ศักยภาพลุ่มน้ำแม่กลองและกลยุทธ์ในการจัดการฯ
•
1 gefällt mir•3,051 views
ที่มา : ส่วนประสานและบริหารจัดการลุ่มน้ำแม่กลอง สำนักงานทรัพยากรน้ำภาค 7
Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie ศักยภาพลุ่มน้ำแม่กลองและกลยุทธ์ในการจัดการฯ
Ähnlich wie ศักยภาพลุ่มน้ำแม่กลองและกลยุทธ์ในการจัดการฯ (6)
Mehr von สถาบันราชบุรีศึกษา
Mehr von สถาบันราชบุรีศึกษา (20)
ศักยภาพลุ่มน้ำแม่กลองและกลยุทธ์ในการจัดการฯ
- 1. โครงการพัฒนาศักยภาพองคกรลุมน้ําและเครือขายในการ บริหารจัดการน้ํา (คณะกรรมการลุมน้ําแมกลอง) ศักยภาพลุมน้ําแมกลองและกลยุทธในการจัดการ ลุมน้ํา 10 กุมภาพันธ 2554 รศ.ดร.บัญชา ขวัญยืน คณะกรรมการลุมน้ําทาจีน คณะวิศวกรรมศาสตร กําแพงแสน ม.เกษตรศาสตร 1
- 2. หัวขอการบรรยายและแลกเปลี่ยน 1. ปญหาการจัดการน้ําของประเทศและภาคตะวันตก 2. ศักยภาพและกลยุทธในการบริหารจัดการลุมน้ําแมกลอง 3. ประสบการณในการวางกลยุทธในการบริหารจัดการลุม น้ําทาจีน 4. ขอเสนอแนะในการบริหารจัดการน้ําระดับลุมน้ํา และ ระดับพืนที่ ้ 2
- 3. บรรเทา จรรโลง การเพาะปลูก ภัยแลง ศาสนา วัฒนธรรม อนุรักษดิน ประเพณี น้ําเพื่อสุขภาพ และสันทนาการ น้ําเพื่อ การเกษตร น้ํากินน้ําใช เพาะเลี้ยง น้ําเพื่อ สัตวน้ํา การชะลาง น้ําเพื่อชีวิต ปศุสัตว หลอเลี้ยง ลําน้ํา อุตสาหกรรม น้ําเพื่อ การเดินเรือ ระบบนิเวศ บรรเทา ดับไฟปา น้ําเสีย น้ําเพื่อ การผลิต แหลงเชื่อม ปองกัน การผลิต การรุกตัว การทองเที่ยว โยงนิเวศ พลังงาน บกและทะเล ของน้ําเค็ม 3
- 4. สถานการณน้ําของโลก (โดยดัชนีการขาดแคลนน้ําของสถาบันการจัดการน้ํานานาชาติ IWMI) ประเทศไทยในป 2568 จะมีการ ขาดน้ําดาน เศรษฐศาสตร
- 5. 5
- 6. การแบงชั้นคุณภาพลุมน้ําของประเทศไทย WSC 1A- เปนปาปองกันบนพื้นทีตนน้ําลําธาร ่ WSC 1B - ลักษณะกายภาพเชนเดียวกันกับ 1A ที่ถูกใชประโยชนไปแลว WSC 2 - ต่ําลงมาจาก 1A ลาดชันนอยกวา เปนปาเศรษฐกิจ+รักษาตนน้ําลําธาร WSC 3 - ตอจากลุมน้ําชั้น 2 ลาดเทนอยลง เปนปาเศรษฐกิจ+ไมผล+ไมยืนตน+ทุงหญา+เกษตรอนุรักษอยางเขมขน WSC 4 - เชิงเขา ลาดเทนอยลง ทําไร ทําสวน ควรมีมาตรการอนุรักษดิน/น้ํา ที่เหมาะสม WSC 5 - ที่ราบลุม ทํานา พืชชอบน้ํา ชุมชน กิจกรรมอื่น ๆ 6
- 7. กลุมลุมน้ําสาละวิน ลําน้ําสายหลักในแตละลุมน้ําประธาน 3 กลุมลุมน้ําเจาพระยา-ทาจีน ความยาวลําน้าสายหลักรวม 87,200 กม. ํ กลุมลุมน้ําสาขาแมนาโขง ้ํ 1 6 7 2 ลุมน้ําสายหลัก 25 ลุมน้ํา 8 9 1.สาละวิน 14.แมกลอง 4 2.โขง 15.ปราจีน 11 12 3.กก 16.บางปะกง กลุมลุมน้ําแมกลอง 10 13 5 4.ชี 17.โตนเลสาป 14 5.มูล 18.ชายฝงทะเลตะวันออก 15 17 16 กลุมลุมน้ําบางปะกง 6.ปง 19.เพชรบุรี 19 18 7.วัง 20.ชายฝงทะเลตะวันตก 20 กลุมลุมน้ําชายฝงทะเลอาวไทย 8.ยม 21.ภาคใตฝงตะวันออก 9.นาน 22.ตาป 10.เจาพระยา 23.ทะเลสาบสงขลา 11.สะแกกรัง 24.ปตตานี 22 21 12.ปาสัก 25.ภาคใตฝงตะวันตก 25 13.ทาจีน 23 24 7 กลุมลุมน้ําชายฝงทะเลอันดามัน
- 8. ทิศทางลมและรองมรสุม ที่พดผานเขามา ั ในประเทศไทย ฝนในลุมน้ําแมกลองขึ้นอยูกับ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต คอนขางมาก 8
- 9. ปริมาณความตองการน้ําในปจจุบัน อุปโภค-บริโภค 2,459 ลาน ลบม./ป รักษาระบบนิเวศ 4% อุตสาหกรรม 12,359 ลาน ลบม./ป 2,369 ลาน ลบม./ป 18 % 3% การเกษตรและการผลิตไฟฟา 53,034 ลาน ลบม./ป 75 % 9
- 10. ลุมน้ําทั่วโลกที่ไดรับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ แมน้ําเจาพระยาไดรับผลกระทบปานกลาง แมน้ําแมกลองก็จะไดรบผลกระทบบาง ั แมน้ําโขงไดรบผลกระทบรุนแรง ั 10
- 11. ผลกระทบการเปลียนแปลงภูมอากาศตอ ่ ิ สถานการณน้ํา - ปริมาณฝนรายเดือน และรายปเปลี่ยนแปลง - รูปแบบของฝนคือ จํานวนวันที่ฝนตก เวลา และความเขมของ ฝนเปลี่ยนแปลง - ปญหาความรุนแรงและแปรปรวนของน้ําเพิ่มขึ้น ทําใหเกิดอุทกภัยและปญหาภัยแลงเพิ่มขึ้น
- 12. ภาพรวมผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ เหตุการณ แนวโนม จํานวนวันที่รอนเพิ่มขึ้น เกิดขึ้นแนนอน จํานวนวันที่เย็นลดลง ชวงแลงยาวนานขึ้น นาจะเกิดขึนสูง ้ ฝนตกหนักขึ้น นาจะเกิดขึนสูง ้ พื้นที่ไดรับผลกระทบจากภัยแลงมากขึ้น มีโอกาสเกิด ผลกระทบจากพายุมากขึ้น มีโอกาสเกิด นิยามโอกาสเกิดเหตุการณ เกิดขึ้นแนนอน : > 99% ผลกระทบจากระดับน้ําทะเล มีโอกาสเกิด นาจะเกิดขึนสูง : > 90% ้ มีโอกาสเกิด: > 66% แผนภูมพยากรณปรากฏการณตางๆ และโอกาสทีจะเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ิ ่ ของ IPCC
- 14. ความทาทายในการบริหารจัดการน้ําในอนาคต 1. การบริหารจัดการน้ําใหเพียงพอแกประชาชนเพื่อการอุปโภคบริโภค 2. การจัดหาน้ําและการบริหารจัดการน้ําเพื่อการเกษตรใหพอเพียง 3. ความตระหนักดานการพัฒนากิจกรรมตางๆ เพื่อกระตุนเศรษฐกิจ ซึ่งตองอาศัยน้ําทั้งสิ้น 4. การปองกันรักษาระบบนิเวศนและสิ่งแวดลอมควบคูกับการใช ประโยชน 5. ปญหาการผันแปรของน้ําตามฤดูกาลและสถานที่
- 15. ความทาทายในการบริหารจัดการน้ําในอนาคต (ตอ) 6. การจัดการกับความเสี่ยง จากการเปลี่ยนแปลงดานกายภาพและสภาพ ภูมิอากาศ ซึ่งสงผลตอการเกิดความแหงแลง น้ําทวม การปนเปอนของ น้ําผิวดิน และน้ําใตดนซึ่งจะสงผลกระทบตอความเสียหายของชีวิต ิ ทรัพยสิน เศรษฐกิจ และสิ่งแวดลอม 7. การสรางความตระหนักและความเขาใจ ตอมวลชนเพือกระตุนการ ่ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม 8. การสรางกระแสหรือการผลักดันใหเกิดผลทางการเมือง 9. การทําใหเกิดความรวมมือระหวางภาคการใชน้ําตางๆ รวมทั้งผูใชนา ้ํ ในภาคสวนเดียวกัน
- 16. อุปสรรคในการแกปญหาการขาดแคลนน้ําแลง น้ําทวม และน้ําเสีย 1. การดําเนินงานระบบลุมน้ําและระบบจังหวัดไมสัมพันธกน ั 2. การบริหารจัดการระบบลุมน้ําและการจัดการน้ําไมเปนเอกภาพ จึงไม คอยมีขาดประสิทธิภาพ เนืองจากมีหนวยงานหลักมากและไมประสานกัน ่ 3. การขาดอํานาจเบ็ดเสร็จในการแกไขปญหาลุมน้าแบบองครวม ํ 4. ขาดงบประมาณและการพัฒนาโครงการที่เหมาะสม สําหรับระบบลุมน้ํา 5. ขาดการมีสวนรวมจากทุกภาคสวน คือ ราชการ สวนทองถิ่น และ ประชาชน 6. ขาดความรู ความเขาใจ และการปรับตัวตามสถานการณ 16
- 17. นโยบายรัฐบาลดาน การบริหารจัดการทรัพยากรน้ํา (ดัดแปลงจาก ดร.ศิรพงศ หังสพฤกษ) ิ 17
- 18. นรม. นรม. เหตุการณสําคัญ คนที่ ชื่อ บริหารจัดการ ดานน้ํา - พรบ.ควบคุมการเหมืองฝายและพนัง พ.ศ. 2477 เพื่อใหเกิดความชัดเจนในการเกณฑแรงงาน การแบงน้ํา ซึ่งมีความ พระยามโนปกรณนิติธาดา 1 แตกตางจากมังรายศาสตร (นโยบายการจัดการน้ําของชุมชนลานนา) งจากมั นนา) (มิย.75-มิย.76) 75- 76) และไดเขามาชวงชิงอํานาจและความเชื่อดั้งเดิมออกไปจากชุมชน เหมืองฝาย - 2482 ฝายสินธุกิจปรีชา ลําปาง จอมพล แปลก พิบูล - 2482 ยกเลิกพรบ.ควบคุมการเหมืองฝายและพนัง พ.ศ. 2477 พรบ. - โครงการชลประทานลุมน้ํา ลําตะคอง (ฝาย 9 แหง) ตะคอง 2 สงคราม - พรบ.ชลประทานราษฎร พ.ศ.2482 - โครงการชลประทานแมน้ํา (ธค.81-สค.87) ธค. 81- สค. 87) - พรบ.ชลประทานหลวง 2485 ทาจีน - โครงการชลประทานนครนายก จอมพล แปลก พิบูล - 2495 เขือนเจาพระยา ่ - พรบ.พลังงานแหงชาติ พ.ศ.2496 3 สงคราม - 2498 ปตร.ปากระวะ สงขลา, ปตร. สงขลา, (เมย.91-กย.00) เมย. 91- กย. 00) - สมาชิกกอตั้งองคกร ICID พ.ศ. 2492 ฝายรัตภูมิ สงขลา, ปตร.โพธิ์พระยา สงขลา, ปตร. 18
- 19. นรม. นรม. เหตุการณสําคัญ คนที่ ชื่อ บริหารจัดการ ดานน้ํา พจน สารสิน - เริมโครงการสํารวจเพื่อการพัฒนาลุมน้ําโขงรวมกับ ่ - 2500 กูเงินธนาคารโลกสราง 4 (กย.00-มค.01) กย. 00- มค. 01) สหประชาชาติ (เนนการผลิตไฟฟาจากหลังน้ํา) เขื่อนภูมิพล เสร็จ 2507 - แผนพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศฉบับที่ 1 (ป พ.ศ. 2504 - พ.ศ. 2509) "น้ําไหล ไฟสวาง ทางสะดวก" เนนการใชทางน้ําเพื่อ - 25 ตุลาคม พ.ศ.2505 เวลา 2509) ทางสะดวก" 19.00-22.30 น.พายุความเร็วลม 19.00- จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต จอมพลสฤษดิ ต การคมนาคม และเริ่มแนวคิดสรางเขื่อนใหญ 3 เขื่อน 5 180 – 200 กม./ชม.พัดเขาแหลม กม./ชม. (กพ.02-ธค.06) กพ. 02- ธค. 06) - ใหเทศบาลใชเงินรายไดทําสาธารณูปการโดยอุดหนุนจาก ตะลุมพุก รัฐบาล/เงินกู บาล/ กู - 2506 อางเก็บน้ําเขาเตา - พรบ.คันและคูน้ํา พ.ศ.2505 พรบ. 2507 เขื่อนภูมิพล 2508 เขื่อนน้ําพุง 2509 เขื่อนแกงกระจาน, อุบล กระจาน, - เรงรัดพัฒนาชนบท / สังคม รัตน น - นโยบายจัดหาน้ําสะอาดและระบบกระจายน้ํา ชป. ชป. 2512 เขื่อนลําตะคอง, ลําปาว ตะคอง, - พรบ.การประปานครหลวง 25 กรกฎาคม 2510 พรบ. จอมพล ถนอม กิตติขจร 2513 เขื่อนลําพระเพลิง 6 - พรบ. การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย พ.ศ. 2511 พรบ. (ธค.06-ตค.16) ธค. 06- ตค. 16) 2514 เขื่อนสิริกิต, เขื่อนสิรินธร ิ์ - ปญหาการเวนคืนที่ดน ิ 2515 เขื่อนกิ่วลม, จุฬาภรณ ลม, าภรณ - บรรจุการสํารวจลุมน้ําโขงโดยความรวมมือกับสหประชาชาติไวใน 2516 เขื่อนน้ําอูน แผนพัฒนาเศีษฐกิจฯ นาเศี ฐกิ และเริ่มโครงการปราณบุร, น้ํา และเริ ี อูน, แมกลองใหญ, หนอง หวาย, ทาเชียด หวาย, พลตรี มรว. คึกฤทธิ์ มรว. 7 ปราโมช - พรบ.สิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับแรก 2518 พรบ. 2518 เขื่อนดอกกราย (มีค.18-มค.19) 18- มค. 19) 19
- 20. นรม. นรม. เหตุการณสําคัญ คนที่ ชื่อ บริหารจัดการ ดานน้ํา - ใหความสําคัญกับคุณภาพน้ํา ธานินทร กรัยวิเชียร 8 (ตค.19-ตค.20) ตค. 19- ตค. 20) - พรบ.น้ําบาดาล 23 กรกฏาคม 2520 และกองทุน พัฒนาน้ําบาดาล พล.อ. เกรียงศักดิ์ ชมะ พล. - พรบ.การประปาสวนภูมิภาค 24 กุมภาพันธ 2522 - น้ําเสียลุมน้ําเจาพระยา 9 นันทน ทน โดยโอนกิจการประปาสวนภูมิภาคของกรมโยธาธิการ และกิจการการ าคของกรมโยธาธิ การ ทาจีน (พย.20-มีค.23) พย. 20- 23) ประปาชนบทของกรมอนามัยไปจัดตั้งเปนรัฐวิสาหกิจ - รางกฎหมายน้า ํ - การขัดแยงการใชนาจาก ้ํ - ตั้งคณะทํางานเฉพาะกิจดานน้ํา การเพิมพื้นที่เกษตรลุมน้ํา ่ เจาพระยา - ตั้ง Eastern Seaboard กําหนดมาบตาพุดเปนนิคม -การทรุดตัวของดินจากการ อุตสาหกรรมฯ สูบน้ํา - เริ่มทําแผนที่ศักยภาพน้าบาดาลรายจังหวัด เสร็จ ํ - การบริหารจัดการน้าไมเปน ํ 2544 เอกภาพ พลเอก เปรม ติณสูลานนท านนท - บริหารจัดการน้ําเปนระบบลุมน้ํา - พบกาชในอาวไทย 10 - ภัยแลงภาคอิสาน สาน (มีค.23-สค.31) 23- สค. 31) - พัฒนาแหลงน้ําขนาดเล็กและใหประชาชนมีสวน 2523 เขื่อนศรีนครินทร, มูลบน รวมบริหารจัดการ 2524 เขื่อนกระเสียว, บางลาง ว, - เพิ่มประสิทธิภาพโครงการที่พัฒนาแลว 2527 เขื่อนเขาแหลม, หวยหลวง นเขาแหลม, 2528 เขื่อนแมงัดสมบูรณชล 2530 เขื่อนรัชชประภา นรั ชประภา 2531 เขื่อนคีรีธาร, ทับเสลา าร, - ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการบริหาร - 4 พฤศจิกายน 2532 เวลา จัดการทรัพยากรน้ําแหงชาติ พ.ศ. 2532 กําหนด 08.30 น. พายุไตฝุนเกยเคลื่อน เคลื พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ เขาสูภาคใตตอนบนดวยความเร็ว 11 ประเภทของโครงการพัฒนาแหลงน้ํา (สค.31-กพ.34) สค. 31- กพ. 34) 185 กม./ชม. กม./ชม. - ภัยแลง (2534) (2534) 20
- 21. นรม. นรม. เหตุการณสําคัญ คนที่ ชื่อ บริหารจัดการ ดานน้ํา - โครงการ GMS เปนความรวมมือของ 6 ประเทศ คือ 2534 เขื่อนลํานางรอง ไทย พมา ลาว กัมพูชา เวียดนาม และจีน (ยูนนาน) ป พ.ศ. 2535 นาน) ภัยแลงตอเนื่อง (2535) (2535) อานันท ปนยารชุน ยารชุ 12 - พรบ.น้ําบาดาล(ฉบับที่ 2) 2 เมษายน 2535 พรบ. บาดาล( (มีค.34-มีค.35) 34- 35) - ลงนามในขอตกลงกรรมาธิการแมน้ําโขง(MRC) 5 เมษายน โขง( MRC) ภัยแลง 2536 2535 2536 เขื่อนแมกวง, หนองปลา นแม วง, ชวน หลีกภัย - การใชมาตรการทางเศรษฐศาสตรในการจัดการน้ํา ไหล 13 (กย.35-กค.38) กย. 35- กค. 38) - การบริหารจัดการน้าเปนระบบลุมน้ําโดยการมีสวนรวมของ ํ 2537 เขื่อนบางพลวง ประชาชน ตั้งสํานักงานคณะกรรมการน้ําแหงชาติสังกัดสํานัก 2538 เขื่อนปากมูล บรรหาร ศิลปะอาชา เลขาธิการนายกรัฐมนตรี อุทกภัย (2538, 2539) (2538, 2539) 14 2539 เขื่อนลําแซะ (กค.38-พย.39) กค. 38- พย. 39) - แผน 8 เนนคนเปนศูนยกลางการพัฒนา - มติ ครม. 29 เมษายน 2540 ใหชะลอโครงการเขื่อนแกงเสือเตน จ. ครม. พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ ยงใจยุ แพร เขื่อนโปรงขุนเพชร จ.ชัยภูมิ เขื่อนลําโดมใหญ จ.อุบลราชธานี 15 เขื่อนรับรอ จ.ชุมพร (พย.39-พย.40) พย. 39- พย. 40) - เปลียน East Water เปนบริษัทมหาชน ่ - พรบ.กําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแก พรบ. ก 2541 เขื่อนพระปรงตอนบน องคกรปกครองสวนทองถิน 11 พฤศจิกายน พ.ศ.2542 ่ 2542 เขื่อนปาสักชลสิทธิ์ ธิ - วิสัยทัศนน้ําแหงชาติ (มติ ครม. 25 กรกฎาคม 2543) ครม. 2543) 2543 เขื่อนแมมอก มอก - นโยบายน้ําแหงชาติ (มติ ครม. 31 ตุลาคม 2543) ครม. 2543) น้ําทวมหาดใหญ 2543 ชวน หลีกภัย - ตั้งอนุกรรมการลุมน้ํานํารอง ปงบน ปงลาง ปาสัก และขยายไป 16 (พย.40-พย.43) พย. 40- พย. 43) คลองทาตะเภา มูล และบางปะกง - ศึกษาแผนหลัก 25 ลุมน้ํา 21
- 22. นรม. นรม. เหตุการณสําคัญ คนที่ ชื่อ บริหารจัดการ ดานน้ํา - ปฏิรูประบบราชการปรับโครงสรางสวนราชการ 3 2444 เขื่อนคลองสียัด ตุลาคม 2545 อุทกภัย (2545) (2545) 2547 เขื่อนประแสร นประแสร - ตั้งคณะอนุกรรมการลุมน้ํา 29 คณะ สึนามิ (26 ธค. 2547) นามิ (26 ธค. 2547) - แผนบูรณาการเปนระบบลุมน้ํา ภัยแลง (2548) (2548) - รางกระทรวงน้ํา อุทกภัย (2548) (2548) พ.ต.ท.ดร.ทักษิณ ชินวัตร ดร. - ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการรับฟงความ 2548 เขื่อนคลองทาดาน 17 (กพ.44-กย.49) กพ. 44- กย. 49) คิดเห็นของประชาชน 27 กรกฎาคม 2548 - พรบ.น้ําบาดาล(ฉบับที่ 3) 6 มิถุนายน 2546 เก็บคา อนุรักษน้ําบาดาล - วาระน้ําแหงชาติ 21 พฤษภาคม 2551 2550 เขื่อนแควนอย, กิ่ว ย, - พรบ.ปองกันและบรรเทาสาธารณภัย 28 สิงหาคม 2550 คอหมา - ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการบริหารจัดการ ทรัพยากรน้ําแหงชาติ พ.ศ. 2550 ยกระดับ พลเอก สุรยุทธ จุลานนท านนท 18 (ตค.49-มค.51) ตค. 49- มค. 51) คณะอนุกรรมการเปนคณะกรรมการลุมน้ํา สมัคร สุนทรเวช - ราง พรบ. น้ําเขาสภาวาระ 2 แตไมครบองคประชุม 19 (มค.51-กย.51) มค. 51- กย. 51) - ตั้งคณะกรรมการลุมน้ํา 25 คณะ 2553 ระดับน้ําแมน้ํา อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ โขงลดต่ําสุดรอบ 60 ป 20 (ธค.51-ปจจุบัน) ธค. 51- 2553 ภาวะน้ําทวม 22
- 23. เปาหมายสําหรับการบริหารจัดการน้ําของ ประเทศไทย 1.ทุกหมูบานมีระบบประปา (การขยายตัวของชุมชน ระบบเดิมใชการ ไมได) 2.ทุกเมืองหลักและและชุมชนขนาดใหญมีแนวทางและแผนการปองกัน และบรรเทาอุทกภัย 3.ทุกแหลงน้าหลักมีคณภาพน้ําไมตากวาระดับพอใช ํ ุ ่ํ 4.ทุกลุมน้ํามีแผนการบริหารจัดการน้ําแบบบูรณาการเปนระบบลุมน้ํา และมีแผนปฏิบติการในระดับตําบล (หนวยงานและแผนงาน) ั 5.การผลักดันนโยบายไปสูการปฏิบัติ 23
- 26. ภาพการจัดการทรัพยากรน้ําภาคตะวันตกในปจจุบัน 1. ภูมภาคตะวันตกมีน้ําคอนขางพอเพียง แตการใชน้ํายังมี ิ ประสิทธิภาพและประสิทธิผลไมดีพอ รวมทั้งมีการขาดน้ําเฉพาะพื้นที่ 2. การบริหารจัดการน้ํา ยังมีปญหาดานการกระจายตัวหรือความเทา เทียมในการใชน้ําของผูอยูตนน้ําและทายน้ํา 3. พืนที่ปาตนน้ํายังถูกบุกรุกอยางตอเนือง และจําเปนตองมีโครงการ ้ ่ อนุรักษตนน้ํา 4. มีปญหาดานคุณภาพน้ํา มีแนวโนมแยลง รวมทั้งการปนเปอนของ น้ําใตดน ิ 5. ยังมีปญหาอุทกภัยในทุกลุมน้ํา ในระดับที่แตกตางกัน 26
- 27. ภาพการจัดการทรัพยากรน้ําภาคตะวันตกในปจจุบัน 6. มีปญหาการกัดเซาะชายฝง เชน ลุมน้ําทาจีน ลุมน้ําชายฝงทะเล ตะวันตก 7. มีปญหาการพังทลายและการสูญเสียหนาดินจาการปลูกพืชในที่ลาด ชัน 8. ปญหาการทรุดตัวของแผนดินจาการใชน้ําใตดนเกินศักยภาพในลุม ิ น้ําทาจีน และแมกลอง 27
- 28. การบูรณาการรวมกันระหวางลุมน้ําในภูมิภาค - การใชน้ําตนทุนรวมกันควรมีการแลกเปลี่ยนขอมูล และการ วางแผนรวมกัน เชน การใชนาและการผันน้ําจากลุมน้ําแมกลอง ้ํ ไปสูลุมน้ําทาจีน - ลุมน้ําที่มีระบบหรือคลองเชื่อมตอกันควรมีการทํางานบริหาร จัดการรวมกัน ทั้งในดานปริมาณ และคุณภาพ - ควรสรางความชัดเจนรวมกันในการจัดการพื้นที่ ซึ่งการแบง การบริหารงานดวยระบบจังหวัดจะมีความแตกตางจากระบบ ชลศาสตร 28
- 29. จังหวัด พื้นที่ % ของ (ตร.กม.) พื้นที่ลุมน้ํา กาญจนบุรี 17,745.17 ตาก 4,974.69 57.55% 16.13% 2. ลุมน้ําแมกลอง จ.ตาก ราชบุรี 4,571.14 14.82% อุทัยธานี สุพรรณบุรี 2,338.99 598.83 7.59% 1.94% 30,836 ตร.กม. (19.27 ลานไร) สมุทรสงคราม สมุทรสาคร 201.40 167.57 0.65% 0.54% 9 จังหวัด 11 ลุมน้ําสาขา จ.อุทัยธานี นครปฐม 237.75 0.77% เพชรบุรี 0.46 0.00% 30,836.00 100.00% จ.สุพรรณบุรี ลําดับที่ กลุมลุมน้ํายอย ลุมน้ํายอย พื้นที่ % ของ (ตร.กม.) พื้นที่ลุมน้ํา 1 แมน้ําแควนอย 1.1 แมน้ําแควนอยตอนบน 4,802.00 15.57% 1.2 แมน้ําแควนอยตอนลาง 3,508.00 11.38% 1.3 หวยปลอก 946.00 3.07% จ.กาญจนบุรี 2 แมน้ําแควใหญ รวมแมน้ําแควนอย 2.1 แมน้ําแควใหญตอนบน 9,256.00 5,070.00 30.02% 16.44% 2.2 แมน้ําแควใหญตอนลาง 3,692.00 11.97% 2.3 หวยขาแขง 2,476.00 8.03% จ.นครปฐม 2.4 หวยแมจัน 2.5 หวยแมละมุง 864.00 686.00 2.80% 2.22% จ.ราชบุรี จ.สมุทรสาคร รวมแมน้ําแควใหญ 12,788.00 41.47% 3 ลําภาชี ลําภาชี 2,664.00 8.64% จ.สมุทรสงคราม 4 หวยตะเพิน หวยตะเพิน 2,479.00 8.04% จ.เพชรบุรี 5 ที่ราบแมน้ําแมกลอง ที่ราบแมน้ําแมกลอง รวมทั้งหมด 3,649.00 11.83% 30,836.0029100.00%
- 30. สภาพทรัพยากรน้ําในลุมน้ําแมกลอง 1. พื้นที่ปาตนน้ํายังถูกบุกรุกอยางตอเนื่อง และจําเปนตองมีโครงการ อนุรักษและฟนฟูปาตนน้ํา 2. มีปญหาอุทกภัยในลักษณะน้ําทวมฉับพลันในลุมน้ําลําภาชี และลุม น้ําลําตะเพิน รวมถึงพื้นที่ลมน้ําแควนอยทายเขื่อนวชิราลงกรณ ุ 3. ปริมาณน้ําตนทุนพอเพียง ทําใหการใชน้ําระดับแปลงนามี ประสิทธิภาพต่ํา ในอนาคตอาจมีปญหาการขาดแคลน 4. มีการขาดน้ําในลุมน้ําสาขาและพื้นที่ตนน้ํา โดยเฉพาะบริเวณดาน ตะวันออกเฉียงเหนือ (เขตลุมน้ําทาจีน อ.เลาขวัญ และ อ.หวยกระเจา) 5. การใชน้ําเพื่อการเกษตรในเขตชลประทาน ยังมีประสิทธิภาพต่ํา 6 มีปญหาดานคุณภาพน้ําบริเวณตอนลางและปากแมน้ํา 30
- 31. ลักษณะที่สําคัญบางประการการลุมน้าแมกลอง ํ 1. การใชนาหลัก คือ การชลประทาน และการผลิต ้ํ ไฟฟาพลังน้ํา 2. การผันน้ําจากลุมน้ําแมกลองไปสนับสนุนลุมน้ํา ขางเคียง (น.ทาจีน น.เจาพระยา) 4. จําเปนตองปกปองนิเวศนปากแมน้ํา 5. การเกิดแผนดินทรุดบริเวณปากแมน้ําจากการใชน้ําใต ใต ดินมากเกินศักยภาพ 6. มลภาวะจากภาคเกษตรกรรมมาก (การเพาะปลูก การ เลี้ยงสัตว และการเพาะเลี้ยงสัตวน้ํา) 31
- 32. ปริมาณน้ําฝน ลุมน้ําแมกลอง ปริมาณน้ําทาเฉลี่ยรายป 14,400 ลาน ลบ.ม. ปริมาณน้ําฝนเฉลี่ย 1,377 มม./ป 32
- 33. ภูมิอากาศ ขอมูลภูมิอากาศทีสําคัญของลุมน้าแมกลอง ซึ่งแตละรายการจะเปน ่ ํ คาเฉลียสูงสุด คาเฉลี่ยต่าสุด และคาเฉลี่ยเปนรายป ่ ํ ขอมูลภูมิอากาศที่สําคัญ ขอมูลภูมิอากาศที่สําคัญ หนวย คาสูงสุดรายป คาต่ําสุดรายป คาเฉลี่ยรายป อุณหภูมิ องศาเซลเซียส 28.0 23.3 26.4 ความชื้นสัมพัทธ เปอรเซ็นต 81.0 68.6 76.1 ความเร็วลม นอต 2.6 0.6 1.4 เมฆปกคลุม 0-10 6.0 5.3 5.7 ปริมาณการระเหยจากถาด มิลลิเมตร 1,905.1 1,301.9 1,555.1 ปริมาณการคายระเหยของ มิลลิเมตร 1,886.9 1,484.8 1,708.9 พืชอางอิง
- 34. เดือน ปริมาณน้ําฝน ปริมาณน้ําทา (มิลลิเมตร) (ลาน ลบ.ม.) เม.ย. 65.2 139.5 พ.ค. 172.4 300.8 มิ.ย. 152.0 1,053.5 ก.ค. 177.0 2,163.4 ปริมาณฝนและน้ําทารายเดือน ส.ค. 194.0 3,880.1 ก.ย. 247.6 2,902.6 ต.ค. 216.5 2,481.9 พ.ย. 55.8 1,066.5 ธ.ค. 5.7 481.2 ม.ค. 4.4 302.0 ก.พ. 12.8 194.1 มี..ค. 30.3 163.9 ฤดูฝน 1,159.6 12,782.2 ฤดูแลง 174.2 2,347.3 ทั้งป 1,333.8 15,129.5 34
- 35. 100% 17 14 90% 22 34 34 31 30 80% 45 70% คาเฉลี่ยพื้นที่ปาไมทั้งลุม63 ํา 66% น้ 54 พื้นที่ปาไมใน 60% 50% 94 ลุมน้ําแมกลอง 40% 78 83 86 69 70 66 66 30% 55 มีปญหาปาไมถกบุกรุก ู 20% 37 46 10% 6 0% 7.แมน้ํา แควน อยตอนบน 9.แมน้ํา แควน อยตอนลาง 1.แมน้ํา แควใหญต อนบน 5.แมน้ํา แควใหญต อนลาง 11.ที่ราบแมน้ํา แมก ลอง 10.ลุมน้ํา ลําภาชี 3.หวยแมจัน 8.หวยปลอก 6.หวยตะเพิน 2.หวยแมละมุง 4.หวยขาแขง พื้นที่อื่นๆ พื้นที่ปาไม พื้นที่ปาเศรษฐกิจ (E) 14% 3% พื้นที่ปาเกษตรกรรม (A) พื้นที่ปาอนุรักษ (C) 83% 35
- 36. พื้นที่อื่นๆ (ปศุสัตว ประมง แหลงน้ํา) 0.86 ลานไร ทีอยูอาศัย พื้นที่เกษตรน้ําฝน 0.37 ลานไร 3.83 ลานไร 1.92%4.46% 19.88% 66.37% พื้นที่ปาไม 12.79 ลานไร 7.37% พื้นที่ชลประทาน 1.42 ลานไร การใชที่ดิน 36
- 37. เขื่อนชิราลงกรณ เขื่อนศรีนครินทร การพัฒนาแหลงน้ําใน ลุมน้ํา จํานวน ความจุอางเก็บน้ํา พื้นที่ โครงการ โครงการ รวม ใชงาน รับประโยชน (ลาน ลบ.ม.) (ลาน ลบ.ม.) (ลานไร) 1. โครงการขนาดใหญและขนาดกลาง 6 26,744.8 13,423.8 1.143 2. โครงการขนาดเล็กของ ชป. 191 151.1 151.1 0.244 3. โครงการสูบน้ําดวยไฟฟา 49 - - 0.075 รวม 246 26,895.9 13,574.9 1.462 เขื่อนแมกลอง และ โครงการชลประทานแมกลองใหญ โครงการชลประทาน โครงการสงน้ํา พื้นที่โครงการ พื้นที่ชลประทาน และบํารุงรักษา (ไร) (ไร) แมกลองใหญ 1 พนมทวน 344,357 302,935 2 สองพี่นอง 380,000 307,000 3 บางเลน 369,000 295,200 4 กําแพงแสน 316,000 252,800 5 นครปฐม 428,000 364,200 6 นครชุม 295,420 265,900 7 ราชบุรีฝงซาย 310,000 257,850 8 ดําเนินสะดวก 157,560 126,000 9 ราชบุรีฝงขวา 314,600 242,200 10 ทามะกา 346,000 295,600 37 รวม 3,260,937 2,709,685
- 38. การไฟฟาฝายผลิต เขื่อนเก็บน้ําวชิราลงกรณ เขื่อนเก็บน้ําศรีนครินทร เขื่อนทดน้ําทาทุงนา ความจุเก็บกักปกติ 8,860 ลาน ม3. ความจุเก็บกักปกติ 17,745 ลาน ม3. น้ําใชการ 5,849 ลาน ม3. น้ําใชการ 7,470 ลาน ม3. ความจุเก็บกักปกติ 50 ลาน ม3. น้ําไหลเขาอางฯ 5,161 ลาน ม3. น้ําไหลเขาอางฯ 4,457 ลาน ม3. กรมชลประทาน เขื่อนทดน้ําแมกลอง ควบคุมระดับเก็บกัก +22.50 ม.รทก. ระบายน้ําทายเขือน ≥ 70 ม3/วินาที ่ การใชน้ํารวม 14,394 ลาน ม3/ป การเกษตรกรรม ผันลงทาจีน ผลักดันน้ําเค็ม การประปานครหลวง ฤดูฝน 5,109ลาน ม3/ป (2.7 ลานไร) ไมเกิน 1,890 ลาน ม3/ป ไมต่ํากวา 2,200 ลาน ม3/ป ไมเกิน 1,260 ลาน ม3/ป 38 ฤดูแลง 2,105ลาน ม3/ป (2.7 ลานไร)
- 39. สมดุลของน้ําทั้งลุมน้ําแมกลอง (เขื่อนแมกลอง) แหลงน้ํา ปลอยจากอางเก็บน้ํา 9,967 side flow (น้ําไหลลงทายเขื่อน) 4,427 ไหลเขาเขื่อนแมกลอง 14,394 การใชน้ํา สภาพปจจุบัน เต็มประสิทธิภาพ น้ําผันเขาระบบชลประทาน (ม.ค.-มิ.ย.) 5,109 5,109 น้ําผันเขาระบบชลประทาน (ก.ค.-ธ.ค.) 2,105 2,105 น้ํานอยสุดเพื่อปองกันการรุกตัวน้ําเค็ม 2,200 2,200 ผันไปแมน้ําทาจีน 709 1,890 ผันไปเพื่อผลิตน้ําประปา กทม. 300 1,419 รวมปริมาณการใชน้ําทั้งป 10,423 12,723 ระบายลงทะเล (รักษาระบบนิเวศน) 3,971 1,671 ใชน้ํามากกวาที่ปลอยจากอางเก็บน้ํา (เก็บกัก) 456 2,756 ใชขอมูลเฉลี่ย 2536-2549 - หนวย: ลาน ลบ.ม.
- 40. บัญชีน้ําลุมน้ําแมกลองป 2550 ปริมาณน้ําตนทุน (ลานลูกบาศกเมตร) (ขอมูลถึงป 2549) ก) ปริมาณน้ําที่ถูกควบคุม 9900 ข) ปริมาณน้ําที่ไมถูกควบคุม 4400 รวมน้ําตนทุนทั้งหมด 14300 การใชน้ํา (ลานลูกบาศกเมตร) ก) โครงการแมกลองใหญ (รวมอุปโภค-บริโภค) 7200 ข) สิ่งแวดลอม 2200 ค) ผันน้ําสูลุมน้ําทาจีน 700 ง) ผันน้ําเพื่อ กปน. 300 รวมการใชน้ําทั้งหมด 10400 40
- 41. บัญชีน้ําลุมน้ําแมกลองอนาคต ปริมาณน้ําตนทุน (ลานลูกบาศกเมตร) (ขอมูลถึงป 2549) ก) ปริมาณน้ําที่ถูกควบคุม 9900 ข) ปริมาณน้ําที่ไมถูกควบคุม 4400 รวมน้ําตนทุนทั้งหมด 14300 การใชน้ํา (ลานลูกบาศกเมตร) (อนาคต) ก) โครงการแมกลองใหญ (รวมอุปโภค-บริโภค) 7200 ข) สิ่งแวดลอม 2200 ค) ผันน้ําสูลุมน้ําทาจีน 1900 ง) ผันน้ําเพื่อ กปน. 1400 รวมการใชน้ําทั้งหมด 12700 41
- 42. สรุปวาแมน้ําแมกลองเปนลุมน้ําที่กําลังปด คือยังมีนาเหลือนอยมาก ้ํ ในอนาคตอันใกลจะขาดแคลนน้ํา 42
- 43. (7 กพ. 2554) ปริมาณน้ําในอางทั้งหมด (ลาน ลบ.เมตร) คิดเปน % คิดเปน % ของน้ํา ของน้ํา ปริมาณน้ํา ใชงานได ใชงานได เต็มอาง รับไดอก ี เขื่อนศรีนครินทร 13,863.00 3,598.00 48.10 78.12 3,882.10 เขื่อนวชิราลงกรณ 4,293.41 1,281.41 21.91 48.46 4,566.59 เขื่อนทาทุงนา 46.56 17.61 67.52 84.61 8.47 43
- 44. สรุปสถานการณนาในปจจุบัน ้ํ 1. ลุมน้ําแมกลองในภาพรวมทั้งลุมน้ํามีศักยภาพของทรัพยากรน้ําเพียงพอ สําหรับความตองการใชน้ําในพื้นที่ลุมน้ํา 2. ปจจุบัน เขือนศรีนครินทรและเขือนวชิราลงกรณ ควบคุมปริมาณน้ําในลุม ่ ่ น้ําไดถึง รอยละ65 ทําใหมีปริมาณน้ํา เพียงพอสําหรับการใชน้ํานอกลุมน้ํา เต็มศักยภาพตามแผน ( เพื่อการชลประทานฤดูแลงของโครงการเจาพระยา ฝงตะวันตกตอนลาง ขับดันน้ําทะเล และเพื่อผลิตน้ําประปาสําหรับ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล) 3. พื้นที่ลุมน้ําหวยตะเพิน และลําภาชี มีสภาพขาดแคลนน้ําเนื่องจากสภาพ ฝน สภาพพื้นที่ และความเหมาะสมในการสรางอางเก็บน้ําที่มอยูในพื้นที่ ี 4. พื้นที่ราบแมน้ําแมกลองมีปริมาณความตองการน้ําสูงที่สุด โดยในเขต โครงการชลประทานแมกลองใหญไมประสบปญหาการขาดแคลนน้ํา สวน พื้นที่นอกเขตชลประทาน มีสภาพขาดแคลนน้ําเพื่อการเกษตร เนืองจากขาด ่ แหลงกักเก็บน้ํา และการพัฒนาระบบกระจายน้ําใหทั่วถึงทุกพื้นที่
- 45. สรุปสถานการณนาในอนาคต ้ํ 1. ความตองการใชน้ําในอนาคต มีปริมาณน้ําประมาณรอยละ 78 ของ ปริมาณ น้ําทาในลุมน้ําและมีปริมาณใกลเคียงกับคาเฉลี่ยของปริมาณน้ํา ตนทุน ทรัพยากรน้ําของลุมน้ําแมกลองจึงมีศักยภาพเพียงพอเฉพาะในปทมี ี่ ปริมาณน้ําในเกณฑ ปกติหรือมาก เทานั้น 2. การพัฒนาโครงการตอไปในอนาคต ทั้งการใชน้ําในพื้นที่ลุมน้ําแมกลอง และการ ผันน้ําออกนอกลุมน้ํา คําถามสําคัญที่ตองตอบมิใชคาถามวา ”ลุมน้ํา ํ แมกลองมีน้ําพอหรือไม” แตเปนคําถามวา ” จะจัดสรรน้ําใหกับกิจกรรมการ ใชน้ําตาง ๆ อยางไร ” 3. ลุมน้ําลําภาชี หวยตะเพิน และ แควนอยตอนลาง ยังมีพนที่ศักยภาพ ื้ สําหรับการพัฒนาแหลงเก็บกักน้ํา แตเปนโครงการขนาดเล็ก ทําใหชวย บรรเทาปญหาการขาดแคลนน้ําในพื้นที่ไดในระดับหนึ่ง 4. โครงการดานการบริหารจัดการน้ํา อาทิ การเพิมประสิทธิภาพการใชน้ํา / ่ การสงน้ํา ซึ่งชวยลดการสูญเสียน้ํา เปนโครงการที่มีความจําเปนเรงดวน มี โดยเฉพาะในพื้นที่ลุมน้ําสาขาที่ราบแมน้ําแมกลอง
- 46. คุณภาพน้ํา 46
- 47. 47
- 48. 48
- 50. 50
- 51. 51
- 52. 52
- 53. 33.3% 62.5% สวนใหญคุณภาพน้ําพอใช 53
- 54. แหลงมลพิษลุมน้ําภาคตะวันตก 54
- 55. 55
- 56. 56
- 57. 57
- 58. น้ําเสียจากการเพะปลูก ไมไดมีการตรวจวัดและประเมินเปนทางการ อยางไรก็ดี 1. งานวิจัยของภาควิชาวิศวกรรมชลประทาน ม.เกษตรศาสตรพบวา น้ําเสีย ที่ระบายจากโครงการชลประทานทามะกา มีการปนเปอนจากปุยเคมีสูงมาก โดยเฉพาะอยางยิ่ง ไนเตรทจากการใชปุยยูเรีย 2. งานวิจัยของภาควิชาวิศวกรรมชลประทาน ม.เกษตรศาสตรยังพบวา การ เพาะเลี้ยงสัตวน้ําที่โครงการพนมทวน ซึ่งไมมีการพักน้ําและบําบัดน้ําเสีย กอใหเกิดผลกระทบตอคุณภาพน้ําอยางมาก 58
- 60. 60
- 61. 61
- 62. 62
- 64. 64
- 65. สถานภาพการพัฒนาและการใชนําของลุมนําแมกลอง 1. การขยายพืนที่ชลประทานเพิ่มเติมทําไดจํากัด ยกเวน ้ พัฒนาลุมน้ํายอย (ลําภาชี ลําตะเพิน) หรือทายเขื่อน (แคว นอย) 2. มีประเด็นการผันน้ําจากเขื่อนศรีนครินทรสูลุมน้ํายอยที่ ยที ขาดแคลนและลุมน้ําใกลเคียง 3. ปญหาคุณภาพน้ํา และการรักษาระบบนิเวศนบริเวณปาก แมน้ําแมกลอง 4. เปนแหลงน้ําตนทุนทั้งของบริเวณภาคตะวันตกและภาค กลาง 5. ตองประหยัดน้ําหรือเพิ่มประสิทธิภาพการชลประทาน 65
- 66. ลุมน้ําสาขาแมน้ําแควนอยตอนบน ประเด็นปญหา ลุมน้ําแควนอย อําเภอสังขละบุรี 1. ปญหาปาตนน้ําลําธาร เสื่อมโทรม เขื่อนวชิราลงกรณ 2. ปญหาขาดแคลนน้ํา ประเทศเมียนมาร อําเภอทองผาภูมิ กลุมลุมน้ําสาขาแมน้ําแควนอย รหัส ลุมน้ําสาขา พื้นที่รับน้ําฝน ลุมน้ําสาขา (ตร.กม.) 1 แมน้ําแควนอยตอนบน 4,802 ลุมน้ําสาขาหวยปลอก ลอก 2 หวยปลอก 946 3 แมน้ําแควนอยตอนลาง 3,508 รวม 9,256 อําเภอไทรโยค ลุมน้ําสาขาแมน้ําแควนอยตอนลาง แมน้ําแควนอย อําเภอเมืองกาญจนบุรี อําเภอดานมะขามเตี้ย 66
- 67. ประเด็นปญหา ลุมน้ําแควใหญ อําเภออุมผาง จังหวัดตาก ลุมน้ําสาขาหวยแมจัน ประเทศเมียนมาร ลุมน้ําสาขาแมน้ําแควใหญตอนบน ลุมน้ําสาขาหวยแมละมุง 1. ปญหาปาตนน้ําลําธาร เสื่อมโทรม 2. ปญหาขาดแคลนน้ํา 3. ปญหาคุณภาพน้ํา ลุมน้ําสาขาหวยขาแขง กลุมลุมน้ําสาขาแมน้ําแควใหญ เขื่อนศรีนครินทร อําเภอศรีสวัสดิ์ รหัส ลุมน้ําสาขา พื้นที่รับน้ําฝน ลุมน้ําสาขา (ตร.กม.) ลุมน้ําสาขาแมน้ําแควใหญตอนลาง 1 แมน้ําแควใหญตอนบน 5,070 เขื่อนทาทุงนา 2 หวยแมละมุง 686 แมน้ําแควใหญ 3 หวยแมจัน 864 4 หวยขาแขง 2,476 อําเภอเมืองกาญจนบุรี 5 แมน้ําแควใหญตอนลาง 3,692 รวม 12,788 แมน้ําแควนอย 67