Ho bieu chanh song thac voi tinh

ng thác vì tình 1 www.hobieuchanh.com

ng thác v i tình
Bi u Chánh

1- HÒN PHÚ QU C

Hòn Phú Qu c là m t h i o l n nh t thu c v ch quy n và n m trong h i ph n c a
c Vi t Nam t x a n nay.
Tuy chúng tôi ch a nghe m t v n nh n hay thi s nào ngâm v nh mà tán d ng th ng
nh c a hòn n y, song xem a d , c s ký chúng tôi c bi t d vãng l ch s c a Phú Qu c
t v vang, c th y v trí chi n l c r t tr ng y u, c hi u ngu n l i kinh t r t phong phú,
i v y chúng tôi th ng l u ý, m c d u ch a ch n hay ghé m t lên hòn Phú Qu c.
C ng nh ai, thu nay chúng tôi ch bi t Phú Qu c n m trong v nh Thái Lan, cách th xã
tr n Hà Tiên ch ng b n n m ch c h i lý, ngh a là kéo ng ngay không t i m t tr m cây s
ngàn. G p mùa gió xuôi, thuy n bu m t Hà Tiên ch y ch ng hai ph n ngày thì ra t i, còn hi n
gi thì phi c bay có hai m i phút ông h .
Theo qu c s , thì h i cu i th k 17, M c C u là m t di th n c a nhà Minh bên Trung
Qu c, không ch u hàng ph c nhà Thanh, ng i ch b n b binh qua chi m o Phú Qu c làm
n c mà dung thân. Dòm th y x Ch n L p ang lo n l c, ng i th a dip m i b vào l c
a chi m luôn m t vùng duyên h i Hà Tiên xu ng t i m i Cà Mau.
m 1698, chúa Nguy n Thu n Hóa sai c Nguy n H u C nh em binh vào d p lo n
giùm cho vua Ch n L p, l p ra Hai Tr n là Tr n Biên Dinh t i Biên Hòa v i Phiên Tr n Dinh t i
Gia nh r i di dân àng ngoài vào l p làng, l p xã, mà khai thác ru ng v n. M c C u ã có l p
c b y làng trong vùng Hà Tiên nên n m 1708, ng i m i em c ph n t n y mà d ng cho
chúa Nguy n. Tri u ình bèn l p Hà Tiên thêm m t tr n n a và phong cho M c C u ch c T ng
Binh c m quy n cai tr tr n n y.
n gi a th k 18, Tây S n d y nghi p, hi p binh v i binh c a chúa Tr nh mi n B c mà
ánh ép Thu n Hóa. Chúa Nguy n ph i mông tr n vào t Gia nh mà lánh n n. Chúa Nguy n
Ánh cùng nhi u danh t ng là các c Châu V n Ti p, Lê V n Duy t, Nguy n V n Thành, Tôn
Th t H i, Nguy n Hu nh c n núp trong hòn Phú Qu c nhi u l n và có l n ph i nu ng náu
t th i gian khá lâu, sau m i khôi ph c c giang san, lên ngôi báu mà l p nhà Nguy n.
Phú Qu c ã có m t l ch s v vang nh v y, l i thêm n m dài theo duyên h i Nam ph n
Vi t Nam: hòn Phú Qu c phía trên, qu n o Côn Nôn phí d i, ó là 2 c n c thiên nhiên c a
i quân phòng th c vùng n y. Mà x a nay Phú Qu c còn n i danh s n xu t th n c m m
cá c m là n c m m hòn, l i có m m nêm, có n t, có cá bi n, có i m i, có huy n, có tiêu,
có d a, ó là m t m ch cho ng i ta th y Phú Qu c có t ng lai y h a h n v ng nghi p,
nông nghi p và khoáng nghi p.
Chúng tôi không quan tâm v kinh t , mà l i mang cái t t a xem m y c tích, a d o
kh p núi sông, a ng i ch v ng v mà nhìn non, nhìn bi n, nhìn c , nhìn cây, th ng th c
nh thú thiên nhiên c a t o hóa xây d ng. G n trót i chúng tôi ã b c d o xem nhi u n i
trong x . Chúng tôi c vi ng B c ph n Vi t Nam m t l n c m i ngày, có d o ch i
Trung ph n nhi u l n, nhi u ch , c ng có bi t Nam Vang, Bi n H , Xiêm R p. Tròn hai m i
nh Nam ph n Vi t Nam thì ngo i tr Hà Tiên, ch nào chúng tôi c ng có d u ch n kh p h t.


m 1943, chúng tôi c r nh rang thong th . M t ông b n thân có d p i Hà Tiên, ông
i chúng tôi i v i ông m t vòng L c t nh ch i. Chúng tôi xách hành lý lên xe i li n v i b n.
t bu i s m m i, m t tr i xán l n, xe t i ba Hòn là ch ng R ch Giá qua g p ng
Hà Tiên xu ng Hòn Chông ch y d c theo mé bi n. Ch t th y m t quang c nh s xanh d n,
dài thòn, cao v i hi n lên ngoài bi n. Chúng tôi bi u ng ng xe, leo xu ng, h i cái gì? Ng i ta
nói ó là hòn Phú Qu c. Té ra hòn Phú Qu c là v y ó.
Chúng tôi ng c nhiên, ng ó trân trân, m t ng ngáo, lòng xúc ng. Thu nay xem a
v hòn Phú Qu c, chúng tôi t ng nó nh , l i n m ngoài xa, trong b th y d ng v y thôi, ch
dè âu nó hùng v , cao ng t, l i có v âm u, trù m t, n m d i g m tr i, trên m t bi n, m t ng
s t d i Hòn Chông lên g n t i C n V t nh v y âu.
Tuy tr o tr c c mu n ra vi ng cho c Phú Qu c, b i v y lên t i Hà Tiên, chúng tôi i
xem các th ng c nh mà x a nay ng i ta th ng ngâm v nh. Xem ph n m c a h M c, xem
nh thú ông H , xem m i Pháo ài, xem chùa Th ch ng, d u vui ch i ph chí, chúng tôi
ng không quên hòn Phú qu c s ng s ng xanh d n, cao v i n m trên m t bi n kia. Chúng tôi c
th th n tr c ch Hà Tiên, m t nhìn, trí h i: ai trong hòn ó, làm chi, cách xa l c a n ào
chen l n, h ng hái c nh tranh, v y mà có th y c thú vui, có tìm c h nh phúc gì hay không,
hay là c ng ph i mang n ng túi s u gánh th m, là hình ph t d nhiên c a loài ng i trong tr n th ,
tr n i âu c ng không kh i?
ng bàng hoàng t l may chúng tôi g p m t c k lão, ch m t liêu nu c m m Phú
Qu c vì có vi c nên vô Hà Tiên ã m y b a r i. Chúng tôi làm quen và bày t c m tình i v i
hòn Phú Qu c, mu n ra ó xem ch i ng th ng th c c nh thú im lìm núi r ng minh mông tr i
nu c. C k lão nói lúc n y gió ng c, i ghe bu m ra hòn thì b t ti n l i hi m nguy n a, b i v y
ai mu n i ch i c ng i mùa gió xuôi m i i. Bi t không th i c, nh ng mu n hi u c nh
t ngoài hòn, chúng tôi bèn ân c n m i c v phòng chúng tôi u ng trà nói chuy n ch i. Nh
cu c h i àm n y nên chúng tôi c bi t Phú Qu c v di n tích, nh n s , ngh nghi p, giao
thông, hành chánh, không sót m nào h t. Mà nh ng m ó không ph i là m chúng tôi c n
bi t, chúng tôi m i h i c v chuy n x a, tích c , v phong hóa, dân gian, v c nh v t thanh
nhàn, n u c có bi t vi c chi khác th ng xin c nói cho chúng tôi nghe ch i.
m i c i và nói: ”Vi c c Cao Hoàng ngày x a mông tr n cùng cung quy n và vài
t ng ra Phú Qu c lánh n n, vi c y m y ông u bi t, c n gì ph i nói. Còn dân c trong làng
ng i ch t phác, ngày êm ch bi t s ng v i tr i n c, vui v i gió mây, b n vói cây r ng, v i
á núi, b i v y b n gan ch c d , quen tánh gi n d , yêu thú thiên nhiên, mãn i l c c trong
th o l , ch ng ch t yên m d i s n c c, ngh c ng không có vi c gì áng nói”.
Chúng tôi nói: „chúng tôi sanh tr ng gi a ch n phi n ba danh l i, thu nay c ham chen
n mà gi t giành vui s ng, ch a h ngh t i s an b n l c o bao gi . Nay nghe c t c nh i
a dân c trong hòn, chúng tôi xúc c m r i gi t mình. N u h lánh xa danh l i r n ràng s ng
im lìm v i núi r ng, v i tr i n c, mà h c vui s ng, kh i bu n lo, té ra h khôn h n chúng
tôi nhi u quá. V y n u c ng i ch a m i, xin c vui lòng k s m t vài chuy n cho chúng tôi
hi u tâm h n, tình c m, s thích, cùng nguy n v ng c a h ng bình dân coi có gi ng v i ng i
trong l c a hay không?”
k lão vu t râu và c i mà nói: ”H ng bình dân âu c ng v y, ai c ng kính k ph i,
ghét ng i qu y, ai c ng c m trí ân, ai c ng mong s ng c m no an n, ch không có nguy n
ng cao xa gì h t. Có ít ng i trong l c h có ti n, h em v n ra ây mà l p nghi p,
ho c tr ng tiêu, ho c làm n c m m. M y ng i ó chí quy t x l i, b i v y dân trong hòn tuy
nh h c d b làm n song không có c m tình chi l m.
Còn có m t h ng ng i n a “h ng n y c ng không nhi u, trong l c a, h g p cu c i
ch ng may hay là có vi c c u t sao ó nên h ra ây, h t ham vui s ng, c ng không tính th


i, ho c h ki m chùa mà tu, ho c lo dùi thân n i h o lánh, tr ng khoai t a b p mà s ng,
ng nh không mu n g n g i v i ng i i n a. M y ng i ó áng th ng, b i v y cách
y m i n m tr c có hai cô s ng trong hoàn c nh ó, lúc s ng ai c ng kính, ch ng ch t ai
ng ti c”.
Ham tìm nghe nh ng chuy n d th ng nh v y, chúng tôi nài n c k lão thu t rõ
chuy n c a hai nàng thi u ph ó cho chúng tôi nghe. Chuy n c nói sao m ng t ng nh thiên
tình s c chàng Paul và nàng Virginie do nhà v n hào pháp Bernardin de Saint Pierre vi t ngày
a, m t ái tình thành thi t, nh b n hàn b i áp nên c âu y m an vui, r i b l i danh lôi cu n
mà ph i rã r i ch t h t. Ð c nghe câu chuy n “S ng thác v i tình“ n y, chúng tôi c m xúc c c
m, quy t ph i n t n n i mà th y d u tích c a c p nam n thanh niên ch t vì tình ó. C k
lão h a v i chúng tôi ngày nào chúng tôi ra t i ch D ng ông c s a chúng tôi i xem hai
cái m n m song song trên i, l i có m t cái m c a m t bà m n m trên mà gìn gi .
Tr v Sài Gòn t y n nay chúng tôi c mong m i i ra Phú Qu c. trót m i m y n m,
vì th i cu c l n x n, chúng tôi không th i c. n bây gi ng giao thông m i c thong
th d dàng, có phi c a hành khách m i tu n i m t chuy n, s m m i i chi u v , nh v y
nên chúng tôi m i c mãn nguy n.
Nh ng ra t i phú qu c thì c k lão nói chuy n v i chúng tôi cách 13 n m tru c, c ã
ch t m t lâu r i. May nh có ng i khác c ng bi t ch n n nh n c a ái tình h i tr c, h a
dùm chúng tôi qua r ch leo i, v t cây lên núi, n m t cái su i n c trên cao ch y xu ng ro re,
ch y qua cái tr ng nh có m y cây d a ng x r còi c c. Ng i ch kho nh d t d a bên khe
c mà nói ó là ch n n nh n c a ái tình c t chòi s ng h m hút v i nhau ngày x a, r i ch lên
trên s n núi mà nói ó là m c a m y ng i au kh vì tình, ã tr d t n tr n nên m i c
ngàn thu yên gi c.
Chúng tôi bái tr c m mà kh n vái, r i ng nhìn quang c nh r ng núi t ch m ch bao la.
Chúng tôi au n b i h i n r i n c m t.
Ng i a ng chúng tôi lên ây l i nói lúc sanh ti n m y n n nh n th ng g n g i
i ông lão s tu trên am An Viên trong vùng núi Chóp Chài, là vùng có nh cao nh t trong
hòn, cao t i 925 th c. Chúng tôi c y ng i d n ng cho chúng tôi n am An Viên mà h i
th m.
Am An Viên c t trên tri n núi. Chúng tôi b c vô thì th y c lão s tóc râu b c tr ng, c
tu theo o Giáo, tu i ã quá th t tu n mà s c kh e v n ch a gi m suy. Nghe chúng tôi h i ám
n nh n c a ái tình thì c nói: ã hi u r i, còn h i làm chi n a. "Ð o t nhiên sanh c. H c
tan, t nhiên tr v o, cu c i c tu n hoàn luân chuy n nh v y hoài, ch có vi c chi âu mà
i”.
Chúng tôi ph i nài n c n l i, c lão s m i ch u nói g c tích, tên tu i c a n n nh n cho
chúng tôi bi t. Thu t m i vi c r i c tóm t t mà nói c r t ti c ng i i có s n h nh phúc d
nhiên c a núi r ng, tr i n c dành mà không ch u an h ng l i l n l i tranh ua mà tìm th
nh phúc gì âu nên m i b t i h a. Th y m t tr i ã ng bóng, chúng tôi ph i cáo t c lão s
mà tr l i D ng ông.
Sài Gòn h m nay, chúng tôi góp các l i c a lão s mà t l i thành thiên th m s
”S ng thác v i tình“ c ng hi n cho các b n thanh niên nam n ã bi t c thiên tình s n y,
ch c không vui mà có l ph i gi n. Nh ng ngh vì ph i có bu n r i m i c vui, ph i có gi n thì
i bi t th ng, b i v y chúng tôi không n công lao, ch mong kh i l i ch p trách.


2- T NGH A CH EM

Hòn Phú Qu c có dân c k ã m y th k r i, nh ng dân r i rác trong m y cái v nh,
núp sóng gió cho êm m mà s ng v i cái ngh chài l i, ch ch a ngh t i cu c khai thác r ng
núi mà xây d ng nghi p nông th ng.
Cách ch ng 40 n m tr c ây, ng i ta c ng ch a th y có t ch c cu c khai thác nào
áng k . Dân c tuy t ng s nhi u h n, song h chòm nhom mà v i nhau thành xóm thành
làng, bên phía ông là phía ngó vô Hà Tiên thì t i Hàm Ninh, u d i thu c phía Nam thì
i Cây D a, còn phía bên ông ngó ra h i i thì t i Du ng ông. Trong m i ch , dân n
cây phá r ng, tr ng chút nh mà n, ch ch a làm ru ng hay l p v n. Ghe bi n ch n c
m, i m i, thuy n em vô Hà Tiên ho c R ch giá mà bán r i mua g o, mu i, v i, cùng các
t d ng c n y u khác ch v bán l i cho ng i trong hòn.
Có làng có xóm, mà ch a có ng b giao thông cho mau và cho d . C ng ch a có
ng xuyên ngang qua hòn n i li n D ng ông v i Hàm Ninh là hai làng l n có ông dân
nên thành ch . Thi t có m t s ng i s ng r i rác trong gi a hòn, ho c theo m y tr ng nh
tr ng d a, ho c c t am, c t chùa trên tri n núi mà tu; nh ng m y ng i y giao thông v i làng
xóm ngoài mé bi n thì h v t cây, xô á, p ng mòn vô ra cho d v y thôi.
Lúc y phía sau ch D ng ông có m t con ng mòn i vô Gi ng Tiên r i i th ng
lên vùng Su i á. Qua kh i Gi ng Tiên m t i, n u ng i ta b ng r ng i qua phía tay trái, i
t kho ng xa thì ng i ta s g p m t cái tr ng nh c h n m t m u t v y thôi. Phía sau có
t cái i n m d c d c t tr ng vô t i ch n núi, l i có m t cái su i a n c trên núi xu ng,
ch y ngang qua tr ng, r i i luôn ra ngoài m t i g p ng n r ch nh rút n c i th ng ra bi n.
i chân i, d a bên su i, có m t cái chòi tranh x ch x c nh ng s ch s .
m ó, trong kho ng th ng tu n tháng ba, tr i ã m a c ít ám, n c su i tuôn
xu ng nhi u, mà t c ng m m nên d cu c. Bu i s m m i ng i ta th y trong chòi tranh n y có
t nàng thi u ph ch ng vài m i tu i, m t mày sáng r , n m trên cái chõng tre cho a con
trai m i sanh ch ng vài tháng bú và d ng r i i l y n i vo g o n u c m.
c theo mé su i thì m t ng i àn ông tr n, m c qu n v n, tu i l i 45 t i 50, râu lún
phún, da en, s c m nh, ng lui cui cu c m ng ng t a b p, d i c ch c gi ng khoai lang
giâm phía trên, lang ã âm ng n, bò g n ph gi ng.
Nàng thi u ph n u c m chín r i nàng i ra su i mà kêu: ”Chú Hai vô n c m, r i s làm
ti p, tr a r i ch c chú ói b ng”. Ng i àn ông c i mà nói: ”Thi u gì. n không h t ch , t
t quá, r i con coi mà. Chú tr ng mà bán, ch c c m g o cho chú cháu mình n; mãn
mùa m a n y chú s tr ng giáp mé t tiêu phía bên i kia. Có ng i phía sau ch t t quá,
ã có d y chú cách tr ng tiêu và có h a cho chú dây tiêu ng chú tr ng. H nói trong hai
m mình s có tiêu mà bán, h l i ch u bán tiêu giùm cho chú n a”.
Hai ng i d t nhau lên chòi d n c m n v i nhau, n v i m t thèo cá khô n ng v i n a
a m m bi n ch không có cá th t chi h t, nh ng ói b ng nên n coi ngon l m.
n c m v a r i, ch a k p u ng n c, thì em nh n m ng bên chõng chòi p và khóc,
thi u ph l t t l i cái kh p t a vách múc m t chén n c mà u ng r i b ng em ng i cho bú.
Ng i àn ông góp chén a mà d p, thi u ph nói: ”Chú ó cho con. Con cho em bú m t
chút r i con s d n r a”.
Thi u ph n y tên Lê, còn ng i àn ông ó tên Hai C ng. Cha c a Lê là anh em chú
bác v i Hai C ng. Cha c a Lê thu c nhà bác, nên Lê kêu Cu ng b ng chú.
Hai C ng quen tánh s ch s không ch u b y h y, b i v y m c d u Lê c n, Hai C ng
ng n c r i anh ta c ng b ng chén d a d em xu ng su i ng i r a.


Trong lúc y có m t thi u ph khác c ng c tu i cô Lê áo l a qu n hàng, da tr ng môi
son, di n m o thanh bai, t ng i y u u, trong r ng phía sau chòi i ra tr ng. Nàng mang
thai nghén nên b ng u lên lùm lùm. Nàng nh m cái chòi c a cô Lê mà i t i, sau l ng có m t a
con trai ch ng 12 tu i i m t cái gói l n mà nh trên u v i m t a con gái, l i 15 tu i, tay
xách cái hoa ly i theo.
Cô Lê cho con bú no, th y nó nh vú mà ng , cô m i t nó xu ng chõng và l y m n p
i. Cô day m t ra c a thì th y m t nàng thi u ph l v i hai a nh ng ng dòm vô chòi cô
li n b c ra h i:
- Th a cô, cô mu n ki m ai? Hay là vô ây có vi c chi?
Thi u ph b ng áp:
- Th a cô, em ph ng xa, trong t li n ch ng may em b tai n n d n d p nên em
trôi n i ra ây. Em tính ki m chùa xin mà tu, em c y th ng em ây d t ng cho
em lên chùa u trên núi phía trong n y. Ði ngang qua gi ng r ng th ng em nói n m
ngoái có m t cô âu không bi t, c ng có ch a nh em, l i c t nhà trong n y, em
nghe nh v y, em m i c y nó d t em ghé vô ây coi b n th nào và n u có th
c, thì em c ng s l p th nh cô có l ti n h n là chùa.
- y m i cô vô. Vô nhà ng i nói chuy n.
Thi u ph b c vô chòi tum húm ch có m t cái chõng tre ch em nh n m ng ó mà
thôi. Cô Lê ch cái chõng m i khách ng i. Khách b c l i dòm em nh r i h i:
- Em nh là con c a cô ph i hôn?
- Ph i, con c a em.
- Con trai, b m nh m , ng quá. Cô sanh c m y tháng r i?
- Hai tháng. Sanh hôm mùng 8 tháng giêng.
- th ng d . Cô t cho em tên chi?
- Chú em nói nó sanh trong ch n núi non, l i sanh nh m mùa xuân, nên chú em t cho
nó tên Xuân S n.
- Tên t t quá.
Hai C ng r a chén d a r i d i su i i lên, th y hai a nh th i xem m y gi ng
khoai, l i tr c chòi có hoa ly, v i gói, không hi u có khách nào n, nên x m x m i ri t vô
chòi. B c vô th y m t thi u ph t ng m o oan trang xinh p, l i m c hàng l a nh gái sang
giàu, anh ta úp chén d a vào cái r d a vách r i day l i h i: "Cô em n ây có vi c chi v y?"
Cô Lê giành mà áp: ”Th a chú, cô ây bên t li n, cô b ho n n n nên ra hòn tính
ki m chùa xin mà tu. Cô i ngang qua kho ng n y, hay có mình ây, cô ghé xem coi, n u cô
có th nh mình c thì cô xin v i mình có l ti n h n là chùa”.
Hai C ng nói: ”A! Té ra cô em c ng b tai n n nh con nên cô c ng ki m ch dung thân
mà lánh xa i nh con. Cô em ng i ó ch i, ng i ng tôi nói cho mà nghe”.
Cô Lê ti p m i ng i khách ng i trên cái chõng và cô c ng ng i m t bên.
Hai C ng b c ra ngoài l n vô m t viên á l n d a c a r i anh ta ng i trên viên á
ngó khách mà nói: ”Núi r ng cây n c, u là v t c a tr i sanh ch không ph i c a ai h t. Trong
hòn n y, nh n s thì ít, mà t ai thì nhi u, ai mu n ch nào thì d n d p c t nhà mà , ch ng
n ph i h i ai, ph i xin ai. Chú cháu tôi Sài Gòn, n m ngoái ra ây, con cháu tôi c ng tính
ki m chùa mà n ng náu nh cô em bây gi v y. Tôi h i th m ng i ta r i t nó lên c nh chùa
phía trên ây mà xem th . Trong chùa có m y bà vãi s n lòng cho chú cháu tôi mà tu. Nh ng
tôi th y có ch không ti n. Tu ng làm gì? Ch c thành Ph t c hay sao? Không ch c, n u nó
tu ng c u ph c v ki p sau, thì âu c ng có chùa cho mình tu, c n gì ph i v t bi n b ng
ngàn cho xa? Mà ph i làm ph c m i c ph c. Chú cháu tôi không có b c ti n, không có th
c, làm sao giúp ai c mà mong ph c báo? Chú cháu tôi tính lánh i, không mu n


chung ch v i thiên h cho kh i au kh , kh i b c t c, nên m i ra t i ngoài n y, n u chùa thì
ph i theo k lu t trong chùa, ph i tuân pháp gi i v o, m t t do h t. Tôi không b ng lòng
nh ng tôi không nói ra. Tôi h i trong hòn n y còn chùa nào n a hay không, thì m y bà vãi nói
trong vùng núi Chóp Chài có am An Viên c a m t s huynh tu. Tôi h i th m ng r i tôi g i
con cháu tôi l i chùa ng tôi i tìm am An Viên. Tôi g p c s huynh, té ra am th “Thái
Th ng Lão Quân“ ch không ph i th Ph t nh d i nhà chùa. Tôi h i huynh tu có ý mong c
vi c gì. Huynh nói i gian tà, gi d i, c p gi t, tham lam huynh mu n tìm n i an t nh m t
mình mà ung c ”tinh, khí, th n“ ng bi t quá kh v lai và c tr ng sanh b t t . Huynh c t
ngh a o ”Vô Vi“ cho tôi nghe. Huynh nói con ng i t i ham giàu sang, mong h ng h nh
phúc, nên ph i lao tâm tiêu trí, ch u c c nh c, ch u au kh , ch u t i nh c mãn i r i ch t, d u
giàu sang c ng không vui s ng gì. Chi b ng mình s ng m t cách thiên nhiên, s ng v i th o
c, giang s n c a t o hóa, không chi u l y ai, không b ai, không c n làm vi c chi, kh e thì
làm, m t thì ng , mu n i âu, mu n âu tùy thích ó là c nh i h nh phúc t t p không có
nh phúc nào b ng. Tôi m i t thi t v i huynh, tôi không tin cái thu t thông quá kh v lai v i
cái thu t tr ng sanh b t t . Nh ng tôi ph c cái o Vô Vi nên tôi ng ki m m t ch an t nh
t chòi mà ng s ng v i c nh i thiên nhiên ngoài vòng t c l y, s ng không bu n, ch t
không s , xem không là có, bi t có là không, tuy không làm trái v i lý t nhiên, song cái gì c ng
làm c h t. S huynh c i mà nói tôi thu c v phái y m th ph n t c, huynh khen tôi hi u o
Vô Vi. Nh ng huynh không r tôi mà tu v i huynh mà huynh l i ch cho tôi bi t cái tr ng nh
y, khuyên tôi n ây mà , ch c tôi s c h ng m t c nh i êm m thiên nhiên theo trí ý
tôi mu n. Tôi tr l i chùa r c con cháu tôi n xem a th . Chú cháu tôi th y ây (thi u) mà
t n m ngoái n bây gi ây”.
Cô Lê ti p mà nói: ”Khi em ra n hòn n y thì em có thai h n ba tháng. Ch ng lên chùa
em th y m y bà vãi tu ni m thì em t i ph n em, nên em h t mu n n ng náu v i chùa. Cô ngh
coi chùa là ch tinh khi t cho ng i m o mà tu. Em mang b ng ch a vào ó, t i ngày
sanh , em làm nh u trong chùa, u ó em không th ch u c. M y bà nói trong chùa có
t bà gi i ngh làm m giúp sanh. Ch ng em g n g i tháng, t i ngày thì che m t cái chòi
phía sau chùa cho em sanh, ít b a c ng cáp r i s tr vô chùa mà . Em ngh trong chùa mà có
xu ng coi ch n y, em ành b ng li n. Chú em m i lo c t chòi cho em r i hôm u n m m i
sanh em nh ó”.
Cô khách nói: "Vô n ây em th y c nh em ành b ng quá. L i c nghe cô v i ông
chú k chuy n nãy gi thi t em r t c m tình. Em có thai ã c b y tháng r i, n u trong chùa
thì n ngày sanh b t ti n thi t. Em mu n xin ông chú v i cô th ng giùm ph n em l b c l c
loài, làm ph c cho em che chòi ùm u ây v i cô và ông chú, không bi t cô v i ông chú có
vui lòng không”.
Hai C ng nói:
- Tôi ã có nói: t, n c, núi, r ng là v t c a T o hóa s m s n cho muôn loài sanh
ng. Cô em mu n âu tùy ý, ch ng c n ph i h i chú cháu tôi. Nh ng chúng tôi là
ng i lánh i, cô em ây v i chúng tôi ch c là cô em không còn bi t c nh i vui
ng n a. Xem t ng m o và th y cách n m c c a cô em tôi oán cô em thu c v
ng sang giàu. T i sao cô em ra ch m t bi n ch n tr i n y làm chi! Cô em có
ch ng hay không? Ch ng âu mà có thai l i i b v nh v y? G c gác âu?
Không có cha m bà con mà n ng d a hay sao?
- Th a ông chú, cháu t thi t tâm s c a cháu cho ông chú nghe. Cháu tên Thiên
ng, n m nay c 21 tu i. Cháu là con nhà rân rát, cha m còn , t nh l M
Tho. Anh ch cháu ng i Sài Gòn, ng i M Tho, ai c ng có a v r c r h t.
Cháu là con út. N m kia cháu còn h c trên Sài Gòn, có m t c u sinh viên v n con


nhà quan Nh t T o, c u k t tình v i cháu, h a h n tr m n m s ng thác v i nhau.
Hai a th a cho cha m hay ng bên trai i nói và bên gái ch u g . Không ph i t i
chê giàu nghèo, hay là chê tài c, mà bu c hai cháu ph i r i rã. Hai bên không ch u
i g ch vì s không ng tôn giáo mà thôi. Hai cháu b c t c quá, ngh vì v
ch ng khác o thì ai th o n y, can h gì n tình yêu mà c n tr . Hai cháu n n n
t s c mà không c nên n m ngoái c hai u ly gia ình, d t nhau lên Nam Vang
ki m vi c làm mà chung s ng v i nhau, ngoài quy n ng thu n c a cha m Hai bên.
Trót h n m t n m v ch ng cháu u có vi c làm h t, s l ng d dùng, nên s ng
cùng nhau trong m t c nh i thân yêu, kh ng khít, m m, th nh th i. Không bi t
i hai cháu ch ng v i gia ình, ngh ch v i phong hóa, nên Tr i ph t hay sao mà hôm
tháng tr c ch ng cháu b nh s sài có m y b a r i ch t, b cháu l i b v m t mình
i t khách. Cháu mu n t v n ch t theo ch ng cho tròn chung th y, ng t cháu
ng mang thai, bào thai là di tích tình yêu c a ch ng cháu, nên cháu ph i g ng
o mà s ng ng duy trì d u tích y. Cháu tính tr v x s , xu ng t i Châu c,
p ch n lên t n c c a t tiên sao lòng cháu b i h i h t mu n v M Tho, Sài Gòn
a. M cha, anh ch u t cháu h t, nói cháu làm nh c nhã cho tông môn, không
còn th ng yêu gì n a mà v . Cháu m i quay vô Hà Tiên tính ki m ch kín áo, h o
lánh mà vùi l p t m thân nh nhu c v i c nh i h h ng. Vô Hà Tiên th y hòn Phú
Qu c, l i s n có ghe qua bán n c m m s p v hòn, cháu m i xin quá giang mà ra
ây.
- Té ra cô em c ng là m t n n nh n c a ái tình nh con Lê c a tôi ây v y. Ng i ng
nh ng thuy n thì ph i th ng nhau, giúp nhau, k t tình ch em v i nhau mà s ng
cho kh . i là c nh t m, con ng i là kép hát c a Tr i. M i ng i u lãnh m t
vai tu ng mà nh y múa m t h i r i ngh , b i v y ch ng có chi mà ph i bu n, cùng
ch ng có chi áng vui m ng. N u cô em mu n ây thì c vi c . Nh ng cái chòi
a chú cháu tôi thì lúm túm b n ch t quá, không có c chi h t, s cô em không
quen ch u c c, cô em không n i.
- Th a, n u ông chú cho cháu ây thì cháu ki m ng i m n c t thêm m t cái chòi
a ng cho r ng.
- ngoài ch ai c ng chuyên ngh ánh cá nuôi s ng, không có ng i làm m n, làm
thuê nh trong x mình, b i v y c t chòi không ph i d . Nh cô em tính c t chòi mà
riêng thì t còn r ng minh mông, l a ch mà c t, mu n phía bên nây hay là mé bên
kia su i tùy ý.
- Th a, không. Cháu mu n c t sát m t bên ây ng chung, n chung v i nhau cho
ti n.
- ng c. mà c t chòi thêm thì ph i n cây, c t tranh, công phu c tháng m i r i.
Trong lúc ch i, cô em v i hai a tùy tùng kia ph i trong chòi n y.
- Th a, a con trai ngoài ch cháu m n nó d t ng cho cháu i, ch không ph i
nó v i cháu. Cháu có a con gái ó mà thôi. Nó m côi cha m , nó v i cháu t
i 11 tu i t i gi , nó m n cháu nên cháu i âu nó c ng theo giúp tay ch n cho cháu.
- v i nhau ban ngày m y ng i c ng c, tr a n ng thì vô r ng phía sau ây n m
ch i mát l m. Còn n c m thì d n d i t ho c d i bóng cây mà n v i nhau c ng
xong. Ng t mùa m a t i r i, l i ban êm ph i có ch mà ng , tôi ch có m t cái chõng
ó, cho m con con Lê ng . Cô em chen ng v i m con nó c. Ph n tôi thì tôi
có cái nóp, n m ngoài sân hay trên á, ch nào c ng xong. Có con cháu nh kia, nó
ph i ng d i t, mà ph i có manh m hay chi c chi u cho nó n m, v y tôi i
li n ra ch mua chi u, m và mua thêm chén bát ít cái cho mà n ng .


- Ông chú ã cho cháu l i còn lo b n ng cho cháu, thi t cháu c m xúc vô cùng.
Ông chú ã d y Hai cháu k t ngh a ch em ng nâng nhau. V y cháu xin ông chú
coi cháu c ng nh ru t trong nhà và cho phép cháu kêu b ng chú nh ch Lê v y.
- c. Mà s m m i n y cháu có n c m r i hay ch a! Nh cháu ch a n thì con Lê
u cho mà n.
- Th a, h i sáng d i ghe cháu n u c m n no r i cháu m i i ây.
- y tôi i ch m t chút r i v ng chi u t i b p.
Hai C ng b c l i u cái chõng m gi l y b c l n vào l ng qu n và l y m t cái áo v t
lên vai s a s an i. Cô Thiên H ng xin ông chú ch Hai a nh i v i ông. Cô kêu Hai a
bi u xách em vô d i cái chõng. Cô móc túi l y b c ra mà a m t ng cho th ng nh
t ng. Cô cám n nó và bi u nó theo ông Hai C ng mà v . Cô l i kêu con nh tùy tùng ã
c 15 tu i tên con Di p mà a cho nó 30 ng b c bi u nó i theo ông Hai ra ch r i c y ông
t ch cho nó bi t ch nào bán th gì, ng sau có sai nó i mua thì nó kh i th t công tìm
ki m. Còn b a nay thì mua li n vài chi c chi u ng tr i mà ng , mua t , chén, a, mu ng, m i
th ít cái n c m, mua m t cái thúng mà ng, mua khô, m m, m i th m t m , và mua luôn
i lít g o dành mà n.
Cô Lê nói nhà còn g o nhi u. Cô Thiên H ng bi u c mua thêm dành cho kh i lo
thi u h t. Cô Thiên H ng d n dò xong r i, Hai C ng m i i v i Hai a nh .
Em nh Xuân S n th c d y òi bú, cô Lê b ng con l i ng i trên viên á d a c a chòi mà
cho bú.
Cô Thiên H ng ng i ngó hai m con, th y cô Lê tuy m c v i lam l , song n c da tr ng
nõn, g ng m t t i c i, c p m t sáng ng i, hai môi ng , bàn tay d u nh u, bàn ch n no tròn.
Cô có m t v p thiên nhiên, p mà hi n lành, ch không ph i p theo v l l i khêu g i.
Còn em nh m i c Hai tháng mà b m tr n, c ng quành, tay ch n no tròn, bi t c i, bi t li c,
cô b c l i ng i ch m h m d a bên cô Lê, tay n m tay em nh , mi ng h i th m g c gác cô Lê
âu, ch ng cô bây gi làm vi c chi, t i sao cô ra hòn mà n trú.
Cô Lê ngh ch em thi t tình, h i nãy b n ã k h t tâm s cho mình nghe, v y mình
không phép gi u gi m. Cô m i nói cô v n con nhà bình dân Sài Gòn, cha i gi y t cho m t
hãng buôn, m bán rau c i t i ch B n Thành, anh làm tài x cho xe ò ch y ng Tây Ninh,
hai a em còn i h c. Cô làm th ph trong m t ti m may phía sau ch . M t c u thanh ni n,
con nhà giàu sang C u Kho, c u m i thi u vào làm vi c trong m t s l n c a nhà n c. M t
êm cô i coi hát ng i nh m cái gh khít bên c u. Hai ng i nói chuy n làm quen v i nhau r i
ch ng vãn hát, c u m i cô i n mì, l i qua ti ng l i gây tình v i nhau. H n hò g p nhau c vài
n, c u bi u cho cô m t ôi bông tai v i m t chiêc cà rá, tình ngh a ã g n ch t, không còn s t
sè, ái ng i gì n a. Cách m t tháng, c u l i a m t tr m ng b c, bi u mua hàng may qu n áo
mà b n cho t t . G n g i v i nhau c n a n m, cô bi t cô ã u thai. Cô th th nói thi t cho
u hay. Không m ng mà h i th m thì ng i ta nói c u s p cu i v , c i m t cô gái con nhà phú
th ng trong Ch L n. Cô h i ôi, bi t ng i ta d d mình cho th a mãn d c v ng r i h t b ch
không có tình ngh a gì! Cô t i nh c phát au. B ng m i ngày m t thêm l n. Cha m trách con
làm nh c nhã nên ánh i không ch a trong nhà n a. Bà con than t c ch có chú Hai C ng,
lúc ó chú làm công bên b n tàu, không có v con, chú trong m t chòi lá bên Xóm Chi u. Cô
qua ki m chú, khóc nói cha m i nên xin phép chú cho ùm u ít ngày.
Chú d t v nhà, chú nói cha m không th ng thì c v i chú, coi nhà n u c m cho chú
n chú i làm chú nuôi. n t i chú m i g n h i t i sao mà cha m i. Cô thu t tâm s cho
chú nghe. Chú n i gi n. chú trách anh chú mù quáng, ng i ta d d làm h h ng i xuân xanh
a con gái mình, ã không dám tr ng ph t trai b t ngh a mà l i tr khó kh c v i con mình kh
i. Chú h i tên h , nhà c a và s làm c a c u thanh niên ó, r i cách Hai b a sau chú b s i


ki m c u mà tính s . B chú h m h l m. Chú i luôn trót ba b n b a, ngày nào c ng i. R i chú
kêu ng i ta mà bán cái chòi, chú nói có ng i r ra hòn Phú Qu c phá r ng, l p v n mà làm
n. Chú bi u cô i theo cho chú làm chú nuôi. Cô h i không có b c ti n, chú a cô m t ngàn
bi u cô gi cho chú r i chú cháu thâu x p áo qu n d t nhau xu ng R ch Giá ki m ghe bán n c
m quá giang mà ra hòn.
Cô Lê nói ch h o lánh, l i không có bà con v i ai, b i v y chú cháu ph i ti n t n
không dám mua s m c trong nhà, ch cô c ng còn c tám chín tr m dành h thân. Cô
Thiên H ng t thi t cô có trong mình h n Hai ngàn, l i còn n trang c ng áng b c ngàn n a.
y c t chòi xong r i ki m mua vài b ván n m ng i, mua c n thi t cho có mà dùng, vì
ti n b c c a Hai ch em nh p l i thành s nhi u, không nên hà ti n quá mà ph i ch u c c kh .
Hai cô bàn tính ã k t ngh a ch em thì không nên kêu nhau b ng cô n a nghe l t l o l m,
ph i m t ng i làm ch , m t ng i làm em. Hai cô c nh ng nhau, không ai ch u lãnh vai ch ,
i nh ai l n tu i h n ph i làm ch . Cô Thiên H ng 21 tu i, còn cô Lê tuy có con tr c, song
cô m i 20 tu i, nên Thiên H ng ph i làm ch , không t ch i n a c.
Em nh bú no, ng mê r i, cô Lê em em trên chõng, p m n t t r i d t cô Thiên
ng ra ngoài xem a th ch i.
Cô Thiên H ng ch ch cô t ý mu n c t thêm m t cái chòi n a khít m t bên chòi c có
a thông qua làm nh m t cái nhà Hai c n cho r ng mà v i nhau. Phía sau che m t cái tr i
u n, cô s nói v i chú Hai ki m ng i n ph n cây, c t tranh, mà c t cho mau r i, vì mùa
y mà ch t, r i có m a êm thì c c l m. Theo ý cô thì ban u ph i rán ch u t n ti n ng gây
cu c n kho ng khoát s ch s h p v sinh, c ti n nghi m t chút m i lâu dài kh i b nh
an.
Cô Lê nói ây có nhi u ph ng ti n: tránh kh i ng ng i ta qua l i nên an t nh m
êm, tr ng t mà tr ng tr t nh ng c n dùng nuôi s ng, gi a tr ng có su i ch y ngang, mùa
ng c ng có n c mà dùng, mùa m a nh n c su i tuôn ra r ch l nên kh i ng p; không xa
ch l m, nên mua g o mu i r t d , c ng không xa mé bi n, nên r nh i câu cá n; trên ch n
núi phía trên kia i có chùa l i có m t bà vãi bi t giúp sanh, bà có giúp cho Lê r i, ch ng t i
phiên Thiên H ng thì c ng s c y bà giúp n a; l i thêm có s huynh Anh Viên thích chú Hai, h
có d p xu ng phía n y huynh Anh Viên ghé mà gi ng d y cách i thanh cao, an i ng phá
tan phi n não mà vui s ng v i c nh i thiên nhiên tiêu diêu t t ai, t túc.
t nhau i xem m y gi ng khoai r i t i ám b p m i b h t h i s m m i, cô Thiên
ng th y su i n c trong cô l y làm vui lòng.
Cô Lê c t ngh a n m ngoái n ây chú cháu cô m c lo c t chòi mà , ch ng xong r i ã
n h t mùa m a, nên ch a tr ng t a th gì k p. Trong mùa n ng, chú cô i câu ki m cá n và
ki m nài b p gi ng, dây khoai cho s n, nên hôm sau m a m i có mà tr ng ó. Chú tính l n l n
chú ki m d a ng mà tr ng dài theo Hai bên mé su i. Phía bên n y s tr ng m t v t u và
t v t chu i. Còn phía bên kia su i, chú s gây cho thành m t r y khóm và th m, có xoài, mít,
chen l n. Trên i phía trong, chú s l p m t v n tiêu nho nh . Chú l c quan l m, chú ch c
trong n m n m n a v n chú s có huê l i giúp cho mình s ng m t cách tr ng gi , h t s ói
rách, kh i c n u l y ai. Cô Thiên H ng nghe b n t c nh t ng lai an nhàn h a h n nh v y
thì cô mê, nên quên bu n r u, ch c tai h a ã qua và h nh phúc s p t i.
Hai cô ng ng trò chuy n k th y chú Hai C ng v i con Di p i ch v , con nh
ng thúng kè kè, còn vai vác chi u v i m, tay xách cá. Hai cô i ri t vô chòi. Chú Hai vui v
nói: „chú d t con Di p giáp ch h t, ch ch nào th nào cho nó bi t. c a cháu Thiên H ng
n thì mua h t, có mua m t ôi chi u ng v i m t chi c m tr i ng i n c m. Con nh
t nh n quá, mua th gì nó c ng giành tr ti n, làm ph n chú mua c có m t cái lon u ng
c, m t ve n c m m v i vài con cá chi u kho cho cháu Thiên H ng n, s không quen


n khô, n m m, n c m không no. Thiên H ng nói ây c v i chú Hai và em Lê thì d u n
m v i mu i, cô n c ng ngon. Lê em cá i c o r a kho li n, s lâu cá n.
Thiên H ng v i con Di p s p trong thúng ra c t. Hai C ng d p m chi u m i mua
i c i áo, xách thùng i xu ng su i múc n c t i b p. Thiên H ng i theo chú thu t chuy n
cô tính c t nhà v i cô Lê h i tr a cho chú nghe và khuyên chú m n ng i ph làm cho mau
ng s t n ti n. Hai C ng nói: ”Cháu ng lo gì h t, ó cho chú. Sang mai s làm li n”.


3- CHUNG NUÔI HAI TR

Thiên H ng sanh trong nhà có c m ti n. T khi m i l t lòng, cô luôn luôn s ng trong
nh i tr ng gi , n ngon, ng m, ch n giày, ch n dép, áo l a, qu n hàng. L n lên thì cô i
c, ho c i ch i, y ph c có th vá may, c m n c có b p n u n ng. H ra kh i c a thì có s n
xe cho cô i, mu n n xài thì có s n b c ti n c a cha m , b i v y cô ch ng h ph i lo l ng v vi c
chi ti t.
n m ngoái, Thiên H ng nghe ti ng g i c a trái tim, cô b m cha, quên sung s ng,
theo ng i yêu n x l r i t do l p gia ình chung s ng v i nhau trong h nh phúc ái tình,
không màng l i danh, không k gia giáo, có khi cô ph i c c xác chút nh, có lúc cô ph i b n
lòng v b c ti n nh ng v n có ng i ch ng yêu trong nhà h ng hái m ng v i khó kh n, nh
to an i không mu n cho cô ph i h i tâm mà h i h n, b i v y cô ch a t ng th y n i kh c a
i cho l m.
Hôm nay l n sóng tr n ai xô y cô Thiên H ng n ây, d u mu n d u không cô c ng
ph i ép lòng ma s ng v i c nh i b n hàn, b n th u, c ng nh chú cháu cô Lê. Cô ngh trên
ng i có khúc khó. G p khó thì ph i ch u khó, ch không l ng i ó mà khóc. Hu ng chi cô
Lê c ng l b c, nên g p khó nh cô mà cô Lê v n vui v mà nuôi con, không bu n, không than,
th thì cô nên b t ch c làm nh cô Lê, ch ng c n ph i bu n r u than khóc. Gi a c n sóng gió
ch i v i, may chi c thuy n c a cô nh Tr i c vào êm m, l i g p ng b nh nên th ng
yêu. V y không c s ng v i tình yêu v ch ng, thì s ng v i tình yêu ch em có l không kh
m.
Ngh nh v y r i Thiên H ng d p giày, b gu c i ch n không nh Lê. Ng t áo qu n cô
không có v i, nên cô ph i m c mát b ng hàng l a, song cô ã tính b a nào con Di p có i
ch , cô s d n nó mua v i r i c y Lê c t may giùm cho cô b n.
Lê bi t Thiên H ng là con nhà giàu, l i có h c th c, thu nay ch a t ng c c kh nh
ng bình dân, nên Lê lo h t m i vi c trong nhà, không cho Thiên H ng ch u c c. Nh ng
Thiên H ng quy t chia s t ng cay v i b n, nên cô không ch u ng i không. Lê b n vi c thì cô
ng em giùm, n b a n, n u em ng thì cô c ng vô b p ph v i Di p mà ch m l a.
Chú Hai C ng quen tánh c n ki m, nên sáng b a sau n c m r i chú vác búa vô r ng
n cây ng c t nhà thêm. Thiên H ng c nài n chú ki m m n vài ng i ph mà làm cho
mau r i. Cô nói cô ti n mà ch u t n, không h t âu mà s . L i mùa m a ã t i r i, nên c n
ph i có ch r ng rãi g p ng n ng cho kh i b gi t m a t át. Thiên H ng c thôi thúc
n ng i làm, cô Lê c ng ng ý, nên Hai C ng m i ch u ki m m n m t ng i ph v i
chú mà làm. Thiên H ng r nh rang l i mu n ra vô cho x c xáo, c eo theo công cu c c t chòi,
ý mu n c t ti p phía n y, mu n tr c a mé n , mu n c t riêng b p n u n. Cô yêu c u ch
không ph i ép bu c, nh ng cô nói v i gi ng thanh nhã, cô t ý nào c ng h p lý, b i v y Hai
ng không cãi, ch m nom làm cho cô vui lòng.
Cây l n, cây nh trong r ng chung quanh không thi u gì, r y tranh cách ó không xa
m, l i có t i hai ng i làm, mà ng i nào c ng s t s ng b i v y trong n a tháng thì cái nhà ã
p hoàn thành, phía sau có mái n u n riêng theo nh ý Thiên H ng mu n.
Hai C ng cho ng i làm ph h m nay ó lãnh ti n công r i ngh , vách m t mình chú
ng c. Chú phá t m vách giáp chòi m i mà d ng qua phía bên kia, làm vách phía sau ch a
a ra b p, r i d ng vách và làm c a phía tr c n a. Ch a t i m t tháng thì công vi c ã xong
xuôi h t. Hai cái chòi ti p nhau bây gi bi n thành m t cái nhà chung cho b n ng i r ng rãi
kho ng khoát. Hai cô ng ngoài mà nh m, th y u vui lòng, mà Hai C ng th y Hai cháu
c vui, chú c ng c chí.


Thiên H ng a ti n b c cho Hai C ng c y ra ch ki m mua ba b ván nho nh lót
ban ngày n c m và ng i ch i, ban êm n m ng , d u có m a d m c ng kh i lo t.
Hai C ng c n:
- Con xài l n quá nh v y không c. Có ti n ph i dành phòng h ch . Phong vân
c tr c, l i ây t c vô thân, chú m nh gi i ch ng nói làm chi, r i chú ng y u,
ho c chú ch t r i, còn ai mà c y nh . Hai con ph i i xin n ho c ph i ch u ch t ói
hay sao?
- Con ch c chú không ch t âu. Chú c ng nh cây c a Tr i tr ng s n che tàn cho hai
con núp bong mát mà s ng. Hai con ng b h an n n, tr i th ng nên em Lê tr c,
i con sau, Tr i m i khi n g p chú ng nh chú che ch . Tr i có ghét Hai con âu
mà xô cây a tr c g c cho hai con ph i ch u n ng ch u m a, chú c i ki m mua ba b
ván i, m t b cho m con em Lê ng , m t b con ng v i con Di p, còn m t b chú
ng . Con còn ti n mà, xin chú ng lo. B nào c ng dành m t s ng h thân, con
không dám làm tiêu h t âu. T ch c m t cu c n mãn i, ph i s m cc n
th it ng có ti n nghi chút nh.
Cô Lê ti p c vô n a, Hai C ng m i ch u l y ti n ó mà i mua ván.
May lúc ó có tàu H i Nam c a khách trú ch ván thông d i H Châu em qua bán. Ván
thông dài g n Hai th c, nh ng b ngang có m t gang mà thôi. M t b tám t m có c p ch n ch c
ch n mà h i ó h bán giá có 8 ng. Cây thông tuy dày mà nh . Nhà nghèo th ng mua dùng
cho t n. H l i có bán chi u g i là chi u tàu, dày d n ch c ch n, m i chi c giá g n c c b c.
Hai C ng g p d p nh v y mà vì chú s hao ti n nên chú mua có Hai b ván thông v i Hai
chi c chi u mà thôi. Chú em ván d ng d a g c cây trên mé bi n r i vác t m em v .
Lê và Thiên H ng nói ván v i chi u ng quá mà giá l i r , nên ép bu c chú ph i mua
thêm m t b n a, và sai con Di p i theo ph vác. Chú nói Hai b cho Hai cô ng mà thôi,
ph n chú thì chú ch t cây óng n ng làm v t mà ng c ng c, không c n ph i có ván.
Thiên H ng a ti n bi u con Di p c i mua v i chú thêm m t b ván n a mà vác v .
Bây gi nhà r ng rãi, s ch s , l i có c ba b ván thông nên coi c quá.
Cách vài b a sau, s huynh trên am An Viên có d p i xu ng phía ch . N m ngoái, s ch
giùm ch n y cho Hai C ng bi t và khuyên chú vô ó ng s ng v i thú r ng núi thiên nhiên
mà d ng tinh, khí, th n kh i b tr n t c làm trái tai ch ng m t. Cách ít tháng, s ghé th y chú
cháu Hai C ng c t chòi r i, coi b l c thiên an m ng thì s l y làm hài lòng. Hôm nay s ghé
a, g p l i Hai C ng ng lui cui ban t cho b ng th ng d i g c m t cây l n, nhánh lá sum
sê, s h i mu n làm vi c gì ây. C ng nói d n ch êm tr ng n m ón gió chào mây, vui v i
thú an nhàn thanh t nh, s g c u nói: “Trúng u”, r i s ngó quanh th y chòi ã n ra l n
n, l i tr c chòi có c ch c gi ng khoai bò m nh m và g n mé su i có ám b p t i t t lên
cao kh i u g i r i.
Hai C ng m i s vô nhà. Lê ng cho em nh bú, còn Thiên H ng n m ch i m t
bên, Hai cô ng ng d y chào khách. S ch cô Lê mà h i ph i cô n y s ã th y h i n m
ngoái và a nh cô m i sanh ó hay không. C ng nói ph i và m i s ng i trên b ván thông
i. S nhìn em m t chút r i nói: „T t l m, n u l n lên em bi t ham h nh phúc thiên nhiên thì
nh phúc s lan r ng cho m i ng i u c vui h ng”.
ch Thiên H ng mà h i còn cô n y sao l n tr c s ghé sao không th y, mà bây gi
i có cô ây. Hai C ng nói: cô Thiên H ng ây g c c ng trong t li n. Vì ch ng ch t cô
không có n i n ng d a, nên cô tìm n i h o lánh, thanh t nh mà n d t th ti t d ng tánh.
n ây cô thích c nh nên xin k t ngh a ch em v i cháu tôi và chung s ng cùng nhau cho có
n. Tôi vui long mà cho cô ây ã h n m t tháng r i. Tôi xem cô c ng nh con cháu c a tôi
y”.


huynh nói: „T t l m. i có h ng ng i ham l i danh ng lòe lo t nên bay nh y
tranh ua, có h ng ng i lo cho i t ng lai không k i hi n t i, nên ch m chú tu nh n, tích
c, mà c ng có h ng ng i th theo tri ý c a T o Hóa tìm s ng v i c nh i thiên nhiên nh
cây trong r ng, nh á trên núi, không ham tranh giành, không c n ph c c, c vui thu n thiên
an m ng cho nh lòng kh e trí mà s ng dai. C ba quan ni m ó u có tín ông o cho c
ba. S d có ba ng l i khác nhau là t i con ng i không ng ý mà quan ni m v h nh phúc.
Và h nh phúc có Hai th : m t th h nh phúc thiên nhiên c a Tr i s p t s n cho mình h ng và
t th h nh phúc nh n t o c a con ng i t gây l y mà h ng. H nh phúc thiên nhiên kh i b
giành gi t mà l i c b n v ng i i, còn h nh phúc nh n t o thì ph i c nh tranh chen l n, có
khi ph i nát thân x ti t mà gây ra c ng không c, mà d u có c, c ng không h ng c
y ngày r i tan rã. V y m y chú cháu bi t ch n h nh phúc thiên nhiên mà h ng, thi t áng
khen”.
huynh nói m y l i r i cáo t ng d y ch ng g y mà v núi.
Cô Thiên H ng có h c th c, cô hi u ý c a s huynh ít nhi u nên cô chúm chím c i.
Nh ng cô là ng i i ra ngoài vòng luân lý gia ình nên cô b tai h a r i cô ph i ki m ch h o
lánh mà n thân cho an n mà nuôi con cô s p sanh; ch cô không ham danh l i, không mong
ph c c, mà c ng không dám ngh t i h nh phúc n a, b i v y cô không quan tâm n l i
gi ng d y c a s huynh An Viên cho l m.
Nh ng s i r i, Thiên H ng bèn than v i chú r ng khách t t n th m, mà nhà mình
không có ch t t m i khách ng i cho x ng áng. V y ý cô mu n chú ki m mua m t cái bàn v i
n cái gh b ng cây d u gi a nhà cho bà con mình n c m, r i có khách mình m i ng i ta
ng i ó coi m i c. N u h có bán t x u x u c ng nên mua v c t qu n áo v i vài v t cho kín
áo.
Hai C ng nói mình s ng cho mình không ph i mình s ng cho thiên h . Mình c t nhà
mình cho kh i n ng m a, ch không ph i c t nhà cho thiên h xem. Mình ã quy t s ng v i
tình ngh a thân yêu trong, không thèm k hình th c b ngoài. N u có khách nào ghé mình ti p
i tàn cây ho c trên mé su i c ng c, c n gì ph i có nhà c a àng hoàng, có ct t .
Hai C ng không ch u mua th gì h t. Cách ít b a chú i ch mua cá mà n, chú vác v
t cái lu b . Cô Lê h i chú mua làm chi. Chú nói chú th y h b cái lu b ngoài sân chú h i
mua. H b ch không bán. H nói chú có dùng c thì h cho. T i v y nên chú vác v ng
trong su i, ch d i d c, u d i th c vô lu cho n c ch y vô ó mà ch a. Làm nh v y qua
mùa n ng d u su i c n mình c ng có n c mà t m r a và t i luôn luôn.
Hai cô l c u nhìn nhau mà c i, không dám nh c chuy n mua bàn, mua t n a.
ó trong nhà b n ng i s ng v i nhau trong b u không khí thân yêu, t n t y, vui v ,
th nh th i. Hai C ng i ki m chu i con xin v mà tr ng, ki m d a mà ng, ki m h t u mà
gieo, ki m u th m mà giâm. B a nào không có mà tr ng thì chú ào trùn r i vác c n câu
ng ki m cá n tr b a. Con Di p tr a r nh nó c ng theo chú mà t p câu. Th y cá nhi u nó ham
quá, nên b a nào chú C ng m c tr ng không i c thì nó i m t mình, thành th kh i mua cá
a, lâu lâu mua g o, mu i, m , d u l a, n c m m mà thôi.
Hai cô th y Di p t n tâm thì th ng nh em ru t, còn Hai C ng ãi nó nh con cháu,
i v y n b a c m d n r i nó c ng ng i n chung m t l t. C ng nói h s ng chung ã chia
c thì ph i chung s ng không nên phân giai c p.
Qua n a tháng n m, Thiên H ng âm chuy n b ng, ch c t i ngày sanh. Hai C ng tu t
lên chùa r c bà vãi th o vi c ch a xu ng giúp giùm. Thiên H ng sanh c m t a con
gái, cô m ng, nh ng nhìn con r i cô nh ch ng, t i cho ph n con ra i không th y m t cha nên
cô khóc.


Cô Lê ch m nom em nh và cô x n b n theo an i b n, cô nói r ng Xuân S n c a cô c ng
không có cha, nh ng Hai a nh có hai m , th thì v s th ng yêu hai a nó s c bù tr
ch không thi u. Hai cô bàn tính v i nhau r i nh t cho em nh tên Thu Th y, m c d u em
sanh còn mùa hè ch ch a qua mùa thu.
Cô Lê t n tâm s n sóc ít ngày, m con Thiên H ng c ng cát, m h t bu n, con s a,
nên y m t tháng r i Thiên H ng kh e m nh ra vô nh th ng, còn Thu Th y h bú no thì
m ng phê phê, m t lát m bà d y nên nh ch mi ng c i, r t có duyên, làm cho hai cô vui h t
c.
Hai cô chuy n nhau mà b ng em, v ch tai, v ch m t, n m tay, n m ch n mà xem, ng
ng em tay ch n d u dàng, g ng m t t i t t, ch c ch ng l n em s có s c p di m ki u
không thua gái nào h t.
Cô Lê nói: „Em sanh con trai, mà em có Thu Th y thì c ng nh có con gái, con trai”.
Thiên H ng nói: „Ch không sanh c con trai mà ch có Xuân S n thì sau ch c ng c nh
y”.
i trí ý nh v y, t nhiên hai cô yêu hai tr ng nhau, xem Hai tr là con chung, tuy hai
song c ng nh m t, không phân bi t con ch hay con em gì h t.
Có khi Thiên H ng ng quên mà Thu Th y khát s a òi bú thì cô Lê b ng cho bú th ,
ch ng luôn.
Có khi cô Lê m c n u c m hay i ra ngoài Xuân S n òi bú thì Thiên H ng b ng mà
cho bú nh con c a mình. Hai tr ng h t thì th ng n m khít m t bên nhau. Xuân S n l n
n Thu Th y t i b n n m tháng, nó bi t gi n, bi t c i, ch u b ng ng i. H nó th y Thu Th y
thì nó vui c i, ch n v n mu n níu, và l ng líu nh mu n nói chuy n.
Xuân S n v i Thu Th y giúp gây c nh vui thêm trong nhà b i v y Hai C ng v i con
Di p càng thêm s t s ng, t n t y, t o h nh phúc thiên nhiên mà chung h ng v i nhau. Thiên
ng v i cô Lê c ng h t bu n tình, t i ph n, vì th y i s ng c a mình ã có m c ích, s ng
ng nuôi d y con, và th y t ng lai ã có nhi u h a h n, ch c ngày già có con gái s n sóc, có
con trai i làm mà nuôi, không n n i qu nh hiu, c c kh .


4- TÌNH Y U TH NGÂY

n n m qua.
nh thú c ng nh nh n v t trong cái tr ng n y ã bi n i b n b n.
Cái su i c ng v n tuôn n c trên ngu n xu ng trong veo. R ng bao chung quanh c ng
n im lìm t ch m ch. M y nh núi xa xa c ng v n l nh xanh rì. Mé bi n c ng v n còn nhi u
cá giúp cho con ng i s ng.
Nh ng mà nh s c c a chú Hai C ng còn y , l i thêm s c con Di p nay nó ã l n
i, b i v y mé su i bên n y ã tr ng t a giáp h t. G n nhà thì rau c i, xa xa m t chút khoai, b p,
u, cà, r i t i u và mít. G n sát mé r ng thì chu i tr ng nhi u gi ng, m i n m c b ng con
mà tr ng thêm ra hoài. D c theo mé su i m i bên ã có vài ba cây d a, ã lên cao kh i u, cây
nào c ng m nh m .
t t phía bên kia su i ã có c ít cây xoài m i lên c ch ng m t th c, nh ng có
t ám th m nho nh ã b t u ra trái r i.
Còn trên i thì ã gây ra c b n n c tiêu. Hai C ng tính th ng th ng gây thêm cho
giáp h t cái i, thì huê l i l n l m, cung c p c m g o, áo qu n cho gia ình d dã.
Hi n gi , n m ba b a m t l n, con Di p ã có gánh chu i, u , b p, khoai, b u, m p,
xu ng ch mà bán r i l y ti n mua g o, n c m m, em v n ã c nhi u r i.
Trong nhà bây gi ã có bàn, có gh , có t c ng nh ai. Hai C ng n m tr c ch ng c ,
chú mu n s ng trong c nh thiên nhiên, s ng v i màn tr i, chi u t, mà vì th ng con cháu, th y
con cháu ao c hoài, chú ng lòng nên l n l n chú ph i mua s m cho con cháu vui mà quên h t
chuy n x a ng s ng v i i m i.
Xuân S n c ng nh Thu Th y, n m nay c Hai u c 4 tu i, sanh cách nhau có m y
tháng mà thôi, b i v y bi t nói , bi t ch y ch i kh i m b ng, l i chung quanh là r ng, không
ng a xe, còn n c su i thì c n ch không ph i sông r ch, nên c ng kh i gìn gi .
Xuân S n là trai nên m nh m , b m tr n, còn Thu Th y là gái nên y u u, m mi u.
Hai tr m c bô v i, i ch n không, theo nhau ch i t i ngày, h th y S n thì có Th y, mà th y
Th y thì c ng t nhiên có S n m t bên; S n v i Th y không bao gi r i nhau. Hai a tr c
nhà t p nói t khi m i bi t nói ti ng m t, nên bây gi ng kêu Hai C ng là ông ng ai, kêu
Thiên H ng là má Hai, kêu Lê là má ba, kêu Di p là dì Di p.
i tình th ngây kêt ch t, lòng Hai tr dan díu nhau bi u l rõ ràng ai c ng th y. Ví nh
n mê moi cát ch i, ch ng day l i m t Th y thì b ch y i ki m kêu g i om sòm, c ng nh
Th y ng ch i phía sau nhà mà S n b i ra phía tr c thì Th y l t t ch y theo, không ch u
i nhau giây lát. n c m Hai tr ng i khít m t bên nhau ch không ch u cách xa. N m ng hai
tr c ng n m chung nhau m t ván, n m ng nhau, có khi th y ôm nhau mà ng .
m m i v i chi u tr i mát, hai tr th ng r nhau ra ngoài ch i, khi n m tay nhau ng
coi ông ng ai cu c t tr ng khoai, khi ng i trên mé su i choàng tay c p kè nhau mà ngó gi t
c ch y không ng ng, khi k vai nhau ng dòm trái u chín, khi S n ng i d a g c cây
n, du i ch n ra cho Th y g i u n m ch i.
tr i m a thì hai tr c i qu n áo ra sân t m, gi n v i nhau. B a nào không có m a thì
con Di p ho c m t bà m ph i d t hai tr ra su i r i c ng tu t h t qu n áo cho tr và múc n c
i mà k cho s ch.
t b a, n c m s m m i r i Hai C ng v i Di p i câu. Xuân S n v i Thu Th y ng i
ch i v i nhau trong bóng mát d a bên hè. Lê n m trong nhà nói chuy n v i Thiên H ng.
Hai cô nh l i c a s An Viên nói cách m y n m tr c v h nh phúc th gian. Hai cô
u công nh n l i c a s lu n thi t là h p lý. Con ng i ph i s ng v i c nh i thiên nhiên, m i


c thong th , h nh phúc, m i c h ng h nh phúc ch n chánh, h nh phúc c a T o Hoá s p
t, nên kh i ai gi t giành, kh i ai gi n ghét, mà l i c h ng êm m mà lâu dài n a.
Thiên H ng tuy cho l i c a s An Viên lu n úng, song cô l i nói: „Ph n ch em mình
là v y ã ành, còn con c a mình? Hai a nó có tâm h n y m th , ph n th i nh ch em mình
sao? S e chúng mang u óc say mê danh l i, mong mu n vui ch i, chúng nó có ch u h ng cái
nh phúc m êm mà bu n t nh mình v y âu em“.
Nghe nh c t i s p nh , cô Lê s c nh nãy gi không nghe ti ng Hai a nh ch i sau hè
a, cô c t ti ng lên kêu. Không nghe tr l i.
Cô Thiên H ng lo s nên cô l t t b c ra, cho Lê ki m chung quanh nhà, cô i
ngay xu ng su i. Cô dòm h t không th y.Ngó phía hàng u , c ng không có. Cô tr v nhà. Cô
Lê nói ã ki m kh p t ngoài vô trong không g p.
Hai cô u tái m t, m i d t nhau l i ng mòn ki m kh p t ngoài vô trong không g p.
Hai cô u tái m t, m i d t nhau l i ng mòn mà i vô r ng. Cô Lê h m h i tr c, Thiên
ng i sau. Ði c ch ng 50 b c, hai cô ch t th y d i g c m t cây d u l n, tàn che mát
i, lá khô r ng n m l p h t m t t, Xuân S n n m ng a s i tay. Thu Th y g i u trên cánh
tay S n, day m t qua phía S n, gác m t tay qua b ng S n, c Hai u ng h t.
Hai cô ch ng h ng, nhìn nhau mà c i, r i nhè nh b c l i m t ch mát khác cùng nhau
ng i coi ch ng cho hai con ng th ng gi c.
Thiên H ng nói: „Hai tr dan díu v i nhau quá. Ch ng chúng nó khôn l n mình khó
i v nào khác cho S n c, mà ép g Th y cho trai nào khác c ng không ph i d “.
Cô Lê nói: „Em có ý tính ch ng Hai a nó khôn l n mình cho chúng nó làm v ch ng
i nhau cho xong, ch g c i cho ai làm chi. Tuy ch em mình k t ngh a v i nhau, mình chung
nuôi hai a, a nào ch c ng cho bú, út c m t m r a, em c ng v y, c hai u là con chung
a ch và c a em, song chúng nó có ph i là anh em m t máu m t th t mà ra âu nên s lo n luân
ph m ngh a. Chúng nó dan díu v i nhau t lúc còn th ngây thì sau làm v ch ng chúng nó ng
tình, ng chí, ng yêu nhau s n, chúng nó m i hòa thu n mà n v i nhau tr n i, n ch t
ng không ch u chia lìa. Em ngh ý c a em ó t t l m ch có h i chi mà ng i“.
Thiên H ng nói: „T t l m ch , âu có h i. T ngày ch sanh con Thu Th y ch th y nó
là gái, thì ch ã có ý sau nó làm v Xuân S n r i. Nh ng Hai a nó là con nít, ng còn dài
nói tr c không nên, ch ch a dám h môi ch . Ch khuyên em có tính nh v y nên b ng,
ph i c ng có nói tr c cho ai bi t, i hai a nó khôn l n r i s hay, mình d y d ã, ch
y cho hai a bi t ch , bi t khôn, em d y riêng cho con Thu Th y v vi c n công, bi t n u
m mà n, bi t may áo mà b n“.
Hai cô nói chuy n t i ó r i th y Thu Th y c a mình ng i d y. Nó kéo Xuân S n c ng
ng i d y n a. Hai cô m i i l i ó. Hai a nh th y hai m bèn ch y ào l i mà ôm. S n ôm
Thiên H ng, còn Th y ôm cô Lê.
Cô Lê vui v trách: „Hai con d i quá, sao dám vô trong r ng mà không cho hai má hay?
Hai má th y m t, h t h n h t vía, ch y i ki m d quá”.
Thu Th y th th nói: ”con th y con chim t t l m, con bi u anh S n b t cho con nuôi.
Chim nó bay. Hai con i theo vô n ây nó u trên cao nó kêu hoài, làm sao mà b t c. Hai
con n m ngó nó ch i r i ng ”.
Thiên H ng nói: „Hai con ng có d i i b y nh v y n a. Mu n i ch i ph i cho Hai
má hay ch i b y l c trong r ng r i bi t ng âu mà v . i ph i có ng i l n i theo. Hai con
i lang thang kh i có b a b chúng b t m t, r i hai má bi t âu mà ki m”.
Thu Th y nói: „Có anh S n, con không s ”.
Cô Lê c i và nói: “ anh S n c a con gi i d a há! Thôi v ”.
Xuân S n nói: ”V r i t m nghe hôn má”.


Thiên H ng nói: „ , v t m cho mát”.
Hai tr n m tay nhau, v t m y nhánh cây gie ngang ng mà i tr c. Hai m ch m rãi
i theo sau.
Trên nhành con chim kêu cheo chét. Gió nam th i lá cây ph t ph . Xa xa có ti ng ve kêu
i l i có ti ng cu gáy c ng nh n có nh p.
Thú r ng tiêu diêu, th th i. Cô Lê v i Thiên H ng n m m y n m ã say mùi, d u có
nh thú nào quí h n c ng không màng, không chu ng.


5- A TÌNH L N NGÚN.

Trong kho ng m y n m ti p sau ó, cu c v n c a chú Hai C ng l p ra ã bi n i
khác h n h i tr c nhi u. Chung quanh nhà thì b p, khoai hay là b u, m p, tùy theo mùa c ng
n còn tr ng hoài. Nh ng v n chu i thì r ng l n thêm nhi u. M y cây d a tr ng theo mé su i
ã lên cao, cây nào c ng có bu ng o n o i trên ng n. Xoài, mít, tr ng mé bên kia c ng ã có trái
u h t. R y th m ã m r ng t i mé r ng. Còn trên i ã có t i vài ch c n c tieu, n c nào
ng có trái sai h t. Huê l i v n bây gi nuôi s ng c nhà ph phê, qu n áo lành l , c m g o no
, tuy m c v i bô ch không c n sô t , n cá th t ch không thèm cao l ng, nh ng i s ng
a m con c a Lê c ng nh c a Thiên H ng nh chú C ng c n cù, l i thêm nh em Di p t n
y, nên d u h m hút trong l u tranh gi a ch n r ng núi song c kh e kho n, an vui h n
nhi u ch em gác tía, l u son, t ng b ng, r c r .
Xuân S n và Thu Th y c ng v n kh ng khít ch i v i nhau hoài, ch nào có Th y thì có
n. S n, Th y tranh t i, mà tình c nh hi p hòa, c nh m n mòi, tình chan ch a.
Nh ng t n m tr lên 7 tu i, thì Hai m d mà s a b n l n l n, i t m không cho tu t
t qu n áo, êm ng không cho chung m n, chung chi u.
Thiên H ng b t u d y hai con h c ch . M i bu i tr a ph i ng i t p vi t, t p c, n
mát m i cho ngh ch i trong v n. Chi u n c m r i, tr i chi u d i g c cây r i gom hai tr
i ng i nghe nói chuy n i x a, d y vi c i nay. Hai m thay phiên v i nhau ch m chú lo m
ng trí th c cho hai con và lo rèn t p cho hai con hi u l giáo. D u nói chuy n x a hay chuy n
nay, c ng l a chuy n mà nói ung úc cho hai tr có tâm h n thanh cao trinh khi t, ch n
chánh, công bình hi n lành, làm nh n ngh a. D y v luân lý thì ch m nom ào t o trí ý cho tr
bi t tin m ng tr i, yêu cha m , kính tr ng th ng, tuân lu t pháp, lo n n áp ngh a, c u k
kh , giúp ng i nghèo.
n l n Hai tr khôn l n, s hi u bi t c nhi u, m i gi ng d y cao xa h n, nói t i cu c
n hóa c a loài ng i, cách phân ph i ch ng t c, cách t ch c qu c gia, cách s p t xã h i,
ch i s c a n c mình, b sanh ho t c a dân t c, ch non sông t ng ch , gi ng ngh nghi p
ng ngành, di n gi i u nên h , c t ngh t c t t x u.
Cách gia hu n v a ch i, v a d y, v a vui, v a h c, không làm r n trí c c lòng cho hai tr
mà l i giúp cho Hai tr hi u bi t các vi c i g n xa, x a nay, b i v y khi c 13 tu i r i Xuân
n m nh m , c ng c i, ph i t ng con trai, còn Thu Thu y u u, di m ki u ra mã con gái, thì
hai u khôn ngoan, sáng su t c ch mau, vi t ch t t, bi t phân ph i qu y, hi u cách th p
cao a nghèo hèn mà th ng ngay, chê giàu sang mà gian d i.
Tuy cu c gia giáo m trí th c và luy n tánh tình c ng v n ti p t c i n hành hoài, song
ây hai m m i phân mà d y cho Hai con bi t cách làm n mà nuôi s ng.
Cô Lê d y Thu Th y cho bi t n công, sau lãnh vai n i tr bi t o làm v , làm m .
Cô d y vá may, t p n u c m, kho cá, khuyên xu ng su i xách n c vô lu, bi u ch t nhánh
khô làm c i ch m l a.
Cô Thiên H ng d y thêm cho Xuân S n bi t cao xa h n n a r i c y Hai C ng t p
giùm cho S n bi t d n t mà gieo tr ng, bi t n cây trong r ng r i cùng dì Di p kéo v ph i
cho khô làm c i, bi t n chu i chín, ào khoai lang, hái tiêu, hái mít cho dì Di p v i Thu
Th y em ra ch mà bán. H c vui mà làm c ng vui, b i v y hai tr ham h c t p mà c ng ham
làm vi c.
Tuy c n lo d y h c và t p làm, song hai bà m c ng cho con có gi ngh ng i ng vui
ch i, ph i có vui gi i trí thì h c và làm m i siêng n ng c.


Bây gi ã l n r i, ã bi t cháo chan ng ra ch , ng ra mé bi n, l i th ng d t nhau
i kh p c vùng chung quanh, b i v y S n v i Th y thông th o ng mòn n o lên chùa, ngã
nào vô Gi ng Tiên, ngã nào qua Hàm Ninh, ngã nào i C a C n, ngã nào lên Chóp Chài. H có
gi ngh ng i thì hai tr th ng r nhau ra mé bi n ng i câu, r i ngó n c mà nói chuy n, n
n t i m i ch u v . S n tay xách gi , vai vác c n câu i xung x ng, Th y tay v n vai b n mà i
theo, tay ng tay, mình khít mình, Th y hát, S n c i, c Hai u hân hoan, t to i. Có khi
Th y v p á au ch n ng l i nh n m t nhíu mà thì S n v i vã b gi , qu ng c n câu, quì
xu ng n m ch n Th y mà coi. Nh có r m máu thì S n bi u Th y ng i xu ng, l y v t áo ch m
máu, r i hái lá cây b c dây cóc bao bó v t tr y l i và th ng th ng dìu d t Th y v .
Có b a Hai tr d t nhau vô r ng ki m trái gùi, trái b a, hái n ch i. G p m y trái th p
th p d leo thì S n leo lên cây hái qu ng xu ng cho Th y l m r i k vai nhau ng i d a g c cây
mà n, ngó r ng hoang âm u, nghe cu kêu v ng v ng.
Có b a i g p chim, S n mu n leo lên b t l y cho Th y ch i, Th y l t t níu l i không
cho S n leo, nói r ng chim có nh mình có nhà. ng i ta phá s p nhà mình thì mình bi t bu n,
bi t gi n, v y không nên ng t i chim vì nó dày công tha c rác m i k t thành cái mà ng ;
u mình phá tan thì t i nghi p cho nó.
Có b a i g p su i n c trong thì d t nhau xu ng ó r a m t, r a tay, r a ch n, r i ng i
coi n c ch y, khi n m tay nhau mà nói, khi nhìn m t nhau mà cu i, say s a tình c nh trót gi
i m i ch u v t ng mà v .
Gia ình c a Hai C ng là tr c t ng l p ra ây, s ng vui v luôn luôn nh v y v i m t
chu i ngày c thêm ba n m n a, ngày nào c ng là ngày thân yêu, ngày nào c ng là ngày h nh
phúc. M i ng i u không bi t ghen ghét, c ng không bi t tham lam. Mình ã no m r i, ã g p
nh h o lánh mà tránh th phi v i danh l i, ã c s ng v i c nh thiên nhiên nên an nhàn vui
, thì còn mong u chi n a mà tham lam. Mình ã không tính h n ai mà làm chi, thì có c gì
âu mà ghen ghét.
Cô Lê v i cô Thiên H ng b ng i i, b c t c, mà ch u tai h i, nh ng ây trót 16
m tr i, Hai cô ch ng h có m mi ng mà phi n ng i, hay trách i. Hai cô u ngh n u mình
phi n trách, t c th ho c mình nói oan cho thiên h , ho c mình thù oán thiên h . Mình có ch c
mình làm ph i âu mà không s nói oan cho ng i ta. Mình có ch c ng i ta qu y âu mà dám
thù oán. Chi b ng, g t ngang mà ch m d t kho ng i d vãng, vui s ng v i c nh i thiên
nhiên mà T o Hóa c ng cho mình c m no, thong th , m nh kh e, t i c i, vui s ng v i
nh vui trong s ch, không h , không lo, vui luôn luôn không d t, v y thì mình mang n T o
Hóa ã nhi u l m r i, ch ng nên kêu òi thêm n a.
Trót m i sáu n m m a n ng ã a chú Hai C ng n già r i, d u chú gi i ch u phong
ng nh cây sao, cây d u ng l x chung quanh chú, mà tu i ã ngoài sáu m i r i làm sao
da chú kh i dùn, r ng chú kh i r ng h t n m b y cái. Di p t n t y quên k ngày tháng mà hi n
nay c ng ã n tu i Nhan H i r i.
Cô Lê v i cô Thiên H ng m c vui v i c nh thiên nhiên, vui v i hai con s n s mau l n,
hai cô không nh t i kho ng i d vãng mà tu nguy t không ch u quên hai cô nên ã a hai cô
i m c n a i ng i.
Còn Xuân S n v i Thu Th y ã c 16 tu i xuân, còn vài tháng n a b c qua 17. S n
ã có vóc trai thanh niên v m v , ch m h m, nh ng a lên d c xu ng gành, hay n cây cu c
t, nên n vai v , n tay ch n, t ng m o coi không kém trai m i chín ôi m i, m i chi u th
u theo mé ng ông ho c trong ch nhóm mà ngó gái ch i cho vui.
Thu Th y tuy làm vi c nh nhàng, i ch i g p u chi n ng n , khó kh n thì S n giành
mà gánh vác h t, song Th y c ng ã tr mã con gái hoàn toàn, b t u ã bi t s ng sùng bi t e
.


tb a ng ng i n c m s m m i, ông Hai C ng nh l i s huynh An Viên ã g n
Hai n m r i sao không th y s ghé th m ch i. Ông nghi s có b nh nên r Xuân S n n c m r i
i v i ông lên núi Chóp Chài mà th m s . Xuân S n ch u i. Thu Th y òi i theo cho bi t vùng
ó. Ông Hai C ng không cho, ông nói ng xa xuôi, l i gay go, ph i lên èo, xu ng h , m t
nh c, con gái i không ti n.
n u ng no r i, ông Hai C ng c m m t cái cây làm g y, còn Xuân S n em h theo
t cái mác, hai ngu i ra i. Thu Th y không c i nên ng ngó theo, m t mày bu n hiu.
nhà u không bi t Chóp Chài bao xa, t ng Hai ông cháu i n tr a thì v t i. Té
ra tr a không th y v . Di p th y Thu Thu bu n nên r i câu. Thu Th y l c u, không ch u i,
i m t mình ra vu n tiêu, th th n, có ý ngó coi có d ng ông ngo i v i Xuân S n v hay không.
Thu Thu c v n v , lúc ng nhón ch n mà ngó, lúc ng i d i c t mà trông n x
không th y v , r i n n a chi u mà c ng ch a có t m d ng gì h t. Thu Th y mòn trí, ành tr
vô nhà, n m day m t vô vách bu n hiu, mu n a n c m t.
t tr i ã ng xu ng u non, mu n chen l n. Cô Lê h i Thu Th y nh ói b ng thì vô
p ph v i Di p d n c m n tr c. Thu Th y nói ch a ói, i ông ngo i v r i n chung
i nhau cho vui.
Cách m t lát, Xuân S n b c vô nhà vai vác m t nhánh bông bùm sùm. Thu Th y l m
m ng i d y vui c i h n h .
n i ngay l i a nhánh bông cho Th y v a c i v a nói: „H i b n i, qua th y d i
ch n núi có m t cây tr bông y h t m y nhánh coi p quá, lên t i am h i s c cây gì v y. S
nói tháng n y cây b ng l ng tr bông. B n v qua xin ngo i ng ch , qua vô n m t nhánh
em v cho em xem.”
n v ch l ng móc ra hai trái gùi c ng a cho Th y mà nói: „G p Hai trái gùi chín, qua
ng hái em v cho em ây”.
Th y c m gùi k vô m i mà h i, không nói cám n, duy ngó S n mà c i, c p m t ch a
chan tình, mi ng c i d y y ngh a, bi u l tình ngh a nh v y còn h n m t tr m l i cám n.
Ông Hai C ng d ng cây g y ngoài hè r i m i vô sau, tay có xách m t ong. Cô Lê v i
Thiên H ng ch a t ng th y ong nên h i chú xách cái gì v y. ông Hai C ng nói: „H i x
trên am v , chú th y ong óng trên cây chú ch cho S n coi. Nó h i trong ó có v t gì. Chú nói
ong óng mà , m i ngày bay i ki m bông hút m t em v ó mà ch a, ng i ta nói m t ong
ngon l m nên nó quy t l y em v n n m t ra cho hai má nó v i Thu Th y n cho bi t. Chú
ph i tr lên am xin l a xu ng r i bó lá cây khô làm c qu cho ong bay i h t m i l y c a nó
c. S n nóng l y quá, leo lên g p, b ong út m t vít cánh tay”.
Thu Th y nghe nói S n b ong út thì v i vã nhánh bông v i hai trái gùi trên ván, n m
tay S n mà h i b ong út ch nào. S n qu ng cái mác d i sân, vén tay áo a vít ong út còn
lòm cho Th y coi.
Th y c m cánh tay S n mà coi r i h i nh c hay không. S n nói h i nó út thì au, nh ng
t lát r i b t l n l n, bây gi còn t n t n v y thôi. Th y h i Hai má, coi ph i l y thu c gì mà
thoa. Thiên H ng nói nhà không n tr u nên không có vôi, sáng Di p có i ch s bi u nó
mua m t chút vôi em v thoa . Bây gi g n t i r i n u i thì v không k p.
Cô Lê nói l y d u l a thoa c. Thu Th y l t t l y chong èn em l i r i thò tay vô
ng èn ch m d u mà thoa cho S n.
Ông Hai C ng em ong treo trong b p, nói sáng b a sau ông s n n mà l y m t, l y
sáp.
Di p d n c m, Xuân S n l y nhánh bông b ng l ng em c m trong vách ch Thu Th y
ng r i c nhà ráp l i n c m.


Cô Lê h i chú ch th m s huynh m nh gi i th nào, nói chuy n gì mà chi u t i m i
, làm Thu Th y lo s , n m ng i không yên.
Ông Hai C ng vui v nói: „S huynh An Viên m nh ch không âu m gì. T i không có
vi c ng xu ng phía n y nên s không có ghé. S th y ông cháu lên, s m ng d . S nói S n
mau l n quá. S c c m nói chuy n ch i. S gi ng vi c i cho S n nghe, nói h nh phúc thiên
nhiên c a T o Hóa s p t thì quí h n các h nh phúc khác h t b i vì h ng th h nh phúc ó
kh i cúi lòn, kh i lo s , kh i gi t giành, nên kh i b ganh ghét, thù oán. S nói hoài n x m i
c mà v c, r i S n mu n n l y ong và còn n nhánh bông n a nên m i v t i”.
n c m t i r i, tr ng m c lên kh i ng n cây, nên gi i xu ng sân nhà sáng lòa. Cô Thiên
ng ôm chi u ra tr i d i g c cây, ch ông Hai C ng d n s n ban êm ng i th ng th c
nh tr i trong gió mát, r i cùng v i cô Lê và ông chú ra ng i ó ng nghe ông chú thu t l i cho
rõ ràng nh ng l i s An Viên gi ng d y ngày x a.
Xuân S n v i Thu Th y c ng ra ó ch i, nh ng Hai tr ng i trên viên á cách xa m t
chút.
Tr ng t r ng, gió hây hây, quang c nh im lìm, ti ng chim giéo gi t.
Ông Hai C ng ng ng i thu t chuy n thì Thu Th y n m cánh tay Xuân S n h i thoa
u r i vít ong út có b t au hay không.
Xuân S n nói:
- t. Ong út ch t chóc gì mà lo!
- Anh i lâu v , nhà em s quá.
- Qua i v i ngo i, l i qua có c m theo cái mác mà s gì?
- i ng r ng núi, bi t ch ng âu. H i x em lên i ng ngó ch ng hoài, em ti c
em không i v i anh; n n a chi u mà c ng không th y v , em bu n quá nên em vô
nhà em n m khóc ngay.
- Em nh qua d v y hay sao?
- nh n gi anh i âu c ng có anh em. Nay anh b em mà i m t mình, không
nh sao c. T rày s p lên, anh ng có i âu mà b em nhà nh v y n a nghe
hôn. Em bu n em ch t c ch không ph i ch i âu, l i anh ng có l y ong, c ng
ng có leo lên cây mà hái trái ho c b bông cho em nh v y n a, r i ong túa ra vây
út anh, ho c r i anh té cây mà ch t, r i em làm sao, em s ng mà không có anh thì
ng sao c.
- Thi t qua i mà qua c ng c nh em nhà hoài. T ng em i, m t em ngó, l i em nói
ti ng em c i, c v n v trong trí, v ng v ng bên tai qua hoài. T i qua nh nên m i
hái trái gùi, g ong, ch t nhành bông em v cho em. V g n t i nhà, qua kho n
khoái ch u không c, nên qua b ngo i, qua ch y ri t v tr c ng th y m t em
cho mau.
Thu Th y v i n m bàn tay Xuân S n kéo trên b p v r i ngó tr ng mà khóc, ch
không nói gì n a h t. Xuân S n l y v t áo lau n c m t cho em, c ng không nói n a. Thu Th y
vùng buông tay anh mà ng d y i l i ng i v n vai m mà nghe ông ngo i nói chuy n. Xuân
n không i theo, c ng i trên viên á, nhìn m t tr ng t r ng, nhìn ng n cây lung lay, lòng
bàng hoàng, trí l l ng.
ng gi a c nh thiên nhiên, hai bà m c ng cho hai tr t nh phát sanh tình t thiên
nhiên cho c nh tình thích h p. Ngh vì hai m chung cho hai con bú nh nhau, chung út c m,
chung t p i, chung d y nói, ã chung nuôi d y cho thành anh em, d u sao l n khôn có thành
ch ng v c ng không h i, th thì có chi àm ph i dè d t, ph i ngó ch ng.
Mà hai tr , t khi l t lòng cho t i ch ng n y, c ng s ng v i thú thiên nhiên, không bi t lo
ng, không bi t gi n h n, không bi t kiêu i, không bi t làm qu y, ch bi t yêu nhau, yêu hai


, yêu ông ngo i, yêu dì Di p. Tình th ng yêu v i lòng thanh b ch vô t i l i, vô t l ó, m i
ngày gây thêm cho hai tr m t tâm h n t i t t, hi n lành. Tâm h n y phát hi n rõ ràng trên nét
t ôn hòa, trong thái ch n chánh, trong c ng thành thi t. C nh i c a hai tr lúc n y m i
ra thì t i c i xán l n nh ng c ng p. M i xa cách nhau không t i m t ngày mà hai tr
th ng nh nhau nên to nh phân tr n tình t v i nhau nh v y, thì bi t không th nào chia lìa
nhau cho ành. Vì tâm h n còn th ngây thanh b ch, b i v y hai tr không dè, không hi u l a
thân yêu tha th it lâu nay nó m áp ng m ng m trong lòng, nó ngún hoài m i n m nóng thâm m t
chút. Bây gi nó mu n ph ng d y mà cháy lên ng thành ng n l a ái tình nh c d c, bi n
chuy n tình anh em ra tình v ch ng. Có l c hai u gi t mình, không bi t có t i l i gì hay
không, nên v i vã dang ra r i l l ng, th n thùa, th n v i l ng tâm, th n v i nhau, th n v i m ,
th n v i su i, v i r ng, v i núi, v i bi n.
t êm ó, Xuân S n c ng nh Thu Th y c Hai u gi t mình nên i thái khác
n x a. Thu nay Hai tr th ng dính m t bên nhau, c i nói t i ngày, ch nào có S n thì có
Th y, bây gi c Hai u bình t nh, ít nói bi ng c i. trong nhà có hai m thì còn ngó nhau,
còn nói chu yn v i nhau chút nh. Mà ý hai tr d ng nh tránh nhau, không mu n g p nhau
ch thanh v ng.
i ngày S n c x n b n ngoài v n, ki m công vi c mà làm, khi cu c t gieo tr ng, khi
i ki m trái cây mà hái. B a nào không có công vi c làm thì S n vác c n câu ra mé bi n ng i
câu, i không r Thu Th y, mà Th y c ng không òi i theo nh h i tr c. S n câu t i g n t i
i ch u v .
Còn Thu Th y t i ngày, ho c ng i t i c a mà ngó mông, m t bu n hiu, ho c n m trên ván
day m t vô vách im lìm, nh ng . V hân hoan âu m t, không còn l trên g ng m t hi n t
a. N c i duyên c ng tiêu tan, không còn th y trên môi h u tình n a. Có b a Th y dã
i nh có b nh, nên b ngh . Có khi th y S n ng i khoanh tay ng ng n d i g c ng p ng ng,
xây l ng tr l i, d ng nh có cái gì ng n c n không cho l i g n S n, hay là S n gi n, nên không
dám b c t i n a.
Cô Lê v i Thiên H ng là n n nh n c a ái tình, hai cô u có kinh nghi m v tâm b nh.
t b a ông Hai C ng v i Xuân S n i qua mé bên kia su i mà s n sóc r y th m, còn cô Lê i
n chu i v i Di p; cô Thiên H ng th y Thu Th y n m lim dim trên ván, cô kéo g i n m m t
bên con, r i êm ái nói: „N y con, h m nay má th y con bu n, má hi u con bu n v vi c gì. Má
nói cho con nghe, con gn i i ph i ch u c c m i có mà n, t nhiên ph i có bu n r i sau m i
có vui c. Con còn nh quá, ch a t i th i k c vui. Con b d p n i lòng tr o tr c mà ch ít
m n a khôn l n r i con s vui không mu n gì âu. Cái vui v n còn ch con ó, nó có m t âu
mà con v i”.
Thu Th y xúc ng, nên day l i ôm m , úp m t vào ng c m , n c m t tuôn d m d .
Cô Thiên H ng nói ti p: „ , khóc i, khóc ng n c m t r a h t cái bu n c a con. Con
mu n c vui, con ng thèm bu n. Con c vái Tr i cho con m nh kh e và khôn l n cho mau.
Ch ng ó Tr i s cho con vui. Ch c nh v y. Ý Tr i mu n th b ng con, nên h m nay khi n con
bu n ng coi th nào r i sau s cho con vui, ch không có gì âu mà s ”.
Thu Th y nghe ti ng cô Lê nói chuy n ngoài sân thì buông m ng i d y i r a m t r i ra
coi m y quày chu i Di p n xách vô ng sáng b a sau em ra ngoài ch bán.
a sau Thu Th y ph Di p em chu i, mít, th m, tiêu ra ch bán l y ti n mua g o,
th t và m m khô em v dùng. Xuân S n theo ông ngo i vô r ng ch t c i.
Cô Lê m i phân tr n v i cô Thiên H ng:
- p nh ã tr ng r i, Tr i khi n hai a nó mu n sanh s hay sao, nên h m nay em
th y tánh ý i khác ch không ph i nh h i tr c.
- Ch ã th y r i.


- y ph i tính làm sao, ch thiên ý xúi gi c, l a tình cháy ph ng, ch em mình khó mà
ng n ón c. Mình ph i lo li u tr c.
- Hai a còn nh quá, ch a t i 17 tu i. Nên cho 19, 20 tu i r i s cho ph i hi p,
ch cho s m quá s sanh con non r t khó nuôi.
- Th ng S n thì t ch nh nên ít lo, ng t con th y sao nó dàu dàu, b nó bu n b c quá,
em s nó sanh b nh.
- Ch em mình ph i ch m nom an i c hai a. Mình không ph i c m c n không ch u
cho chúng nó ph i hi p v ch ng, mình ch khuyên chúng nó ch m ch p i m t vài
m n a khôn l n r i s hay. Còn ó, l i chung trong nhà, m t mát gì mà s . Hôm
qua ch có nói xa g n mà d Thu Th y, coi b nó ã b t bu n r i. Em d ý Xuân S n
th coi, n u nó ng tình v i Thu Th y mu n nh p c c g p thì em khuyên d nó ph i
ch m ch m ch Thu Thu l n ã. Em c t ngh a cho nó hi u, m i m y n m nay ch
em mình s ng c và nuôi hai a nó no m, là nh s c ông chú v i em Di p. Nay
ông chú tu i ã quá l c tu n r i, s c kh e ông gi m, l i phong vân m t tr c, không
bi t chú còn b o b c gia ình c bao lâu n a. Còn em Di p ã trên ba m i tu i,
u ch nào x ng áng mu n c i nó thì mình ph i nó thong th l y ch ng làm n
i ng i ta, ch không l mình ép nó ph i làm tôi m i cho mình t i già, t i ch t.
Ti n b c c a ch em mình dành h thân, m i n m mòn m t chút, m i m y n m
nay tiêu ã g n h t r i. V y hy v ng v i s ng t ng lai c a ch em v i hai a nh
mình ch t h t vào s c Xuân S n thay th cho ông chú mà nuôi c nhà, ch ch em
mình v i Thu Th y y u i quá có làm vi c gì c. N u cho Hai a ph i hi p
m, Xuân S n ch a s c làm công vi c c c kh n ng n , mà Thu Th y sanh con
i ch t thêm gánh n ng trên vai Xuân S n n a, nó gánh làm sao cho n i, v ch ng nó
kh c c, ch em mình vui sao c. Em rán c t ngh a cho Xuân S n hi u. Ch c ng
ti p v i em mà khuyên d nó n a.
- Ch nói ph i l m. em nói cho nó hi u. D u s ng trong c nh thiên nhiên c ng ph i
nh vi c th c t , ph i có g o mà n m i b a, ch u ng n c su i, n lá cây mà s ng
c hay sao?
Ch em bàn lu n t i ó k Xuân S n v i ông Hai vác c i v nên ph i ch m d t câu
chuy n. Hai m khéo khuyên con, mà c ng nh hai con th ng m , bi t nghe l i ph i nên trong
vài b a thì Xuân S n v i Thu Th y h t bu n, nói chuy n v i nhau l i nh th ng, nh ng có ý
t sè, dè d t không dám to nh âu y m theo h i tr c n a.


6- DÔNG GiÓ THÌNH LÌNH.

An vui tr l i c ít ngày, thì m t bu i s m m i c nhà ang ng i n c m v i nhau,
ng có m t ng i àn ông, tay ch ng cây g y, ng ngoài sân mà ngó vô.
Thu nay, duy có s huynh trên am An Viên v i m y bà vãi trên chùa Ph t lâu lâu có
ghé ây m t l n, ch ng i th ng ít ai t i, m c d u m y n m u ông Hai C ng hay ra m y
nhà d a mé bi n mà nài d a gi ng, ho c mua dây lang, dây tiêu, ho c xin h t b u, h t m p v
tr ng. Cô Lê ngó th y ng i l cô t ng ng i có quen v i ông Hai nên n ki m ông, cô m i
kêu ông mà ch .
Ông Hai C ng buông a b c ra h i khách l mu n ki m ai hay là vô ây có vi c chi.
ng i y b ng , ngó ông và nói:
- Tôi mu n ki m ng i tên Hai C ng, h i tr c trong Sài Gòn cách 15, 16 n m nay
ra ngoài n y, mà không bi t xóm nào, làng nào. Tôi lên chùa h i th m thì m y bà
vãi nói lâu r i có ng i âu không bi t, c t nhà trong tr ng n y. Vì v y nên tôi vô
ki m h i có ai bi t tên Hai C ng âu hay không?
- Chú ki m tên Hai C ng chi v y. Chú có bi t ng i ó hay không?
- Không. Tôi ch a bi t. Vì có l nh quan Qu n d y làng ki m tên Hai C ng, làng m i
sai tôi i ki m, ch tôi không quen bi t v i ng i ó.
- Ki m chi v y?
- Làng nói nh ki m c thì òi ra h u quan Qu n.
- Hai C ng là tôi ây. M i chú vô ch tôi n c m m t chút r i nói chuy n.
- Té ra ông ây sao… may quá! V y thì tôi kh i i âu xa n a… ông n c m cho r i i.
Tôi ng i ch i tôi ch .
Ng i ó m ng r , d ng cây g y d a vách, b c vô c a r i ng i ch m h m t i ó ngó ra
n.
y ng i trong nhà nãy gi tuy lóng tai nghe nói chuy n ngoài sân, song n c m ri t
cho r i ng coi ng i ta ki m ông Hai có chuy n chi. Ch ng ông Hai tr vô thì m y ng i u
n r i h t. Cô Lê d i m y d a n l i ch ông Hai ng i ng ông n ti p, còn Di p v i Thu
Th y thì g p b ng chén a d em vô b p ng r a.
Ng i khách ng i ngó ra v n mà nói:
- Ông ây lâu r i ông l p ra cu c vu n có cây trái th , d a v i xoài ã cao ngh u,
y mà tôi không hay ch .
- Tôi ây c 16 n m r i l n mà.
- trong n y tréo quá, không nh m ng i nên không ai bi t.
- Ngoài ch v i m y nhà theo mé bi n có nhi u ng i bi t tôi ch .
- y mà Hai b a r i tôi i t i m i nhà tôi h i tên Hai C ng thì ai c ng l c u, nói
không bi t.
- Ch c t i h bi t m t tôi, mà h không bi t tên. Tôi ây m i m y n m, tôi có làm
vi c gì qu y, tôi tr n âu nên h s b t i, h gi u giùm cho tôi. Chú nói quan Qu n
y làng ki m òi tôi t i h u quan, v y mà h u v vi c chi! Chú hi u hôn?
- Cái ó thi t tôi không hi u. Mà tôi s làng c ng không bi t. Nh ng có vi c gì g t l m
hay sao nên quan Qu n d y làng rán ki m cho c. Làng d n tôi ph i i t nhà mà
i. V y n c m r i ông i v i tôi ra h u quan, t nhiên s bi t.
Ông Hai C ng n c m r i, ông r a mi ng, u ng n c, thay qu n áo s ch s , s a so n i.
Cô Lê v i cô Thiên H ng nghe l nh quan òi, hai cô lo nên h i ph i i li n bây gi sao. Ông
Hai nói s n có chú ây thì i theo chú, ra coi có vi c chi cho bi t. Xuân S n òi i theo ông


ngo i. Ông Hai cu i mà nói: „Con nhà v i hai má, ch i theo ông ngo i làm chi. Có gì âu mà
.”
Ông Hai C ng s a so n xong r i li n i theo ng i c a làng sai i ki m. Xuân S n v i
Thu Th y th ng th ng i theo sau, ra t i mé r ng ng ngó theo, hai tr u có s c bu n.
Ch ng tr vô nhà hai tr th y m ng ng i bàn v i nhau v s quan òi ông chú, không
hi u có vi c lành hay d .
Cô Thiên H ng lo ng i, nh ng cô bình t nh mà nói: „Theo ý ch thì không có vi c gì d
mà ph i s . Chú mình ây lâu r i, không gây g v i ai, không tr m c p c a ai, c ng không có
làm u chi sái phép nên có t i. t c a T o Hóa không ai thèm b c chân t i, chú ra công rán
c gieo tr ng mà n, có h i ai âu mà h th a ki n. N c trong su i mình múc mà u ng, cá
ngoài bi n mình câu mà n, n c v i cá không ph i c a ai mà h tranh c n”.
cô Lê nói:
- i, thiên h không ph i nh mình h t âu ch . Có nhi u ng i x u l m, h ganh
ghét r i ki m chuy n nói x u cho ng i t t , ho c làm h i ng i th ng ngay.
- Chú mình nghèo kh , c m c i lo làm n, ki m ch h o lánh mà s ng, có h n ai âu
mà h ganh. Chú c ng ch ng h nói ng t i ai, không bao gi mích lòng ai, có c gì
âu mà h ghét.
- Nhi u khi mình th ph n cho an thân, ai làm gì m c ai, không thèm nói t i, mà h
ng ghét, ghét t i không làm qu y nh h .
- i! Mình c làm ph i, có Tr i ch ng chi u, ai th ng không vui, ai ghét không bu n,
y thì . Còn vi c quan òi chú h u ây, h i nãy ch nghe chú i ki m ó chú có nói
ra m t u làm ch ph i suy ngh .
- Chú nói u chi?
- Chú nói quan d y i ki m tên Hai C ng h i tr c trong Sài Gòn, ra ngoài n y ã
15-16 n m r i. T i sao mà bi t rõ g c tích d v y!
- Hay là h i tr c trong Sài Gòn chú có làm qu y vi c chi ó, bây gi m i b ra, nên
ki m mà b t!
- Không có lý v y c. Ch nh h i tr c cha con Thu Thu có nói ng i ph m t i
ti u hình thì ngoài n m n m, còn t i i hình thì ngoài m i n m, t i ó tiêu, lu t
pháp không còn tr ng ph t n a. Chú i kh i Sài Gòn 16 n m, d u h i ó có ph m t i
gì, bây gi c ng kh i b truy t .
- em nói co ch nghe. N m ó em có thai, cha m em ánh i em. Em qua ki m
chú, em xin cho em . Chú h i t i sao cha m em i. Em k h t m i vi c cho chú
nghe. Chú gi n chú trách ba em sao không tr ng tr a b i ngh a b c tình l i ánh
i con mình. Chú m m luôn m y b a, b h m h l m. Chú h i tên h , ch ,
làm c a ng i h i em r i chú b s m i ngày m i i, không nói i âu. i luôn ba
a, r i v a cho em m t ngàn ng b c và l t t bán nhà c a, c, d t em vô
ch Giá quá giang ghe n c m m mà ra ây. Bây gi em nghe quan sai i ki m, em
n m ó chú nóng gi n, chú gi t ch t ng i ta, bây gi v ó m i phát giác nên
quan cho tìm b t chú ó ch .
- Lâu quá r i. n u có án m ng thì h i ó không phát li n, ch sao i t i bây gi . Mà
i ra i, chú không có nói v i em t i sao ph i ra t i Phú Qu c hay sao?
- Chú nói ra ây làm n v y thôi. Em than i xa quá mà không có ti n b c i làm sao
cho c. Chú m i a s b c ó cho em bi u em gi . Chú không có nói t i chuy n
ng i ó. Mà em phi n nên em c ng không thèm h i.
Hai cô không yên trong lòng nên c bàn qua lu n l i hoài, làm cho hai tr ng i nghe
chúng nó càng thêm lo n a.


n tr a, m t tr i ng bóng r i mà ông Hai C ng ch a v . C nhà b t u trông. Trông
không th y v càng lo h n n a. Xuân S n v i Thu Th y nóng n y trong lòng nên thay phiên i ra
sân ngó ch ng hoài. n n a chi u, Xuân S n ch u không c n a, nên th a cho hai m hay
ng ra ch h i th m Qu n r i n ó ki m r c ông ngo i v . Thu Th y òi i theo.
Hai tr i ch ng tàn u thu c thì Xuân S n hào h n ch y ri t v tr c báo tin ông ngo i
, nói i ch a cn a ng thì g p ông nên tr l i, ông i sau v i Thu Th y. C nhà u
ng nên túa ra sân mà ón.
Ông Hai C ng vô t i v i Thu Th y. Ông th y Hai cô thì ông h i: „Nghe s p nh nó nói
nhà hai con lo s l m ph i hôn? S cái gì? Chú có c p gi t hay là chém gi t ai âu mà s ?”
Thiên H ng nói: „Khi không mà quan, làng tìm ki m b t i li n, ch em con m i lo ch ,
không bi t có chuy n gì quan h l m hay sao?”
Ông Hai nói: „Có chuy n c ng quan h thi t, mà nh t là khó tính cho xuôi”
Cô Lê nóng nghe nên h i: „Chuy n chi v y chú. Chú nói s nghe th coi”.
Ông Hai nói: „Khoan ã mà. Chuy n c a con. Nh ng không g p gì. n c m r i chú nói
có u có uôi h t cho mà nghe r i bà con mình s bàn tính”.
Ông v a i vô nhà v a c i áo, cô Thiên H ng kéo Di p bi u lo n u c m n”.
Ông Hai thay r i, ông i múc n c u ng cho ã khát. Ông kéo m t cái gh mà ng i.
Cô Thiên H ng, cô L v i Hai con u ch nghe ông thu t i h u quan Qu n nên ng i bao
chung quanh.
Ông m i nói: „Ch c m c ng còn lâu. v y chú thu t chuy n i h u cho hai con nghe
tr c mà suy ngh r i s bàn tính mà li u nh. Vi c n y khó li u ch không ph i ch i âu. Chú
ra t i nhà làng, ông xã li n b n áo dài d t chú vô h u quan Qu n. Ông xã bi u chú ng i ngoài mà
ch , ông vô b m tr c. Quan Qu n vui v bi u cho chú vô li n. Ông kéo h c t l y ra m t b c
th mà xem, xem thi t k , r i h i chú tên gì. Chú nói Nguy n V n C ng, th ng kêu là Hai
ng, 63 tu i.
Quan h i g c gác âu, ra ngoài hòn n y c bao lâu r i. Chú nói h i tr c chú
trong Sài Gòn, chú ra ây ã 16 n m r i. Quan h i ph i chú có m t ng i cháu gái tên là L
hay không. Chú nói ph i, quan g c u. K tr ng ánh tan h u quan Qu n m i nói r ng chuy n
quan mu n nói v i chú dài l m. Bây gi h t làm vi c r i, quan bi u chú i l i ng nhà làng hay
ra ch ch i tùy ý chú, r i nghe tr ng h u chi u thì tr l i cho quan h i n a. Quan l i cho ông xã
bi t quan c n dùng g p chú ng h i th m vi c x a giùm cho k b trên ch chú không có t i gì.
y ph i cho chú thong th i ch i, úng 2 gi r i chú tr l i, ông xã kh i gi chú, chi u
ng kh i i theo chú n a. Ông xã th y quan t t v i chú coi b ng kiêng nên xá quan mà ra r i
ông m i chú tr l i nhà làng mua bánh ãi chú và h i th m công vi c trong Sài Gòn, vì thu nay
ng ch a có i t i ó l n nào, ng ch bi t có Hà Tiên, R ch Giá mà thôi”.
Cô Lê ch n h i:
- i sao quan Qu n bi t chú có m t ng i cháu gái tên Lê nên quan h i?
- Khoan! th ng th ng r i chú s nói t i ch . Có k b trên vi t th bi u quan h i,
ch quan có bi t chú cháu mình âu.
- b trên là ai?
- Chú c ng không bi t. Ch ng bu i h u chi u chú tr l i quan Qu n nói chú m i ng
ng a.
- Nói sao mà chú ng ng a?
- ng có nóng, con. Chú nói l i cho con nghe ây con c ng s ng ng a nh chú n a
cho mà coi, b i v y ng có ch n r n. Nghe tr ng h u chi u ánh, ông Xã h i chú i.
Chú i m t mình l i t i t i ó. Quan Qu n kêu chú vô li n, ch cái gh bi u chú ng i.
Quan l y b c th h i s m em l i n a, l y m t mi ng gi y tr ng d a bên, r i nói


ng h i nh i h c quan có m t ng i b n thân, con nhà giàu C u Kho, tên Lê Kh i
Quang…
Cô Lê m i nghe có m y ti ng, cô v t la l n: „Tr i t i! Té ra ng i ó hay sao?”
Ông Hai g c u, chúm chím c i và áp:
- Ng i ó a. Con nghe con c ng ng ng a th y ch a?
- Thôi, chú nói ti p i coi h mu n cái gì.
- Quan Qu n nói Lê Kh i Quang bây gi là u th y c a ng. Kh i Quang bi t ng
ng i qu n Phú Qu c m i vi t th c y ng tìm giùm m t c u tình nh n, vì hoàn c nh
ép bu c nên ph i r i rã, xa nhau m i m y n m nay, không có tin t c chi h t. Kh i
Quang nói khi m i ra tr ng i làm vi c ng i k t tình v i cô Lê, th may Sài Gòn.
Hai ng i yêu nhau tha thi t, g n g i nhau h n n a n m, k cha m ng i hay ng i
có t tình m i r y rà, c m không cho ng i i coi hát êm n a, r i ép bu c ng i ph i
i con gái c a m t phú th ng trong Ch L n. Nng i có nghe cô Lê nói cô ã có
nghén c ít tháng, ng i ng ki m th s p t b n cho cô an thân mà nuôi
con. Ng t b cha m k m ch g t quá, có m t chú ngoài 40 tu i, b t ng h m h , ón
ng i t i c a s mà x ng tên là Hai C ng, chú ru t c a cô Lê, và h i ng i dùng
ti n, dùng th , d d con nhà ng i ta, l y ng i ta có thai nghén r i p ít mà b
hay sao? N u Kh i Quang không tính cho xuôi, thì chú quy t l y máu mà r a nh c
cho con cháu c a chú.
- Quan Qu n h i chú, th nói nh v y trúng hay không. Chú nói Kh i Quang k t tình
i cháu c a chú có thai r i b , chú gi n chú ón mà bu c ph i tính s cho xong, m y
vi c y thì trúng h t. Còn ng i có tính b trên n cho cháu c a chú thì ng i khóc
mà thu t cho chú nghe, chú m i hay, l i chú không hi u cha m ng i tính c i v
cho ng i âu. Quan Qu n coi l i khúc th ó r i ông nói ti p r ng Kh i Quang tình
b chú ón v n n n và h m he, ph n thì s chú dùng mi ng võ phu mà t y h n,
ph n thì s r y rà gi a ng x u h , ph n thì xúc ng v s hay tin ch c tình nh n
ã có thai nghén, nên ng i ph i h mình mà n n n v i chú, th th t không bao gi
ng i có tính b i c b c tình. Ng t vì m t bên là hi u, m t bên là tình, ph n làm trai
ng i không c phép tr ng tình mà khinh hi u, t i v y nên ng i ph i mang ti ng
i b c. Ng i tha thi t c y chú làm ngh a gi u gi m mà nuôi giùm luôn. Ng i s
châu c p ti n b c cho, ng lo ói rách. Vì vi c tình c ng i không có s n ti n trong
mình. Ng i bi u chú ngày mai tr l i ng i s giao cho chú m t s ti n em cháu
i ki m n i xa xuôi h o lánh mà làm n. Chú nghe l i thành th t chú ng lòng nên
i v , không n làm d . B a sau chú ón n a thì Kh i Quang trao cho chú 1000 ng
c, khuyên chú em cháu ra Phú Qu c l p v n mà làm n, h có thi u h t thì g i
th cho ng i hay và cho bi t ch nào ng ng i g i ti n châu c p luôn luôn
nuôi cháu và nuôi a nh cháu ng mang trong b ng.
Cô Lê xúc ng ch n mà h i:
- Té ra m t ngàn ng b c chú giao cho con gi n m ó là ti n c a Kh i Quang! L i
ng t i Kh i Quang nên chú m i b x em con ra ngoài hòn ây hay sao!
- Ch sao.
- Sao h i ó chú gi u, chú không nói thi t cho con bi t.
- Nói làm chi! Nói ra thì con bu n thêm ch có ích gì.
- u h i ó chú nói cho con bi t thì con xin chú tr ti n l i cho ng i ta. Ng i không
ph i thì thôi, th ti n b c c a ng i làm chi.
- Bây gi con n n n hay sao?

Ho bieu chanh song thac voi tinh

Ho bieu chanh song thac voi tinh

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (11)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (14)

Ähnlich wie Ho bieu chanh song thac voi tinh

Ähnlich wie Ho bieu chanh song thac voi tinh (20)

Mehr von Kelsi Luist

Mehr von Kelsi Luist (20)

Ho bieu chanh song thac voi tinh