400 km fietspad door stad en land. Amsterdam

1. Groene
Lopers

3. Groene Lopers
De ambitie van de Groene Lopers is om 400 kilometer aan comfortabele
fietsroutes te realiseren die stad en land met elkaar verbinden. Want
het wordt steeds drukker in de stad. Met name tijdens de spits zijn de
fietspaden in Amsterdam op veel plekken te krap om het groeiend aantal
fietsers te verwerken. Ook het groen in de stad wordt steeds intensiever
gebruikt en de vraag naar ruimte, groen en rust groeit.
Als we er in slagen om de Groene Lopers uit te rollen, dan kunnen
bewoners en toeristen binnen nu en 10 jaar gebruik maken van een
netwerk van mooie en veilige fietspaden. Prettig voor de route naar het
werk of naar school, maar ook om buiten de spits te gebruiken voor een
leuke fietstocht naar het groen rondom de stad.

4. WAAROM?
Groei
Amsterdam is een dichtbebouwde stad. De ambitie van
het stadsbestuur, om een compacte en levendige stad
te zijn, kan alleen slagen als er ook voldoende openbare
ruimte is om elkaar te ontmoeten of om even aan de
drukte van de stad te ontsnappen. Onderzoek van
DRO heeft laten zien dat het aantal bezoekers aan de
stadsparken de laatste 10 jaar enorm is gestegen. En
de groei is er nog niet uit, gezien de nog altijd stijgende
aantallen inwoners en bezoekers in de stad. Dat leidt
in een aantal parken al tot problemen vanwege een te
grote toeloop.
Groen
Binnen de huidige grenzen van Amsterdam is nauwelijks
ruimte voor nieuwe parken. Maar die ruimte is er wel
in de cultuurhistorisch boeiende landschappen die
nooit ver weg zijn. Het aantal bezoekers blijft daar juist
achter bij de stedelijke trend. Als we geen groen kunnen
toevoegen aan de stad, dan moeten we de stad naar het
groen brengen. Dan moeten we zorgen dat het groen
rondom de stad perfect te bereiken is.
Fiets
Goede bereikbaarheid is een randvoorwaarde voor het
functioneren van het landschap en de voorzieningen
daarin. In de fietshoofdstad van de wereld ligt het voor
de hand om in te zetten op bereikbaarheid per fiets.
Daar ligt onze kracht. Met de Groene Lopers krijgt
Amsterdam de beschikking over een hoogwaardig
fietsnetwerk dat door iedereen gebruikt kan worden om
snel en veilig op de plaats van bestemming te komen en
om het groene buitengebied te bereiken.
Gezond
Door het aanbieden van goede fietspaden en
aantrekkelijke groene alternatieven buiten het centrum
van Amsterdam wordt een gezonde levensstijl
gestimuleerd. Met de groei van het aantal elektrische
fietsen komen de landschappen op 15 kilometer afstand
binnen handbereik van een grotere groep mensen.
Uit deze bevindingen is het idee ontstaan van de
Groene Lopers: een netwerk van comfortabele
fietsroutes binnen de stad en naar het landschap.
Samengevat dragen de Groene Lopers bij aan een groot aantal ambities van het
stadsbestuur:
1. Inspelen op het groeiend fietsgebruik door het het fietsnetwerk ruimer en
veiliger te maken (Mobiliteitsaanpak en MJP Fiets);
2. Fietsen promoten als een goedkope, gezonde en milieuvriendelijke vorm van
vervoer;
3. Het creëren van voldoende draagvlak voor voorzieningen en cultuurhistorisch waardevolle elementen in de historische landschappen rondom Amsterdam;
4. Voorzien in voldoende groene ruimten in een stad die drukker wordt;
5. Spreiden van toerisme door het aanbieden van alternatieve bestemmingen
buiten het centrum van Amsterdam

6. wat?
1. Groene scheggen
Amsterdam is trots op de groene landschappen die
tot de diep de stad insteken: de groene scheggen.
Die scheggen zorgen ervoor dat het landschap
nooit ver weg is.
2. Stelling Van Amsterdam
De forten van de ‘Stelling van Amsterdam’ liggen
als een ring rondom Amsterdam. Een bestaande
fietsroute van 180 kilometer verbindt al deze forten
met elkaar. Er wordt nog altijd gewerkt aan de
herkenbaarheid en kwaliteit van deze routes.

7. 3. Van Stad naar Stelling
De Groene Lopers verbinden stad en stelling met elkaar.
Veel routes bestaan al, maar hier en daar ontbreken
stukken. Ook de herkenbaarheid of kwaliteit van de
routes laat op onderdelen te wensen over. Centraal staat
het verbeteren van bestaande routes en promotie van de
routes.
4. De Binnenband
Als de Stelling van Amsterdam de buitenband is, dan is
een binnenband ook onontbeerlijk. Onderdeel van het
concept van de Groene Lopers bestaat uit het onderling
verbinden van de radiale routes. Op deze manier ontstaat
een netwerk van veilige en comfortabele fietsroutes.
Uiteindelijk
zal het netwerk bestaan uit ruim 400 kilometer aan
comfortabele fietsroutes, die door verschillende doelgroepen is te gebruiken:
de scholier die gebaat is bij een veilige route naar school, de forens op weg
naar het werk en de Amsterdammer die in het weekend een uitje wil naar het
groen. En de bezoeker aan Amsterdam krijgt een mogelijkheid voorgeschoteld
om op een veilige en leuke manier van de grachtengordel naar de Stelling van
Amsterdam te fietsen: beide Unesco Werelderfgoed.

8. Streefkwaliteiten van de routes
1. Comfortabel: De route is comfortabel en veilig. Dat betekent dat
er onderweg zo min mogelijk obstakels zijn en dat de route logisch
aanvoelt. De routes zijn breed genoeg en er staan bomen langs.
Uiteraard zijn er voorzieningen zoals bankjes, fietsenrekken, een
fietspomp, etc.
5.Voor iedereen: De Groene Lopers combineren utilitair en recreatief gebruik. Scholieren en forenzen gebruiken de snelle routes
tijdens de ochtend en avondspits. De Groene Lopers zullen zo veel
mogelijk langs OV stations lopen. Recreanten en toeristen zullen er
vooral overdag en in het weekend gebruik van maken.
3. Herkenbaar: De routes zijn duidelijk herkenbaar, zowel onderweg
als in publicaties of op het internet. Door eenduidige en herkenbare
vormgeving voel je op elk moment dat je op één van de Groene
Lopers fietst. Er wordt gebruik gemaakt van de ANWB knooppunten
aangevuld met subtiele markeringen in de bestrating.

9. 4. Knooppunten: Via het netwerk van Groene Lopers worden OV
knooppunten en recreatieve knooppunten ontsloten. Daarnaast
heeft elke route een duidelijk start- en eindpunt. De radiale routes
starten allemaal vanaf de rand van de binnenstad en eindigen bij een
fort van de Stelling van Amsterdam.
5. Uniek: Elke scheggenroute is uniek, heeft een eigen identiteit
gekoppeld aan de scheg die ontsloten wordt. Het thema van de
route komt duidelijk naar voren in promotiemateriaal.
7. Boeiend: Op een route kun je iets leren over de geschiedenis,
architectuur of natuur. Dat kan met behulp van borden aan begin en
eind van de route of onderweg, met apps of QR codes.
6.Leuk en afwisselend: Er is van alles te zien en te doen. De route
zelf is eigenlijk de attractie. Ook als je niet helemaal naar een groengebied wilt gaan zijn de routes aantrekkelijk. De gebruiker wordt
regelmatig verleid om even af te stappen.

10. Start: de Bloemenroute
We testen het idee met de Bloemenroute. Deze loopt van het Marnixplantsoen
in Amsterdam naar de bloemenveiling van Aalsmeer en Fort Kudelstaart van de
Stelling van Amsterdam. Deze route is in het Meerjarenplan Fiets genoemd als één
van de belangrijkste ontbrekende schakels in het stedelijke fietsnetwerk.
De route loopt zoveel mogelijk langs de oostelijke kade van de Kostverlorenvaart
en de Schinkel (1). De route loopt vervolgens langs het Olympisch Stadion en duikt
dan het Amsterdamse Bos in (2). Dit recreatiebos is in jaren ‘30 van de vorige eeuw
aangelegd door mensen die in de crisisjaren hun baan waren verloren. Het derde
deel van de route staat in het teken van de internationale bloemenmarkt Aalsmeer
(3). Hoogtepunten op dit deel van de route zijn de indrukwekkende kassen, de
enorme bloemenveiling van Aalsmeer en uiteraard Fort Kudelstaart aan de Westeinder Plassen.

11. 1
2
3
N
1 km

12. Deel 1 - Kostverlorenvaart
De Kostverlorenvaart is gegraven in 1413. Bijna zeshonderd jaar geleden! Langs
dit deel van de route staan een groot aantal architectonische landmarks, zoals
molen ‘De Otter’, het gebouw Edel, een hoogtepunt van de Amsterdamse School
architectuur en het Olympisch Stadion. Er zijn genoeg leuke terrasjes onderweg
langs de Kostverlorenvaart of in Vondel- of Rembrandtpark..

13. Fietsroute
Knelpunt
Omfietsroute
25
Fietsknooppunt
Hotel
Restaurant
Voor kinderen
Achitectuur
Park
Cafe
Uitzicht
N

14. Deel 2 - Amsterdamse Bos
Met een omvang van drie keer Central Park biedt het Amsterdamse Bos een ruime
selectie aan activiteiten en bezienswaardigheden. Voor kinderen zijn er attracties
als het grote of kleine kinderbad, de geitenboerderij of ‘Fun Forest’. Fietsen onder
de grote bomen, een picknick op een rustig veldje of een tochtje in een roeiboot
is voor iedereen leuk.

15. 83
85
Fietsroute
Knelpunt
86
Omfietsroute
25
Fietsknooppunt
Hotel
Restaurant
Voor kinderen
Achitectuur
Park
Cafe
Uitzicht
N

16. Deel 3 - Bloemenmarkt Aalsmeer
Op het laatste deel van deze route staat de bloemenmarkt centraal. Bezoek de
historische veilinghal of neem een kijkje bij de moderne en grootste bloemenveiling
ter wereld. Voor de vroege vogels, want veilingen zijn er alleen tussen 6:00-8:00u
’s ochtends. Indrukwekkend is ook het uitzicht over de Westeinder Plassen bij
voorkeur vanuit de oude watertoren. En mis uiteraard Fort Kudelstaart niet,
onderdeel van de Stelling van Amsterdam.

17. Fietsroute
Knelpunt
Omfietsroute
25
Fietsknooppunt
Hotel
Restaurant
Voor kinderen
Achitectuur
Park
Cafe
Uitzicht
25
N

18. HOE?
Hoe zorgen we ervoor dat de Groene Lopers een succes wordt? Positief is
dat de meeste voorgestelde routes al bestaan, dus we beginnen niet bij nul.
De routes zijn alleen niet altijd even herkenbaar of er zijn nog wat onhandige
detours onderweg. Een wellicht voor de hand liggende aanpak is om een
masterplan te ontwikkelen, met daarin een aanpak voor het oplossen van alle
knelpunten op de routes, inclusief financieel plaatje en planning. Die aanpak
is niet meer van deze tijd. De wereld is veranderd en de overheid beschikt
(voorlopig) niet over de middelen om fysieke knelpunten op te lossen. Bovendien
zijn er steeds meer burgers, ondernemers of organisaties die graag een steentje
bijdragen, hetzij financieel, hetzij in de vorm van expertise of op andere wijze. De
gemeente is slechts één van vele partijen met een belang in het realiseren van
goede fietsverbindingen tussen stad en land.
Dit vraagt om een andere aanpak, gericht op promotie en optimaal benutten wat
er al is. Voor inspiratie van deze andere aanpak hebben we op de laatste pagina’s
van dit boekje een aantal voorbeelden opgenomen uit binnen- en buitenland.
Onze focus zal de komende tijd vooral uitgaan naar het breed verspreiden van
onze ideeën, het vinden van medestanders en het zoveel mogelijk aansluiten
bij lopende initiatieven. Daar gebruiken we deze folder bij, maar ook andere
middelen zoals apps, social media of evenementen. Hieronder staan een aantal
‘tools’ die we mogelijk kunnen inzetten
Smartphone/Computer Applicaties
•
•
•
Interactieve kaart
Het samenstellen van individuele ‘routes
op maat’
Reviews en suggesties van gebruikers
To the Sea - Section 5
Route-info en wayfinding
•
•
•
•
Benutten van beproefde
systemen, zoals de
fietsknooppunten
Waar nodig stippen of logo
op het asfalt om fietsers te
begeleiden
Markeren van belangrijke
punten op de route. In het
geval van de Bloemenroute
kan dat met bloemen
Informatie onderweg over
historie of landschap

19. Games en Social Media
•
•
•
Promotie via Twitter en Facebook
Orienteering games met doelen en
een beloning aan het eind
Guided tours and themed cycling
days
CYCLE
GREEN
A-DAM
Informatie Bakfiets
•
•
•
Festivals & Sociale Activiteiten
•
•
•
Jaarlijks evenement voor de Groene
Lopers
Vieren van succesen, openen van
nieuwe verbindingen
Street painting activiteiten voor
locale kunstenaars Aansluiten
bij bestaande evenementen
(wandelvierdaagse, De
Stellingmaand, etc)
Markering
•
•
•
Gebruik van herkenbaar logo
Afstand tot belangrijke punten op de route
Markering van points of interest
Bak vol informatie bij het begin- en
eindpunt van de route
Mobiel informatiepunt om de
aandacht op de routes te vestigen
Beschikbaarheid van folders,
kaartjes en ander promotiemateriaal

20. STAP 1
Een lichte versie
Wij stellen voor om het concept van de Groene Lopers te testen op de
Bloemenroute. Daarbij wordt gekozen voor een ‘lichte aanpak’, waarbij we
aansluiten bij lopende ontwikkelingen, er ruimte is voor experiment en waarbij
krachten zoveel mogelijk worden gebundeld. Op die manier kunnen naar
verwachting al op korte termijn resultaten worden behaald. Als de test voor de
Bloemenroute is geslaagd kunnen we ons ook op de andere routes richten en
kunnen eveneens zwaardere, meer definitieve ingrepen worden toegepast.
Hier wordt beschreven hoe deze lichte versie er uitziet. In de aanpak wordt een
onderscheid gemaakt in het markeren van de route, promotie en het oplossen
van knelpunten.
1. Markeren
Logo op de bestrating
Vanaf het moment dat de route wordt gepitcht moet het verloop van de route
duidelijk zijn. Hiervoor wordt het logo van de route met regelmatige afstanden
op de bestrating aangebracht, zonodig aangevuld met stippen. Daar waar de
route nog niet het ideale verloop heeft, wordt de omfietsroute gemarkeerd. Als
de fietser de logo’s volgt heeft hij de zekerheid dat hij op de goede weg zit,
ook al lijkt deze af te wijken van de ideale lijn. Belangrijk uitgangspunt is dat de
markering minimaal 5 jaar zichtbaar blijft.
Informatie over de route
De route wordt gemarkeerd met informatie over de omgeving, de historie,
bezienswaardigheden en leuke koffietentjes onderweg. Dit kan door middel
van gedrukt materiaal, maar ook door gebruik te maken van een (bestaande
of nieuwe) app met de route en bezienswaardigheden onderweg. Of door
een app met audiotour aan te bieden. De fietser krijgt, over de oortjes van
zijn Smartphone en gebruikmakend van GPS, al fietsend relevante informatie
toegesproken. Ondernemers op de route wordt gevraagd hieraan bij te dragen.
Bloemen
Vanaf het moment dat de route wordt gepromoot moet deze attractief zijn.
Ook moet duidelijk zijn op welke route de fietser zich bevindt. De bloemenroute
is natuurlijk het best herkenbaar wanneer deze op alle denkbare manier ‘in de
bloemen’ wordt gezet. De bloemen maken de route ook aantrekkelijk. Er zal een
beroep worden gedaan op bewoners en ondernemers langs de route, maar ook
zal bloemenveiling Aalsmeer worden gevraagd om een bijdrage te leveren.

21. 2. Promotie
Even belangrijk als het markeren van de route is de promotie ervan. Zoveel
mogelijk mensen moeten weten dat de route bestaat. Er zijn verschillende
manieren om de route ‘op de kaart’ te zetten. Een artikel in de krant, een item
op AT5 en TV Noord Holland, een Facebook pagina, een website en festiviteiten
op of aan de route. Het beste effect wordt bereikt als al deze activiteiten in
combinatie met elkaar worden ingezet. De zogenaamde multimediale aanpak,
een campagne. Hiervoor wordt een campagneplan gemaakt. I amsterdam is de
aangewezen partij voor het maken van dit campagneplan. Misschien kan er een
combinatie worden gemaakt met ‘Amsterdam Bezoeken, Holland Zien’ gericht
op promotie van de Metropoolregio Amsterdam.
3. Knelpunten aanpakken
Ten slotte is het goed om te laten zien dat er ook daadwerkelijk wordt
geinvesteerd in het verbeteren van de route door knelpunten aan te pakken.
Dat kan met tijdelijke ingrepen in de openbare ruimte of met meer definitieve
ingrepen.
Er wordt gezocht naar een gezamenlijke financiering door rijk, provincie,
Stadsregio, gemeente Amsterdam, Gemeente Amstelveen en Aalsmeer,
Amsterdamse Bos en ondernemers langs de route.

22. InspiratiE
Bij het nadenken over een andere manier van werken, meer gericht op benutten,
experimenteren en promotie, hebben we ons laten inspireren door voorbeelden
uit binnen- en buitenland. Hieronder een paar voorbeelden.
Singapore Park
Connectors
In Singapore is in 1991
het ‘Park Connectors’
plan aangenomen. In
dit plan wordt een strategie voorgesteld om
stapje voor stapje 200
kilometer aan fiets-/
wandelpaden aan te
leggen naar de groene
plekken in en rondom
het dichtbevolkte Singapore. Het promoten
en zichtbaar maken
van de routes, door
evenementen, websites, flyers, bebording
en markeringen op het
wegdek, maakte een
belangrijk onderdeel uit
van de strategie. Inmiddels is 120 kilometer
gerealiseerd en zijn de
Park Connectors een
begrip geworden bij
bewoners en bezoekers.

23. Megapicnic on the Autobahn
Op een zondagmiddag in 2010 is één van de drukste snelwegen
in Europa, de A40 door het Ruhrgebied, afgesloten voor al het
gemotoriseerd verkeer om ruimte te bieden aan de langste picknick
tafel ter wereld. Met meer dan 3 miljoen wandelaars en fietsers en
media aandacht uit de hele wereld werd op een succesvolle wijze
aandacht gevraagd voor het Ruhrgebied en haar nominatie als
Culturele Hoofdstad van dat jaar.
Broadway Boulevard
Een mooi voorbeeld van het experiment is Broadway in
New York. Met als doel ‘om straten veiliger en pretiiger
te maken voor fiets- en voetganger’ is het ‘New York
City Department of Transportation’ gestart met een
experiment door twee van de vier rijbanen af te sluiten
voor gemotoriseerd verkeer en tijdelijk in te richten als
verblijfsruimte compleet met bloembakken en zitjes.
Door deze tijdelijke en relatief goedkope ingreep is het
draagvlak voor het creëren van meer verblijfsruimte in de
stad gegroeid.

24. Inspiratie
Hamburg U4 Line
Tijdens de bouw van
de nieuwe metrolijn
‘U4’ zijn er door de
Hamburgse overheid
informatiepaviljoens
geplaatst op
strategische locaties.
Inwoners en toeristen
werden op deze manier
geïnformeerd over
de metrolijn en over
de vorderingen. Deze
aanpak, gericht op
het vergroten van de
bekendheid van een
project, sluit goed aan
bij de voorgestelde
aanpak voor Cycle
Green Amsterdam.

25. Walk London
Wandelen zit de Engelsen in het DNA, zoals
fietsen in het DNA van de Nederlander zit.
Het Walk London project richtte zich op het
verbeteren en de promotie van de zeven
belangrijkste wandelroutes door London’s 33
Boroughs.
Het project vormt een bron van inspiratie
voor Cycle Green Amsterdam. Elke van de
zeven routes heeft een eigen thema en eigen
beeldentaal, maar is toch goed herkenbaar
als een ‘Walk London’ route. De wandelroutes bestonden eigenlijk al, er is vooral ingezet op promotie. Daarbij is gebruik gemaakt
van sociale media, evenementen, websites
en gedrukt materiaal. Zodra zich kansen
voordeden, zoals de Olympische Spelen,
werden delen van routes verbeterd. Zo is in
een periode van elf jaar een indrukwekkend
netwerk aan routes ontstaan met een totale
lengte van 630 kilometer. Londenaren en
bezoekers zien het als een uitdaging om alle
routes te hebben gelopen. Een Walk London
paspoort met een stempel van elke route
vormt het bewijs van deze prestatie.
Amsterdam IJdijken Route
Een originele en eigentijdse manier om bezoekers van informatie te
voorzien, zonder direct enorme borden in het landschap te plaatsen,
is het gebruik van QR codes. Op de IJdijken route in Amsterdam
zijn op historisch interessante locaties kleine bordjes met daarop
een QR code geplaatst. Voor de wandelaar en fietser die meer wil
weten over het landschap waarin hij zich begeeft bestaat er zo de
mogelijkheid om met de smartphone gerichte informatie op te halen.

26. Hopelijk hebben de ideeën die we in dit boekje hebben
gepresenteerd u geïnspireerd en helpt u mee de Groene Lopers
werkelijkheid te laten worden. Onze ambitie is om in een periode
van tien jaar alle negen routes en de kleine fietsring te realiseren.
We doen dat stapje voor stapje en spelen in op de kansen die zich
voordoen. Er staat ook nog niks vast, dus is er alle ruimte om eigen
ideeën en inzichten in te brengen.
Dit jaar (2014) nemen we de tijd om het concept te ‘testen’ op één
van de negen routes: de Bloemenroute. We hopen het draagvlak
voor deze route te vergroten door het gesprek aan te gaan met
potentiele gebruikers, met ondernemers langs de route, gemeenten,
provincie, stadsdelen, de Fietsersbond, de Cultuurcompagnie, appbouwers zoals Ring-Ring en verder wie er ook maar een belang
heeft of geïnteresseerd is in het verbeteren van deze of andere
routes. Tegelijkertijd gaan we op zoek naar mogelijke investeerders,
subsidiepotten of andere mogelijkheden om daadwerkelijk
knelpunten op de route op te lossen.
We staan aan het begin van een spannend proces. We hebben een
einddoel voor ogen, maar de weg ernaar toe is onzeker. Help mee
met het realiseren van 400 kilometer geweldige fietsroutes tussen
stad en land. Doe mee met de Groene Lopers!

28. In 2013 is door DRO een idee ontwikkeld
voor snelle en comfortabele fietsroutes
naar het landschap. Goede ideeën
komen nooit alleen, want eind 2013
stemde de gemeenteraad in met
een motie van Groen Links onder de
naam Groene Lopers. het betreft een
voorstel voor een regionaal netwerk
van comfortabele fietsroutes. Beide
initiatieven zijn gecombineerd tot
een concept zoals gepresenteerd
in deze folder. Wethouder Wiebes
(verkeer) en wethouder Van Poelgeest
(ruimtelijke ordening) zijn gezamenlijk
opdrachtgever voor de Groene Lopers.
We staan aan het begin van een
proces. Hopelijk sluit het idee voor dde
Groene Lopers aan bij uw ideeën en
kunnen we onze krachten bundelen.
Wij geloven dat een flexibele aanpak
gebaseerd op inspiratie, samenwerking
en promotie uiteindelijk kan resulteren
in 400 kilometer aan fietsroutes tussen
Amsterdam en landschap.
Doe mee!
Vragen?
Neem contact op met:
Wouter van der Veur
020 2551573
w.vander.veur@dro.amsterdam.nl
Esther Reith
020 2551568
e.reith@dro.amsterdam.nl
Januari 2014