โดย รศ.ดร.จำนงสรพิพัฒน์ อดีตประธานสายพลังงาน บัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี และกรรมการสถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ

1. วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
ใใใใใใใใใใใใใใใ
ใใใใใใ:
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
อัตราค่าไฟฟ้ าสารองกับความไม่เสถียรของกาลัง
ไฟฟ้ าจากแสงแดด : ปัญหาความท้าทายของเทคโนแครต
ด้านพลังงานของภาครัฐไทย รศ.ดร.จานง สรพิพัฒน์
อดีตประธานสายพลังงาน
บัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
กรรมการสถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ

2. อัตราค่าไฟฟ้ าสารองกับความไม่เสถียรของกาลังไฟฟ้ าจากแสงแดด
: ปัญหาความท้าทายของเทคโนแครตด้านพลังงานของภาครัฐไทย
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
รายละเอียดเพิ่มเติมที่ www.rsu-brain.com
บรรณาธิการ: ยุวดี คาดการณ์ไกล
ผู้เขียน : รศ.ดร.จานง สรพิพัฒน์
ผู้ช่วยบรรณาธิการ : ปาณัท ทองพ่วง
ภาพปก : แผงโซลาร์บนหลังคาบ้านซึ่งแพร่หลายในประเทศจีน
ที่มาภาพ : http://www.digitaljournal.com/img/1/0/4/8/1/8/4/i/1/7/6/o/2014-02-
27T212118Z_1_CBREA1Q1NBO00_RTROPTP_4_CBUSINESS-US-CHINA-SOLAR.JPG
เผยแพร่ : กรกฎาคม 2560
ที่อยู่
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ อาคารพร้อมพันธุ์ 1 ชั้น 4 637/1 ถนนลาดพร้าว เขตจตุจักร
กทม. 10900 โทรศัพท์ 02-938-8826 โทรสาร 02-938-8864

3. 1
รศ.ดร.จานง สรพิพัฒน์ อดีตประธานสายพลังงาน บัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและ
สิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี และกรรมการสถาบันคลังปัญญาด้าน
ยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต ได้เสนอความเห็นเรื่องการปรับเปลี่ยนแนวทาง
นโยบายพลังงานไฟฟ้าของไทย ดังนี้
ทันทีที่มีข่าวว่าคณะกรรมการกากับกิจการพลังงานกาลังให้การไฟฟ้ าฝ่ายผลิต (กฟผ.) แห่ง
ประเทศไทยศึกษาเรื่องการเก็บค่าไฟฟ้าสารองจากผู้ใช้ไฟฟ้าที่ผลิตไฟฟ้าจากโซล่าเซลล์เพื่อใช้เอง ได้
ก่อให้เกิดการวิพากษ์ต่อแนวทางดังกล่าวในภาคประชาชนผู้ผลิตและใช้ไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ ว่า
การกาหนดทิศทางเชิงนโยบายในเรื่องดังกล่าวแท้จริงแล้วเป็นประโยชน์หรือเป็นธรรมต่อผู้ผลิตไฟฟ้ า
จากแสงอาทิตย์มากน้อยเพียงไร?
ที่ผ่านมาประเทศไทยใช้วิธีการวางแผนและพัฒนาโรงไฟฟ้ าของประเทศ โดยใช้แนวทางที่
เรียกว่า การจัดหาพลังงาน (Supply Side Approach) เป็นหลัก โดยแนวทางนี้รัฐจะพิจารณาแนวโน้ม
ของความต้องการใช้กาลังไฟฟ้ าสูงสุดในแต่ละปี ควบคู่กับแนวโน้มของการใช้พลังงานไฟฟ้ าโดยรวม
ที่เพิ่มขึ้นทุกปี แล้วนามาวางแผนเพื่อสร้างโรงไฟฟ้ าใหม่ๆ ให้ทันกับความต้องการใช้พลังงานที่
เพิ่มขึ้น
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
รองศาสตราจารย์ ดร. จานง สรพิพัฒน์
อัตราค่าไฟฟ้ าสารองกับความไม่เสถียรของกาลังไฟฟ้ าจากแสงแดด
: ปัญหาความท้าทายของเทคโนแครตด้านพลังงานของภาครัฐไทย

4. 2สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
ยังมีอีกแนวทางหนึ่งที่ปกติจะใช้ดาเนินการร่วมกับวิธีแรก แต่ภาครัฐไทยมักจะละเลย
และให้ความสาคัญน้อยกว่าคือ แนวทางการชะลอความต้องการใช้พลังงานไฟฟ้ าให้ลดลง
(Demand Side Approach) เครื่องมือหลักของแนวทางนี้ก็คือ การประหยัดพลังงานนั่นเอง ใน
ประเทศพัฒนาแล้ว จะทาตรงข้ามกับภาครัฐไทยคือจะให้ความสาคัญมากต่อการประหยัด
พลังงานยิ่งกว่าแนวทางแรก คือจะดาเนินการประหยัดพลังงานในทุกวิถีทางเสียก่อนอย่างเต็มที่
แล้ว จึงค่อยจัดหาโรงไฟฟ้ าใหม่เข้ามาเสริมเมื่อยังไม่เพียงพอ ขณะที่รัฐไทยจะเป็นทิศตรงข้าม
คือ ให้ความสาคัญต่อการจัดหาพลังงานเหนือการลดความต้องการใช้ไฟฟ้ามาโดยตลอด
ในช่วงระยะเวลาเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา ความท้าทายการวางแผนและพัฒนากาลังไฟฟ้ าของ
ประเทศต่างๆ โดยเฉพาะประเทศที่มีความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจยิ่งมีความซับซ้อนมากยิ่งขึ้น
อันเนื่องมาจากการเกิดขึ้นของนวัตกรรมด้านการผลิตไฟฟ้ าชนิดใหม่จากแหล่งพลังงาน
หมุนเวียนโดยเฉพาะจากแสงแดด เทคโนโลยีที่ว่านี้ช่วยทาให้ผู้บริโภคไฟฟ้ ารายย่อยโดยเฉพาะ
ภาคครัวเรือนและอาคารพาณิชย์ จากเดิมที่ต้องเป็นผู้บริโภคไฟฟ้ าแต่ฝ่ายเดียว กลับสามารถ
ผลิตไฟฟ้าขึ้นมาใช้เองได้
แต่นวัตกรรมใหม่ที่ว่านี้ใช่ว่าจะปราศจากปัญหาใดๆ เสียทีเดียว เพราะไฟฟ้ าจากแหล่ง
พลังงานแสงแดด ยังมีลักษณะไม่เสถียรและไม่สม่าเสมอ ขึ้นกับว่าช่วงใดมีแดดหรือไม่มีแดด
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลากลางคืนที่ท้องฟ้ าไม่มีแดดเลย ทาให้การผลิตไฟฟ้ าจากแสงแดด
ยังตัองอาศัยโรงไฟฟ้าพลังงานฟอสซิลแบบเก่าผลิตไฟฟ้ าเสริมในช่วงกลางคืนหรือช่วงที่ท้องฟ้ า
มีฝนฟ้าคะนอง
เนื่องจากในปัจจุบันแบตเตอรี่เก็บไฟฟ้ าสารองยังมีต้นทุนสูง (แต่มีแนวโน้มลดต่าลงมา
เรื่อยๆอย่างรวดเร็วในระยะใกล้นี้) การเสริมการผลิตไฟฟ้ าช่วงที่ท้องฟ้ าไม่มีแดด จึงยังคงการ
พึ่งพาการผลิตไฟฟ้ าจากโรงไฟฟ้ าฟอสซิลเป็นเกณฑ์ อย่างไรก็ดี การที่รัฐต้องสร้างโรงไฟฟ้ า
ฟอสซิลขึ้นมาสารอง เพื่อให้แน่ใจว่าจะมีไฟฟ้ าใช้ตลอดเวลา ในด้านหนึ่งดูเหมือนเป็นการ
ประกันความมั่นคงของการผลิตไฟฟ้ าให้กับประชาชน แต่ในอีกด้านหนึ่งก็เหมือนกับการสร้าง
ภาระต้นทุนของส่วนรวมที่แพงขึ้น เพราะโรงจักรสารองไฟฟ้ าเหล่านี้จะผลิตไฟฟ้ าเพียงบางเวลา
ในช่วงที่ไฟฟ้ าขาดแคลน แต่ไม่มีโอกาสเดินโรงจักรได้เต็มกาลังได้ตลอดเวลา จึงเหมือนการ
ลงทุนที่สูญเปล่าไปในดัว เพื่อแก้ปัญหานี้ ในต่างประเทศจึงมีหลักการที่สาคัญคือ ความมี
ประสิทธิภาพในการบริหารและผลิตไฟฟ้ าในระยะยาว ที่ต้องมีประสิทธิภาพสูงสุด เพื่อว่าการ
สร้างโรงไฟฟ้าฟอสซิลใหม่สาหรับสารองการผลิตไฟฟ้าจะได้มีขนาดเล็กที่สุดเท่าที่จาเป็น

5. 3สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
มิฉะนั้นแล้วอัตราค่าไฟฟ้าแทนที่จะถูกลงแต่กลับจะแพงขึ้นทะลุฟ้า เพราะรัฐต้องสร้างโรงไฟฟ้ าสารอง
ขนาดเท่าๆ กันสาหรับทุกๆ กิโลวัตต์ที่มีการติดตั้งแผงโซล่าเซลล์ ดังนั้น แนวทางปฏิบัติของการ
วางแผนพัฒนากาลังผลิตไฟฟ้าในประเทศเหล่านี้คือ มุ่งเป้าสู่การลดความต้องการใช้ไฟฟ้ าเป็นอันดับ
แรก โดยผ่านโปรแกรมการประหยัดพลังงานต่างๆ ที่มีประสิทธิภาพและมีการติดตามอย่างใช้ใกล้ชิด
ส่วนการจัดหาพลังงานนั้น รัฐจะให้ความสาคัญเป็นอันดับรอง เพราะโดยทางเช่นนี้เท่านั้น จึงจะช่วย
ลดภาระค่าไฟฟ้าให้ถูกลงและเป็นที่ยอมรับได้
คราวนี้กลับมามองปัญหาของประเทศไทย ที่ผ่านมาแม้ประเทศไทยจะมีนโยบายและแผน
ประหยัดพลังงานไฟฟ้ า แต่ในทางปฏิบัติแล้ว รัฐจะให้ความสาคัญต่อการจัดหาโรงไฟฟ้ าใหม่ทันทีที่
ความต้องการใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นสูง ส่วนการลดความต้องการใช้ไฟฟ้าผ่านการประหยัดพลังงานกลับเป็น
เรื่องที่ภาครัฐไม่ค่อยให้ความจริงจังมากนัก ซึ่งตรงกันข้ามกับประเทศที่พัฒนาแล้ว ที่ให้ความสาคัญ
ต่อผลสัมฤทธิ์ในการประหยัดพลังงานอย่างยิ่งยวดเป็นอันดับแรก
การวางแผนแบบเน้นการจัดหาพลังงานเป็นหลัก (Supply Side Approach) รวมถึงการสร้าง
โรงไฟฟ้ าใหม่ขนาดใหญ่ เป็นการวางแผนบริหารด้านพลังงานไฟฟ้ าแบบรวมศูนย์ (centralized ap-
proach) แบบเดิมๆ ที่ทากันมานานเกินค่อนศตวรรษ กระบวนการบริหารแบบนี้จะยิ่งทวีปัญหามาก
ขึ้นเมื่อการผลิตไฟฟ้ าจากแหล่งไฟฟ้ าพลังงานหมุนเวียนโดยเฉพาะไฟฟ้ าจากแสงแดดมีสัดส่วนที่
สูงขึ้น นอกจากนี้ภาครัฐไทยยังมีวิธีส่งเสริมการผลิตไฟฟ้าจากแสงแดดที่มีลักษณะเฉพาะของไทยที่ไม่
เหมือนประเทศอื่นๆ ซึ่งยิ่งจะสร้างปัญหาให้ซับซ้อนยิ่งขึ้น ดังต่อไปดังนี้
ประการแรก ที่ผ่านมาภาครัฐไทยให้การสนับสนุนและอุดหนุนรับซื้อไฟฟ้ าจากเซลล์แสงอาทิตย์
ด้วยราคาพิเศษแก่นายทุนผู้ผลิตรายใหญ่แบบโซล่าฟาร์ม (การผลิตไฟฟ้ าขนาดใหญ่โดยใช้พื้นที่โล่ง
แจ้งขนาดใหญ่) เป็นทิศทางหลัก แทนที่จะให้การส่งเสริมการผลิตไฟฟ้ าจากหลังคา (Solar Roof
Top) ดังเช่นที่ประเทศอื่นๆ ทากัน จึงทาให้เกิดปัญหาความเสถียรของระบบไฟฟ้ ารุนแรงและไฟฟ้ า
สายส่ง(Feeder Line) ไม่เพียงพอมากกว่าที่ควรจะเป็น เพราะการผลิตไฟฟ้ าแบบโซล่าฟาร์ม โดย
ลักษณะนี้เป็นการผลิตไฟฟ้าแบบเข้มข้นที่กระจุกตัวจากจุดๆ เดียว ธรรมชาติของแดดมีความผันผวน
อยู่ในตัว เช่นเมื่อแดดหายเพราะบังเอิญมีก้อนเมฆมาบัง แรงดันในสายส่งก็จะหายไปทันที หรือเวลาที่
แดดจัดไฟฟ้าที่ผลิตได้อาจมากเกินความต้องการ ทาให้เกิดความผันผวนได้มาก เพื่อแก้ปัญหานี้ โดย
ปกติการผลิตไฟฟ้ าจากแสงแดด จึงนิยมวางแผนให้มีการผลิตไฟฟ้ าแบบกระจายตัวเป็นหน่วยผลิต
ไฟฟ้าย่อยๆจานวนมากบนหลังคาออกไปทั่วบริเวณกว้างๆ ทั่วทั้งอาเภอ แทนที่จะสร้างโรงไฟฟ้ าโซล่า
เซลล์ขนาดใหญ่เพียงโรงเดียวกระจุกตัวอยู่ที่จุดเดียว ทาให้สามารถลดความผันผวนลงได้ เพราะ

6. 4
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
โอกาสที่แดดจะหุบหายไปพร้อมๆ กันทั้งพื้นที่ย่อมเป็นไปได้ยากกว่า
ประการที่สอง การผลิตไฟฟ้ าจากหลังคามีข้อดีที่ผู้ผลิตไฟฟ้ าและผู้ใช้ไฟฟ้ าคือรายเดียวกัน
ขณะที่การผลิตของโซล่าฟาร์มจะเป็นผู้ผลิตไฟฟ้ าเท่านั้น การที่ผู้ผลิตไฟฟ้ าเป็นผู้บริโภคไฟฟ้ า ณ จุด
เดียวกัน จะช่วยลดความสูญเสียในสายส่งลง อีกทั้งช่วยลดปัญหาเรื่องขนาดสายส่งไม่เพียงพอได้อีก
ด้วย การผลิตไฟฟ้ าบนหลังคาถือหลักที่ว่า เมื่อตนเองผลิตไฟฟ้ าไม่เพียงพอแล้ว (หรือผลิตไฟฟ้ า
มากเกินพอ) จึงจะมีการแลกเปลี่ยนส่งออกหรือนาเข้าไฟฟ้ าจากหน่วยการผลิตที่อยู่ข้างเคียง การ
ผลิตและใช้ไฟฟ้ าแบบนี้เรียกว่าเป็นการผลิตไฟฟ้ าแบบกระจายตัว (Distributed Generation หรือ
DG) ซึ่งใช้แนวคิดที่ต่างกับการผลิตดั้งเดิมแบบรวมศูนย์ (Centralized Generation) โดยสิ้นเชิง
ความสาคัญของการผลิตแบบนี้อยู่ที่ว่า แต่ละหน่วยการผลิตไฟฟ้ าจะต้องผลิตไฟฟ้ าเพื่อใช้เองให้
เพียงพอก่อน (self-balance) เป็นอันดับแรก ต่อเมื่อไม่เพียงพอจึงจะมีการนาเข้าหรือส่งกาลังไฟฟ้ า
จากหรือไปยังจุดข้างเคียง เนื่องจากพื้นที่หลังคาของแต่ละบ้านมีขนาดจากัด การประหยัดพลังงาน
ภายในบ้านหรืออาคาร เพื่อไม่ให้ความต้องการใช้ไฟฟ้ าเกินกว่ากาลังที่ผลิตได้ หรือถ้าเกินก็ให้เกิน
น้อยที่สุด จึงมีความสาคัญพอๆกับการผลิตไฟฟ้ าด้วยตัวเอง โดยแนวคิดนี้หากทุกบ้านหรืออาคาร
ดาเนินการผลิตและใช้ไฟฟ้าอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ก็จะช่วยให้ลดความจาเป็นที่จะต้องพึ่งพาการ
ผลิตไฟฟ้ าสารองจากแหล่งพลังงานฟอสซิลให้เหลือน้อยที่สุดเท่าที่จาเป็น ดังนั้นต้นทุนในการจัดหา
พลังงานไฟฟ้าสารองก็จะลดลงได้หรือมีเท่าที่จาเป็นเท่านั้น
ปัจจุบันความต้องการใช้ไฟฟ้ าสูงสุดหรือพีค (Peak) ของวันในประเทศไทยจะเกิดขึ้นในภาค
กลางวัน แม้ว่าจะมีการติดแผงโซล่าเซลล์แบบหลังคาของผู้ใช้ไฟฟ้ าขนาดใหญ่ เช่น ตามหลังคา
โรงงานหรืออาคารพาณิชย์บางแห่ง แต่การติดตั้งลักษณะดังกล่าวยังถือว่าน้อยมาก ไม่ถึง 1% ของ
ปริมาณการใช้ไฟฟ้ าทั้งหมด ดังนั้น ตราบใดที่พีคในเวลากลางวันยังสูงกว่ากลางคืน ภาครัฐจึงยังไม่
ควรที่จะจัดเก็บค่าสารองไฟฟ้าใดๆ เพราะการตัดพีคในช่วงเวลากลางวัน เป็นการช่วยลดภาระของรัฐ
ในการสร้างโรงไฟฟ้ าฟอสซิลใหม่โดยตรง ต่อเมื่อพีคในเวลากลางคืนสูงกว่ากลางวันแล้ว มีการ
ดาเนินการด้วยมาตรการต่างๆ ให้ผู้ใช้ไฟฟ้ าประหยัดไฟฟ้ าจนถึงขั้นสูงแล้วเท่านั้น จึงถึงเวลาที่
ภาครัฐควรจะพิจารณาว่าจะจัดเก็บอัตราค่าไฟฟ้าสารองหรือไม่
จากประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในต่างประเทศ เมื่อความนิยมติดตั้งแผงโซล่าเซลล์บนหลังคา
บ้านเรือนมีมากขึ้น จนความต้องการใช้ไฟฟ้าสูงสุดหรือพีค (Peak) ของวัน จะย้ายไปเป็นตอนหัวค่า

7. 5
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
แทนหลังพระอาทิตย์ตกดิน ดังนั้น แม้ภาครัฐยังคงต้องจัดหาแหล่งผลิตไฟฟ้ าสารองจากแหล่ง
พลังงานฟอสซิลอยู่เช่นเดิม แต่ด้วยมาตรการที่เหมาะสมที่เอื้อให้มีการปรับปรุงตัวอาคารหรือ
เครื่องใช้ไฟฟ้ าต่างๆ ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น ขนาดของพีคหรือความต้องการใช้ไฟฟ้ าสูงสุดในตอน
หัวค่าจะลดลงได้ ทาให้ขนาดของโรงไฟฟ้ าสารองไฟฟ้ าฟอสซิลที่ต้องสร้างขึ้นเพื่อสนับสนุนมีขนาด
เล็กลงได้ ซึ่งจะทาให้อัตราค่าไฟฟ้าสารองมีค่าลดลง
ประการที่สาม การสนับสนุนนักลงทุนรายใหญ่เพียงไม่กี่รายแบบโซล่าฟาร์มไม่ก่อให้เกิดการ
กระจายรายได้ได้ดีพอด้วยขนาดเม็ดเงินของการลงทุนที่เท่ากัน เมื่อเทียบกับการติดตั้งเซลล์
แสงอาทิตย์บนหลังคาเรือน เช่น การลงทุนแบบฟาร์มขนาดใหญ่ขนาด 10 MW เพียงรายเดียว หาก
มีการกระจายการลงทุนขนาดเล็กบนหลังคาบ้านเรือนขนาด 10 kW ต่อหลังคา รายได้ก็จะตกกับ
ครัวเรือนจานวน 1,000 ราย (10,000kW = 10 MW) แทนที่จะเป็นรายได้ของเพียงรายเดียว ใน
บางประเทศ รัฐถึงกับใช้วิธีการนี้สร้างรายได้ให้กับคนจน โดยการลงทุนติดตั้งแผงโซล่าเซลล์บน
หลังคาบ้านให้ก่อน และให้คนจนดูแลผลิตไฟฟ้ าขายกลับคืนให้กับภาครัฐ เพื่อสร้างรายได้ให้กับคน
จน
จากประสบการณ์ในต่างประเทศ ปัญหาความเสถียรของการผลิตไฟฟ้ าจากหลังคาของ
ผู้บริโภคไฟฟ้าจะมีปัญหาจริงๆ ก็ต่อเมื่อสัดส่วนของการผลิตไฟฟ้ าจากเซลล์แสงอาทิตย์มีค่าเกินกว่า
30% ของการผลิตกาลังไฟฟ้ าของประเทศ (หากเกินกว่านี้ ต้องมีการบริหารจัดการการไหลของ
ไฟฟ้ าอย่างมีประสิทธิภาพร่วมกับการใช้ระบบ smart grid เข้าช่วยควบคุม) ปัจจุบันสัดส่วนดังกล่าว
ในประเทศไทยยังมีค่าต่ามากไม่ถึง 1% ระบบการผลิตไฟฟ้ าแบบรวมศูนย์จากส่วนกลาง ยังสามารถ
แบกรับ (tolerate) กับความผันผวนจากแหล่งการผลิตไฟฟ้ าหมุนเวียนได้อย่างสบายๆ ภาครัฐจึงยัง
พอมีเวลาที่จะพิจารณาปัญหาดังกล่าวข้างต้น ประเด็นที่ภาครัฐควรปรับปรุงแก้ไขโดยเร่งด่วนควรเป็น
ดังนี้
ก. ปรับเปลี่ยนวิธีการวางแผนพัฒนากาลังผลิตไฟฟ้ า (แผน PDP) ที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ซึ่ง
ยังคงให้ความสาคัญต่อการจัดหาโรงไฟฟ้ าใหม่เป็นอันดับแรก มาเป็นระบบที่ให้ความสาคัญกับการ
ลดความต้องการใช้ไฟฟ้าด้วยการประหยัดพลังงานแทน ปรับเปลี่ยนจากการวางแผนแบบดั้งเดิมที่ใช้
Supply Side Approach มาเป็นระบบ Integrated Resources Approach แทน ซึ่งผสมผสานระหว่าง
การประหยัดพลังงาน การผลิตไฟฟ้าจากแหล่งพลังงานหมุนเวียนและแหล่งพลังงานฟอสซิลเป็นแผน
เดียวกัน ดังเช่นที่ประเทศที่พัฒนาแล้วทากัน

8. 6
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
ข. ปรับเปลี่ยนโครงสร้างการผลิตและจ่ายไฟฟ้ าแบบรวมศูนย์ มาเป็นแบบกระจายการผลิต
(Distributed Generation) เพราะแนวทางการผลิตไฟฟ้ าแบบเดิม ไม่สามารถแบกรับกับการ
เปลี่ยนแปลงด้านการผลิตไฟฟ้ าแบบใหม่ (Disruptive Technology) ที่กาลังเปลี่ยนแปลงไปอย่าง
รวดเร็ว
ค. รัฐควรให้ความสาคัญกับการผลิตไฟฟ้ าจากหลังคาก่อนการผลิตไฟฟ้ าแบบโซล่าฟาร์ม
เพราะนอกจากจะแก้ไขปัญหาเรื่องความผันผวนและสร้างความเสถียรของระบบผลิตไฟฟ้ าให้ดีแล้ว
ยังช่วยลดการสูญเสียไฟฟ้ าในสายส่งได้ด้วย ปัจจุบัน ต้นทุนแผงเซลล์แสงอาทิตย์มีราคาถูกลงมาก
พอที่จะเปิดซื้อขายไฟฟ้ าจากหลังคาเรือนได้อย่างเสรี โดยที่รัฐไม่จาเป็นต้องอุดหนุนการรับซื้อไฟฟ้ า
ด้วยราคา (แพง)พิเศษ เช่นที่อุดหนุนให้กับไฟฟ้ าจากโซล่าฟาร์ม อีกทั้งยังจะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจ
และกระจายรายได้อย่างเป็นธรรม
ง. การพิจารณาเพื่อจัดเก็บค่ากาลังไฟฟ้ าสารอง ยังไม่ควรมีการดาเนินการ จนกว่า (หนึ่ง)
พีคของการใช้ไฟฟ้ าในตอนกลางวันต่ากว่าตอนหัวค่าเสียก่อน (สอง) มีการใช้มาตรการดาเนินการ
ประหยัดพลังงานอย่างได้ผลจนเต็มศักยภาพ จนไม่สามารถลดความต้องการใช้ไฟฟ้ าเพิ่มเติมได้อีก
ต่อไป
กล่าวโดยสรุป หากภาครัฐมีความจริงใจและต้องการเห็นความสาเร็จในการส่งเสริมการ
ใช้ไฟฟ้ าจากแสงอาทิตย์ดังที่ภาครัฐแถลงอยู่เนืองๆ แล้วนั้น ปัจจุบัน ยังไม่ถึงเวลาที่รัฐจะคิดค่า
อัตราไฟฟ้ าสารองเพิ่มเติมแต่อย่างไร ทางที่ดีรัฐควรดาเนินการลดความต้องการใช้กาลังไฟฟ้ า
อย่างจริงจังให้เต็มที่เสียก่อน รวมถึงการปรับปรุงวิธีการวางแผนการจัดหาพลังงาน ซึ่งต้อง
ควบคู่ไปพร้อมกับการลดความต้องการใช้ไฟฟ้ าด้วยเสมอ
* * *