học, công nghệ, văn hóa, thông tin, thể dục, thể thao, y tế, lao động, chính
sách xã hội, dân tộc, tôn giáo, quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã
hội… Dựa vào tính chất pháp lý, nghị quyết của HĐND gồm 2 loại: Nghị quyết
quy phạm và nghị quyết cá biệt.
Hai là, chức năng giám sát
Ngoài chức năng quyết định, HĐND còn thực hiện chức năng giám sát việc
tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, việc thực hiện nghị quyết của
HĐND mỗi cấp, giám sát hoạt động của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân
dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp, các Ban của HĐND cấp mình, giám sát
văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và văn bản của Hội đồng nhân
dân cấp dưới.
Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát của mình tại kỳ họp, giám sát
của thường trực HĐND, giám sát của các Ban của HĐND, giám sát của các Tổ
đại biểu HĐND và giám sát của đại biểu HĐND. Nội dung giám sát do HĐND
quyết định theo đề nghị của thường trực HĐND trên cơ sở các kiến nghị của Ban
của HĐND, Tổ đại biểu HĐND, đại biểu Hội đồng nhân dân , Ủy Ban mặt trận tổ
quốc Việt nam cùng cấp và ý kiến, kiến nghị của cử tri địa phương.
Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát thông qua các hoạt động sau
đây:

11

-Xem xét báo cáo công tác của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân
dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp.
-Xem xét báo cáo của UBND cùng cấp về tình hình thi hành Hiến pháp, văn
bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND
cùng cấp.
-Xem xét văn bản của UBND cùng cấp có dấu hiệu trái với Hiến pháp, các
văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của
HĐND cùng cấp.
-Xem xét trả lời chất vấn của Chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND, ủy viên
UBND, Chánh án Tòa án Nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng
cấp.
-Xem xét trả lời chất vấn của Chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND, ủy viên
UBND, Chánh án Tòa án Nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng
cấp
-Thành lập đoàn giám sát về một vấn đề nhất định khi xét thấy cần thiết và
xem xét kết quả giám sát của Đoàn giám sát.
-Kiểm tra tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ở các đơn vị
hành chính trên địa bàn.
-Bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do HĐND bầu.
Căn cứ vào kết quả giám sát, HĐND có các quyền sau đây:
-Yêu cầu UBND, Chủ tịch UBND cùng cấp ban hành văn bản để thi hành
Hiến pháp, pháp luật và Nghị quyết của HĐND.
-Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản của UBND, Chủ tịch UBND cùng
cấp trái với Hiến pháp, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp
trên và nghị quyết của HĐND.

12

-Ra Nghị quyết về trả lời chất vấn và trách nhiệm của người trả lời chất vấn
và trách nhiệm của người trả lời chất vấn khi xét thấy cần thiết.
-Miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch HĐND, phó Chủ tịch HĐND, Trưởng
ban, Phó trưởng bản của HĐND, Chủ tịch UBND, Phó chủ tịch UBND và ủy viên
UBND.
Thường trực HĐND thực hiện chức năng giám sát việc tuân theo Hiến pháp
và pháp luật tại địa phương. Để thực hiện chức năng này, thường trực HĐND tiến
hành một số hoạt động giám sát sau đây:
-Hoạt động của UBND và các cơ quan chuyên môn của UBND, Tòa án
Nhân dân, Viện kiểm tra Nhân dân cùng cấp.
-Giám sát cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang
nhân dân và công dân trong việc thi hành Hiến pháp, Luật, các văn bản của cơ
quan nhà nước cấp trên và các nghị quyết của HĐND cùng cấp.
-Giám sát việc thực thi pháp luật về khiếu nại, tố cáo tổ chức Đoàn giám sát
hoạt giao cho các Ban của HĐND giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.
-Quyết định việc thành lập đoàn giám sát theo chương trình giám sát của
mình hoặc yêu cầu của HĐND, đề nghị của các Ban của HĐND, các đại biểu
HĐND.
Các Ban của HĐND giúp HĐND giám sát.
-Giám sát các hoạt động của Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng
cấp.
-Giám sát hoạt động của UBND và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
cùng cấp trong lĩnh vực phụ trách.
-Giám sát văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi phụ trách.

13

-Tổ chức khảo sát tình hình thực hiện các quy định của pháp luật về lĩnh
vực phụ trách do HĐND hoặc thường trực HĐND phân công.
-Báo cáo kết quả hoạt động giám sát với HĐND, thường trực HĐND.
-Ngoài ra, các Ban của HĐND có thể cử thành viên đến cơ quan, tổ chức
hữu quan để xem xét, xác minh về vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Ban, tổ
chức nghiên cứu, xử lý và xem xét việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân.
Tóm lại, chức năng của HĐND thể hiện trên hai hướng. một là, quyết định
những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND (dưới hình thức ban hành
nghị quyết); hai là, giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương,
việc thực hiện nghị quyết của HĐND mỗi cấp; giám sát hoạt động của thường trực
HĐND, UBND, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân từng cấp, các Ban của
HĐND cấp mình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và
văn bản HĐND cấp dưới.
1.1.3. Vị trí, vai trò
HĐND và UBND hợp thành chính quyền địa phương. HĐND cùng các cơ
quan nhà nước ở địa phương thực hiện chức năng quản lý nhà nước theo lãnh thổ,
kết hợp với quản lý theo ngành, lĩnh vực, kết hợp hài hòa giữa lợi ích của nhân
dân địa phương với lợi ích chung của cả nước. Trong chính quyền địa phương,
HĐND được xác định là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do nhân dân
địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà
nước cấp trên.
Vai trò của HĐND Huyện được thể hiện như sau:
14

Một là, HĐND huyện là cơ quan đại diện cho ý chí của Nhân dân địa
phương, do Nhân dân trong Huyện bầu ra, chịu trách nhiệm trước Nhân dân Huyện
và HĐND Huyện.
Tính đại diện của Hội đồng nhân dân được thể hiện như sau: Hội đồng nhân
dân là cơ quan duy nhất do cử tri trong Huyện bầu ra theo nguyên tắc phổ thông,
bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Hội đồng nhân dân huyện là đại diện nhất
cho tiếng nói của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn, vì từ ý kiến cử tri của xã phản
ảnh lên HĐND huyện, HĐND huyện tổng hợp và chuyển ý kiến đó lên cho HĐND
cấp trên xem xét trả lời, vì là một cấp trung gian nên có vai trò hết sức quan trọng,
đại diện cho trí tuệ, tinh thần và sức mạnh tập thể của nhân dân trong Huyện, hiểu
rõ tâm tư, nguyện vọng và các yêu cầu chính đáng của Nhân dân, do đó nắm và
quyết định mọi vấn đề sát với thực tế và phù hợp với nguyện vọng của Nhân dân.
Những quyết định này được thể chế bằng nghị quyết và phải phù hợp với lợi ích
của nhân dân nói chung và nhân dân trong huyện nói riêng. Hội đồng nhân dân
huyện chịu sự kiểm tra, giám sát của nhân dân trong huyện, các đại biểu Hội đồng
nhân dân huyện không còn được nhân dân tín nhiệm sẽ bị bãi nhiệm.
Hai là, Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương
được thể hiện các mặt sau đây:
+Có quyền căn cứ vào Hiến pháp và pháp luật ra Nghị quyết Hội đồng nhân
dân quyết định những vấn đề quan trong ở địa phương trên các lĩnh vực kinh tế,
chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh.
+Căn cứ vào pháp luật , bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh của
UBND là cơ quan chấp hành của mình, bầu miễn nhiệm, bãi nhiệm Hội thẩm
15

nhân dân của Tòa án nhân dân cùng cấp, có quyền bỏ phiếu tín nhiệm đối với các
chức danh do HĐND bầu ra.
+Có quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật ở địa phương, đồng
thời chịu sự giám sát, hướng dẩn của HĐND-UBND cấp trên.
Như vậy, Hội đồng nhân dân huyện vừa là một tổ chức có tính chất quyền
lực, vừa có tính chất đại diện, vừa thực hiện chức năng quản lý Nhà nước, chức
năng quản lý xã hội ở địa phương. Trong tính chất và hoạt động của mình phải thể
hiện đầy đủ cả hai mặt thì mới thực sự là cơ quan nhà nước của Nhân dân, do Nhân
dân và vì Nhân dân.
1.2. Hoạt động giám sát của HĐND huyện
1.2.1 Khái niệm
Để nhận thức đúng bản chất, đặc điểm, nội dung và chất lượng hoạt động
giám sát của HĐND huyện, trước hết cần làm rõ khái niệm “giám sát”:
Giám sát là thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong đời sống xã hội Nhà nước
và trong khoa học, tuy vậy thuật ngữ này được hiểu theo nhiều gốc độ khác nhau.
Theo từ tiếng Việt, cách hiểu chung nhất là “theo dõi, kiểm tra việc thực thi nhiệm
vụ” [38,tr.728]. Có quan niệm, giám sát mang tính quyền lực nhà nước là “sự theo
dõi quan sát hoạt động của một chủ thể quyền lực mang tính chủ động, thường
xuyên liên tục và sẵn sàng tác động bằng các biện pháp tích cực để bắt buộc và
hướng hoạt động của các tổ chức quyền lực chịu sự giám sát đi đúng quỹ đạo,
đúng quy chế nhằm giới hạn quyền lực, bảo đảm cho pháp luật được tuân thủ
nghiêm minh”. Trong khoa học Luật học thuật ngữ “giám sát” thường được sử
dụng để chỉ chức năng cơ bản của các cơ quan quyền lực nhà nước, Quốc hội,
HĐND , cũng nhiều khi chỉ hoạt động của Tòa án, các tổ chức xã hội và công dân
nhằm bảo đảm sự tuân thủ nghiêm chỉnh pháp luật trong hoạt

16

động hành chính. Với cách quan niệm như vậy có: giám sát của xã hội, giám sát
của công dân, giám sát của cơ quan quyền lực nhà nước, giám sát của Tòa án thông
qua hoạt động xét xử. Tuy vậy, các nhà khoa học cũng có những quan niệm khác
nhau về giám sát, có thể khái quát thành các quan điểm sau đây: từ góc nhìn quản
lý xã hội, quản lý nhà nước có người quan niệm: Giám sát là chức năng của quản
lý xã hội, ở đâu có quản lý, ở đó có giám sát, giám sát là một chức năng của xã
hội, của nhà nước nhằm kiểm soát quyền lực nhà nước, do các cơ quan nhà nước
có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật.
Người khác quan niệm: Giám sát là sự theo dõi, quan sát hoạt động của một
chủ thể quyền lực, được thực hiện mang tính chủ động, thường xuyên, liên tục đối
với đối tượng chịu sự giám sát nhằm phát hiện những sai phạm trong hoạt động
của đối tượng giám sát và áp dụng các biện pháp buộc các đối tượng giám sát phải
thực hiện nhằm bảo đảm pháp chế, kỷ luật trong quản lý.
Tuy cách diễn đạt và biểu hiện ý nghĩa của từ “giám sát” có khác nhau nhưng
các quan niệm trên đều đề cập đến nội dung cơ bản. giám sát là việc theo dõi, xem
xét và kiểm tra một cơ quan, tổ chức, cá nhân dân nào đó trong việc thực hiện một
công việc, một hoạt động nào đó, hay thực hiện pháp luật có đúng với những yêu
cầu đã được xác định hay không, do chủ thể có quyền lực hay đại diện cho các
quyền lực thực hiện.
Như vậy, giám sát vừa là hình thức, chức năng hoạt động thực thi quyền lực,
vừa là phương thức bảo đảm cho quyền lực nhà nước thực hiện theo quy định của
pháp luật. Trong quản lý nhà nước, giám sát có vai trò đặc biệt quan trọng. có thể
khẳng định rằng, ở đâu có quyền lực nhà nước, ở đâu có quản lý thì
ở đó có giám sát, giám sát để hạn chế quyền lực, tránh vi phạm của quyền lực
giám sát để bảo đảm cho quản lý đúng pháp luật, mệnh lệnh.

17

Trong pháp luật Việt Nam, nội hàm thuật ngữ giám sát dần được cụ thể hóa
Luật tổ chức HĐND và UBND năm 1983 mới sử dụng thuật ngữ “giám sát” để
quy định hoạt động giám sát của HĐND. Đến Luật tổ chức HĐND và UBND năm
1994, năm 2003, Luật về hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân
ban hành năm 2015; hoạt động này một lần nữa được quy định cụ thể hơn góp
phần nâng cao vị thế, vai trò của HĐND. Tuy nhiên, Luật tổ chức HĐND và
UBND vẩn chưa giải thích một cách cụ thể, rõ ràng thuật ngữ này.
Luật hoạt động giám sát của Quốc hội năm 2003, thuật ngữ “giám sát” được
giải thích: Giám sát là việc quốc hội và Ủy ban thường vụ quốc hội, Hội đồng dân
tộc, Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu quốc hội và đại biểu Quốc hội theo dõi
xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong
việc thi hành Hiến pháp, Luật, nghị quyết của Quốc Hội, Pháp lệnh, Nghị quyết
của Ủy ban thường vụ quốc hội [29,tr.8].
Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân ban hành năm
2015. Tại khoản 1 điều 2 giải thích rõ “giám sát” là việc chủ thể giám sát theo dõi,
xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong
việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của
mình, xử lý theo thẩm quyền hoặc yêu cầu, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử
lý.Theo quy định của Hiến pháp Việt nam và Luật tổ chức HĐND và UBND qua
các thời kỳ, nhất là Luật tổ chức chính quyền địa phương mới ban hành năm 2015,
giám sát là chức năng cơ bản của HĐND, với tư cách là cơ quan quyền lực nhà
nước ở địa phương, HĐND có quyền áp dụng các biện pháp hoạt động giám sát
như: bãi bỏ văn bản của UBND cùng cấp, văn bản HĐND cấp dưới trực tiếp, bãi
nhiệm, miễn nhiệm những người do HĐND bầu.

18

Từ những vấn đề trên có thể hiểu: “giám sát của HĐND huyện là việc HĐND,
thường trực HĐND, các Ban của HĐND, đại biểu HĐND theo dõi quan sát, đánh
giá hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thi hành Hiến pháp,
Luật, pháp lệnh, các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của
HĐND huyện, từ đó đưa ra các kết luận và phương án xử lý phù hợp theo quy định
của pháp luật nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế vi phạm góp phần bảo đảm pháp
chế, kỷ luật trong quản lý nhà nước ở địa phương, phát huy mọi tiềm năng, xây
dựng và phát triển kinh tế, văn hóa- xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, không
ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân địa phương, làm tròn
nghĩa vụ của địa phương đối với đất nước”.
Hoạt động giám sát của HĐND huyện có những đặc điểm sau đây:
Một là, Giám sát của HĐND được thực hiện bởi chính HĐND và các cơ quan
bên trong của HĐND (thường trực HĐND, các Ban của HĐND) và các đại biểu
HĐND, đồng thời trong mối quan hệ với HĐND thì thường trực HĐND, các Ban
của HĐND cũng là khách thể giám sát của HĐND nhưng trong quan hệ với các
cơ quan, tổ chức khác thì những cơ quan này trở thành chủ thể giám sát.
Hai là, Hoạt động giám sát của HĐND huyện được thực hiện một cách toàn
diện với quy mô địa bàn toàn huyện, đối tượng giám sát là hoạt động của các cơ
quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện Hiến pháp, Pháp luật, các chính sách,
kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội trên địa bàn Huyện, hoạt động giám sát cũng
đa dạng tại Điều 57 của Luật giám sát Quốc hội và HĐND năm 2015 quy định cụ
thể: “xem xét báo cáo công tác của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân dân,
Viện kiểm sát nhân dân, các cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp và các báo cáo
khác quy định tại Điều 59 như :xem xét báo cáo công tác, hằng năm của thường
trực HĐND, các ban của HĐND, UBND, Tòa án Nhân dân, Viện kiểm

19

sát nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp; báo cáo công tác nhiệm kỳ của
thường trực HĐND, Ban của HĐND, UBND, Tóa án nhân dân, Viện kiểm sát
nhân dân cùng cấp; Báo cáo của UBND về kinh tế- xã hội, báo cáo của UBND về
thực hiện ngân sách Nhà nước của địa phương, báo cáo của UBND về công tác
phòng chống tham nhũng, báo cáo của UBND về thực hành tiết kiệm, chống lãng
phí, báo cáo của UBND về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật,
báo cáo của UBND về việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của cử tri; báo
cáo về việc thi hành pháp luật trong một số lĩnh vực khác theo quy định của pháp
luật; báo cáo khác theo đề nghị của thường trực HĐND; xem xét việc trả lời chất
vấn của những người bị chất vấn (Chủ tịch UBND, thành viên khác của UBND,
Chánh án toàn án nhân dân, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân, thủ trưởng cơ
quan thuộc UBND cùng cấp); xem xét quyết định của UBND cùng cấp, nghị quyết
của HĐND cấp dưới trực tiếp có dấu hiệu trái với Hiến pháp, Luật, văn bản quy
phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp trên, nghị quyết của HĐND cùng cấp;
giám sát chuyên đề; lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ
chức vụ do HĐND bầu.
Chủ thể thực hiện chức năng giám sát của HĐND bao gồm: giám sát của
HĐND huyện tại kỳ họp; giám sát của thường trực HĐND huyện, giám sát của
các ban của HĐND huyện và giám sát đại biểu HĐND huyện.
Ba là, Giám sát của HĐND huyện cũng luôn gắn với đối tượng chịu sự giám
sát, đối tượng ấy bao gồm hoạt động của thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân
dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp, giám sát việc thực hiện các nghị quyết của
HĐND, giám sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế,
tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và của công dân ở địa phương.
20

Bốn là, Giám sát của HĐND huyện cũng như hoạt động giám sát của HĐND
nói chung đều mang tính quyền lực nhà nước, có mục đích đảm bảo cho hoạt động
của các đối tượng chịu giám sát được tiến hành đúng pháp luật, nghị quyết của
HĐND được thực thi đầy đủ nghiêm túc, có hiệu quả thiết thực và pháp luật được
tuân thủ triệt để bởi các chủ thể pháp luật trên địa bàn lãnh thổ, đảm bảo các quyền
lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức nhà nước.
Năm là, Giám sát của HĐND huyện được tiến hành dựa trên những căn cứ
do pháp luật quy định.
1.2.2. Hình thức giám sát của HĐND huyện
1.2.2.1. Giám sát tại kỳ họp
Theo luật tổ chức chính quyền địa phương, HĐND họp 2 lần/năm, ngoài ra
còn có các kỳ họp chuyên đề, kỳ họp bất thường. Tại các kỳ họp thường kỳ, Hội
đồng nhân dân xem xét các báo cáo, Chất vấn và xem xét trả lời chất vấn tại kỳ
họp Hội đồng nhân dân, Xem xét văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu trái với
Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị
quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp, Giám sát chuyên đề của Hội đồng nhân
dân, lấy phiếu tín nhiệm.
Xem xét các báo cáo sau:
-Báo cáo công tác 06 tháng, hằng năm của Thường trực Hội đồng nhân dân,
Ban của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát
nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp để ban hành nghị quyết và tổ chức
thực hiện.
-Báo cáo công tác nhiệm kỳ của Thường trực Hội đồng nhân dân, Ban của
Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân
cùng cấp để rút kinh nghiệm cho thực hiện nhiệm vụ của nhiệm kỳ tiếp theo.

21

-Báo cáo của Ủy ban nhân dân về kinh tế - xã hội; báo cáo của Ủy ban nhân
dân về thực hiện ngân sách nhà nước, quyết toán ngân sách nhà nước của địa
phương; báo cáo của Ủy ban nhân dân về công tác phòng, chống tham nhũng; báo
cáo của Ủy ban nhân dân về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; báo cáo của Ủy
ban nhân dân về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; báo cáo
của Ủy ban nhân dân về việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của cử tri;
-Báo cáo về việc thi hành pháp luật trong một số lĩnh vực khác theo quy định
của pháp luật;
Báo cáo khác theo đề nghị của Thường trực Hội đồng nhân dân để làm rõ hơn
những vấn đề cử tri đặt ra.
* Thời điểm xem xét báo cáo được quy định như sau:
-Tại kỳ họp giữa năm và cuối năm, Hội đồng nhân dân xem xét, thảo luận
các báo cáo quy định tại điểm a và điểm c khoản 1 Điều này;
-Tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ, Hội đồng nhân dân xem xét, thảo luận các báo
cáo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này;
-Thời điểm xem xét các báo cáo quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1
Điều này theo đề nghị của Thường trực Hội đồng nhân dân.
*Hội đồng nhân dân xem xét, thảo luận báo cáo theo trình tự sau đây:
-Người đứng đầu cơ quan có báo cáo trình bày báo cáo;
-Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân trình bày báo cáo thẩm tra;
-Người đứng đầu cơ quan có báo cáo có thể trình bày bổ sung những vấn đề
có liên quan mà Hội đồng nhân dân quan tâm;
22

-Hội đồng nhân dân thảo luận;
-Hội đồng nhân dân có thể ra nghị quyết về công tác của cơ quan có báo
cáo.
-Nội dung của nghị quyết theo quy định tại khoản 5 Điều 13 của Luật này.
Chất vấn và xem xét trả lời chất vấn tại kỳ họp Hội đồng nhân dân
-Trước phiên họp chất vấn, đại biểu Hội đồng nhân dân ghi vấn đề chất vấn,
người bị chất vấn vào phiếu chất vấn và gửi đến Thường trực Hội đồng nhân dân.
-Căn cứ vào chương trình kỳ họp, ý kiến, kiến nghị của cử tri, vấn đề xã hội
quan tâm và phiếu chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội
đồng nhân dân đề nghị Hội đồng nhân dân quyết định nhóm vấn đề chất vấn và
người bị chất vấn.
-Hoạt động chất vấn tại kỳ họp Hội đồng nhân dân được thực hiện theo trình
tự sau đây:
+ Đại biểu Hội đồng nhân dân nêu chất vấn, có thể cung cấp thông tin minh
họa bằng hình ảnh, video, vật chứng cụ thể;
+Người bị chất vấn phải trả lời trực tiếp, đầy đủ vào vấn đề mà đại biểu Hội
đồng nhân dân đã chất vấn, không được ủy quyền cho người khác trả lời thay; xác
định rõ trách nhiệm, biện pháp và thời hạn khắc phục hạn chế, bất cập (nếu có);
+Trường hợp đại biểu Hội đồng nhân dân không đồng ý với nội dung trả lời
chất vấn thì có quyền chất vấn lại để người bị chất vấn trả lời;
23

+Những người khác có thể được mời tham dự phiên họp và trả lời chất vấn
của đại biểu Hội đồng nhân dân về vấn đề thuộc trách nhiệm của mình.
-Hội đồng nhân dân cho trả lời chất vấn bằng văn bản trong các trường hợp
sau đây:
+Chất vấn không thuộc nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp;
+Vấn đề chất vấn cần được điều tra, xác minh;
+Chất vấn thuộc nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp nhưng chưa được trả lời tại
kỳ họp.
Người bị chất vấn phải trực tiếp trả lời bằng văn bản. Văn bản trả lời chất vấn
được gửi đến đại biểu Hội đồng nhân dân đã chất vấn, Thường trực Hội đồng nhân
dân trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày chất vấn.
Sau khi nhận được văn bản trả lời chất vấn, nếu đại biểu Hội đồng nhân dân
không đồng ý với nội dung trả lời chất vấn thì có quyền đề nghị Hội đồng nhân
dân đưa ra thảo luận tại kỳ họp Hội đồng nhân dân hoặc kiến nghị Hội đồng nhân
dân xem xét trách nhiệm đối với người bị chất vấn.
-Hội đồng nhân dân có thể ra nghị quyết về chất vấn
Xem xét văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật,
văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của Hội
đồng nhân dân cùng cấp
-Hội đồng nhân dân xem xét quyết định của Ủy ban nhân dân cùng cấp, nghị
quyết của Hội đồng nhân dân cấp dưới trực tiếp có dấu hiệu trái với Hiến pháp,
luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của
mình theo đề nghị của Thường trực Hội đồng nhân dân.

24

-Hội đồng nhân dân xem xét văn bản quy phạm pháp luật quy định tại khoản
1 Điều này theo trình tự sau đây:
+Đại diện Thường trực Hội đồng nhân dân trình bày tờ trình;
+Hội đồng nhân dân thảo luận.
+Người đứng đầu cơ quan đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật trình bày
bổ sung những vấn đề có liên quan;
+Hội đồng nhân dân ra nghị quyết về việc xem xét văn bản.
-Nghị quyết của Hội đồng nhân dân phải xác định văn bản quy phạm pháp
luật trái hoặc không trái với Hiến pháp, luật, văn bản của cơ quan nhà nước cấp
trên, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp; trường hợp văn bản quy phạm
pháp luật trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà
nước cấp trên, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp thì quyết định bãi bỏ
một phần hoặc toàn bộ văn bản đó.
Giám sát chuyên đề của Hội đồng nhân dân
-Căn cứ chương trình giám sát, Hội đồng nhân dân ra nghị quyết thành lập
Đoàn giám sát chuyên đề theo đề nghị của Thường trực Hội đồng nhân dân.
Nghị quyết của Hội đồng nhân dân về việc thành lập Đoàn giám sát phải xác
định rõ đối tượng, phạm vi, nội dung, kế hoạch giám sát, thành phần Đoàn giám
sát và cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát.
Đoàn giám sát do Chủ tịch Hội đồng nhân dân hoặc Phó Chủ tịch Hội đồng
nhân dân làm Trưởng đoàn, các thành viên khác gồm Ủy viên của Thường trực
Hội đồng nhân dân, đại diện Ban của Hội đồng nhân dân và một số đại biểu Hội

25

đồng nhân dân. Đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, tổ chức
thành viên của Mặt trận có thể được mời tham gia Đoàn giám sát.
-Đoàn giám sát có những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
+Xây dựng đề cương báo cáo để cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát
báo cáo;
+Thông báo nội dung, kế hoạch, đề cương báo cáo cho cơ quan, tổ chức, cá
nhân chịu sự giám sát chậm nhất là 15 ngày kể từ ngày Hội đồng nhân dân ra nghị
quyết thành lập Đoàn giám sát; thông báo chương trình và thành phần Đoàn giám
sát chậm nhất là 10 ngày trước ngày Đoàn tiến hành làm việc với cơ quan, tổ chức,
cá nhân chịu sự giám sát;
+Thực hiện đúng nội dung, kế hoạch giám sát;
+Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát báo cáo bằng văn bản,
cung cấp thông tin, tài liệu có liên quan đến nội dung giám sát, giải trình vấn đề
mà Đoàn giám sát quan tâm;
+Xem xét, xác minh, mời chuyên gia tư vấn về vấn đề mà Đoàn giám sát xét
thấy cần thiết;
+Khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của
Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì Đoàn giám sát có
quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan áp dụng các biện pháp cần thiết
để kịp thời chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật và khôi phục lợi ích của Nhà nước,
quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân bị vi phạm; yêu cầu cơ quan, tổ
chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý, xem xét trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá
nhân có hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật;

26

+Khi kết thúc hoạt động giám sát, Đoàn giám sát báo cáo kết quả giám sát
để Hội đồng nhân dân xem xét tại kỳ họp gần nhất.
Trước khi báo cáo Hội đồng nhân dân, Đoàn giám sát báo cáo Thường trực
Hội đồng nhân dân về kết quả giám sát.
-Hội đồng nhân dân xem xét báo cáo của Đoàn giám sát theo trình tự sau
đây:
+Đoàn giám sát báo cáo kết quả giám sát;
+Đại diện cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát báo cáo, giải trình;
+Hội đồng nhân dân thảo luận.
Trong quá trình thảo luận, đại diện Đoàn giám sát có thể trình bày bổ sung
về những vấn đề liên quan;
+Hội đồng nhân dân ra nghị quyết về vấn đề được giám sát. Nội dung nghị
quyết giám sát chuyên đề theo quy định tại khoản 4 Điều 16 của Luật này.
- Nghị quyết giám sát được gửi đến cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám
sát và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm
-Hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ
sau đây:
+Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng Ban
của Hội đồng nhân dân; Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân đối với Hội đồng
nhân dân cấp tỉnh;

27

+Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Ủy viên Ủy ban
nhân dân.
-Việc lấy phiếu tín nhiệm được thực hiện tại kỳ họp Hội đồng nhân dân theo
trình tự sau đây:
+Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân dân quyết định danh
sách những người được lấy phiếu tín nhiệm;
+Hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín;
+Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân dân thông qua nghị
quyết xác nhận kết quả lấy phiếu tín nhiệm.
-Người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Hội đồng nhân
dân đánh giá tín nhiệm thấp thì có thể xin từ chức.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Hội đồng
nhân dân trở lên đánh giá tín nhiệm thấp thì Thường trực Hội đồng nhân dân trình
Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm.
-Ngoài quy định tại Điều này, thời hạn, thời điểm, trình tự lấy phiếu tín nhiệm
đối với người được Hội đồng nhân dân bầu được thực hiện theo nghị quyết của
Quốc hội.
-Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội
đồng nhân dân bầu trong các trường hợp sau đây:
+Có kiến nghị của ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân;
+Có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp;

28

+Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Hội đồng
nhân dân trở lên đánh giá tín nhiệm thấp.
-Việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân
bầu được thực hiện tại kỳ họp Hội đồng nhân dân theo trình tự sau đây:
+Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín
nhiệm;
+Người được đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm trình bày ý kiến của mình;
+Hội đồng nhân dân thảo luận;
+Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín;
+Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân thông qua nghị quyết
xác nhận kết quả bỏ phiếu tín nhiệm.
-Người được bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Hội đồng nhân
dân đánh giá không tín nhiệm thì có thể xin từ chức; trường hợp không từ chức thì
cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Hội đồng nhân dân bầu
có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, bãi
nhiệm đối với người đó.
Căn cứ vào kết quả giám sát, Hội đồng nhân dân có thẩm quyền sau đây:
-Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ quyết định của Ủy ban nhân dân cùng cấp,
nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp dưới trực tiếp;
-Ra nghị quyết về chất vấn;
-Miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng
nhân dân, Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân, Chánh Văn phòng Hội đồng

29

nhân dân đối với Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ
tịch Ủy ban nhân dân và các Ủy viên Ủy ban nhân dân;
-Giải tán Hội đồng nhân dân cấp dưới trực tiếp trong trường hợp Hội đồng
nhân dân đó làm thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của Nhân dân.
Như vậy, nội dung giám sát của HĐND huyện rất rộng, toàn diện, bao gồm
toàn bộ hoạt động quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế,
xã hội, an ninh quốc phòng, xây dựng, củng cố chính quyền thực hiện pháp luật,
bảo đảm phát huy quyền làm chủ của nhân dân ở địa phương.
1.2.2.2. Giám sát ngoài kỳ họp
Thành lập đoàn giám sát khi xét thấy cần thiết
Giám sát qua các buổi tiếp xúc cử tri. Việc tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND thể
hiện ở hai tương tác quan trọng: thứ nhất, cử tri phản ánh ý kiến, kiến nghị của
mình tới đại biểu HĐND, đại biểu HĐND lắng nghe, trả lời những ý kiến, kiến
nghị phản ánh của cử tri hoặc tổng hợp, tiếp thu có chọn lọc những ý kiến đó để
yêu cầu các cơ quan chức năng giải quyết. Thứ hai, Đại biểu HĐND thông báo
đến cử tri tình hình kinh tế - xã hội của địa phương trong kỳ, báo cáo kết quả giải
quyết các kiến nghị của cử tri trong lần TXCT trước và báo cáo hoạt động của đại
biểu, kết quả kỳ họp HĐND, đồng thời phổ biến các Nghị quyết của HĐND và
tuyên truyền, vận động cử tri thực hiện Nghị quyết.
Hai tương tác trên thể hiện mối quan hệ giữa cử tri với đại biểu. Đại biểu HĐND
là chiếc cầu nối giữa cử tri với cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, thông
qua 2 tương tác này và những hoạt động khác của đại biểu mà cử tri giám sát toàn
bộ hoạt động của đại biểu HĐND do mình bầu ra.

30

Giám sát qua tiếp công dân. Tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị,
cá nhân quy định tại Điều 4 của Luật Tiếp công dân năm 2013 đón tiếp để lắng
nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích,
hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh
theo đúng quy định của pháp luật. Kiến nghị, phản ánh là việc công dân cung cấp
thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức,
đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ
trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời
sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó.
Giám sát thông qua giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân.
Bên cạnh đó, việc giám sát của HĐND còn được thực hiện thông qua hoạt
động giám sát của thường trực HĐND, các Ban HĐND, tổ đại biểu và đại biểu
HĐND cấp huyện.
Như vậy, các hình thức giám sát được luật quy định tương đối chi tiết, cụ thể.
Nếu so sánh với Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003, thì Luật tổ chức chính
quyền địa phương năm 2015, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND
năm 2015 bổ sung thêm một số điểm mới: Luật hóa hoạt động giám sát, hoạt động
giám sát ngày càng cụ thể chi tiết hơn, chủ thể, hình thức hoạt động giám sát đa
dạng hơn; bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu. việc quy định
theo hướng mở rộng các hình thức giám sát của HĐND là bảo đảm pháp lý quan
trọng để HĐND đảm bảo cho việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn đã được
pháp luật quy định và thực hiện các nghị quyết của HĐND đạt hiệu quả.
31

1.2.3. Nội dung giám sát
Căn cứ vào các nội dung tại điều 26, mục 2, chương II, Luật tổ chức chính
quyền địa phương ban hành năm 2015. Nội dung giám sát của HĐND cấp huyện
gồm:
Giám sát trong lĩnh vực quốc phòng an ninh, xây dựng chính quyền; giám
sát trên lĩnh vực kinh tế, tài nguyên môi trường.
Giám sát trên lĩnh vực giáo dục, sự nghiệp văn hóa, thông tin, thể dục thể
thao, y tế, dân số, việc làm, chính sách ưu đãi người có công, chính sách bảo trợ
xã hội, xóa đói giảm nghèo, chính sách dân tộc, tôn giáo.
Giám sát việc thi hành Hiến pháp, pháp Luật ở địa phương, việc thực hiện
nghị quyết của HĐND huyện, giám sát hoạt động của thường trực HĐND, UBND,
TAND, VKSND cùng cấp; Ban của HĐND cấp mình, giám sát văn bản quy phạm
pháp luật của UBND cùng cấp và các văn bản của HĐND cấp xã.
Tuy nhiên, căn cứ điều 54, mục 3, chương III, Luật tổ chức Chính quyền
địa năm 2015. Nội dung giám sát của HĐND thành phố thuộc tỉnh, ngoài việc thực
hiện các nội dung giám sát chung của HĐND cấp huyện, riêng đối với HĐND
thành phố thuộc tỉnh, nội dung giám sát còn bổ sung thêm, gồm:
Giám sát việc quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị; việc thực hiện các
dự án đầu tư công trình đô thị trên địa bàn theo quy định của pháp luật.
Giám sát việc thực hiện cơ chế, chính sách thu hút đầu tư phát triển đô thị;
chương trình, kế hoạch xây dựng công trình hạ tầng đô thị, giao thông theo quy
định của pháp luật.

32

Giám sát việc quản lý dân cư và tổ chức đời sống dân cư, bảo đảm trật tự
nơi công cộng, cảnh quan đô thị trên địa bàn.
1.3. Vai trò hoạt động giám sát của HĐND huyện
Khi nói tới vai trò hoạt động giám sát của HĐND huyện là nói tới công dụng
của hoạt động này: xuất phát từ vị trí, tính chất, pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của
HĐND huyện được quy định trong Hiến pháp, Luật tổ chức chính quyền địa
phương, vai trò giám sát của HĐND huyện được thể hiện ở những nội dung cơ
bản sau:
-Đảm bảo cho HĐND thật sự là cơ quan đại diện của nhân dân, tất cả quyền
lực nhà nước thuộc về nhân dân.
Quan điểm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, được thể hiện trong
tất cả các Hiến pháp Việt nam từ Hiến pháp năm 1946 đến hiện pháp năm 1959.
Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp năm 1992 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2001)
và Hiến pháp năm 2013, điều 2 Hiến pháp năm 2013 khẳng định quan điểm “Nhà
nước cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt nam do Nhân dân làm chủ, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà
nền tảng là liên minh giữa giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”. Quyền làm chủ
của nhân dân được thực hiện thông qua bộ máy nhà nước, trước hết được thực hiện
thông qua cơ quan quyền lực nhà nước. Như vậy, nhân dân là chủ thể tối cao của
quyền lực nhà nước, do đó giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật, giám sát
việc thực hiện nghị quyết của HĐND huyện có vai trò quan trọng trong việc bảo
đảm quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.
Thông qua hoạt động giám sát của HĐND bảo đảm cho mọi hoạt động của
các cơ quan nhà nướcc ở địa phương, tổ chức và công dân đặt dưới sự kiểm tra,

33

giám sát chặt chẽ của nhân dân địa phương, nhằm tăng cường pháp chế kỷ luật,
kỷ cương, khắc phục tính cục bộ, ngăn chặn đẩy lùi tình trạng suy thoái đạo đức,
tham nhũng, quan liêu, sách nhiễu nhân dân trong bộ máy nhà nước, khắc phục
những sai phạm trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Đây chính là
điều kiện bảo đảm vững chắc cho quyền lực nhà nước được thực hiện trong thực
tế.
-Bảo đảm cho Hiến pháp, pháp luật, nghị quyết của HĐND được chấp hành
thực hiện nghiêm chỉnh trên phạm vi địa phương.
Hiến pháp năm 2013, nay không sử dụng thuật ngữ pháp chế xã hội chủ nghĩa
những tư tưởng về nền pháp chế xã hội chủ nghĩa vẩn được thể hiện một cách đậm
nét trong Hiến pháp được quy định “nhà nước được tổ chức và hoạt động theo
Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và Pháp luật, thực hiện
nguyên tắc tập trung dân chủ” (điều 8) theo điều 3: Luật tổ chức HĐND và UBND
năm 2003”tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngăn ngừa và chống các biểu
hiện quan liêu hách dịch của quyền, tham nhũng lãng phí, vô trách nhiệm và các
biểu hiện tiêu cực khác của cán bộ, công chức và trong bộ máy chính quyền địa
phương” là một trong những nhiệm vụ, trách nhiệm của HĐND và UBND được
bảo đảm bằng nhiều biện pháp, cách thức khác nhau, trong đó có hoạt động giám
sát của HĐND.
Thông qua hoạt động giám sát của HĐND giúp phát hiện kịp thời những việc
làm trái quy định pháp luật của các cơ quan nhà nước của cán bộ, công chức nhà
nước . . . làm thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, của tập thể và của công dân, từ đó
kịp thời sửa chữa, khắc phục sai phạm, bảo đảm quyền, lợi ích của cá nhân, tổ
chức, nhà nước, xã hội. Bên cạnh đó, thông qua hoạt động giám sát của HĐND
huyện kịp thời phát hiện những văn bản quy phạm pháp luật do chính

34

quyền địa phương ban hành trái với Hiến pháp, pháp luật và nghị quyết của HĐND
huyện, phát hiện những mâu thuẫn chồng chéo giữa các văn bản pháp luật do các
cơ quan nhà nước ở địa phương ban hành, để đình chỉ việc thực hiện, sửa đổi, bãi
bỏ, tạo ra, sự thống nhất trong hệ thống các văn bản pháp luật của chính quyền địa
phương.
Như vậy, hoạt động giám sát của HĐND huyện có vai trò quan trọng trong
việc đảm bảo tính nghiêm minh và thống nhất của pháp chế XHCN trên địa bàn
của Huyện và loại trừ những hành vi vi phạm Hiến pháp, pháp luật ở địa phương,
vi phạm các quy định của Chính quyền địa phương.
Thông qua hoạt động giám sát mà HĐND huyện, một mặt nắm bắt được thực
tiễn thực hiện các Nghị quyết phát triển kinh tế- xã hội và các văn bản quy phạm
pháp luật do mình ban hành của các cơ quan nhà nước ở địa phương và qua đó
cũng thấy được những hạn chế, thiếu xót trong các nghị quyết, văn bản, chính sách
do mình ban hành, nắm được tình hình thực tiễn của đời sống kinh tế-xã hội trên
địa bàn để đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND huyện.
Kết quả giám sát là một trong những nguồn thông tin quan trọng, cung cấp
căn cứ thực tiễn cho việc sửa đổi, bổ sung những văn bản do HĐND ban hành,
giúp HĐND huyện phát hiện kịp thời những yếu kém, khuyết điểm trong hoạt
động của các cơ quan chịu sự giám sát, từ đó có những yêu cầu, kiến nghị đến các
đối tượng giám sát có những biện pháp khắc phục một cách có hiệu quả những
khiếm khuyết, thiếu sót, những sai phạm, thông qua đó hoạt động của các đối
tượng chịu sự giám sát được cải thiện hoàn thiện, làm cho bộ máy nhà nước
ở địa phương ngày càng trong sạch, vững mạnh đáp ứng được yêu cầu quản lý.

35

Tiểu kết chƣơng 1
Trong chương 1 trên cơ sở phân tích nội dung và cấu trúc của các thuật
ngữ giám sát, kết hợp với sự phân tích những quy định hiện nay của pháp luật
về quyền giám sát của HĐND, tác giả đã xác định bản chất và nội dung của
quyền giám sát của HĐND một cách cụ thể. Cũng từ đó, tác giả đã xác định
được những mục đích cần đạt được trong hoạt động giám sát của HĐND và đã
phân tích một cách sâu sắc về những hình thức trong việc tổ chức hoạt động
giám sát của HĐND, những hình thức đó cần được tuân thủ để hoạt động giám
sát của HĐND đạt được nội dung và mục đích đề ra.
Để làm rõ hơn những nội dung và bản chất của quyền giám sát của
HĐND tác giả xây dựng các tiêu chí để đánh giá chất lượng hoạt động giám sát
của HĐND huyện phù hợp với Hiến pháp và pháp luật của các cơ quan nhà
nước.
Tác giả cũng đã nêu ra những tác động của hoạt động giám sát làm
chuyển biến kinh tế- xã hội ở địa phương, pháp chế, kỳ luật trong việc thực hiện
Hiến pháp, nghị quyết của HĐND sau khi có hoạt động giám sát của HĐND
huyện.

Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân huyện.docx

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân huyện.docx

Ähnlich wie Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân huyện.docx (20)

Mehr von Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

Mehr von Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của hội đồng nhân dân huyện.docx