Pego ya Sehlopha sa A

1. PEGO KA DIHLOPHA
AFT121

2. Maina Student Number
 Maria Mafa
 Kedibone Maseko
 Mahlodi Raymond Moremi
 Shadrack Aphiri Kola
 Stephinah Mosetlha
 U21617580
 U22763015
 U20521962
 U21523305
 u20623853

3. Tikologo: Lehlakore la nako ka gare ga
puku ya Megokgo ya Lethabo
 Serudu (1990:83) o hlaloša tikologo ge e le lefelo leo ditiragalo di
diragalago go Iona. Potter (1967:27) o tšwela pele a tlhaloša ge
tikologo e na le mahlakore a mabedi, e lego nako le felo.
 Go ya ka Mojalefa (1997:25) modiro wo mogolo wa nako ke go ela
mabaka le go thuša go lemoša mmadi tatelano ya ditiragalo.
 Magapa (1997:67) yena o aroganya nako ka dikarolwana tše tharo, e
lego:
 (a) nako ye e itšago (ya go akanywa),
 (b) nako ya ditiragalo (ya go se akanywe) le
 (c) nako ya tša leago.

4. Nako ye itšego
Nako ye itšego ke yengwe ya makgetlo a mararo a tikologo ya
nako. Yona e ke ya hlago gomme puku yengwe le yengwe e
swanetše go ba gona . Mehlala ya nako ye itšego ke mantšibua ,
mosegare le bošego se sehlaloša ke Profesara Mojafela(1997:26)
Mehlala gotšwa ka papading se:
 ‘’Dikgoneng o tsena ka gae e le mantšibua a swere ke tlala ele
ge a e tšwa mošomong( letl. 3)’’
 ‘’Kgoteledi o goroga ka ga boSeporo letšatši le šetše le thiba
dithaba ka morago. Se sebe se laetša gore letšatši le be le
subela. Kgoteledi gore a ye magaeng o be a išwa ke taba ya
Dikgoneng ka ge a be a ntšhana sa inong le lekgarebe la
motsonga( letl. 35). ‘’
 ‘’Mihloti o kokota ga bo Dikgoneng e šetše e le bošego go tla go
bona Dikgoneng le ba lapa . Se segolo ke gore Mihloti obe a
nyaka go itsebiša ga bo Dikgoneng ka ge Dikgoneng le yena a
tsebjwa ke ba gabo Mihloti.’’(letl. 55-)

5. • “Mokibelo ke ge Kgoteledi a lokišitšwa tša tsela ka ge a be o boela
morago” ( Letl. 59).
• “Dikgoneng le Mihloti ba ile ba saena semmušo go laetša gore ba
nyalane ka mokibelo gomme se ba se dirile ntle le tumelelo ya batswadi
“(Letl. 78)

6. Mantšu ao a ntshofaditšwego, a bontšha
nako ya… ka gore:
 Mongwadi o hlalošitše ka mokgwa woo a ka kgonagalago
ka gona e le ge a leka go re bontšha gore Dikgoneng o
tshaiša e šetše e le bošigo mmerekong wa gagwe.
 Mongwadi o be a laetša gore e ebe letšatši le be le thoma
go subela
 Mongwadi o laetša thwii gore Mitloti o tsene ga bo
Dikgoneng bošigo
 Mongwadi o laetša gore Kgoteledi o tšere leeto esale
kapela.

7. Nako ya tša leago
 Go ya ka Serudu le ba bangwe (1995:73) dipadi tša leago di ba
gopotša tša mehleng ya bagologolo tšeo di bego di akaretša setšhaba
ka moka. Ke gore di theilwe godimo ga ditiragalo tša setšhaba se se
itšego.
 Gape di tšweletša ditaba ka botlalo mapabi le tikologo ye e itšego.
Nako ga e eme felo go tee, e fetoga le mabaka. Mehlala mo
padinyaneng ye še:
 “Mokibelo morwa wa Kgoteledi o be a sa theogele, eupša go
theogela bao ba kgethilwego ke yena go ka šoma lebenkeleng le
legolo la go rekiša diaparo, dijo le dilo tše dingwe tša
mehutahuta” (Letl. 21)

8.  “Ba be ba tletše dithuto Gauteng, gomme ba ikemišeditse gore ge ba aloga
ba boele Lebowa go hlankela le go thuša magagabobona. Magagabobona ao
a bego a etšwa gae a dula Sekgoweng.” (Letl. 26)
 "Bjale morwa, o kgopetšwe ke bomang ge a šetše a no ikgoroša?". "Aowa,
Mihloti ga se a kgopelwa ke motho. Ke tlile go mo tsebisa ka gešo” (Letl. 28)
 “Yola Dikgoneng o re tswaletše koma ka lapeng. O gorogile a etetša kgarebe
tsoko ya Motsonga a re yena o ipheleleditše. Ke lekile go swantšhetšana le
yena, eupša go padile. O re ga a sa katakata, o gatela pele.” (p.42)
 “Kgoteledi o ile go ya gae, Dikgoneng a reka sefatanaga go mong wa gagwe
mošomong. E be e le sa Toyota Corolla seo a bego a se reketše mosadi wa
gagwe” (Letl. 50)

9. • "Ke a go kwa, Ngwato. Mihloti o šoma kae?" “O ngwageng wa mafelo
dithutong tša booki kua sepetleng sa Kalafong ka mo Tshwane." (Letl. 69)
• “Taba ya semaka ke gore o be a le phapošing yeo go bego go šoma Mihloti
mo bokelong bja Baragwanath” (Letl. 85)
• “O be a hweditše mofepi yoo a tla mo fokoletšago mosomo le go mo šalela le
ngwana ge matšatši a go boela mošomong a fihla” (Letl. 81)
• “Ba Manganyi ba ile ba lokolla ngwana go ya bogadi” “O be a boditšwe
tsebegokwa gore a se ke a tliša Mihloti ka gabo.” (Letl. 81)

10. Mantšu ao a ntshofaditšwego, a bontšha nako
ya sebjalebjale ka gore:
 Ba šoma dipetlele le mabankele kgolo a go rekiša dilo ka go
fapafapana kua toropong, nakong ya segologolo go be tsogelwa
mašemong ebile ba diša dikgomo.
 Ba phela nakong ya sebjalebjale kage Dikgoneng a kgona go
tliša lekgarebe la gagwe ka gae e se a monyala. Ka nako ya
segologolo o be o swanetse gore o goroša ngwetši pele e ka tla
ya eta ka gae.
 Kgoteledi otlabegile kudu ge a bona morwa wa gagwe
Dikgoneng a tliša ngwetši ya gotšwa morafeng o, mongwe o ile a
kgotsa, go ya ka dinako tšela tša segologolo BaPedi ba be ba sa
dumelelwa go nyala merafe e mengwe ntle le ya bona. Go tlišwa
ga Mihloti ka lapeng la Kgoteledi go tšweletša gore Dikgoneng o
phela bophelo bja sebjalebjale, moo batho ba ratanang le motho
ofe kapa ofe, basa kgethelwe.

11. • Ba šomisa dikoloi le dipese go ya mafeleong a go fapafapana. Nakong
ya segologolo go be go sena difatanaga, ba be ba šomisa ditonki go
tšea maeto
 Ba šomisa dikoloi le dipese go ya mafeleong a go fapafapana. Nakong
ya segologolo go be go sena difatanaga, ba be ba šomisa ditonki go
tšea maeto
 Ba nale boikgethelo bja gore ba seye bogadi ge ba fetša go nyalwa. Ka
nako ya segologolo ngwetši ebe e swanetše go ya bogadi ge a fetša go
nyalwa.
 Basadi ba kgona goya mešomong le ge bana na le bana. Ka nako ya
segologolo mosadi o be a dula ka gae a hlokomela lapa ebile a godiša
bana mola monna a ile mošomomg
 Go bolwela ka dipetlele fao go na lego baaoki le dingaka, ge go
bapetšwa le nako ya segologolo batho ba be ba ialafa ka dihlare tša
naga goba ba tsamaya go hlola dingaka tša setšo. Go be go se na le
dipetlele goba bookelo.

12. Nako ya ditiragalo
 Ge Mojalefa (1995:26) a hlaloṧa nako ya ditiragalo, o re ke nako ya go
ba le mathomo le mafelelo, go swana le kgwedi, letṧatṧi, beke, iri,
bjalobjalo. Mohlala gotšwa papading še:
 “Dikgoneng o tshetše matšato go itokišetla go ya go bao ba bego ba
mo phediša go tloga ka Mošupologo go fihla ge go sobela la
Mokibelo”.(Letl.7)
 "Go fetile matṧatṧi ao re ka ṧitwago go a bala mola go diragetṧego
seo se ilego sa diragala ka lapeng la Kgoteledi.”(Letl.13). "Go fetile
dikgwedi tṧa go bonala mola taba ya Dikgoneng e
ahlaahlilwego."(Letl.20)
 “Mokibelo morwa wa Kgoteledi o be a sa theogele, eupša go
theogela bao ba kgethilwego ke yena go ka šoma lebenkeleng le
legolo la go rekiša diaparo, dijo le dilo tIe dingwe tša
mehutahuta”(Letl.21)
 “Lamorena ke letšatši la go khutša. Go boletše Kukamaditlhaba
kgalekgale mo mangwalong gore re ka šoma matšatšing a
tshelelago, eupša ka la bošupa re swanetše”(Letl.26).

13. • “Kgoteledi o bone e le gore a buše dinao ka morago ga matšatši a mabedi”.
(Letl.50).
• Matšatši a beke
• “Ditsela di be di nyauma difatanaga ka ge e be e Ie Mokibelo”(Letl.54)
• “Le hlabile la Lamorena, gomme Kgoteledi a laela, boemadipese ya ba
kgauswi.”(Letl.59)
• Dikgwedi
• “Tseba gore ke mosadi. Ke tshetšwe ke tše pedi”.( Letl.73)
• “Bjale gape go setše kgwedi fela gore le ngwale ditlhahlobo tša lena tša
Mafelelo”.( Letl. 74)
• “Bothata ke gore go ile go šetše dikgwedi di se kae pele go lewa
monyanya, Kgoteledi a thoma go fokola kudu” (Letl.82)

14. Mantšu ao a ntshofaditšwego, a bontšha
nako ya…. Ka gore:
Mohlala o ke o filego o re laetša gore matšatši a lebane le
palo ka ge a thoma ka nako ye itšego. Mo mehlaleng ye
efilwego, kgwedi kabo yona e ya ihlaloša , motho o mongwe
le omongwe oa tseba gore kgwedi ena le dibeke goba
matšatši ama kae ,ka fao re tseba mo ethomago le mo
efeleleago gona ntle lego nagana, ge go thwe kgwedi tšepedi
šetše re tseba gore go bolelwa ka matšatši ama kae ntle lego
akanya

15. Malebana le nako go boletšwe ka mehutana ye
meraro elego, nako ye itšego, nako ya leago le nako
ya ditiragalo. Lentsoane o tšweleditše gore nako ya
padi ye ke ya sebjalebjale ka ge ditiragalo ke tša
metse setoropong.

16. Bibliokrafi
 Groenewald, P., 1993. Thutadingwalwo ya Sesotho sa Leboa 3. Tshwane: Via Afrika.
 Lebaka, K.J. 1999. Megokgo ya Lethabo: Kanegelorato ya Sepedi. Tshawane: Yunibesithi ya Pretoria.
 Lentsoane, H., 1992. Megokgo ya Lethabo. Pretoria: De Jager-HAUM.
 Marggraff, M., 1994 . The Moral Story in Zulu (1930 - 1955 ). Tshwane: Yunibesithi ya Tshwane.
 Mojalefa, M., 1995. Ntlhahle ya Boraro (BA) 302. Tshwane: Yunibethi ya Tshwane.
 Mojalefa, M., 1995. Pego ye e beakantswego ya nyakisiso ya Makxothlo (Lekgothoane). Tshwane:
Yunibesithi ya Tshwane.
 Serudu, S., 1989. Koketsatsebo: megwalo, mereongwalo, tsebokakaretso. ga go na lefelo.:De Jager-
HAUM.
 Potter, J.L., 1967. Elements of literature. New York: The Odyssey Press.