Prezentacja na temat podstaw prawa

1. PODSTAWY
PRAWA
Norma prawna

2. NORMA PRAWNA
Norma prawna odpowiada na pytanie: jak
powinno być?
Jest sformułowana w tekście prawnym
dyrektywą postępowania i powinna
odpowiadać na trzy pytania:
 kto?
 w jakich okolicznościach?
 jak powinien się zachować?

3. NORMA PRAWNA
Jest regułą postępowania o charakterze
ogólnym, bo skierowana jest do pewnego kręgu
osób (adresatów), do tych kogo dotyczy zakaz,
nakaz, dozwolenie.
Wskazanie adresatów może nastąpić przez:
 powołanie się na cechy rodzajowe (właściciel
rzeczy, matka, żołnierz, itp.)
 użycie słów: kto, ktokolwiek, każdy, nikt, itp..

4. NORMA PRAWNA
MA CHARAKTER DWUSTRONNY:
daje uprawnienia innym do domagania się
– zgodnego z nią – zachowania.

5. NORMA PRAWNA
MA CHARAKTER ABSTRAKCYJNY:
wzór zachowania się jest określony przez
wskazanie rodzajowych
a nie konkretnych cech.

6. NORMA PRAWNA
Wskazuje zachowanie, które może nastąpić w
nieokreślonej z góry liczbie przypadków, np.:
Art. 149 k.k.
Matka, która zabija dziecko w okresie porodu
pod wpływem jego przebiegu, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

7. NORMA PRAWNA
Może być regułą o charakterze:
 nakazu
 zakazu
 upoważnienia

8. NORMA PRAWNA
Imperatywna:
Jest bezwzględnie obowiązująca, na jej podstawie
działanie nie może być wyłączone ani zmienione
wolą stron.
art. 158 k.c.:
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności
nieruchomości powinna być za- warta w formie aktu
notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej
własność, która zostaje zawarta w celu wykonania
istniejącego uprzednio zobowiązania do
przeniesienia własności nieruchomości;
zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

9. NORMA PRAWNA
Dyspozytywna:
jest względnie obowiązująca, mimo
ustanowienia reguł postępowania, pozostawia
swobodę kształtowania postępowania,
odmiennie od postępowania określonego w
normie.
Art. 642. § 1. W braku odmiennej umowy
przyjmującemu zamówienie należy się
wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.

10. STRUKTURA NORMY
PRAWNEJ
KONCEPCJA TRÓJCZŁONOWA:
Hipoteza: adresat normy oraz warunki i
okoliczności, w których powinien on zachować
się w określony sposób;
Sankcja: określa konsekwencje zachowania
niezgodnego z normą
Dyspozycja: określony wzór zachowania
poprzez zakaz, nakaz, dozwolenie, określa
treść zachowania, które dzieli się na:

11. STRUKTURA NORMY PRAWNEJ
– DYSPOZYCJA:
 o charakterze
czynnym – może być
zgodna z prawem lub
niedozwolone,
np.; przestępstwa,
wykroczenia, delikty
prawa cywilnego
 czynności
niekonwencjonalne – to
czynności organów władzy
publicznej związane ze
stanowieniem prawa
(np. uchwalanie ustaw)
i stosowaniem prawa
(np. wydawanie decyzji
administracyjnych)

12. STRUKTURA NORMY PRAWNEJ –
PRZYKŁAD:
ART. 82 K.C.
„Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez
osobę, która z jakichkolwiek powodów
znajdowała się w stanie wyłączającym
świadome albo swobodne powzięcie decyzji i
wyrażenie woli.”
dyspozycja
hipoteza
sankcja

13. STRUKTURA NORMY PRAWNEJ –
PRZYKŁAD:
ART. 82 K.C.
„Nieważne jest oświadczenie woli złożone
przez osobę, która z jakichkolwiek powodów
znajdowała się w stanie wyłączającym
świadome albo swobodne powzięcie decyzji
i wyrażenie woli.”
dyspozycja
hipoteza
sankcja

14. STRUKTURA NORMY
PRAWNEJ
KONCEPCJA DWUCZŁONOWA:
Wariant I: występuje hipoteza i
dyspozycja: jeżeli zachodzą warunki
określone w hipotezie to adresat powinien
zachować się tak jak mówi dyspozycja;
Przykład: art. 415 k.c.: „Kto z winy swej
wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany
jest do jej naprawienia”

15. STRUKTURA NORMY
PRAWNEJ
KONCEPCJA DWUCZŁONOWA:
Wariant II: występuje hipoteza i sankcja:
jeżeli zachodzą warunki określone w
hipotezie to organ państwa powinien
wymierzyć podmiotowi wskazanemu w
hipotezie przewidzianą sankcje;
Przykład: art. 150 k.k.:
„Kto zabija człowieka na jego żądanie i
pod wpływem współczucia dla niego,
podlega karze pozbawienia wolności od
lat trzech do pięciu”

16. NORMA PRAWNA
Bibliografia:
 Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa,
wyd. 4, Warszawa 2003
 Jerzewska j. Elementy prawa. Podręcznik dla szkół
ponadgimnazjalnych z ćwiczeniami, Warszawa 2009