1. Naar een slimmere organisatie van ons zorgsysteem

2. Verkiezingsreeks 2014: Gezondheidszorg
Vaststelling: De duurzaamheid van ons zorgsysteem voor de lange termijn
garanderen vergt grondige hervormingen die in de komende legislatuur
moeten worden opgenomen.
• Prioriteit 1: Versterk de basis: investeer in personeel en zorginnovatie, zorg voor een
flexibele regelgeving die samenwerking bevordert.
• Prioriteit 2: De patiënt centraal in een hertekend zorglandschap: van verticale
zorgsilo’s naar een horizontaal zorgcontinuüm.
• Prioriteit 3: Toegevoegde waarde centraal in ziekenhuisfinanciering en
betalingssysteem artsen.
• Prioriteit 4: Maak zorgresultaten publiek en zorg voor een doorgedreven
kwaliteitsbeleid op alle niveaus van ons zorgsysteem.
• Prioriteit 5: Naar een doelgericht, evidence based gezondheidsbeleid met een
collectieve ambitie voor het bereiken van de meeste gezondheidswinst.
www.itinerainstitute.org

3. Hoe verantwoord besparen en zorgsysteem betaalbaar houden?
Doelstelling regeerakkoord:
“Aan alle burgers een kwaliteitsvolle, betaalbare
en toegankelijke gezondheidszorg MET
vrijwaring van de principes van vrije keuze van
de patiënt en diagnostische en therapeutische
vrijheid”
The Itinera Institute

4. Nood aan strategische commissie voor gezondheidsbeleid
A new vision is
necessary : focusing
only on budget is
not a sufficient
solution for the
future
The
challenges
are
tremendous
The 21th
century will
be HEALTH
Uit de loopgraven voor een betere gezondheidszorg

5. Harvard Business School
Michael Porter
• Voornamelijk gekend omwille van
concurrentiestrategieën (competitive forces
model; value chain model)
• Toepassing naar waardeketen in de
gezondheidszorg.
Porter M. & Teisberg E., Redefining Healthcare:
creating Positive-Sum Competition to deliver
value, HBS Press, 2006

6. Porter M, Lee TH:
The strategy
that will fix
health care,
Harvard
Business
Review, October
2013

7. GEZONDHEIDSZORG 18/11/2014
Versterk de basis: investeer in personeel
en zorginnovatie.

8. Evolutie werkgelegenheid zorgsector in Vlaanderen (Bron: Steunpunt WVG)
• Komende 45 jaar: 441.000 extra
zorgpersoneel nodig = uitbreidingsvraag
140.000 + vervangingsvraag 301.000.
• Tot 2020 is vraag nog op te vangen door
instromers en zij-instromers, vanaf dan
terug serieuze tekorten
The Itinera Institute

9. Verpleegkundige bestaffing, burnout en kwaliteit
Nurse staffing (RN4Cast):
• Nurse staffing level: 11 patients for each nurse, range
7,5-15,5 (US 5/1, the Netherlands 7/1)
• Prevalence of nursing care left undone in Belgium:
58% comfort talks with patients, 44% patient
education and 43% update care plans
Risk of burnout (FOD Healthcare):
• Medical doctors (5,4% burnout; 17,8 risk of burnout)
• Nurses (6,9% burnout; 12,4% risk of burnout).
Impact on quality:
• Each ↑ patient to nurse ratio = ↑ 7% mortality, 10%
↑ bachelors = ↓ 7% mortality (range 26-86%)
• For each $ invested in nurse staffing, 0,75$ return
through less complications and shorter length of stay.
• Increasing nurse staffing up to 75th percentile of all
nurse units in Belgian hospitals  46 deaths avoided,
459 life years won.
(1) Aiken, L. H., Sermeus, W., Van den Heede, K., Sloane, D. M., Busse, R., McKee, M., … Kutney-Lee, A. (2012). Patient safety, satisfaction, and
quality of hospital care: cross sectional surveys of nurses and patients in 12 countries in Europe and the United States. British Medical Journal,
344, e1717. (2) Aiken L., Sloane D., Bruyneel L., Van den Heede K., Griffiths P., Busse B., …. Sermeus W., for the RN4CAST consortium (2014). Nurse staffing and education
and hospital mortality in nine European countries: a retrospective observational study. Lancet, Vol 383. (3) Dall T.M., Chen Y.J., Seifert R., Maddox P., Hogan P. (2009). The
Economic Value of Professional Nursing. Medical Care; 47(1): 97–104. (4) Van den Heede K., Simoens S., Diya L., Lesaffre E., Vleugels A., Sermeus W. (2010). Increasing
nurse staffing levels in Belgian cardiac surgery centres: a cost-effective patient safety intervention? Journal of Advanced Nursing; 66(6): 1291–1296.

10. Pseudo-teams in healthcare
Task interdependence: Healthcare team
members largely work on their own with little
requirement to interact or communicate with
each other.
Shared objectives: The objectives which
healthcare team members report their team are
working towards are largely disparate and/or
unknown.
Team reflexivity: Healthcare team members
rarely meet together to exchange information
and reflect on performance, resulting in no or
little innovation in care processes
West, 2011; Aghren, 2008

11. Team improvement interventions (Buljac-Samardzic et al. 2010)
(1) Teamwork training programs: these involve a systematic
process through which a team is trained to master and improve
team competencies (e.g. crew resource management);
(2) Structured communication protocols: tools which seek to
improve the reliability of transferring critical information (e.g.
briefing and debriefing checklists)
(3) Organizational interventions: these are interventions that
seek to change work processes and structures so that they
support more effective communication.
The Itinera Institute

12. • 13 studies published between 2011 and
2012 reported statistically significant
changes in teamwork behaviors and
processes
• 10 reported significant improvement in
clinical care processes or patient outcomes,
including mortality and morbidity.
• Larger effect sizes were reported for
bundled team-training interventions that
included tools and organisational changes

13. • Surgery complications were
reduced by more than one-third
• Deaths reduced by almost half
(from 1.5% to 0.8%)
• In Vlaanderen maar bij 39%
van de patiënten gebruikt én
volledig ingevuld
n engl j med 360;5 nejm.org january 29, 2009

14. CARE PATHWAY FOR HIP FRACTURE PATIENTS
Intervention
Group
Control
Group
N with risk
of burnout
7,3% 12,5%
N with
burnout
3,8% 6%

15. Aandachtspunten voor verrijken van de zorgberoepen
• Investeer in personeel: besparingen afwentelen op
personeel contraproductief en gevaarlijk
• Leerpunten uit zorgproeftuinen in praktijk brengen
• Inzetten op team training en zelfsturende teams in
gekantelde organisaties
• Inzetten op taakverschuiving en functiedifferentiatie
• Voldoende competentieniveaus gekoppeld aan loon
• Van een hiërarchisch gedreven ‘medicaliserende’
invulling naar focus op welzijn en gezondheid.
• Flexibelere regelgeving rond de invulling van
zorgberoepen (KB ‘78)
• Ondersteunen via technologie, ergonomie en
procesinnovatie
• Personeelsinzet op basis van
kosteneffectiviteitsanalyses en afstemmen op
werkelijke zorgbehoefte (BELRAI)
• ‘Leren samenwerken’ via gemeenschappelijke
leerplatformen
RA: Opmaken gedetailleerd kadaster voor alle zorgberoepen. Daar waar tekorten zijn worden
maatregelen genomen om specialisaties aantrekkelijker te maken. KB ’78 wordt grondige
herzien volgens principes van subsidariteit, competentiegericht en met meer aandacht voor
samenwerking.
The Itinera Institute

16. 18/11/2014 GEZONDHEIDSZORG
De patiënt centraal:
van verticale zorgsilo’s naar een horizontaal
zorgcontinuüm.

17. Hoe verantwoord besparen en zorgsysteem betaalbaar houden?
Doelstelling regeerakkoord:
“Het zorgaanbod beter laten aansluiten op de
zorgnoden van de bevolking en de samenwerking
rondom de patiënt bevorderen.”
The Itinera Institute

18. Nood aan meer zorgintegratie in Belgisch zorgsysteem
Vaststelling:
Versnipperd zorgsysteem niet aangepast op golf chronische aandoeningen
De patiënt vindt zijn weg niet in het huidige zorgaanbod wat leidt tot
onaangepaste zorg, zowel over- en onderconsumptie als de verkeerde zorg
Enkele cijfers:
Verblijfsduur in het ziekenhuis daalt (8,4 in 2000  8,1 in 2010), maar nog 2
dagen hoger dan Nederland
27% wordt ingenomen door patiënten die er langer dan 1 maand blijven
15% wordt besteed aan heropnames
Slechts 1 à 2 euro van 100 euro zorguitgaven naar preventie
1/3 van de Belgen heeft momenteel een chronische aandoening
>70 jaar: 50 tot 70% minimum twee chronische aandoeningen
1/3 Belgen heeft psychische aandoening
Gezondheidskloof kwetsbare doelgroepen neemt verder toe (bijv.: 20 jaar verschil
in gezonde levensverwachting tussen hoogste en laagste sociale groep)
The Itinera Institute

19. Van verticale silo’s naar geïntegreerde zorg
The Itinera Institute

20. Geïntegreerde zorg: kenmerken
The Itinera Institute

21. Chronische zorg vergt een geïntegreerde aanpak op alle niveaus
WHO-report (2002). Innovative Care for Chronic Conditions: Building Blocks for Action.
The Itinera Institute

23. Integrated care: variatie in uitrol
• Privé-organisaties (bvb. VS) vs. Overheidsgestuurd
(bvb. Engeland, Spanje)
• 1 organisatie (HMO) vs. Netwerk (Parkinsonnet)
• Ziektegericht (Parkinsonnet) vs. Generisch (HMO)
• Partiële integratie vs. volledige integratie (ook
financieel)
The Itinera Institute

24. Health Maintenance Organisation
KAISER PERMANENTE:
largest non-profit integrated healthcare delivery system in US

25. Kenmerken
Kaiser Permanente: enkele kenmerken
• Filosofie: 10% van zorgvraag veroorzaakt door medische gronden, 30% door
familiegeschiedenis, 40% door gedrag, 20% door milieu- en sociale factoren.
• Missie: Van ziekenzorg naar gezondheidszorg  Betaalbare, patiëntgestuurde en
kwaliteitsvolle zorg
• KP = zorg en verzekering in één: alle partijen gericht op behalen beste gezondheid en zorg, KP
verdient meer geld als er weinig zorg nodig is
• Centraal staat ‘to thrive’: mensen proactief helpen om zo gezond mogelijk te houden via
gepersonaliseerde health plans en populatiemanagement
• KP biedt zorg op alle niveaus (individueel, familie, sociaal, gemeenschap en werk gerelateerd)
• Prijs zorgverzekering wordt bepaald op basis van persoonlijke gegevens: lagere
verzekeringspremie bij gezondere levensstijl
• Door gedeelde verantwoordelijkheid en cofinanciering is risico verdeeld en zorgpremie
relatief laag
• Hecht veel belang aan technologische innovatie via My Health Manager
• Artsen worden beloond voor kwalitatief goede en doelmatige zorg (en niet voor aantal
behandelingen).
The Itinera Institute
Kemperman J., Geelhoed J., op ‘t Hoog J.
Briljante Businessmodellen in de Zorg (2014). BIM Media B.V.: Den Haag

26. Enkele resultaten
Kaiser Permanente: enkele kenmerken
• KP heeft hoogste patiënttevredenheidsscores van alle zorgverzekeringen
• In 2011, 2012, 2013: 30% hogere kwaliteit dan andere HMO’s, 123% hogere kwaliteit dan
andere VS ziekenhuizen
• Betere preventie: lagere mortaliteit hartziekten, bloeddruk meer onder controle, hogere
rookstop
• 18 KP ziekenhuizen kregen label topziekenhuis en zijn opgenomen in de ranking 2011 Best
Hospitals
• In 2011, 2012 en 2013 meest gezonde werkgever California (via Workplace Welness Program)
• In 2012 17% kosteneffectiever dan andere zorgverzekeraars, tot 25% op zorgkosten
uitgespaard via IT optimalisatie
• Als één van de weinige zorgbedrijven opgenomen in de Top 50 Information Week 500, ranglijst
met technisch meest innoverende ondernemingen.
• Elektronisch patiëntendossier in Top 20 innovatieve IT-ideeën die het stelen waard zijn
• Omzet = 36 miljard euro, nettowinst = 1,89 miljard euro, 1,45 miljard euro winst werd
herinvesteerd in samenleving (preventie, mobiliteit en veiligheid) en ontwikkeling
zorginfrastructuur
The Itinera Institute
Kemperman J., Geelhoed J., op ‘t Hoog J.
Briljante Businessmodellen in de Zorg (2014). BIM Media B.V.: Den Haag

27. Populatiemanagement: Kaiser Permanente Triangle
The Kaiser Triangle, population management
strategy built on the philosophy that a strong
primary care system offers most efficient way to
interact with most patients, while other patients
need additional support and specialty care:
• Level 1 patients (70-80%), the vast majority of
chronic disease sufferers, mainly need support
for self-management and lifestyle changes.
• Level 2 patients (20-30%) are higher risk, either
because of multiple diseases or poor abilities to
manage their own care, but can still be supported
by teams using common protocols and pathways.
• Level 3 patients (1-5%) are the most complex
cases requiring active disease management by
medical teams
The Itinera Institute

28. Maccabi Health Services
• Physician group
partnership providing
co-ordinated care to
1.9m people (25%
population)
• Integrated ICT systems
promote
communication ,
continuity of care and
supported self-care
through ‘patient
portal’ and telehealth
• Positive impact on
care experiences,
clinical outcomes and
cost containment

29. Aanbevelingen hertekening zorglandschap
De weg naar geïntegreerde zorg
Decentralisatie Centralisatie
• Vermaatschappelijking van zorg en patient
empowerment
• Meer inzetten op preventie: naar 3%
• Versterken thuiszorg met lokale
multidisciplinaire zorg- en welzijnsteams
• Evaluatie en rationalisatie versnipperde
structuren (GDTs, SELs, LOGOs, LMNs,
palliatieve netwerken, CAWs)
• Transmurale zorgpaden ter ondersteuning
• Aangepaste financieringssystemen (bundled
payment, persoonsgerichte financiering)
• Patiënt is coördinator eigen zorg, drager eigen
informatie via geïntegreerd informatiesysteem
• Geen zuivere echelonering, wel keuze
referentie-arts en verplicht gebruik e-GMD
• Geïnformeerde keuzes op basis van
transparantie kwaliteit en kost en via decision
support systemen volgens EBM-richtlijnen
• Innovatie, e- en m-Health, zorgzoekerapps
• Flexibiliteit in invulling zorgberoepen
• Concentratie van gespecialiseerd zorgaanbod
• Hoge patiëntenvolumes, betere outcome
• Waardegedreven competitie tussen
zorgverstrekkers creëren
• Zorgorganisaties dienen keuzes te maken in
aanbod voor excellente zorg
• Transparantie van kwaliteit en pay for quality
• Dynamische samenwerkingsverbanden via
zorgnetwerken
• Gespecialiseerde zorgbedrijven (focused
factories) met hoogopgeleide
interprofessionele teams
• Solution shop <-> value adding model
• Nood aan expertisecentra mag geen politieke
agenda van arbitraire evenwichten tussen
belangen en zuilen worden
• Taak overheid: gelijk speelveld, kader creëren
en bewaken van kwaliteit en toegankelijk

30. 18/11/2014 GEZONDHEIDSZORG
Kwaliteit centraal in een ambitieus
gezondheidszorgsysteem.

31. Outline
“Kwaliteit van zorg in internationale
rapporten vaker gemiddeld of
ondermaats, dan goed”
• Levensverwachting België (80,5) gekoppeld aan gezondheidsbudget per burger ($4061): lager dan
OESO-gemiddelde
• OESO-uitkomstindicatoren: België slechts 12e plaats gedeeld met 6 andere OESO-landen (VOKA)
• Zorggerelateerde schade bij 1 op 10 van de opgenomen patiënten, meer overlijdens door medische
fouten dan door verkeersongevallen, borstkanker of aids.
• 6% van de opgenomen patiënten lopen een ziekenhuisinfectie, jaarlijks 2500 sterfgevallen
• Sterfte binnen 30 dagen na opname voor beroerte hoog (9,2%).
• Sterfte binnen 30 dagen voor acuut myocard infarct met 7,6% maar net onder het OESO-gemiddelde.
• Te vermijden opnames (astma, COPD en diabetes): telkens maar net boven of onder het OESO-gemiddelde.
• Het aantal heropnames binnen 30 dagen: gemiddeld van 2,4% tot 7,8%; voor hartfalen van 2,7 tot
30%, COPD van 7 tot 25%
• VIP2 project Vlaanderen: bij borstkanker in het ene ziekenhuis 90% kans om binnen 5 jaar te
overleven, in een ander ziekenhuis 50%.

32. Kwaliteit is niet enkel beter voor de patiënt, het werkt ook kostenbesparend.
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
• The Netherlands ‘Monitor Zorgerelateerde Schade 2011/2012’:
– Total cost for adverse events of €523 million per year and €126 million
per year potentially preventable adverse events.
– 2,2% of yearly budget for hospital healthcare; 0,5% for potentially
– $17,1 billion in 2008
– 0,72% of total healthcare budget in USA
– Highest cost due to postoperative infections ($3,4 billion) and pressure
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
preventable adverse events
• Study on medical claims in USA:
ulcers ($3,3 billion)
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.
Langelaan M, Baines R, Broekens M, Siemerink K, van de Steeg L, Asscheman H et al. (2013). Monitor Zorggerelateerde Schade 2011/2012.
Dossieronderzoek in Nederlandse Ziekenhuizen. Amsterdam, NIVEL en EMGO+ Instituut.
Van Den Bos J., Rustagi K., Gray T., Halford M., Ziemkiewicz E., Shreve J. (2011) The $17.1 Billion Problem: The Annual Cost Of
Measurable Medical Errors. Health Affairs, 30, 4:596-603.

33. Aanbevelingen kwaliteitsbeleid
Meer kwaliteit en efficiëntie door creëren van gezonde competitie tussen zorgverstrekkers in een
meer waardegedreven zorgsysteem vanuit het idee dat excellente zorgverstrekkers zullen groeien,
anderen zullen verdwijnen of zich aanpassen.
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
• Elke patiënt heeft het recht te weten waar hij de meest kwaliteitsvolle zorg kan krijgen
• Een onafhankelijk orgaan moet de opdracht krijgen de resultaten te ontsluiten.
• Kwaliteit op de agenda van elk directiecomité, elke medische raad én elke raad van bestuur.
• Keuzes maken in het zorgaanbod waarin men wil excelleren
• Vormen van dynamische samenwerkingsverbanden via zorgnetwerken, competitie tussen
• Digitalisering en administratieve vereenvoudiging: kwaliteit ≠ overreguleren en
• Accreditatie als middel om verder te evolueren naar topziekenhuis, niet als doel voor
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
• Publieke rapportering van zorgresultaten:
• Kwaliteit is organisatiebeleid:
zorgnetwerken
bureacratiseren
reputatie-opsmuk (risico voor tunnelvisie en gaming + weerstand t.o.v. verandering)
• Ook accreditatie op vlak van zorgprocessen
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.

34. VIP2-project Vlaanderen: Resultaten borstkanker op website Jessa Ziekenhuis
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.

35. Kwaliteitsbeleid is organisatiebeleid
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.
Figuur Kwadrant-model voor kwaliteitsbeleid als organisatiebeleid en continue verbetercyclus. Bron: Netwerk
Kwadrant, Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, http://www.czv.kuleuven.be/

36. Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
KiesBeter.nl
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.

37. Ranking van ziekenhuizen
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.

38. Betalingssysteem van artsen en ziekenhuizen
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Onderfinanciering:
4/10 ziekenhuizen
draait op verlies.
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
Leidt tot over- en
onderconsumptie,
personeelsafvloeiingen
Geen incentives voor
kwaliteit en
samenwerking
Louter intellectuele
prestaties worden
minder beloond
Conflicten arts en ZH-management
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.
Weinig transparantie
over de reële kostprijs

39. Enkele principes voor hervorming financieringsysteem
1. Fragmentering tegengaan, aanzetten tot stroomlijning voor meer gecoördineerde
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
2. Shift van puur volume-gedreven zorgfinanciering naar meer waarde-gedreven
zorgfinanciering, mét behoud van een gepaste volumeprikkel;
3. Kwaliteit moet worden nagestreefd door zorgverstrekkers die goede zorgresultaten
bereiken te belonen en anderen te prikkelen om beter te doen;
4. Stimuleren van aangepastheid van zorg op basis van wetenschappelijke richtlijnen;
5. Een transparant systeem dat de reële kost daadwerkelijk financiert;
6. De scheeftrekking tussen artsenhonoraria wegwerken door de betalingskloof tussen
technische en intellectuele activiteiten te verkleinen, alsook door niet face-to-face tijd
vergoeden;
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
patiëntenzorg;
7. Financiële stabiliteit door het voorzien in voldoende middelen en een voldoende
voorspelbaar budget dat een meerjarenbegroting toelaat;
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.
8. Stimuleren van een personeelsbeleid waarbij alle zorgverleners worden vergoed op
basis van hun inzet, verantwoordelijkheid en expertise.
Van Herck, P., Sermeus W., Annemans, L. (2013). You get what you pay for. Naar een nieuw business model van zorg. Analyse Itinera
Institute. Beschikbaar op www.itinerainstitute.org.

40. Schematische voorstelling gemengd financieringssysteem
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.
Van Herck, P., Sermeus W., Annemans, L. (2013). You get what you pay for. Naar een nieuw business model van zorg. Analyse Itinera
Institute. Beschikbaar op www.itinerainstitute.org.

41. Qual Saf Health Care 2009;18:360–368.
Geisinger Health System:
• Process redesign to reliably
deliver a coordinated bundle of
40 EB-best practices
• Bundled payment that includes
preoperative care, surgery and 90
days follow-up
• Warranty if potentially
preventable complications within
90 days
Results:
• In-hospital mortality from 1,5% to
zero
• 21% decrease in patients with
any complications
• 45% decrease in readmissions
within 30 days
• 10% increase in patients
discharged to their homes

42. Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
Maryland: combinatie
penalisatie van in
ziekenhuis opgelopen
verwikkelingen en ‘never
events’ en Value Based
Purchasing (proces,
patiënt, mortaliteit en
veiligheid).

43. n engl j med 367;19 nejm.org november 8, 2012

44. n engl j med 371;6 nejm.org august 7, 2014

45. Hoe verantwoord besparen en zorgsysteem betaalbaar houden?
Doelstelling regeerakkoord:
“Het thans bestaande financieringssysteem van de ziekenhuizen wordt grondig
herzien. Het nieuwe financieringssysteem moet de werkingskosten van de
ziekenhuizen dekken, en correct mee evolueren met de evoluerende behoeften.
Het moet minder structuurgebonden en prestatiegedreven zijn, en de
instellingen en zorgverleners stimuleren tot kwaliteitsvol en resultaatsgericht
handelen op alle relevante domeinen zonder de globale registratieplicht
verder te verzwaren.”
“De binnen het KCE opgemaakte methodologie wordt via breed overleg
uitgevoerd”.
The Itinera Institute

46. Pijlers KCE hervorming ziekenhuisfinanciering
1 - Uitbreiding en verfijning van de bestaande
forfaitaire financiering per opname, veel meer
gebaseerd op reële kosten, en oprichting van een
investeringsfonds in elk ziekenhuis, medebeheerd
door de artsen en de directie.
2 - Hervorming van de vergoeding van de
specialisten, met een herstellen van het
evenwicht tussen het inkomen en de reëel
gepresteerde inspanningen, en het afschaffen van
de afhoudingen op de erelonen.
3 - Het aanpassen van het aantal en het type
bedden aan de behoefte van elke ‘zorgregio’, en
het voorbehouden van complexe zorg voor
gespecialiseerde referentiecentra.
The Itinera Institute

47. Enkele bedenkingen bij KCE hervorming
• Zorgstrategische planning op basis van zorgzones die vast budget krijgen op basis van regionale
Surgical patients :
Prevalence of 6.3%
noden met degressieve terugbetaling bij overschrijding volume:
• Zal er nog voldoende concurrentie zijn in dit systeem?
• Wie neemt coördinatiefunctie op? Huisarts voldoende competenties?
• Wie maakt keuzes in zorgaanbod binnen en tussen zorgzones? Nood aan expertisecentra
mag geen politieke agenda van arbitraire evenwichten tussen belangen en zuilen worden.
• Welk governance model over netwerken heen?
• Rol ziekenfondsen?
• RA ‘Adviserende en informerende rol ziekenfondsen evalueren en versterken’. ‘Versterken financiële transparantie en
• Mevr. De Block: ‘Ziekenfondsen dienen niet langer de exclusieve vertegenwoordigers van de patiënten te zijn, ze zijn
immers ook zorgverstrekkers. We weten niet meer of ze handelen voor de patiënten of om hun economische
belangen te beschermen.
• KCE heel voorzichtig t.o.v. Pay for Quality (1 à 2%, kwaliteitsfonds): risico op lege doos
• Kwaliteitsbeloning niet op structuurindicatoren (zoals public reporting en accreditatie), wel op
Wmean 17.6 12.2 13.5 13.2 5.2 5.3 3.6 3.4 14.7 9.0 7.9
P90/P10 5.1 4.0 3.3 3.0 6.5 2.4 7.9 3.5 4.0 4.7 3.5
95%CI [3.8;6.4] [3.1;4.9] [2.7;3.9] [2.4;3.5] [4.3;8.6] [2.0;2.8] [4.9;11.0] [2.7;4.2] [3.2;4.8] [3.5;5.8] [1.7;2.1]
CGain 5938 1943 5026 3016 1875 1336 1025 828 5983 3404 2786
Medical patients:
Prevalence of 7.1%
doorlichten kostenstructuur.’
proces- en outcome
Each dot represents one of 123 Belgian acute hospitals. Risk adjustment was done via indirect standardization with APR-DRG and SOI and
Bayesian hierarchical modeling. Abbreviations: Wmean, weighted mean; 95% CI, 95% Credibility Intervals; CGain, centile gains; UTI,
urinary tract infection; PU, pressure ulcers; PNE, hospital, acquired pneumonia; SEP, hospital, acquired sepsis; CNS, central nervous
system complications; S/CA, shock or cardiac arrest; UGB, upper gastrointestinal bleeding; DVT, deep venous thrombosis; PF, pulmonary
failure; MD, metabolic derangement; WI, wound infection.
• Hoe artsen meer betrekken bij ziekenhuisbeleid na afschaffen afdrachten?: o.m. via versterken rol
hoofdgeneesheer, ontwikkelen medisch-strategische beleidsplannen en HR-beleid
• Hoe grondige hervorming realiseren in huidig onderhandelings- en overlegmodel?
Van Herck, P., Sermeus W., Annemans, L. (2013). You get what you pay for. Naar een nieuw business model van zorg. Analyse Itinera
Institute. Beschikbaar op www.itinerainstitute.org.

48. 18/11/2014
dr. Svin Deneckere
Fellow Healthcare and Elderly Care Itinera Institute
Hertogsstraat – Rue Ducale 31 I 1000 Brussel
T +32 2 412 02 64
M + 32 (0)475 73 58 95
svin.deneckere@itinerainstitute.org
www.itinerainsitute.org
Twitter: @SvinDeneckere