projekt kimi-biologji

1. PROJEKT
KIMI-BIOLOGJI
*Tema- Roli i elementeve kimike
ne trupin e njeriut.
*Nentema- Mikroelementet ne
trupin e njeriut.

2. BAKRI
 Eshte nje element qe
gjendet ne perioden e 4
gr.1B ne tabelen e
sistemit periodik.Ka
simbolin Cu dhe nr.
Atomik 29.Ne natyre
ndodhet i paster si
mineral,Oksid dhe sulfur.
Ne perberjet kimike bakri
mund te jete ne gjendjen
e oksidimit +1 dhe +2.
Gjendja +1 oksidohet
lehte.
 Bakri gjendet ne natyre i
lidhur me squfurin ngjyre
te kuqerremte. Bakri e
percjell shume mire
rrymen elektrike dhe eshte
pak aktiv.Vepron me O:

 Ne nxehje vepron me
halogjenet:
 Vepron me acidet:O

3. ROLI I BAKRIT NE ORGANIZEM
Bakri luan rol thelbësor në funksionin e trurit.
Reduktimi i tij mund të jetë i dëmshëm për
kujtesën, të menduarit dhe personalitetin tonë.
Bakrin si lëndë ushqyese e gjejmë në sasi të
mëdha te midhjet, çokollatat dhe kërpudhat.

4. BORI
 Eshte element kimik qe ndodhet
ne gr.3A ne perioden e 2. Ai
shenohet me B dhe ka nr.
Atomik 5.Bori eshte metal 3-
valent. Bori është një pluhur
ngjyrë kafe, Bori kristalor është i
zi , tejet të vështirë dhe një
përcues i dobët në
temperaturën e dhomës.

 Bori vepron me oksigjenin:
 Vepron me jometale(klorin):
 Vepron me acidet:
 Vepron me bazat:

5. ROLI I BORIT TEK BIMET
Bori është një nga mikroelementët e shumtë që i nevojiten bimëve për të
pasur një rritje normale. Bori është i domosdoshëm për rritjen normale të
bimëve pasi ai nxit ndarjen e rregullt të qelizave, zgjatjen dhe forcimin e
tyre, pjalmimin e luleve, formimin e farave dhe lëvizjet e sheqerit. Bori
është gjithashtu i domosdoshëm për sistemin hormonal të bimës. Bimët
që vuajnë nga mungesa e borit mund të pësojnë defekte të
shumëllojshme në rritje.

6. JODI
 Eshte nje element kimik qe
ne tabelen periodike gjendet
me simbolin I me numer
atomik 53 dhe gjendet ne
grupin e 7A ne perioden e 5.
Ai tretet mire ne alkool etilik
dhe akoma me mire ne eter
dietilik, ne sulfur karboni,
benzen, kloroform e ne tretes
te tjere organike. Jodi vepron
me niseshtene duke dhene
nje ngjyre blu te erret, ky
quhet dhe testi i jodit (ose i
niseshtese) pasi perdoret per
te provuar pranine e njeres
prej ketyre substancave kur
dihet prania e tjetres.
 Vepron me nje metal per te
formuar kripen:
 Kripa e Jodurit te natriumit vepron
me klorin dhe klori e zhvendos
nga kripa sepse ka nr.atomik me
te vogel:
 Eshte i vetmi halogjen qe kalon
me nxehje nga gjendja e ngurte
ne gaz, pa kaluar ne gjendje te
lenget.
 Vepron me acidet:


7. ROLI I JODIT NE ORGANIZEM
Në trupin e njeriut ka më pak se një majë (0.00004%)
luge jod, megjithatë pa të do të vdiste njeriu. Nëse
ushqehet larva me jod, ajo do të kthehej në bretkose .
Jodi tretet pak ne uje (0.081% ne temperaturen 10oC).

8. FLUORI
 Eshtë një element kimik, i
perfaqësuar nga simboli
kimik F , dhe numer atomik, 9
.Ai gjendet ne grupin e 7A ne
perioden e 2. Format e Fluorit ,
janë formë elementare ku
lidhet me vetveten , duke
rezultuar në molekulë
dyatomik F 2 . F 2 është një
reagues i madh, helm , i
zbehtë, verdhosh i gazit ngjyrë
kafe. Fluori elementar është
më reaktiv kimikisht dhe
elektronegativi më i madh i të
gjithë elemeneve.
 Fluori zhvendos bromin sepse ka
nr.atomik me te vogel:
 Vepron me metalet:
 Vepron me hidrogjenin:
 Mund te perftohet nga floruri i
natriumit me acidin sulfurik ne
laborator:

9. FLUORI TEK NJERIU
Fluori depërton në rrjetën e kristalore apatite të smaltit tek
dhembi dhe zëvendëson grupin hidroksil të apatitit duke u
krijuar kështu fluorapatiti i cili është më rezistues në veprim e
acideve dhe dëmtimit mekanik.

10. MAGNEZI
 Eshtë element kimik me
numer atomik 12 dhe
gjendet ne grupin e 2A ne
perdioden e 3. Nga djegia
e këtij elementi tek
fishekzjarrët krijohet një
dritë e bardhë ndriçuese.
Ka veti të përgjithshme të
metaleve. Në formë pluhuri
ose shiriti. Digjet me flakë
të ndryshme intenzive.
 Komponimet e Magnezit
jane:
 oksidi i magnezit MgO
 karbonanti i magnezit
MgCO3 dhe
 sulfati i magnezit MgSO4
 Hidroksidi I magnezit
 Kloruri i magneziumit
 Kripa bazike

11. MAGNEZI TEK NJERIU
Është shumë i nevojshëm për skeletin e gjymtyrët.eshte shume I
rendesishem ne trupin e njeriut dhe kryesisht ndodhet ne kocka dhe ne
veshka. Është i domosdoshëm për veprimtarinë normale të sistemit
nervor e qendror dhe atij muskulor. Magnezi të ndihmon të përballosh
stresin.
Ai gjendet në mish, vezë, qumësht, patate, fasule, çokollata, cerealet,
leguminozet. Ai gjendet te avokadotë, arrat, lajthitë, bajamet, kungulli, kivi
dhe sallata jeshile, bananet, hurmat.

12. ZINKU
 Zinku eshte nje element kimik qe ne tabelen
periodike gjendet me simbolin Zn me numer atomik
30 dhe gjendet ne grupin e 2B ne perioden e 4. Zinku
gjendet ne natyre ne trajte sulfuresh ZnS, nga dhe
përgatitet industrialisht. Është një nga metalet me
aktive. vepron me acidet duke çliruar hidrogjen. Ne
ajër mbulohet nga një shtrese okside, prandaj edhe
përdoret për te mbuluar hekurin (procesi quhet
zinkim). Ne përbërjet e tij ka vetëm gjendjen e
oksidimit +2. Sulfuri i zinkut, ZnS, kur goditet me një
rryme elektronesh emeton një sinjal te ndritshëm. Kjo
veti e tij shfrytëzohet për përdorimin e tij ne fabrikimin
e fletëve fluoreshente për tubat katodike, aparatet
televizive.

13. ZINKU NE ORGANIZMIN E NJERIUT
Zinku është një element i rëndësishëm që ndihmon në funksionimin e trupit
në disa aspekte dhe në mirëmbajtjen e shëndetshme të trupit. Ushqimet që
përmbajnë zink në sasi të mëdha janë bifteku, mishi i qengjit, farat susam,
mishi i qurrës, arrat indiane, guacat e detit, gruri, farat e kungullit, mishi i
gicit, çokollada, këpurdhat e bardha, karalecat. Zinku ka efekt ne :Pjellori,
Sistemin imunitar,Lekure te shendetshme,sherues I plagave,dobesim ne te
pamur.