narito ang kasaysayan ng pag-unlad ng wikang pambansa, sang-ayon na din sa mga saligang batas na umiiral.
Ang sanggunian nito ay : "Komunikasyong Epekyibo sa Wikang Epektibo" nina Bernales, R.A., et al. 2015
2. Kung tutuusin hindi sana
tumagal ng mahigit tatlong taon
at tatlumpu ang ating
pagkakaalipin kung noon pa
mang unang taon ng pananakop
ay ay may isa nang malawak na
wikang nauunawaan at
ginagamit ng nkararaming
Pilipino.
(Bisa, et. al 1983)
4. 1935
… ang Kongreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng
isang wikang pambansa na batay
sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika.
(Sek. 3 Art. XIV)
5. 1973 (Art. XV Sek. 3)
1. Ang Saligang Batas na ito ay dapat
ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang
dapat na wikang opisyal, at isalin
ang bawat diyalektong sinasalita ng
mahigit sa limampung libong
taong-bayan, at sa Kasyila at
Arabik. Sakaling may hidwaan, ang
tekstong Ingles ang mananaig.
6. 1973 (Art. XV Sek. 3)
2. Ang Pambansang Asamblea ay
dapat gumawa ng mga hakbang
tungo sa pagpapaunlad at
pormal na adapsyon ng panlahat
na Wikang Pambansa na
makikilalang Filipino.
7. 1972 (Disyembre)
• Nag-atas si Pangulong Marcos ng
Surian ng Wikang Pambansa
(SWP) upang isalin ang Saligang
Batas sa wikang sinasalita ng
may limampung libong
mamamayan. (Art. XV, Sek. 3 [1])
8. 1987
• Pinagtibay ang Bagong
Konstitusyon ng Pilipinas.
• Sa Art. XIV, Sek. 6 at 8 nakasaad
ang sumusunod:
9. 1987
Sek. 6 “Ang Wikang Pambansa
ng Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nililinang, ito ay
dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral
na wika sa Pilipinas at sa iba
pang Wika.”
10. 1987
Sek. 8 “Ang Konstitusyong ito ay
dapat ipahayag sa Filipino at
Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang
panrehiyon, Arabik at Kastila.”
12. 1937 [Nobyembre 9]
Itinalaga ng SWP ang Tagalog
bilang saligan ng wikang
pambansa at pinagtibay ito
alinsunod sa Batas ng Komonwelt
Blg. 184. (Pagkat ito ang siyang
halos na nakakatugon sa mga
hinihingi ng nasabing batas.)
13. 1937 [Disyembre 30]
Alinsunod sa Batas ng
Komonwelt Blg. 184, sa
pamamagitan ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 ay
ipinahayag ni Pang. Quezon ang
Wikang Pambansa na batay sa
Tagalog.
15. Naging batayan ang Tagalog dahil:
• Ito’y nahahawig sa maraming
wikain sa bansa.
• Siyam hanggang sampung libong
salitang katulad
• Magkakahawig sa bigkas, baybay
at kahulugan.
16. Naging batayan ang Tagalog dahil:
• Nagtataglay ito ng:
-5,000 hiram na salita mula sa
Kastila
- 1,500 sa Ingles
- 1,500 sa Intsik
- 3,000 mula sa Malay
17. Naging batayan ang Tagalog dahil:
• Mayaman ang Tagalog sa salita dahil
sa paglalapi at pagtatambal.
• Madaling pag-aralan
18. 1959 [Agosto 13]
Pinalabas ni Kalihim Jose E.
Romero ng Kagawaran ng
Edukasyon ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7, na
nagsasaad na kailan ma’t tukuyin
ang Wikang Pambansa, ang
salitang PILIPINO ang gagamitin.
19. 1996 [Depinisyon ng Wikang Filipino]
Ang wikang Filipino ay ang katutubong wika
na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika
ng komunikasyon ng mga etnikong grupo.
Katulad ng iba pang wikang buhay, ang
Filipino ay dumaan sa proseso ng paglinang sa
pamamagitan ng panghihiram sa mga wika sa
Pilipinas at mga di-katutubong wika at
ebolusyon ng iba’t ibang barayti ng wika para
sa iba’t ibang saligang sosyal, at para sa mga
paksa ng talakayan at iskolarling
pagpapahayag.
21. 1936 [Nobyembre 13]
Pinagtibay ng Batasang
Pambansa ang Batas Komonwelt
Blg. 184 na lumilikha ng Surian
ng Wikang Pambansa at
nagtatakda ng kapangyarihan,
layunin at tungkulin nito.
22. 1971 [Marso 16]
Nilagdaan ni Pang. Marcos ang
Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 304 na nagpapanauli sa
Surian ng Wikang Pambansa at
nililinaw ang mga
kapangyarihan at tungkulin
nito.
24. 1987
Dapat magtatag ang Kongreso ng
isang Komisyon ng Wikang Pambansa
na binubuo ng mga kinatawan ng
iba’t ibang mga rehiyon at mga mga
disipilina na magsasagawa, mag-
uugnay at magtataguyod ng mga
pananaliksik sa Filipino at iba pang
mga wika para sa kanilang
pagpapaunlad, pagpapalaganap ay
pagpapanatili.
27. 1940 [Hunyo 7]
Batas Komonwelt Blg. 570 –
pinagtibay nito at itinadhana
bukod sa iba pa, na ang
Pambansang Wika ay magiging
isa sa mga wikang opisyal ng
Pilipinas simula sa Hulyo 04,
1940.
28. 1968 [Agosto 6]
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 –
nilagdaan ng Pangulo na nag-aatas sa
lahat ng kagawaran, kawanihan,
tanggapan, at iba pang sangay ng
pamahalaan na gamitin ang wikang
Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng
Wikang Pambansa at pagkaraan nito,
sa lahat ng opisyal na komunikasyon
at transaksyon ng pamahalaan.
29. 1987
Art. XIV Sek. 7 [Konstitusyong 1987] –
Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang
mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles.
30. 1987
Art. XIV Sek. 7 [Konstitusyong 1987] –
Ang mga wikang panrehiyon ay
pantulong sa mga wikang opisyal sa
mga rehiyon at magsisilbing
pantulong sa mga panturo noon.
Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal
ang Kastila at Arabik.
31. 1988 [Agosto 25]
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 –
nilagdaan ni Pang. Corazon Aquino na
nagtatagubilin sa lahat ng
departamento, tanggapan, kawanihan,
ahensya at kaparaanan ng
pamahalaan na gumawa ng mga
kinakailangang hakbang para sa
paggamit ng wikang Filipino sa mga
opisyal na transaksyon, komunikasyon
at korespondensya.
32. 1989 [Setyembre 9]
Kautusang Pangkagawaran Blg. 84
– pinalabas ni Kalihim Lourdes
Quisumbing ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 84 na nag-
aatas sa lahat ng opisyal ng DECS
na isakatuparan ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 335
34. 1940 [Abril 1]
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263
– binigyang pahintulot ang
pagpapalimbag ng isang Diksyunaryo
at isang Gramatika ng wikang
Pambansa. Itinakda rin nito na simula
Hunyo 19, 1940 ay pasisimulan ng
ituro ang Wikang Pambansa ng
Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan
at pribado sa buong bansa.
35. 1940 [Abril 12]
Pinalabas ni Kalihim Jorge Bacobo ng
Pagtuturong Pambayan ang isang
Kautusang Pangkagawaran: ito’y
sinundan ng isang sirkular [Blg. 26,
Serye 1940] ng patnugot ng
edukasyon Celedonio Salvador. Ang
pagtuturo ng wikang pambansa ay
sinimulan muna sa mataas na
paaralan at paaralang normal.
36. 1974 [Hunyo 19]
Kautusang Pangkagawarn Blg. 25 –
nilagdaan ito ni Kalihim Juan L
Manuel, nagtatadhana ng mga
panuntunan sa [agpapatupad ng
patakarang edukasyong bilinggwal sa
mga paaralan na magsisimula sa
taong-panuruan ‘74 - ’75. Alinsunod
sa Saligang Batas 1972
37. 1978 [Hulyo 21]
Kautusang Pangministri Blg. 22
Nilagdaan ng Ministro ng
Edukasyon at Kultura Juan L.
Manuel. Nag-uutos ito na isama
ang Pilipino sa lahat ng
kurukulum ng pandalubahasang
antas. Magsisimula sa unang
semestre ng taong-aralan 1979-
1980.
38. 1978 [Hulyo 21]
Kautusang Pangministri Blg. 22
Lahat ng pangmataas na
edukasyong institusyon ay
magbubukas ng 6 na yunit ng
Pilipino sa lahat ng
palatuntunang aralin sa lahat ng
kurso maliban sa mga kursong
pagtuturo sa 12 yunit.
39. 1978 [Hulyo 21]
Kautusang Pangministri Blg. 22
Nabanggit din sa kautusang ito
na ang Pilipino ang gagamiting
wikang panturo sa ilan sa mga
pan.alubhasaang aralin sa
pagpasok ng taong-aralan 1983-
1984.
40. 1978 [Hulyo 21]
Kautusang Pangministri Blg. 22
Kalakip din dito ang pagkakaroon
ng palatuntunan ng pagsasanay ng
mga guro upang magkaroon sila ng
mabisang kasanayan sa pagtuturo
ng Pilipino sa pandalubahasaang
antas sa pamamahala ng Ministri
ng Edukasyon.
41. 1987
Kautusan Blg 52 – pinalabas ito ni
Kalihim Quisumbing, na nag-
uutos sa paggamit mg wikang
Filipino bilang wikang panturo sa
lahat ng antas sa mga paaralan
kaalinsabay ng Ingles na
nagtatakda sa patakarang
edukasyong Bilinggwal.
42. 1987-Tungkulin ng Edukasyong
Bilinggwal
• Pahusayin ang pagkatuto sa
pamamagitan ng dalawang wika
[Filipino at Ingles] upang
matamo ang mataas na uri ng
edukasyon gaya ng hinihingi ng
Konstitusyong 1987.
43. 1987-Tungkulin ng Edukasyong Bilinggwal
• Patuloy na intelektwalisasyon ng
wikang Filipino.
• Pananatilihing wikang
internasyunal para sa mga
Pilipino ang Ingles at bilang di-
eksklusibong wika ng agham at
teknolohiya.
44. 1966
CHED Memorandum Blg. 59 –
nagtatadhana ng siyam [9] na yunit na
pangangailangan ng Filipino sa
pangkalahatang edukasyon at
nagbabago sa deskripsyon at nilalaman
ng mga kurso sa Filipino [Sining sa
Pakikipagtalastasan], Filipino 2 [Pagbasa
at Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina] at
Filipino 3 [Retorika].
45. 1966
CHED Memorandum Blg. 59 – kalaunan
ay naamyendahan ang memorandum na
ito upang itakda ang anim na yunit ng
pangangailanagan sa Filipino para sa
mga kursong hindi HuSoCom
[Humanities, Soc. Sci. at Communication]
at upang baguhin ang deskripsyon ng
Filipino 1,2, at 3.
47. Ito ang representasyon ng mga tunog ng wika
na mga nakalimbag na simbolo tulad ng
alpabeto.
48. Ang pangunahing layon ng ortograpiya
ay para makatulong sa episyenteng
pagbasa at pagsulat.
49. 1987
Kautusang Pangkagawaran Blg. 81
– nirekomenda ng Linangan ng
mga Wika sa Pilipinas (dating
SWP, ngayon ay KWF) na
nilagdaan ni Kalihim Quisumbing
ang batas na ito na nagtatakda ng
bagong alpabeto at patnubay sa
pagbabaybay ng Wikang Filipino.
50. 2001
Ipinalabas ng KWF ang 2001
Revisyon ng Ortografiyang Filipino
at Patnubay sa Ispeling ng Wikang
Filipino upang mapabilis ang
estandardisasyon at
inteletwalisasyon ng Wikang
Filipino.
51. 2006
Sa okasyon ng Pagdiriwang ng Buwan ng
Wika sinuspende ng KWF ang 2001
Revisyon ng Ortografiyang Filipino at
Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino at
samantalang nagsasagawa ng mga
pananaliksik, pag-aaral, konsultasyon at
hangga’t walang nababalangkas na mga
bagong tuntunin sa pagbabaybay,
magsisilbing tuntunin ang Patnubay sa
Ispeling Wikang Filipino ng taong 1987.
52. 2009
Tuluyan nang isinantabi ang 2001
Revisyong Alfabeto at 1987
Alpabeto sa pamamagitan ng
pagpapalabas ng KWF ng Gabay sa
Ortograpiyang Filipino , bagama’t
ano mang tuntunin sa 1987 at 2001
na hindi binago sa 2009 Gabay ay
mananatiling ipapatupad.
54. 1954 [Marso 26]
Proklama Blg. 186 – nilagdaan ito ni
Pang. Magsaysay dahil sa pagsususog sa
Proklama Blg.12 Serye 1954, na sa
pamamagitan nito’y inilipat ang
pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa taun-taon mula Agosto 13-
19. Nakapaloob sa panahong saklaw ang
pagdiriwang sa kaarawan ni Quezon
[Agosto 19].
55. 1954 [Marso 26]
Bago ito, ipinagdiriwang
ang Linggo ng Wika
kasabay ng kaarawan ni
Francisco Baltazar o Araw
ni Balagtas.
56. 1971 [Hulyo 29]
Memorandum Sirkular Blg. 488
– humiling sa lahat ng
tanggapan ng pamahalaan na
magdaos ng palatuntunan sa
pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa, Agosto 13 -
19.
57. 1986 [Agost0 12]
Nilagdaan ni Pang. Corazon Aquino
ang Proklamasyon Blg. 19 na
kumikilala sa Wikang Pambansa na
gumawa ng napakahalagang papel sa
himagsikang pinasiklab ng
Kapangyarihang Bayan na nagbunsod
sa bagong pamahalaan.
58. 1986 [Agost0 12]
Dahil dito, ipinahayag niya na taun-taon, ang
panahong Agosto 13-19, araw ng pagsilang
ni Pang. Quezon, na itinuturing na Ama ng
Wikang Pambansa, Linggo ng Wikang
Pambansang Pilipino na dapat ipagdiwang ng
lahat ng mga mamamayan sa buong bansa sa
pangunguna ng mga nasa pamahalaan at
mga paaralan at gayon din ng mga lider ng
iba’t ibang larangan ng buhay.
59. 1997 [Hulyo]
Proklama Blg. 1041 – ito ay nilagdaan at
ipinalabas ni Pang. Ramos at nagtatakda
na ang buwan ng Agosto taun-taon ay
magiging Biwan ng Wikang Filipino.
Nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/
tanggapan ng pamahalaan at sa mga
paaralan na magsasagawa ng mga
gawain kaugnay sa taunang
pagdiriwang.