2. - Lôùp môû döôùi da vaø moâ lieân keát naèm saâu döôùi lôùp bì, coù maät ñoä phaûn aâm keùm hôn lôùp da. Moâ môõ
coù tính haáp thuï soùng aâm cao vaø möùc ñoä haáp thu naøy cuõng nhö ñoä daøy cuûa lôùp môõ khaùc nhau roõ reät
giöõa töøng ngöôøi beänh.
Giaûi phaãu thaønh buïng bao goàm caùc phaàn thaønh buïng tröôùc, tröôùc- beân vaø phaàn sau,
Thaønh buïng tröôùc coù caáu truùc daïng phieán. Ñi töø noâng nhaát vaøo trong bao goàm caùc lôùp: da, maïc
noâng, môõ döôùi da, caùc khoái cô, maïc ngang vaø lôùp môõ tröôùc phuùc maïc. Cô cuûa thaønh buïng tröôùc
bao goàm ñoâi cô thaúng buïng ñoái xöùng qua ñöôøng giöõa vaø ôû vò trí tröôùc – beân coù caùc cô cheùo
ngoaøi, cheùo trong vaø cô ngang buïng. Caùc cô thaúng buïng ôû ñaàu treân baùm vaøo caùc xöông söôøn 5,
6 vaø 7 vaø ñaàu döôùi baùm vaøo maøo chaäu vaø ñöôïc bao kín trong 1 bao chaéc goïi laø bao cô thaúng
ñöôïc taïo neân bôûi caân cuûa caùc cô thaønh buïng tröôùc-beân. ÔÛ phía döôùi, thaønh sau bao cô thaúng
taän cuøng coù daïng hình cung thöôøng naèm khoaûng giöõa roán vaø xöông mu. Phaàn xa cuûa ñöôøng
cung naøy, caùc caân cuûa khoái 3 cô thaønh buïng tröôùc-beân ñi ngang qua maët tröôùc cuû cô thaúng, nhö
vaäy ôû phaàn naøy, maët sau cô thaúng caùch phuùc maïc chæ bôûi 1 lôùp maïc ngang. Treân ñöôøng giöõa
caùc cô thaúng, caùc laù caân hoøa laãnvaøo nhau taïo neân ñöôøng traéng giöõa (linea alba), chia cô thaúng
thaønh 2 cô taùch bieät nhau hoaøn toaøn vaø ñoái xöùng nhau qua ñöôøng naøy.
Veà ñoä phaûn aâm cuûa môõ, chaúng haïn nhö môõ trong moâ tuyeán vuù, coù ñoä phaûn aâm gaàn nhö troáng,
trong khi lôùp môõ döôùi da coù phaûn aâm keùm vaø môõ trong gan nhieãm môõ laïi coù phaûn aâm daøy.
Chaát môõ vaø caùc moâ chöùa môõ coù phoå phaûn aâm roäng khaùc nhau nhö theá coù theå giaûi thích do nöôùc
chöùa trong môõ.
Lôùp caân-cô thöôøng cho phaûn aâm maïnh hôn lôùp môõ döôùi da. Vôùi caùc ñaàu doø coù ñoä phaân giaûi
cao, ta coù theå thaáy ñöôïc töøng boù cô rieâng leû khaù ñoàng daïng xeáp boù coù ñònh höôùng roõ reät. Cô ôû
vuøng löng daøy hôn neân khoù ñònh daïng chi tieát hôn so vôùi cô ôû thaønh buïng tröôùc-beân.
Lôùp môõ tieàn phuùc maïc naèm phía sau lôùp cô coù theå daøy leân ôû 1 soá ngöôøi nhaát laø nhöõng ngöôøi
beùo phì, thaáy roõ ôû vò trí ñöôøng traéng giöõa vaø cung baùn nguyeät. Ñaây cuõng laø nguoàn goác cuûa
daïng aûnh giaû taùch ñoâi. Khoâng ñöôïc nhaàm laãn hình aûnh môõ tieàn phuùc maïc vôùi 1 khoái u.
3. Hình aûnh beänh hoïc
Thay ñoåi chieàu daøy lôùp da:
Ño baèng sieâu aâm beà daøy lôùp da cuõng chính xaùc, roõ raøng nhö caùc phöông phaùp ño khaùc. Beà daøy
cuûa da taêng leân trong 1 soá beänh nhö chöùng to ñaàu chi (acromegaly), beänh xô cöùng bì
(scleroderma), lôùp bì daøy trung bình 7.7 mm ôû beänh nhaân xô cöùng bì so vôùi bình thöôøng # 3.3
mm. Sieâu aâm giuùp ñaùnh giaù tieán trieån töï nhieân cuûa beänh xô cöùng bì cuõng nhö theo doõi söï ñaùp
öùng vôùi ñieàu trò.
Beà daøy cuûa da giaûm trong beänh loaõng xöông, hoäi chöùng Cushing… vaø da ngöôøi cuõng moûng daàn
theo tuoåi vôùi bieân ñoä khaù roäng.
Vieâm hoaïi töû caân maïc (Vieâm moâ-teá baøo)
Ñaây laø 1 trong nhöõng bieán chöùng naëng neà nhaát ôû cô theå con ngöôøi. Chuûng vi khuaån coù ñoäc toá
cao xaâm nhaäp vaø gaây taøn phaù nhanh choùng lôùp da vaø caùc lôùp caân maïc döôùi da. Thöôøng beänh
xaûy ra sau chaán thöông, phaãu thuaät, hay thuûng cô quan trong oå buïng. Vò trí thöôøng gaëp nhaát laø
nhieãm truøng quanh vuøng coå vaø caùc chi, tuy nhieân coù theå xaûy ra baát cöù nôi naøo trong cô theå keå
caû thaønh buïng vaø khoang sau phuùc maïc. Bôûi vì da laø loaïi moâ tieát kieäm, cho neân vieäc caàn thieát
phaûi phaùt hieän sôùm vieâm moâ teá baøo tröôùc khi noù lan roäng taøn phaù moâ laø khoù khaên. Chaån ñoaùn
sôùm coù theå döïa vaøo:
Caùc daáu hieäu sieâu aâm cuûa vieâm caân-maïc hoaïi töû:
Lôùp caân coù ñöôøng bôø khoâng ñeàu ñaën
Tuï dòch baát thöôøng doïc theo beà maët caân.
Beà daøy lôùp caân bò meùo moù lan toûa khi so saùnh vôùi vò trí ñoái beân
OÅ aùpxe khu truù thöôøng thaáy roõ
SA höôùng daån choïc doø huùt muû vaø laøm khaùng sinh ñoà.
Trong tröôøng hôïp vieâm moâ teá baøo traàm troïng, caùc daáu hieäu treân khoâng thaáy.
Caùc khoái sôø ñöôïc döôùi da:
SA cho bieát ngay ñöôïc caùc ñaëc tính cuûa khoái nhö kích thöôùc, chaát chöùa ñöïng beân trong vaø vò trí
giaûi phaåu hoïc. Ñaây laø phöông caùch caàn thieát cho caùc toån thöông caàn xaùc ñònh chaån ñoaùn nhö
caùc nang hay vaät laï, vaø xaùc ñònh caùc caáu truùc ñaëc tröng nhö moâ môõ, moâ xô, suïn, maïch maùu hay
moâ baïch huyeát.
Caùc khoái döôùi da lieân quan ñeán beänh AIDS
Vieâm muû cô, sarcoâm Kaposi vaø u lymphoâ thöôøng gaëp ôû BN AIDS. Haïch lympho thöôøng thaáy ôû
vuøng beïn coù phaûn aâm keùm,maät ñoä ñoàng nhaát vaø khoâng coù hoaïi töû trung taâm, gioáng nhö kieåu
haïch lympho khaùc ôû BN khoâng AIDS. Choïc huùt döôùi höôùng daãn SA ñeå khaûo saùt teá baøo (ñ/v
lymphoma) vaø khaûo saùt vi truøng hoïc (ñ/v vieâm muû cô) giuùp laøm chaån ñoaùn.
4. Khaûo saùt Doppler maøu caùc khoái u trong da vaø döôùi da
Giuùp phaân bieät trong 1 soá tröôøng hôïp toån thöông laønh hay aùc tính. 90% caùc tröôøng hôïp caùc toån
thöông aùc tính coù taêng töôùi maùu beân trong vôùi nhieàu cöïc maïch maùu ôû ngoaïi vi hay coù nhieàu
maïch maùu beân trong. Caùc toån thöông laønh tính khoâng ñöôïc töôùi maùu trong 86% caùc tröôøng
hôïp. Tuy nhieân caàn löu yù raèng loaïi toån thöông taêng töôùi maùu ña cöïc ngoaïi vi cuõng thöôøng gaëp
trong caùc aùp-xe hay vieâm haïch caáp tính.
Caùc toån thöông döôùi da do di caên coù theå töø caùc u haéc toá (melanoma), u ñaïi traøng, u phoåi. Haàu
heát ñeàu coù daïng khoái ñaëc ,phaûn aâm keùm, ñoàng nhaát. Chaån ñoaùn thöôøng nhôø vaøo choïc huùt teá
baøo. Maëc duø melanoma aùc tính hieám khi xaûy ra ôû thaønh buïng tröôùc nhöng 75% beänh nhaân
ñöôïc phaùt hieän melanoma coù di caên ôû da vaø döôùi da. Ñieàu quan troïng hôn nöõa laø caùc noát naøy
coù khi thaáy ñöôïc ôû nhöõng nôi khoâng ngôø ñeán.
U laïc noäi maïc trong thaønh buïng
Thænh thoûang gaëp, BN coù ñau khu truù 1 nôi coá ñònh ôû thaønh buïng coù lieân quan ñeán kinh nguyeät.
SA coù theå thaáy toån thöông daïng nang ñôn ñoäc hay nang ña voøng ôû thaønh buïng, coù phaân vaùch
beân trong vaø coù ít caën. Toån thöông daïng ñaëc coù phaûn aâm hoån hôïp vôùi nhöõng oå nhoû sinh aâm
naèm raûi raùc beân trong. Chaån ñoaùn döïa vaøo choïc huùt teá baøo keát hôïp vôùi beänh söû.
U lạc nội mạc ở thành bụng tại sẹo mổ bắt con
Caùc toån thöông coù nguoàn goác maïch maùu:
U maïch maùu trong thaønh buïng
Hieän dieän döôùi daïng 1 maûng phaûn aâm khoâng ñoàng nhaát vôùi nhöõng khoaûng troáng khoâng coù
echo, tuy nhieân coù khi coù daïng 1 khoái ñaëc. Noát voâi hoùa hay ñaù tónh maïch (phleboliths) beân
trong u coù theå thaáy trong nhieàu tröôøng hôïp. Tín hieäu maøu cuûa Doppler coù theå xuaát hieän trong u
maïch maùu thaønh buïng.
Giaõn tónh maïch ôû thaønh buïng
Thöôøng gaëp ôû BN coù taêng aùp löïc TM cöûa. SA cho thaáy nhöõng caáu truùc oáng echo troáng ngoaèn
ngoeøo nhö con raén trong hoaëc döôùi thaønh buïng, coù tín hieäu doppler beân trong khi laøm doppler
maøu.
Taùi laäp tuaàn hoaøn TM roán thöôøng thaáy ôû BN coù TALTM Cöûa; giaõn caùc TM hieån, vaø giaõn TM
thöøng tinh thöôøng thaáy ôû tam giaùc ñuøi vaø vuøng beïn deã daøng xaùc ñònh baèng SA döïa vaøo tính
chaát aán xeïp vaø coù phoå tónh maïch ñieån hình cuûa doppler.
5. Caùc maûnh gheùp baét caàu ñoäng maïch döôùi da (subcutaneous arterial bypass grafts)
SA ñöôïc xem laø lyù töôûng ñeå khaûo saùt caùc caàu noái ÑM döôùi da nhö caàu ÑM naùch- ñuøi, caàu ñuøi-
ñuøi. Ngay sau moå ngöôøi ta duøng SA xem xeùt dòch tuï quanh caàu noái. Trong haäu phaãu bình
thöôøng, coù lôùp dòch moûng vaø thoaùng qua quanh maûnh gheùp vaø bieán maát khi maûnh gheùp ñöôïc
cô theå dung naïp hoøa laãn vaøo moâ döôùi da. Neáu coøn toàn taïi lôùp dòch moûng quanh maûnh gheùp keùo
daøi hay hình thaønh 1 oå tuï dòch khu truù , ñoù laø ñieàu baát thöôøng vaø khi ñoù thöôøng laø oå thanh dòch
hay aùp-xe. Baát kyø 1 hình aûnh dòch baát thöôøng quanh maûnh gheùp caàn phaûi ñöôïc theo doõi chaëc
cheõ cho ñeán khi noù tan hoøan toaøn hay xaùc ñònh ñöôïc tính chaát cuûa dòch tuï.
Giaû phình maïch vaø roø ñoäng–tónh maïch
Phình maïch cuûa ÑM ñuøi xaûy ra ôû ÑM ñuøi chung thöôøng thöù phaùt sau khi taùi taïo caùc maïch maùu,
ngoaøi ra coøn laø bieán chöùng khi ñaët catheter ôû ÑM ñuøi (0.1%). Roø ñoäng-tónh maïch hieám gaëp
hôn. Khoái giaû phình maïch laø 1 khoái maùu tuï ñaäp, thöù phaùt sau khi maùu chaûy vaøo trong moâ meàm
sau ñoù hoùa nang taïo xô vaø thoâng thöông vôùi 1 maïch maùu. Do thaønh maïch bò thuûng neân maùu löu
chuyeån 2 chieàu tôùi- lui giöõa 2 khoaûng naøy trong moãi chu trình tim. Haàu heát caùc khoái maùu tuï vaø
caùc giaû phình maïch ñeàu naèm trong voøng 2cm tính töø choå maïch maùu bò toån thöông. Tieâu chuaån
chaån ñoaùn sieâu aâm thôøi gian thöïc (thoâng thöôøng) cuûa caùc giaû phình maïch bao goàm: hình aûnh
phaûn aâm xoaùy cuoän trong 1 xoang daïng nang, coù tính chaát ñaäp- giaõn theo chieàu ngang, khoái
phaûn aâm keùm vaø thaáy ñöôïc 1 caáu truùc daïng oáng (ñöôøng thoâng noái hay ñöôøng roø).
Giả phình ĐM đùi chung
6. Thoaùt vò thaønh buïng
Bao goàm caùc thoaùt vò ôû buïng, TV Spieghel, TVbeïn, TV ñuøi, TV roán, TV ñöôøng moå (hôû cô
thaønhbuïng),TV löng. Thöôøng chaån ñoaùn döïa vaøo beänh söû, khaùm laâm saøng vaø thöôøng khoâng caàn
ñeán chaån ñoaùn hình aûnh. Hình aûnh chung cho caùc thoaùt vò laø söï maát lieân tuïc cuûa lôùp caân vaø coù theå
qua ñoù thaáy ñöôïc hình aûnh caùc taïng chöùa trong tuùi thoaùt vò. Neân keát hôïp vôùi caùc thuû thuaät ñeå laøm
xuaát hieän tuùi thoaùt vò khi khaùm sieâu aâm ñeå xaùc ñònh coù thoaùt vò vaø taïng thoaùt vò chaéc chaén hôn. Vôùi
caùc ñaàu doø thaúng laøm phaàn meàm thoâng thöôøng ta deã daøng phaùt hieän tính maát lieân tuïc cuûa caùc lôùp
caân, qua ñoù xaùc ñònh ñöôïc thoaùt vò vaø taïng thoaùt vò. Ngoaïi tröø ñoái vôùi thoaùt vò Spieghel do khieám
khuyeát ôû choå baùm cuûa caùc cô thaønh buïng tröôùc taïo neân cung baùn nguyeät, thöôøng ít thaáy roõ treân
thaêm khaùm laâm saøng neân caàn thieát coù vai troø sieâu aâm vôùi ñaàu doø coù ñoä phaân giaûi cao thaáy roõ töøng
cô thaønh buïng tröôùc ñeå xaùc ñònh tuùi thoaùt vò loàng vaøo giöõa cô cheùo ngoaøi vaø cô cheùo trong hay cô
ngang buïng.
Thoaùt vò buïng
TV buïng coù theå laø baåm sinh hay maéc phaûi. Theå maéc phaûi thöôøng gaëp ôû ngöôøi beùo phì, ngöôøi giaø
hay ôû nhöõng ngöôøi coù tieàn caên chaán thöông hay phaãu thuaät tröôùc ñoù. Caùc vò trí ñieån hình laø nhöõng
nôi yeáu, khoâng coù cô nhö doïc ñöôøng traéng giöõa, ñöôøng cung baùn nguyeät moãi beân (TV Spieghel) vaø
khoaûng thaét löng sau. Duøng ñaàu doø thaúng 7,5 MHz queùt caån thaän ta seõ phaùt hieän ñöôïc söï khieám
khuyeát cuûa caân vaø caùc taïng trong khoái TV ( môû chaøi hay ruoät). Ruoät trong khoái TV , treân maët caét
ngang coù hình bia vôùi phaûn aâm maïnh ôû trung taâm cuûa hôi trong loøng vaø coù nhu ñoäng. Khi bò taéc,
thöôøng chuùng coù daïng hình oáng chöùa ñaày dòch vaø coù caùc neáp van voøng ñoàng taâm (ruoät non) hay
daïng buùi , khoái phaân (ñaïi traøng).
Thoaùt vò thaønh buïng: môõ chaøi chui qua choã yeáu cuûa bao cô thaúng buïng, ñöôøng traéng giöõa treân roán.
7. Thoaùt vò quanh roán(môõ)
Thoaùt vò Spieghel
Laø thoaùt vò töï phaùt cuûa thaønh buïng beân, do khieám khuyeát cuûa taám caân cô ngang buïng beân ñeán
bao cô thaúng. Ña soá vò trí thoaùt vò laø taïi hay saùt beân choã noái cuûa ñöôøng baùn nguyeät vaø ñöôøng
cung. Chaån ñoaùn sieâu aâm döïa vaøo phaùt hieän choã khieám khuyeát cuûa caân töùc laø loã thoaùt vò treân
baát kyø vò trí naøo treân ñöôøng baùn nguyeät. Neáu coù taïng thoaùt vò ñi keøm, thöôøng caân cô cheùo
ngoaøi seõ bao phuû phía tröôùc. Ña soá caùc tröôøng hôïp TV Spieghel, caân cô cheùo ngoaøi taïi choã
thoaùt vò khoâng daøy. Taát caû TV Spieghel ñeàu sôø thaáy 1 maûng caêng chaéc döôùi da.
Thoaùt vò Spieghel taïng laø quai ruoät Thoaùt vò Spieghel chöùa quai ruoät ngheït
Thoaùt vò löng
Ít gaëp, ña soá laø baåm sinh, hieám khi do maéc phaûi. Thoaùt vò thöôøng xaûy ra taïi 2 choã yeáu vuøng
hoâng laø tam giaùc thaét löng treân (TV Grynfeltt) vaø döôùi (TV Petit). TV maéc phaûi thöôøng xaûy ra
sau chaán thöông hoaëc do thaày thuoác gaây ra.
Thöôøng khoâng gaây trieäu chöùng do loã TV roäng, neân ít khi gaây ngheït (10%). TV löng hay gaëp ôû
nöõ do khung chaäu roäng hôn nam giôùi. Chaån ñoaùn thöôøng döïa vaøo CT hay MRI, coù vaøi tröôøng
hôïp baùo caùo chaån ñoaùn baèng sieâu aâm khi thaáy hình aûnh quai ruoät non caêng giaõn trong khoáiû
vuøng giöõa hoâng.
5
8. Thoaùt vò ñöôøng moå
Laø bieán chöùng muoän cuûa caùc phaãu thuaät vuøng buïng, coù taàn xuaát töø 0,5-14%. Thöôøng thoaùt vò
thaáy ñöôïc trong voøng naêm ñaàu tieân sau moå, tuy nhieân 5-10 % khoâng coù trieäu chöùng. SA chaån
ñoaùn döïa vaøo tính maát lieân tuïc cuûa lôùp caân treân ñöôøng moå vaø xaùc ñònh ñöôïc taïng thoaùt vò.
Thoaùt vò beïn
Oáng beïn ñi töø loã beïn saâu taïi maïc ngang, naèm treân daây chaèng beïn, ra loã beïn noâng, choã caùc truï cuûa
cô cheùo ngoaøi baùm vaøo xöông mu (gai mu). Tam giaùc Hesselbach taïo bôûi bôø ngoaøi bao cô thaúng ôû
trong- boù maïch thöôïng vò döôùi ôû ngoaøi- vaø daây chaèng beïn ôû beân döôùi. TV beïn tröïc tieáp xaûy ra taïi
dieän yeáu cuûa saøn beïn ñi töø caïnh trong ra ñeán ñoäng maïch thöôïng vò döôùi, trong khi ñoù TV beïn giaùn
tieáp ñi töø loã beïn saâu –töùc töø phía beân ngoaøi ñm TVD- vaø chaïy trong oáng beïn. Caû 2 loaïi ñeàu coù theå
phaùt trieån xuoáng taän bìu. Vì loã beïn noâng vaø ñm TVD khoâng deã xaùc ñònh ñöôïc treân SA neân khoù
phaân bieät ñöôïc TV beïn giaùn tieáp vôùi tröïc tieáp. Tuy nhieân SA giuùp phaân bieät ñöôïc thoaùt vò vôùi caùc
khoái khaùc trong oáng beïn nhö tinh hoaøn laïc choã hay giaõn tónh maïch thöøng tinh. SA cuõng giuùp ích
trong xaùc ñònh taïng thoaùt vò laø ruoät hay môõ chaøi…trong tuùi TV.
9. Thoaùt vò beïn chæ chöùa dòch
Thoaùt vò beïn chöùa quai ruoät
Thoaùt vò beïn chöùa quai ruoät ngheït. Thaønh tuùi thoaùt vò beïn
TVB phải trực tiếp nằm bên trong ĐM TVD TVB phải gián tiếp nằm bên ngoài ĐMTVD
10. TVB ở bé gái với Buồng trứng sa trong túi TV ---------- và trở lên ổ bụng
Thoaùt vò ñuøi
SA ñöôïc khuyeán caùo neân söû duïng trong tröôøng hôïp beänh nhaân ñau vuøng beïn maø khoâng thaáy u,
nhöõng khoái u sôø thaáy coù vaán ñeà, hay ôû nhöõng beänh nhaân giaø, beùo phì coù ñau buïng khoâng giaûi
thích ñöôïc. Oáng ñuøi coù ranh giôùi phía beân ngoaøi laø tónh maïch ñuøi, caønh mu treân ôû phía sau, vaø
cung chaäu-mu ôû phía tröôùc giöõa. SA trong TV ñuøi khi phaùt hieän khoái TV töø giöõa ñeán TM ñuøi.
Caùc khoái trong tam giaùc ñuøi caàn phaân bieät nhôø vaøo SA nhö khoái maùu tuï, khoái giaû phình maïch,
roø ñoäng –tónh maïch, böôùu môõ, haïch , traøn dòch maøng tinh, giaõn tónh maïch hieån, TV beïn…
Thoát vị đùi: Túi TV nằm bên trong bó mạch đùi
Tuï maùu trong bao cô thaúng buïng:
Coù theå töï phaùt hay sau chaán thöông. Caùc nguyeân nhaân cuûa chaán thöông bao goàm chaán thöông
tröïc tieáp, phaãu thuaät hay do co cô buïng maïnh-ñoät ngoät nhö ôû ngöôøi ñoäng kinh, côn ho kòch
phaùt, nhaûy muõi maïnh, raën maïnh khi ñaïi tieän, tieåu tieän vaø giao hôïp; côn uoán vaùn hay thænh
thoaûng xaûy ra ôû nhöõng ngöôøi ñaøn oâng cô baép. Trong tröôøng hôïp tuï maùu trong bao cô thaúng töï
phaùt, haàu heát xaûy ra ôû beänh nhaân duøng thuoác choáng ñoâng maùu. Nhöõng nguyeân nhaân khaùc ít
gaëp hôn nhö beänh chaát taïo keo, lieäu phaùp steroid, thai kyø vaø roái loaïn ñoâng maùu.
11. Thöôøng maùu chaûy töø choå vôû cuûa ñoäng maïch thöôïng vò döôùi hay tónh maïch hay töø nhöõng choå
raùch ôû caùc thôù cô. Maùu thöôøng tuï trong cô, nhöng cuõng coù theå tuï ngoaøi cô vaø bò giôùi haïn trong
bao cô thaét. Hieäu öùng cheøn eùp trong bao thöôøng giôùi haïn laïi kích thöôùc khoái maùu tuï, tuy nhieân,
cuõng coù khi taïo 1 khoái lôùn ôû thaønh buïng.
Daáu hieäu laâm saøng bao goàm ñau buïng, sôø thaáy khoái u buïng, maûng baàm maùu döôùi da vaø daáu
hieäu Fothergill ( khoái u thaønh buïng sôø thaáy roõ hôn khi cho beänh nhaân goàng cô buïng vaø khoù sôø
thaáy hôn ñoái vôùi khoái u trong oå buïng).
Tụ máu cơ thẳng bụng ở BN già sau cơn ho dữ dội (hình traùi) & ở BN mổ bắt con và bị đông máu
nội mạc rải rác (hình phaûi).
Tụ máu thành bụng ở trẻ sơ sinh. Tụ máu thành bụng ở trẻ sơ sinh sau đặt catheter TM rốn
12. Caùc daáu hieäu sieâu aâm tuøy thuoäc vaøo vò trí chaûy maùu so vôùi ñöôøng cung, tuoåi cuûa khoái maùu tuï
vaø ñoä phaân giaûi cuûa ñaàu doø. Phía treân ñöôøng cung, ñöôøng traéng giöõa ngaên khoâng cho maùu lan
traøn qua ñöôøng giöõa, vì vaäy khoái maùu tuï seõ coù hình baàu duïc treân maët caét ngang vaø hình hai
maët loõm treân maët caét doïc truïc. Coøn phía döôùi ñöôøng cung, maùu coù theå lan traøn xuoáng vuøng
chaäu vaø lan qua ñöôøng giöõa taïo neân 1 khoái lôùn naèm ngay treân ñænh hay phía tröôùc baøng quang.
Maùu ñang chaûy coù hình aûnh echo troáng, nhöng sau ñoù seõ sinh aâm taïo hình aûnh khoái echo keùm
hay echo hoãn hôïp do cuïc maùu ñoâng vaø quaù trình thoaùi bieán cuûa caùc saûn phaåm cuûa maùu. Trong
1soá tröôøng hôïp ôû giai ñoaïn muoän hôn, khi khoái maùu tuï hoùa nang seõ cho hình aûnh echo troáng.
Tuï maùu trong bao cô thaúng caàn chaån ñoaùn phaân bieät vôùi:
- aùp-xe thaønh buïng - nang nieäu roán
- tuùi thöøa baøng quang - haïch lympho hoùa nang
- nang baïch maïch - khoái u hoaïi töû
- nang maïc noái hay maïc treo ruoät - ruoät ñoâi
- nang gan phaùt trieån ra ngoaøi gan - nang giaû tuïy
- nang buoàng tröùng.
Nang niệu – rốn nhiễm trùng, dịch có phản âm
Tuï dòch thaønh buïng:
Thöôøng laø nang thanh dòch, khoái maùu tuï hoùa loûng hay aùp-xe do phaãu thuaät hay chaán thöông
tröôùc ñoù. Nang nieäu-roán thænh thoaûng gaëp, phaùt trieån töø roán xuoáng ñeán ñænh baøng quang, nang
coù theå xuaát huyeát hay nhieãm truøng (aùp-xe nang). Hieám gaëp hôn laø caùc khoái u xuaát phaùt töø daây
chaèng nieäu-roán ôû treû em vaø tuoåi tröôûng thaønh.
Dòch tuï voâ khuaån thöôøng coù echo troáng . Khi xuaát huyeát hay nhieãm truøng seõ coù echo hoãn hôïp,
taïo vaùch vaø/hay coù möïc ngang sinh echo do caùc teá baøo maùu hay chaát caën laéng ñoïng theo tö
theá. Sieâu aâm giuùp höôùng daãn choïc huùt dòch qua da ñeå laøm xeùt nghieäm teá baøo, vi truøng vaø
khaùng sinh ñoà.
13. Oå thanh dòch (seroma) sau moå Oå aùp xe thaønh buïng do lao
Oå aùp xe thaønh buïng do lao xöông söôøn
Haïch baïch huyeát:
Sieâu aâm duøng ñeå phaùt hieän caùc haïch beänh lyù khi laâm saøng khoâng sôø thaáy hay treân lyù thuyeát
caùc khoái sôø thaáy ñöôïc ôû vuøng beïn nghi ngôø haïch. Treân nguyeân taéc,caùc haïch nguyeân thuûy ôû
traïng thaùi bình thöôøng khoâng theå phaùt hieän ñöôïc baèng sieâu aâm vì chuùng khoâng theå phaân bieät
ñöôïc vôùi moâ môõ döôùi da, tuy nhieân vôùi ñaàu doø coù ñoä phaân giaûi cao, bình thöôøng caùc haïch beänh
naèm noâng coù theå phaùt hieän ñöôïc. Haàu heát caùc haïch ñeàu coù daïng baàu duïc, kích thöôùc thay ñoåi,
echo ñoàng nhaát. Tính chaát phaûn aâm cuõng thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo ñoä tích tuï môõ ôû trung taâm
haïch. Do ñoù, trung taâm haïch coù phaûn aâm daøy trong khi ngoaïi vi coù echo keùm hôn. Khi söï tích
tuï môõ lan roäng trong moâ haïch, haïch coù theå khoâng phaân bieät ñöôïc vôùi moâ döôùi da xung quanh.
Sieâu aâm giuùp phaùt hieän haïch beänh lyù roõ raøng hieäu quaû hôn laâm saøng vaø giuùp theo doõi trong
quaù trình ñieàu trò. Khoâng coù tieâu chuaån roõ reät ñeå phaân bieät haïch aùc tính vôùi haïch vieâm cuõng
nhö haïch di caên, maø keát luaän chæ döïa vaøo sinh thieát. Khoâng phaûi taát caû caùc haïch phì ñaïi ñeàu laø
aùc tính vaø ngöôïc laïi khoâng phaûi taát caû caùc haïch aùc tính ñeàu phì ñaïi, coù vaøi yeáu toá gôïi yù phaân
bieät haïch aùc tính vôùi haïch vieâm. Haïch aùc tính loaïi lymphoma coù ñoä phaûn aâm raát keùm, thaäm chí
cho echo troáng ñaëc bieät laø haïch lymphoma non- Hodgkin. Nhöõng haïch sôø thaáy ñöôïc neáu treân
sieâu aâm nhìn thaáy ñöôïc ñöôøng kính cuûa ñoäng maïch ôû trung taâm haïch töø 1 ñeán 3mm naèm trong
haïch phì ñaïi loaïi lymphoma, trong khi ñoù, haïch phì ñaïi loaïi carcinoma thì ñoäng maïch ôû trung
taâm haïch thöôøng khoâng nhìn thaáy ñöôïc treân sieâu aâm do bò thaâm nhieãm vaø phaù huûy treân vi theå.
Trong khi ñoù, ñoäng maïch trung taâm nhìn thaáy roõ ôû haïch vieâm.
14. Hạch bẹn phì đại với rốn hạch phản âm dày. Doppler cho thấy mạch máu ở rốn hạch
Tinh hoaøn laïc choã:
Söï ñi xuoáng cuûa tinh hoaøn coù theå döøng laïi baát kyø ôû ñieåm naøo treân ñöôøng ñi töø roán thaän cuøng
beân xuoáng ñeán loã beïn noâng. Tinh hoaøn khoâng xuoáng coù kích thöôùc nhoû hôn tinh hoaøn bình
thöôøng, sieâu aâm giuùp tìm ñöôïc trong caùc tình huoáng naøy. Ñoù laø caáu truùc echo keùm daïng baàu
duïc , coù truïc doïc thöôøng naèm song song vôùi truïc oáng beïn. Caàn phaân bieät vôùi haïch coù echo daøy
hôn ôû roán haïch. Ñieàu khoâng may laø sieâu aâm thöôøng chæ phaùt hieän caùc tinh hoaøn trong oáng beïn
coøn tinh hoaøn laïc choå naèm trong oå buïng hieám khi tìm thaáy.
Tinh hoaøn aån trong oáng beïn Böôùu môõ trong oáng beïn
Caùc khoái u taân sinh:
Thaønh buïng khoâng phaûi laø nôi thöôøng coù caùc khoái taân sinh. U taân sinh nguyeân phaùt thöôøng gaëp
nhaát laø u desmoid, xuaát phaùt töø caân hay phaàn caân cuûa cô, vò trí thöôøng gaëp nhaát laø ôû thaønh
buïng tröôùc. Caùc khoái u desmoid thöôøng thaáy ôû nhöõng ngöôøi coù tieàn caên phaãu thuaät vaø thöôøng
xaûy ra treân seïo moå cuõ. Noù cuõng thöôøng thaáy ôû nhöõng ngöôøi coù beänh ña polyp gia ñình vaø
thöôøng thaáy trong luùc thai kyø. 70% u desmoid xuaát hieän ôû tuoåi 20-40, ôû nöõ gaáp 3 laàn nam.
Böôùu baõ, böôùu môõ, böôùu thaàn kinh vaø böôùu sôïi-thaàn kinh cuõng thöôøng gaëp.
Haàu heát caùc khoái u aùc tính thöôøng gaëp trong lôùp döôùi da laø do u melanoma di caên. Hieám gaëp
hôn laø caùc di caên töø lymphoma hay carcinoma cuûa phoåi, vuù, buoàng tröùng vaø ñaïi traøng. Di caên
coù theå xaûy ra nhö laø 1 daáu hieäu ñôn leû nhöng thöôøng gaëp hôn ôû nhöõng beänh nhaân coù di caên lan
traøn toaøn thaân. Thaønh buïng cuõng coù theå laø vò trí xaâm nhieãm cuûa caùc khoái u aùc tính nhö töø maøng
15. phoåi, phuùc maïc, cô hoaønh (mesothelioma, sarcoma cô vaân, fibrosarcoma) vaø caùc taïng trong oå
buïng nhö ñaïi traøng.
Mũi kiếm xương ức phát triển quá phát tạo khối ở vùng thượng vị.
U Desmoid ở vết mổ cũ
Bướu mỡ