3. Zes blinde mannen en een olifant
Zes mannen uit India En zo riepen de mannen allemaal door
elkaar
Die hielden van leren
En ieder bleef erbij dat hij het goed zag,
Zij kwamen bij een olifant heel alleen
en wilden die observeren Maar hoewel iedereen een stuk zag, gelijk
Ze waren allemaal blind had er geen één
Hoe zouden zij zich weren
Moraal van dit verhaal:
Zoals zo vaak in dit soort strijd
De eerste viel tegen zijn flank en riep Schreeuwt iedereen voor tien
dit is een muur
Niemand ziet het punt van een ander
De tweede voelde hem aan zijn tand en
Met alle gevolgen van dien
zag ‘m als een speer
De derde zat aan zijn slurf en noemde
En dus hebben ze het over een olifant
hem een slang
Die zij nooit hebben gezien.
De vierde betaste zijn knie en zag ‘m
aan voor een boom
De vijfde pakte zijn oor en beschouwde ‘m
als een waaier
Vrij naar John Godfrey Saxe (1816-1887)
De zesde kreeg een zwieper met zijn staart
en riep au het is een touw
4. Agenda
• Wat is collectieve gebiedsontwikkeling?
• Waarom kiezen voor collectieve gebiedsontwikkeling?
• Wanneer kiezen voor collectieve gebiedsontwikkeling?
• Wat zijn belangrijke condities voor succes / valkuilen?
• Hoe ziet een collectief gebiedsontwikkelingstraject eruit?
• Hoe bepaal je de participanten?.
• Hoe zorg je dat alle partijen meedoen? Hoe belangrijk is een
communicatiestrategie?
• Wat als je eenmaal een collectieve gebiedsvisie hebt?
• Wat vraagt het van mij als opdrachtgever / participant?
• Collectieve gebiedsontwikkeling: een voorbeeld
6. Collectieve gebiedsontwikkeling
Als alle belanghebbende partijen zich, ieder voor zich en collectief
eigenaar voelen van de gezamenlijk ontwikkelde gebiedsvisie en het
bijbehorende uitvoeringsprogramma
daar vanuit hun eigen organisatie echt naar handelen
en bereid zijn tot
wederzijdse verantwoording en onderlinge afstemming
7. Collectieve gebiedsontwikkeling
• Kijkt vanuit het geheel
• Werkt vanuit een collectieve ambitie waar iedereen profijt van heeft
• Maakt gebruik van de volle rijkdom aan ambities, (ervarings)kennis,
informatie, middelen en beïnvloedingsmogelijkheden die bij alle
partijen aanwezig zijn
• Bestaande ideeën krijgen de gelegenheid te gronden en te groeien
• Leidt van klagen naar enthousiasme en meedragen
• Creëert eigenaarschap en verdieping van de (samenwerkings-)
relaties met andere partijen
• Zet een vliegwiel in gang
10. Waarom collectieve gebiedsontwikkeling
• Door alle onzekerheden van dit moment, valt er nauwelijks
nog te plannen
• We zullen steeds meer de brug moeten bouwen terwijl we
er al over lopen
• Dit kan door de energie op te zoeken van mensen en
organisaties die bereid zijn te investeren
• Iedereen kan een sprong vooruit maken door de aanwezige
energie te bundelen in een collectieve, actiegerichte
gebiedsvisie, waaraan iedereen zich wil binden om deze te
verwezenlijk
11. Waarom collectieve gebiedsontwikkeling
Ontwikkelingen versnellen
Taaiheid vraagstukken
Toekomst is niet te
neemt toe
voorspellen
Veel belanghebbenden
fragmentatie
Grote diversiteit
onuitgesproken
normen, waarden, ambities
12. Waarom collectieve gebiedsontwikkeling
• Gebiedsopgaven overstijgen de verantwoordelijkheid en
autoriteit van één van de betrokken partijen
• Claimen van de opgave of doorschuiven naar één van de
partijen is geen optie
• Iedere partij (intern/extern) op zich is in staat de opgave te
frustreren
• Onderlinge afhankelijkheid is een gegeven
Partijen hebben elkaar steeds harder nodig
voor het verwezenlijken van hun ambities
15. Wanneer collectief?
Als
• er nieuwe of veranderende externe omstandigheden
zijn
• organisaties een beweging (transitie) naar de toekomst
willen/moeten maken
• je het gevoel hebt dat de bestaande manier van werken
niet meer vruchtbaar is
• je de wij-zij cultuur, die tot compromissen leidt, wilt
doorbreken en op zoek wilt gaan naar een nieuw
perspectief, waar iedereen beter van wordt
16. Condities voor succes
“The magic is not in the
method.
It’s in the people who use it.”
Marvin Weisbord
17. Condities voor succes
• Bestuurder / opdrachtgever die weet wat zijn eigen ambities
zijn én in co-creatie gelooft (durft inhoud los te laten)
• Helderheid over de kaders + status resultaat
• Een plannings- / regiegroep
• Een inspirerende en engagerende opgave
• Van begin af aan alle belangen in het proces betrekken
• Voldoende tijd voor iedereen om de gezamenlijke opgave te
doorgronden en eigen te maken
• Duidelijkheid over het te doorlopen traject
• Ruimte voor iedereen om verantwoordelijkheid te nemen
voor zijn eigen handelen
18. Condities voor succes
uitvoering
Heden
Wat ga ik / wij bijdragen?
Hoe organiseren we e.e.a. met elkaar?
Toekomst
Wat willen we met elkaar bereiken?
Wat moeten we doen om daar te komen?
Verleden Heden
Waar komen we / ik vandaan? Wat komt er op ons / mij af?
Waar staan wij/ ik nu?
initiatief
19. Valkuilen
• Meer in het proces willen beheersen dan je vanuit je eigen rol en
positie kan beheersen
• Geen eigen visie
• De verkeerde vraagstelling
• De verkeerde deelnemers
• Onvoldoende borging van het traject bij de participerende
organisaties -> geen visie op het eigen belang van
samenwerken
• Procesbegeleider / projectmanager die niet in staat is tot een
onafhankelijke rol
25. Hoe bepaal je de participanten?
Wie zijn de
Centrale opgave
belanghebbenden?
26. Hoe bepaal je de participanten?
De belanghebbenden:
A hebben invloed
R hebben toegang tot resources
E beschikken over de juiste
expertise (kennis en ervaring)
I hebben informatie die andere
niet hebben
N hebben een bepaalde ‘need‘ en
inzicht in consequenties keuzes
28. Hoe zorg je dat alle partijen meedoen?
• Inspirerende en engagerende opgave
• Helder proces
• Aansprekende uitnodiging
- waarin aanleiding, opgave, belang aanwezigheid, proces en
werkwijze, te beantwoorden vragen, kaders en het vervolg
staan aangegeven
• Persoonlijke uitnodiging
• Reuring via social media
29. Hoe zorg je dat alle partijen meedoen?
• Persoonlijk gesprek door initiatiefnemers + persoonlijke
uitnodiging
31. Belang communicatiestrategie
• Wees open en transparant naar
iedereen en laat gedurende het
gehele traject zien waarmee je bezig
bent
• Zet daarvoor alle communicatie-
middelen in die er zijn
• Als je zelf niet voor de juiste
communicatie zorgt, dan vertellen
anderen wel je verhaal (positief of
negatief)
• Ga ook via social media met mensen
in gesprek over de collectieve
opgave en hun ambities
32. Belang communicatiestrategie
• Bepaal met wie je op welk moment in het proces op welke wijze,
waarover communiceert
Eenrichtingsverkeer
Informeren Overreden
Bekendmaken Beïnvloeden
Dialogiseren Formeren
Bron: B. van Ruler
Tweerichtingsverkeer
34. Na de collectieve gebiedsvisie
• Lichte coördinatiestructuur gericht op een samenhangende uitvoering van alle
projecten en voortgangsbewaking
collectieve gebiedsvisie
uitvoeringsprogramma
spelregels en Gezamenlijke
TAFEL VAN ..... afspraken
samenwerking communicatiestrategie
DOELGROEPEN
borgen en bewaken onderlinge afstemming en
collectieve ambities overleg over projecten
BETROKKENEN
leven
voor- wonen
PROJECTEN definiëren ontwerpen realiseren werken
bereiden
35. Na de collectieve gebiedsvisie
• Spelregels voor samenwerking ...
– open en constructief naar elkaar opstellen
– elkaar tijdig informeren over voornemens die
invloed kunnen hebben op de collectieve
ambities
– elkaar voldoende ruimte bieden om op ieders
plannen en uitvoering invloed uit te kunnen
oefenen
– participatie belanghebbenden is way of life, met
een voor iedereen aantrekkelijk vormgegeven
proces
– alle resultaten worden vastgelegd en helder en
voor iedereen toegankelijk aangeboden
37. Wat vraagt het van mij?
VAN ... ... NAAR
ik vecht, vlucht of kom tot een we creëren synergie met elkaar,
wankel compromis met je tillen elkaar naar een hoger niveau
ik negeer je of doe alsof ik je respecteer ik zoek je op
ik zie mezelf ik stereotypeer jou ik zie mezelf ik zie jou
Bron: Stephen R. Covey
39. Wat vraagt het van mij?
DOMEIN VAN TRANSFORMATIE DOMEIN VAN VERANDERING
binnenwereld zichtbaar gedrag
cultuur systemen en processen
Bron: Ken Wilber
42. Startsituatie
• Enige nog authentiek polderlandschap in Randstad Zuidvleugel
• Ontwikkelingen
– einde Reconstructiewet
– nieuwe gemeente Midden-Delfland
– laatste visie 25 jaar oud
• > 60 belanghebbende partijen
• Uiteenlopende claims
– water, wonen, werken, verkeer glastuinbouw, veeteelt,
recreatie, natuur, cultuur-historie
• Worstelende wethouder: hoe op een vernieuwende manier al
deze opgaven tegemoet te treden?
43. Het traject
Iedereen pakt zijn projecten op Wethouder ziet
Kwartiermaker verbindt 6 1 participatie
activiteiten als een kans
gemeenteraad
stelt gebiedsvisie
unaniem vast
Werkconferentie
vindt plaats,
Resultaat: 5 2 Hij nodigt sleutelfiguren uit
collectieve gebiedsvisie
en uitvoeringsprogramma een regiegroep te vormen
Belanghebbenden definiëren 4 3 Regiegroep organiseert m.b.v.
met elkaar collectieve planningsgroep
opgave het proces + communicatie-
activiteiten
45. Voorbereiding conferentie / werkatelier
Uitnodiging Krant met visies
uiteenlopende partijen
Pas met recht op beperkte
middelen voor voorbereidende
activiteiten participanten
51. Collectieve
gebiedsontwikkeling
Interesse in een workshop, masterclass of training?
Neem contact op!
Gemma van der Ploeg
06 20393618
www.kaapz.nl
pioniers in cocreatie
