21. 18
กองกำลังประชำธิปไตยซีเรียภำยหลังชัยชนะต่อขบวนกำรรัฐอิสลำม
ในวันที่ 19 ธันวาคม ค.ศ. 2018 ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ได้ประกาศว่าจะ
ถอนทหารอเมริกันจานวน 2,000 คนออกจากแถบตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรียในทันทีเนื่องจากกอง
กาลังพันธมิตรนาโดยกองทัพสหรัฐอเมริกาสามารถยึดพื้นที่ทางตอนเหนือของซีเรียเกือบทั้งหมดจาก IS
ได้สาเร็จ การตัดสินใจดังกล่าวไม่เพียงเป็นการเปิดโอกาสให้รัสเซียและอิหร่านเข้ามาแผ่ขยายอานาจใน
ซีเรีย และหนุนหลังรัฐบาลอัสซาดให้อยู่รอด แต่ยังทาให้ชาวเคิร์ดในกองกาลังประชาธิปไตยซีเรีย (SDF)
เผชิญกับความเสี่ยงที่จะถูกโจมตีจากตุรกี ซึ่งได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนแล้วว่า ต้องการสร้าง "เขตความ
มั่นคง" บริเวณพรมแดนฝั่งซีเรีย เพื่อป้องกันนักรบชาวเคิร์ด สถานการณ์ดังกล่าวจึงบีบบังคับให้ชาวเคิร์
ดต้องหันไปเจรจาเพื่อขอความช่วยเหลือจากรัสเซียและรัฐบาลซีเรียแทน
นอกจากนี้ ถึงแม้ว่ารัฐอิสลามของ IS ในซีเรียและอิรักจะมลายสิ้นแล้ว ขบวนการ IS ก็ยังถือเป็น
ภัยคุกคามที่น่าหวาดระแวงอยู่มาก เนื่องจากอดีตนักรบ IS กว่าหมื่นคน ทั้งที่เป็นคนท้องถิ่นและ
ชาวต่างชาติ รวมทั้งครอบครัวและลูกหลานของนักรบเหล่านี้ ยังอยู่ภายใต้การควบคุมของ SDF รวมทั้ง
กองทัพและฝ่ายความมั่นคงของอิรักอยู่ แต่ปัญหาคือ ประเทศตะวันตกส่วนใหญ่ปฏิเสธที่จะรับนักรบ IS
ที่เป็นพลเมืองของตนกลับคืนเนื่องจากกลัวว่ากลุ่มคนเหล่านี้จะสร้างภัยความมั่นคงให้กับประเทศ ด้วย
เหตุนี้ รัฐบาลของประเทศเหล่านี้จึงเลือกที่จะเพิกถอนสัญชาตินักรบ IS แล้วทิ้งพวกเขาไว้ให้อยู่ในการ
ควบคุมของ SDF หรือ ระบบศาลของอิรักแทน
นายอับดุล คาริม โอมาร์ (Abdul Karim Omar) ผู้ดูแลการต่างประเทศของกองกาลังปกครอง
ตนเองชาวเคิร์ด มองว่าการที่หลายประเทศประกาศเพิกถอนสัญชาติพลเมืองที่ไปเข้าร่วมกับ IS ถือเป็น
การโยนปัญหาเรื่องนักโทษ IS ให้ชาวเคิร์ดจัดการเพียงลาพังโดยไม่มีแผนรองรับว่าจะให้จัดการกับกลุ่ม
22. 19
คนเหล่านี้อย่างไรต่อไป ชาวเคิร์ดไม่เพียงประสบกับความสูญเสียมากมายอยู่แล้วจากการต้องต่อสู้และ
ตกอยู่ใต้อิทธิพลของ IS แต่ยังต้องมารับผิดชอบแก้ไขปัญหาเรื่องการกักตัวและการดาเนินคดีอดีตนักรบ
IS อีกด้วย นายอับดุล คาริม โอมาร์เตือนว่า การให้ SDF กักขังหน่วงเหนี่ยวนักรบ IS ต่อไปในเขต
ปกครองที่ไร้เสถียรภาพเช่นนี้เป็นเพียงวิธีแก้ไขปัญหาชั่วคราวและไม่ยั่งยืน และการปล่อยให้ลูกหลาน
ของนักรบ IS ห้อมล้อมด้วยอุดมการณ์รุนแรงและเป็นภัยอันตรายถือเป็นการสะสมปัญหาที่อาจลุกลาม
ในภายภาคหน้าได้ ด้วยเหตุนี้ กองกาลังปกครองตนเองชาวเคิร์ดจึงพยายามเรียกร้องให้มีการจัดตั้งศาล
พิเศษระหว่างประเทศในซีเรีย เพื่อดาเนินคดีกับนักรบกลุ่มรัฐอิสลาม แต่เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจา
ประเทศซีเรีย นายเจมส์ เจฟฟรีย์ (James Jeffrey) กล่าวกับสานักข่าว BBC ว่าเป้าหมายหลักของ
สหรัฐอเมริกาคือการส่งนักรบ IS กลับคืนประเทศต้นกาเนิดเพื่อผ่านกระบวนการลดแนวคิดรุนแรง
(deradicalisation) คืนกลับสู่สังคม (reintegration) หรือตัดสินลงโทษแล้วแต่กรณี รวมไปถึงส่งเสริม
สนับสนุนให้ประเทศต่างๆ รับนักรบที่เป็นพลเมืองของตนกลับคืน และยังไม่มีนโยบายจะจัดตั้งศาล
พิเศษระหว่างประเทศขึ้นในขณะนี้18
แม้ว่าประธานาธิบดีทรัมป์ยังไม่ได้กาหนดแผนและระยะเวลาในการถอนทหารอเมริกันออกจาก
ซีเรียไว้อย่างชัดเจน แต่การตัดสินใจที่จะถอนทหารสหรัฐอเมริกาออกจากซีเรียสะท้อนให้เห็นการที่ชาติ
มหาอานาจทอดทิ้งพันธมิตรท้องถิ่นที่จงรักภักดีหลังจากที่สหรัฐอเมริกาได้ใช้กองกาลังชาวเคิร์ดนี้เพื่อ
บรรลุเป้าหมายของตนเองได้แล้ว ชาวเคิร์ดในซีเรียไม่เพียงเสี่ยงต่อการถูกตุรกีโจมตี แต่ยังสูญเสีย
อานาจต่อรองในการเจรจาเพื่อจัดตั้งรัฐปกครองตนเองทางตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรียอีกด้วย อดีต
เจ้าหน้าที่อาวุโสกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา และศาสตราจารย์ประจามหาวิทยาลัยโคลัมเบีย
อย่าง นายเดวิด ฟิลลิป (David Phillip) ให้คานิยามต่อการตัดสินใจของผู้นาอเมริกันครั้งนี้ว่า “The Great
Betrayal” หรือ “การทรยศครั้งยิ่งใหญ่” เพราะสหรัฐอเมริกาได้ปล่อยให้ชาวเคิร์ดผู้ที่ร่วมรบเคียงบ่าเคียง
ไหล่กองทัพของสหรัฐอเมริกามากว่า 3 ปีครึ่งต้องตกเป็นเหยื่อของตุรกี อาจกล่าวได้ว่า ชะตากรรมของ
นักรบและพลเรือนชาวเคิร์ดในซีเรียในยุคปัจจุบันจึงไม่ต่างกับชะตากรรมของชาวอัซซีเรียนในกองทหาร
อิรักเลวีส์ที่ถูกรัฐบาลอังกฤษทอดทิ้งหลังอิรักได้รับเอกราชเมื่อหลายทศวรรษที่ผ่านมา19
18 “Islamic State group: Syria's Kurds call for international tribunal,” BBC, 26 March 2019, https://www.bbc.com/news/world-
middle-east-47704464 (accessed April 23, 2019), Charles Lister et al., “Up for Debate: ISIS detainees,” Middle East Institute,
https://www.mei.edu/debate-isis-detainees (accessed April 23, 2019),
19 Mark Landler, Helene Cooper and Eric Schmitt, “Trump to Withdraw U.S. Forces From Syria, Declaring
‘We Have Won Against ISIS,’” The New York Times, December 19, 2018,
https://www.nytimes.com/2018/12/19/us/politics/trump-syria-turkey-troop-withdrawal.html?module=inline
(accessed April 23, 2019), Lara Seligman, The Unintended Consequences of Trump’s Decision to Withdraw
From Syria, Foreign Policy, January 28, 2019, https://foreignpolicy.com/2019/01/28/unintended-
consequences-trump-decision-withdraw-syria (accessed April 23, 2019), ทับทิม พญาไท ความหวังสันติภาพ...