Presentatie Arbeid en psychische gezondheid. Het arbeidsconflict.
•Als PPTX, PDF herunterladen•
0 gefällt mir•983 views
Presentatie tgv het symposium van de BPL over arbeidsconflicten, ziekteverzuim en psychische klachten in de dierenartspraktijk, 25 september 2014. Een cross country door de oorzaken van ziekteverzuim in Nederland, met aandacht voor het aandeel van verzuim door psychische klachten, vaak gelieerd aan een conflict op het werk. Presentatie is gegeven op het symposium voor dierenartsen in loondienst, georganiseerd door de BPL en met ondersteuning van de KNMVD.
Empfohlen
Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie Presentatie Arbeid en psychische gezondheid. Het arbeidsconflict.
Ähnlich wie Presentatie Arbeid en psychische gezondheid. Het arbeidsconflict. (20)
Presentatie Arbeid en psychische gezondheid. Het arbeidsconflict.
- 1. Arbeid en psychische gezondheid Waar gaat het fout en hoe is een en ander te voorkomen? Mariëlle Damoiseaux Presentatie tgv symposium BPL 25 september 2014 MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 2. Opbouw presentatie 1. Ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en conflict in relatie tot werk en de dierenartspraktijk? 2. De betekenis van werk - de plaats van arbeid in ons leven 3. Stress en burn-out (kort) 4. Het arbeidsconflict (lang….) MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 3. In de media “Honderdduizenden slachtoffers van pesten op het werk” Leeuwarder Courant, 22-9-2014 “Het UMC St. Radboud in Nijmegen moet een voormalig hoofd van de afdeling radiologie een afkoopsom van 4 ton betalen (….) Het arbeidsconflict ontstond in 2008” NOS, 10-11-2013 MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 4. MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 5. Arbeids ongeschiktheid 2 jaar of langer niet of minder kunnen werken vanwege ziekte psychische problemen zijn bij 49% van de arbeidsongeschikten jonger dan 35 jaar de oorzaak. psychische problemen zijn bij 18% van de arbeidsongeschikten boven de 55 jaar de oorzaak. Voor de totale groep arbeidsongeschikten: 47% psychische arbeidsongeschiktheid (CBS en nationaal kompas volksgezondheid) MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 6. Ziekteverzuim 1. Hoe hoog is het ziekteverzuim in Nederland? 2. En hoe hoog is het onder dierenartsen? 3. Wie verzuimen er het vaakst? Mannen of vrouwen? 4. En het langste? Mannen of vrouwen? 5. Welk aandeel heeft verzuim door psychische klachten in het totaal van het ziekteverzuim? 6. Wat is het aandeel van verzuim door conflict? MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 7. Ziekteverzuim 25% van ziekteverzuim wordt door werknemers zelf als werkgerelateerd benoemd (NEA/TNO) Verzuimpercentage medische beroepen (tandartsen, artsen, dierenartsen relatief laag: 2,8% tegen gemiddeld 4,1 % en 7,4% voor de buschauffeur. Verzuimduur: Psychische klachten, overspannenheid en burn-out: 55,6 dagen Hart- en vaatstelsel: 51,7 dagen Conflicten op het werk: 38,5 dagen Alle werknemers gemiddeld: 7,3 dagen MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 8. 2. Waarom werken? De plaats van arbeid in ons leven Als je wel werkt wil je het niet? Als je niet werkt wil je het wél? Arbeidsethos MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten
- 9. De loterijvraag Wat zou u doen als u, bij voorbeeld door een loterij of erfenis, voldoende geld zou hebben om de rest van uw bestaan comfortabel te leven? 1. Stoppen met werken 2. Doorwerken Meaning of Working project 1978, 1983, 2008 MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 10. MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 11. Wat is m.b.t. werk het belangrijkste voor u? Percentage 1983 Percentage 2008 Inkomen, ondersteunen van het gezinsinkomen 28,5 37,4 Ik hou van mijn werk, ik hou van werken. 21,9 18,2 Contact met mensen, ergens bij horen. 12,6 17,9 Geeft betekenis, een doel hebben in het leven. 3,3 9,3 Iets presteren, creatief zijn. 6,1 1,2 Zelfontplooiing, groei 3,3 3,3 Anderen of de samenleving een dienst bewijzen 7,3 2,9 Houdt mij bezig, druk 9,3 2,8
- 12. 3. Stress, hoe werkt het? verplichtingen problemen levens-gebeurtenissen STRESS MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 13. Van Basten MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 14. Burnout en overspanning moeheid Prikkelbaar-heid Gestoorde of onrustige slaap Niet tegen drukte of herrie kunnen Emotionele labiliteit piekeren Zich (op) gejaagd voelen Concentratie-problemen, vergeetachtigheid MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 15. Ziek van conflict? MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 16. 4. Het arbeidsconflict Wat is een arbeidsconflict? Tussen wie speelt het zich af en waar gaat het over? Hoe ontstaat het? Hoe gaan we ermee om, escalatie Wat zijn alarmsignalen? Kan je er ziek van worden? Wat kun je zelf doen? MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 17. Wat is conflict? In context van het werk Een proces dat begint wanneer een individu of groep ervaart dat een ander individu of groep iets doet of nalaat of zal gaan doen of nalaten dat negatieve gevolgen heeft voor de eigen belangen, opvattingen of normen en waarden. (Carsten de Dreu) Onderzoek: alleen de verwachting dat er sprake is van een tegenstelling of van oppositie blijkt al voldoende om conflictueuze gedachten op te roepen (negatieve beeldvorming bv.) De verwachting van conflict maakt ons vijandig en competitief! MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 18. Tussen wie? ik CONFLICT-STOF collega leiding-gevende/ medewerker MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 19. Waar gaat ‘t over? 1. Over de taak: inhoud en uitvoering van het werk, verdeling van middelen, doelen, strategieën, visie, behandelmethoden etc. 2. Over de relatie met elkaar: hoe we met elkaar omgaan: verschil van mening, botsende karakters, normen en waarden etc. MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 20. Taakgerelateerde conflicten Conflictstof Gaat over Belangentegenstellingen Wie deelt er mee in de winst? Wie bepaalt hoe werk verdeeld wordt? Wie moet overwerken? Meningsverschillen Medicatiebeleid Wie geef je korting? MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 21. Sociaal-emotionele conflicten Conflictstof Gaat over Belangentegenstellingen Wie heeft het meeste aanzien in het team? Word ik op waarde geschat, telt mijn mening? Meningsverschillen Is het passend om met klanten een borrel te gaan drinken? Mag je als dierenarts bepaalde klanten weigeren? MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 22. Conflictgedrag: wederkerigheid MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 23. Conflictgedrag: complementariteit MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 24. Een model voor conflicthantering Hoog Zorg voor eigen belang Laag zorg voor belang van de ander Laag Hoog MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 25. De aanwezigheid van een achterban MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 26. Macht… “… Ik heb verklaard dat ik geen schadevergoeding zou eisen en dat ze mij alles hebben terugge-geven. Dat heb ik gedaan omdat ik plotseling weer het levenslicht zag. Vergeef me, ik ben een zwakke vrouw.” NRC zaterdag 20-9, Oekraïne MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 27. Groepslidmaatschap MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 28. De context: organisatie Persoonlijkheid, achterban, macht, groepslidmaatschap hebben invloed op conflictgedrag naargelang de situatie dat mogelijk maakt: Sterke situaties: duidelijke afspraken, duidelijke verhoudingen en normen en waarden: minder ruimte voor invloed van persoonlijkheid etc. op aanpak conflict Zwakke situaties: weinig afspraken, wisselende normen en waarden, diffuse verhoudingen: meer ruimte voor invloed van persoonlijkheid etc. op aanpak conflict. Conflictcultuur: bepaald door invloedrijke personen (leidinggevenden, eigenaren etc.) MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 29. Escalatiemodel van Glasl MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 30. Alarmsignalen Van vriendelijke naar onvriendelijke omgangsstijl Stapelen: er komt van alles bij Van specifieke bezwaren naar algemene kwesties Formeel taalgebruik en beledigingen (dierennamen…) De ander schade willen berokkenen, meer dan zelf voordeel willen behalen MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 31. Worst case scenario Sociaal-emotioneel conflict met belangentegenstelling Tegenpartij is machtiger: leidinggevende/werkgever Vermijden en toegeven als conflicthanteringsstijl MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 32. Effecten Naast de effecten op sfeer, samenwerking, productiviteit van werknemers…. Verzuimduur vanwege conflicten op het werk gemiddeld 38,5 dag…. Verzuimduur vanwege psychische klachten of burn-out gemiddeld 55,6 dagen… MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 33. Wat kun je zelf doen? PACT Als werkgever/leidinggevende 1. Geef waardering en erkenning voor medewerkers, let op. 2. Zet de toon waarin visie-verschil constructief besproken kan worden zodat taakgericht conflict niet soc-emotioneel wordt. 3. Heldere normen, waarden & lijnen. 4. Benoem een vertrouwenspersoon. 5. Investeer in training en opleiding. 6. Inzet van bedrijfsbemiddelaars. 7. Vraag feedback! Als werknemer/collega 1. Signaleer wat er bij jezelf gebeurt, kom in actie. Ken jezelf, vraag om en sta open voor feedback. 2. Pas op voor denkfouten. 3. Signaleer dat je hulp nodig hebt. 4. Duik niet de vermijding in: ziekmelden is geen oplossing op zichzelf. Zoek hulp bij het omgaan met het conflict: Bespreek het met je leidinggevende, ga naar je vertrouwenspersoon. 5. Vraag om tijd. MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
- 34. Wat moet je laten? 1. Laten sluimeren, laten liggen, mopperen, maar niks doen 2. Meteen naar de advocaat stappen, juridiseren 3. Meteen ziek melden: medicaliseren 4. Achterban formeren 5. Contact vermijden, uit de weg gaan, niet meer communiceren 6. Via email uitvechten…. MDtcc werkstress, burnout en arbeidsconflicten BPL 25-09-14
Hinweis der Redaktion
- Psychische problemen een hype? Terecht lijkt me. Eerst maar eens de gevolgen van psychische problemen in relatie tot arbeidsongeschiktheid: In 1998 had ruim 30% van de arbeidsongeschiktheid als diagnose: psychische arbeidsongeschiktheid. In 2013 na 15 jaar bijna 50%!!! Psychische problematiek is daarmee op dit moment de meest voorkomende reden van arbeidsongeschiktheid!!!
- Als we praten over arbeidsongeschiktheid doen we dat pas nadat iemand al 2 jaar niet in staat blijkt om te werken. Het is dus niet een plotselinge toestand. Je stroomt niet zomaar in de WAO of de WIA in. Voor die tijd is er dus al wat aan de hand en is de medewerker niet meer productief, zit thuis, of werkt gedeeltelijk. Als we de cijfers iets nauwkeuriger bekijken vallen een aantal zaken op: Het percentage voor arbeidsongeschiktheid door psychische oorzaken neemt met de leeftijd af: Tussen 35 en 45 is is het nog 40% Tissen 45 en 55 is het 28 % en boven de 55 nog maar 18 %. Lichamelijke klachten worden dan belangrijker als oorzaak voor arbeidsongeschiktheid (vooral hart- en vaatziekten) Bijna de helft van alle gevallen van arbeidsongeschiktheid is psychisch van aard….
- VRAGEN aan de deelnemers, gewoon vragen of iemand het antwoord weet Het verlies aan arbeidscapaciteit als gevolg van ziekte 4,1 % van het aantal dagen dat we zouden moeten werken (7,3 dagen) 2,8 % (dierenartsen, artsen, tandartsen) Buschauffeurs: 7,4%: Vrouwen verzuimen meer dan mannen, verzuimfrequentie van vrouwen is iets hoger. Maar mannen hebben vaker een conflict met collega’s, hun leidinggevende of hun werkgever… dan vrouwen en de burn-outscore van mannen is hoger dan die van vrouwen. Mannen rapporteren ook vaker psychische klachten als reden voor verzuim en vrouwen …… meer hoofdpijn….. Verzuimduur is ongeveer gelijk Psychische klachten, overspannenheid of burn-out zijn voor 19,9% van het ziekteverzuim in Nederland verantwoordelijk… Bij naar schatting 1/3 arbeidsconflict achterliggende oorzaak voor psychische klachten.
- Cijfers TNO-NEA 2012/2013: NEA: onderzoek naar wat werknemers zelf rapporteren mbt ziekte en ziekteverzuim. Gevraagd naar hun verzuim in de afgelopen 12 maanden zeggen werknemers: dat zij denken dat 25% van het aantal verzuimgevallen gedeeltelijk of geheel een gevolg is van het werk. Dat betekent in verzuimduur dat bijna de helft (47,1%) van alle gerapporteerde verzuimdagen werkgerelateerd is. De rest komt door griepjes, chronische ziekten, ongevallen etc. De werkgerelateerdheid uit zich in klachten aan nek of bovenste ledematen, vermoeidheid, concentratieproblemen en psychische klachten. De verzuimduur bij psychische klachten is beduidend hoger dan bij andere klachten De verzuimduur is langer bij psychische klachten, overspannenheid en burn-out: 55,6 dagen (rond de 225 dagen werkbaar zonder vakantie en feestdagen) Werkgerelateerde verzuimgevallen oorzaken door werknemers gerapporteerd: 7,6 % door problemen met de leidinggevende of collega’s (artsen 5,6%) 31% door werkdruk of werkstress. (artsen 41%)
- Als een kwart van de verzuimgevallen met werk te maken heeft, waarom dan toch werken? De betekenis van arbeid is in de loop der tijd veranderd. In het verleden had arbeid vooral betekenis als middel van bestaan: dus arbeiden om te voorzien in je bestaan: eten verbouwen en koken, afwassen, zieken verzorgen, dieren houden, schoonmaken: het houdt niet op, komt steeds terug. In de oudheid was werk een waardeloze bezigheid: niet gewaardeerd, Aristoteles bv. liet zich er vrij negatief over uit. Het streven was weg te blijven van dat soort activiteiten. In de loop der eeuwen is arbeid steeds meer onder dwang geïntroduceerd als iets wat moet. Met de industriële revolutie was er niet meer onderuit te komen, er moest gewerkt worden door iedereen en wie niet wilde die liep het risico opgesloten te worden. Dwang werd gebruikt om mensen te laten werken. (voorbeeld: In de twintigste eeuw is het arbeidsethos groot. Werken is de norm en niet werken is een uitzondering, heeft weinig maatschappelijke status, wordt gezien als een verspilling van talent en tijd, hoort niet. Achterhuis (emeritus hoogleraar wijsbegeerte) maakt onderscheid tussen arbeiden, Werken: een huis bouwen, een boek schrijven, is eindig En Handelen: jezelf als uniek individu laten zien: politiek bedrijven, maar ook in binnen de organisatie: koers bepalen, invloed uitoefenen etc. Achterhuis: als je deze 3 elementen van werk met elkaar kan verbinden geef je maximaal betekenis aan je baan of werk. In 1983 Europees onderzoek gestart naar werkbeleving of de plaats van werk in het leven. Waarom werken wij? In die periode nogal wat werkeloosheid en de vraag was: waarom mensen het zo erg leken te vinden dat ze werkeloos werden.
- Proef op de som: sta op als u voor antwoord 1 kiest. Even tellen. 2008: MOW onderzoek : 23,2% stopt, 76% wil blijven werken, in dezelfde baan of met andere voorwaarden (vooral minder uren) 1983: 13,7% stopt…. NB: sociale wenselijkheid: als je vraagt hoe anderen erover denken, zijn de percentages iets lager, maar nog steeds boven de 70% Meaning of working project 1978, 1983, 2008 Als de economische noodzaak om te werken wegvalt, is men dus bereid door te werken, waarom is dat?
- Wat kun je zelf als alarmsignalen waarnemen bij anderen of bij jezelf? 1: Van vleien en overreden naar dreigen of beledigen 2. Van één verwijt over één ding, naar een hele reeks van verwijten: je bent te laat, je haalt nooit koffie, je helpt anderen nooit, je kan niet injecteren (ook al niet…) 3. Van het incident naar een patroon: bv. eerst ging het om te laat komen, later wordt het de gehele werkwijze of integriteit of professionaliteit 4. Van Piet naar Meneer Jaspers, dieren: ratten, varkens etc. 5. Eisen stellen die voor jezelf niet eens zo belangrijk zijn, maar waarvan je weet dat de ander er vreselijk van baalt.
- Het arbeidsconflict leidt eigenlijk bijna altijd tot gespannenheid en negatieve gevoelens. Maar word je er ook ziek van? Mensen worden gemakkelijker ziek van een conflict als het gaat om: Sociaal-emotioneel conflict en belangentegenstelling Machtsverschil (de baas) Vermijden en toegeven als conflicthanteringsstijl (persoonlijkheid: labiel, introvert, antagonistisch) Persoonlijkheidskenmerken kunnen de reactie op een conflict en ook de impact op de eigen gezondheid en het welbevinden behoorlijk beïnvloeden: Personen met een laag vriendelijke (antagonistische) instelling, introverte en labiele natuur zijn gevoeliger voor het conflict dan extraverte, aimabele en stabiele persoonlijkheden. Hoe werkt dat ziek worden dan? Als een conflict te lang duurt en niet wordt opgevangen, kunnen er lichamelijke klachten ontstaan. Bv. hartkloppingen, pijn op de borst, benauwdheid, maag- buikklachten, hoofdpijn, opvliegers, rillingen, overmatige spierspanning etc. Lichamelijk gebeurt er van alles: adrenaline die zich opbouwt en blijft opbouwen, de hartslag die toeneemt en de spierspanning die hoger wordt. Deze klachten kunnen chronisch worden als we er niks aan doen. Slaapproblemen en slechtere leefgewoontes zijn een bijverschijnsel, maar uiteindelijk leidt de reactie van onze geest en ons lijf op de stress die we ervaren mogelijk tot overspanning en zelfs burn-out als we die reactie niet kunnen veranderen. Toch is een arbeidsconflict in zichzelf niet per se ziekmakend. Als beide partijen iets doen om het conflict op te lossen en escalatie tegen te gaan, hoeft niemand er ziek van te worden. Ziekmelding bij een beginnend conflict ligt dan ook niet voor de hand.
- Vb van teameffecten: bij pesten op het werk, zijn de meelopers
- PACT: Power balance: Probeer de machtsverschillen te compenseren, bv. als leidinggevende, maar ook als je een bemiddelaar inschakelt. Je wordt als meer-machtige gewoonlijk minder probleemoplossend en valt sneller ten prooi aan de denkfouten die ik noemde. Accountability to proces: als je een achterban hebt, leg dan verantwoording af over de wijze waarop je het conflict hanteert, niet zozeer over de behaalde uitkomsten! Daarmee bevorder je een constructievere benadering van het conflict en reflectie op het eigen handelen. Coöperative climate Time: tijdsdruk leidt ertoe dat conflictpartijen sneller tot (inadequate) vuistregels overgaan in hun redenaties en terugvallen in denkfouten. Ad 1: bevordert motivatie en zelfvertrouwen, bevordert probleemoplossend gedrag. Laat conflicten niet sluimeren, houd vinger aan de pols via functioneringsgesprekken bv. LET ook op het machtsverschil (Power balance) en probeer daar verstandig in te opereren. Ad 2: Coöperatief klimaat: bevordert de neiging om tot coöperatie over te gaan en beïnvloedt de conflictcultuur. Betekent doelstellingen zoveel mogelijk in wij-termen verwoorden, vermijd de persoonlijke prestatiebeoordeling, benadruk het belang van samen werken op langere termijn. Ad 3. Heldere normen en waarden: verwachtingsmanagement. Geef het goede voorbeeld! Dat houdt in: maak van een meningsverschil geen sociaal-emotioneel conflict, maak duidelijk wat wenselijk gedrag is en wat niet, grijp in als normen overschreden. Zorg dat medewerkers ergens terecht kunnen als ze er met elkaar of hun leidinggevende (jezelf) niet uitkomen. Ad 5. Vergroot de communicatieve vaardigheden van jezelf en van medewerkers. Ad 6: Bemiddelaar: neutraal, objectief en onafhankelijk Ad 1: Dat betekent: stel niet onnodig uit, maar bespreek wat je dwars zit en doe dat tijdig. Signaleer bij jezelf of je de escalatie inschiet. Ad 2. Generaliseren, externe attributiefouten, nabijheid van informatie, framing, positief zelfbeeld verdedigen etc. Ad 4. Werk mee aan een oplossing door het gesprek aan te gaan. Ad 5. Tijdsdruk leidt snel tot verharding en escalatie. Vraag om tijd om het conflict aan te pakken desnoods door even een time-out te nemen.
- Ad. 4: geen achterban, wel hulp! Ad. 5. Het conflict gaat dan gewoon door