2. Nasusuri ang mga dahilan, paraan at
epekto ng kolonyalismo at imperyalismo ng
mga Kanluranin sa unang yugto (ika-16 at
ika-17 siglo) pagdating nila sa Silangan at
Timog-Silangang Asya.
LAYUNING PAMPAGKATUTO:
3. Natatalakay ang mga dahilan,
paraan at epekto ng kolonyalismo
at imperyalismo sa Silangan at
Timog Silangang Asya.
MGA INAASAHANG LAYUNIN:
6. ARALING PANLIPUNAN 7
Tanong 1
A.
A.
Espanya
Portugal
A.
B.
A.
A.
Pransya
Great Britain
C.
D.
Bansang naghangad na magkaroon ng
kolonya sa Silangang Asya,
particular sa China.
KJAR
7. A.
ARALING PANLIPUNAN 7
Tanong 2
Dalawang rehiyon sa
Asya na lubhang
naapektuhan ng
pananakop ng mga
kanluranin.
Silangan at Timog-
Silangang Asya
A.
KJAR
B.
C.
D.
Timog-Silangang at
Kanlurang Asya
Timog at Kanlurang
Asya
Silangan at Timog Asya
8. A.
ARALING PANLIPUNAN 7
Tanong 3
Dalawang bansa sa
kanluranin na
nanguna sa
pananakop ng mga
lupain.
Espanya at Pransya
A.
KJAR
B.
C.
D.
Portugal at Pransya
Espanya at Portugal
Portugal at Inglatera
9. A.
ARALING PANLIPUNAN 7
Tanong 4
Relihiyong
pinalaganap ng mga
kanluraning
mananakop.
Islam
A.
KJAR
B.
C.
D.
Kristiyanismo
Buddismo
Hinduismo
10. A.
ARALING PANLIPUNAN 7
Tanong 5
Pangunahing dahilan
ng Espanyol sa
pananakop sa
Pilipinas
Mayaman sa Pampalasa
A.
KJAR
B.
C.
D.
Mayaman sa ginto
Sentro ng Kalakalan
Relihiyong Kristiyanismo
12. PANUTO: Punan ng salita o mga salita ang mga
patlang upang mabuo ang mga pangyayaring nagbigay
daan sa pananakop ng mga kanluranin.
Piliin ang tamang salita sa loob ng kahon.
BALIK-ARAL
1. Paglulunsad ng_________________________
2. ______________ ni Marco Polo
3. Paghahanap ng ____________ ruta ng
pangkalakalan
4. Pagbabago sa __________________
5. Paniniwala sa _____________________
PAGLALAKBAY
PAGLALAYAG
KRUSADA
BAGONG
MERKANTILISMO
14. MGA DAHILAN, PARAAN AT EPEKTO
NG KOLONYALISMO AT IMPERYALISMO
SA SILANGAN AT TIMOG-SILANGANG
ASYA SA UNANG YUGTO NG
IMPERYALISMONG KANLURANIN
15. Sa Unang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin,
nagkaroon ng tuwirang kompetisyon sa pagitan ng
nag-aagawang Spain, Portugal, Great Britain,
Netherlands, at France para sa mga lupain sa Asya.
Tinatawag na kolonyalismo ang anyo ng imperyalismong
naganap sa Asya sa panahong ito.
MGA DAHILAN, PARAAN AT EPEKTO NG
KOLONYALISMO AT IMPERYALISMO SA SILANGAN AT
TIMOG-SILANGANG ASYA SA UNANG YUGTO NG
IMPERYALISMONG KANLURANIN
16. Maibubuod sa tatlo ang layunin ng
mga kanluranin sa pananakop sa Asya.
3Gs:
God Gold Glory
Kungsaan
layunin
palaganapin
ang Kristiyanismo
Pagpapalawak
ng kapangyarihan
Pagpapaunlad ng
ekonomiya, na
kung saan
mapapakinabangan
ang mga likas na
yaman sa mga
lupain na nasakop
17. Upang maisakatuparan ang layunin ng mga kanluranin,
nagtayo ng kolonya ang mga kanluranin sa Asya.
Nagkaniya-kaniya ang mga kanluranin sa pagsakop sa
mga bansang Asyano. Ang rehiyon ng Silangan at Timog-
Silangang Asya ay mga rehiyon na lubusang naapektuhan
ng pananakop.
18. Sa loob ng mahabang panahon ay mayroon nang ugnayan
ang Silangang Asya sa mga bansang kanluranin dahil sa
mga sinaunang rutang pangkalakalan.
Bunga nito, nabatid ng mga kanluranin ang karangyaan ng
mga bansa sa Silangang Asya. Bagama’t maraming
naghangad na ito ay masakop, hindi gaanong naapektuhan
ang Silangang Asya ng unang yugto ng imperyalismong
kanluranin dahil na rin sa matatag na pamahalaan ng mga
bansa dito.
Silangang Asya
20. Sumakop – Portugal
Mga lugar na sinakop: Daungan ng Macao sa China at Formosa
(Taiwan)
Dahilan/Pakinabang: Paglawak ng teritoryo, pagkuha ng likas na
yaman, Palawakin ang relihiyong kristiyanismo at
pakikipagkalakalan.
Paraan ng Pananakop: Nagtatag ng mga himpilang pangkalakalan.
Epekto ng Pananakop: Hindi masyadong naapektuhan ang bansa
sa silangang asya dahil sa metatag na pamahalaan at hindi
nagtagal ay nilisan din ng Portugal ang mga himpilan.
1. China at Formosa
21. Sagana ang Timog-Silangang Asya sa likas na yaman.
Ito ang nagging mitsa sa paglaganap ng
kolonyalismong kanluranin sa rehiyon. Sa katunayan,
sa unang yugto ng kolonyalismo sa Asya, Kalakalan
ang sinasabing nakaakit sa mga kanluranin na
magtungo sa Timog-Silangang Asya. Isa sa mga lugar
na ito ay ang Spice Islands.
Timog-Silangang Asya
22. Matatagpuan ang Spice Islands (Kasalukuyang
Moluccas) sa Silangang Indonesia sa pagitan ng
Sulawesi at New Guinea. Dahilsa mga
pampalasang makukuha sa lugar, maraming
Europeo ang naghangad na makontrol ang
Moluccas. Nagtungo rit ang mga
Portuguese,Dutch,British,at iba pang kanluranin.
23. Maliban sa aspektong pangkalakalan, naging salik
din ang relihiyon upang magtungo ang mga
kanluranin sa Timog-Silangang Asya. Halimbawa
nito ang pagtalaga ng Spain ng mga misyonerong
Espanyol upang ipalaganap ang Kristiyanismo sa
rehiyon.
25. Sumakop: Espanya
Mga lugar na sinakop: Halos kabuuan ng Luzon at Visayas at
ilang bahagi ng Mindanao.
Dahilan/Pakinabang: Mayaman sa ginto at may mahusay na
daungan tulad ng Maynila.
Paraan ng Pananakop: Ang paglalakbay na pinamunuan ni
Miguel Lopez de Legazpi, ang nagtagumpay na masakop ang
bansa sa pamamagitan ng pakikipagsanduguan sa mga local na
pinuno, paggamit ng dahas at pagtalaga ng mga misyonero sa
pagpapalaganap ng relihiyong Kristiyanismo.
2. Pilipinas
26. Epekto ng Pananakop:
A. Pangkabuhayan:
1. Tributo- pagbabayad ng buwis ng mga
katutubo sa mga Espanyol;
2. Polo’y Servicio - sapilitang paggawa/sapilitang
pinagtatrabaho ang mga kalalakihang edad 16
hanggang 60.
3. Monopolyo – kinokontrol ng mga Espanyol ang
kalakalan.
27. B. Pampolitika:
1. Sentralisadong Pamahalaan – itinalaga ng hari ng
Espanyol ang Gobernador-Heneral na pinakamataas
na pinuno sa Pilipinas at nawala sa kamay ng mga
katutubo ang karapatang pamunuan ang kanilang
sariling lupain. Pinayagan silang maglinkod sa
pamahalaan subalit sa pinakamababang posisyon.
2. Ang Simbahang Katoliko – naging
makapangyarihan ang mga Espanyol na pari at kura
paroko.
28. C. Pangkultura:
1. Pagpapalaganap ng Kristiyanismo – niyakap ng mga
katutubo ang Kristiyanismo.
2. Wika at mga Pagdiriwang – natuto ang mga
katutubo ng wikang Espanyol at pagdaraos ng mga
taunang pagdiriwang tulad ng piyesta ng bayan,
Santacruzan,Araw ng mga patay at Pasko,
kadalasan may kaugnayan ang pagdiriwang sa
kristiyanismo.
29. Sumakop: Portugal, Netherlands at England
Mga lugar na sinakop: Ternate sa Moluccas: nasakop
ng Portugal, Amboina at Tidore sa Moluccas: inagaw
ng Netherlands mula sa Portugal. Panandaliang
nakuha ng England subalit ibinalik din sa Netherlands.
Batavia(Jakarta), nasakop din ng Netherlands.
Dahilan/Pakinabang: Mayaman sa mga pampalasa,
mga sentro ng kalakalan at maayos na daungan.
2. Indonesia
30. Paraan ng Pananakop: Ang mga Portuguese ay
nagtayo ng mga himpilan ng kalakalan at nagsimulang
palaganapin ang relihiyong kristiyanismo ng narrating
nila ang Ternate sa Moluccas noong 1511. Pinaalis ng
mga Dutch ang Portuges noong 1655 at sinakop ang
ang mga isla ng Amboina at Tidore sa Moluccas
gamit ang mas malakas na puwersang pandigma at
gumamit din sila ng Divide and Rule Policy((Paraan
ng pananakop kung saan ay pinag-aaway-away ng
mananakop ang mga local na pinuno)
31. Epekto ng Pananakop:
A. Pangkabuhayan:
1. Maraming mga produkto ang kinokolekta
gayunpaman, ang pag-unlad ng kalakalan ay pumanig
sa mga kanluranin.
2. Sapilitang pagkontrol (momopoly) inuna ng mga
Asyano ang pagtatanim kaysa kumain.Ipinagbawal
ang pagtatanim ng mga halamang pampalasa sa mga
pribadong mamamayan upang maiwasan ang
pagbagsak ng presyo sa pamilihan.
32. B. Pampolitika:
1. Mapait na alitan sa mga taal na mamamayan.
2. Ginamit ang mga lokal na mamuno sa nasasakupan at
mangulekta ng buwis.
C. Pangkultura:
1. Pagpapalaganap ng Kristiyanismo – sa pagnanais na
mapalaganap ang relihiyon ng mga kanluranin ito ay
nagdulot tension sa mga kolonya. Humantong ito sa
alitan, labanan at patayan.
33. Sumakop – Portugal, Netherlands at England
Mga lugar na sinakop: Malaysia
Dahilan/Pakinabang: Sentro ng kalakalan at
palaganapin ang Kristiyanismo.
Paraan ng Pananakop: Pagkontrol sa kalakalan
at pagpapalaganap ng relihiyong kristiyanismo
2. Malaysia
34. Epekto ng Pananakop:
A. Pangkabuhayan:
1. Maraming katutubo ang
naghirap dahil sa pagkontrol ng mga kanluraning pananakop.
B. Pangkultura:
1. Sinubukan ng mga Portuguese na palaganapin ang
Kristiyanismo sa mga daungan na kanilang nasakop subalit
hindi sila nagtagumpay dahil sa malakas na impluwensya ng
Islam sa rehiyon. Samantala, hindi gaanong naimpluwensyahan
ng mga bansang Netherlands at England ang kultura ng
Malaysia.
39. Sa araling ito, natutunan ko na may iba’t-ibang
dahilan ang mga Kanluranin sa pagtuklas at
pananakop ng mga lupain sa Asya tulad ng
__________, ___________ at ___________. Sa Kabuuan,
napagtatanto ko na ang pinagplanuhan at
pinagpasyahan ng mga kanluraning pananakop sa
Asya ay ______________________.
Panuto: Punan ang mga patlang sa loob
ng talata upang mabuo ang konsepto.
40. Anong masasabi mo?
Kung ikaw ay nabuhay noon, ano kaya ang
maaari mong ginawa sa pagdating
ng mga mananakop? Sa Kasalukuyang panahon,
kung sakali na may mananakop
na dumating sa bansa, ano ang iyong gagawin?
At kung sa hinaharap ay may
darating na mananakop, paano mo ito haharapin?
Sagot:
Noon: ________________________________________
Kasalukuyan: _________________________________
Hinaharap: ____________________________________
PAGPAPAHALAGA