1. Եպլհ, թարգմանչական գործ
1-ին կուրս,2-րդ խումբ
Ուսանողուհի՝Սարգսյան Մերի
Դասախոս՝ Եսայան Հրանուշ

2. Համացանց աշխարհով մեկ տարածված, հասարակության ազատ օգտագործման
համար նախատեսված համընդհանուր ցանց է՝ կազմված համակարգչային ցանցերից, որոնք
իրականացնում են տվյալների փոխանցում և փոխանակում օգտագործելով ստանդարտեցված
Համացանցային հաղորդակարգը (IP)։Այն իրենից ներկայացնում է ցանցերի ցանց, որը
կազմված է միլլիոնավոր փոքր` մասնավոր և հասարակական ցանցերից (տան
ցանցեր, ակադեմիական, բիզնես և կառավարական ցանցեր), որոնք իրար հետ կապվում են
պղնձյա լարերով, օպտիկա-մանրաթելային կաբելներով, անլար կապով և այլն: Համացանցը
իր մեջ պարունակում է հսկայական տեղեկատվական ռեսուրսներ և
ծառայություններ, որոնից են Համաշխարհային Ոստայնի (World Wide Web)` հղումների
միջոցով փոխկապակցված էջերը և iMAK-ըֈամացանցը և Համաշխարհային Ոստայն
հասկացությունները շատ հաճախ նույնացվում են, սակայն դրանք հոմանիշներ
չեն: Համացանցը միմյանց հետ կապակցված համակարգչային ցանցերի ամբողջություն
է, իսկ Համաշխարհային Ոստայնը իրենից ներկայացնում է փողկապակցված փաստաթղթերի
ամբողջություն, որոնք միմյանց հետ կապված են գերհղումներով և URL-ներովֈ
 Համաշխարհային Ոստայնը, ինչպես նաև բազում այլ ծառայություններ (ներառյալ iMAK-
ը, ֆայլերի փոխանակում, էլեկտրոնային փոստը) հասանելի են համացանցի միջոցով :

3.  Աշխարհում 2011թ.-ին մոտ 2.1 միլիարդ համացանցի
օգտատեր է գրանցվել: The Royal Pingdom վերլուծական
ընկերության ուսումնասիրությունները վկայում են, որ
օգտատերերի համարյա կեսը ասիական երկրների
բնակիչներն են:
 Ասիայում են ապրում աշխարհի համացանցից
օգտվողների 44%-ը, Եվրոպայում մոտ 23%-ը: Հյուսիսային
Ամերիկայում 13%-ը և 10%-ը՝ Լատինական Ամերիկայում:
Աֆրիկան, Մերձավոր Արևելքը և Ավստրալիան գրանցել
են համապատասխանաբար 6%, 3% և 1% համացանցից
օգտվողների ցուցանիշ: Հատկանշական է, որ
համացանցից օգտվողների մոտ կեսը 25 -ից ցածր
տարիքի անձիք են:
 Առանձին երկրների շարքում առաջատաը Չինաստանն
է, որտեղ ցանցից են օգտվում 485 միլիոն մարդ, այն
դեպքում երբ համացանցի թափանցման մակարդակը
ընդամենը 36% է:
 Եվրոպայում համացանցի օգտատերերի թվով
առաջատարը Ռուսաստանն է:
 Ըստ The Royal Pingdom-ի 2011թ. վեբ կայքերի քանակը
կազմել է 555 միլիոն, որոնցից 300 միլիոնը գոյացել են
վերջին տարվա ընթացքում:
 Սոցիալական ցանցերից օգտատերերի քանակով
առաջատարը Facebook-ն է` իր ավելի քան 800 մլն
հաշիվներով, որոնցից 200 միլիոնը ստեղծվել են 2011թ.-
ին: Twitter-ում գրանցված հաշիվների քանակը 225 մլն
է, և ծառայության օգտատերերը ամեն օր 250 միլիոն
թվիթներ են ուղարկում:
Համացանցից օգտվողների թիվը գերազանցեց 2 միլիարդը

4.  Համացանցը կազմված է ամբողջ աշխարհում տարածված բազմաթիվ
ցանցերից: Յուրաքանչյուր ցանց միացված է առանձին կառույցի
(համալսարան, Համացանց տրամադրող, բանակ) և ունի միակ
ինքնություն, որը կոչվում է անկախ համակարգ (Autonomous
System): Միմյանց միջև հաղորդակցվելու նպատակով` ցանցերը
տվյալներ են փոխանակում` ուղիղ կապ հաստատելով կամ
փոխանակման բնին միանալով (peering):
 Այսպիսով, յուրաքանչյուր ցանց կապված է բազմաթիվ այլ ցանցերի:
Երբ տարբեր Անկախ Համակարգի պատկանող երկու համակարգիչ
պետք է կապ հաստատեն, հարկավոր է գտնել ցանցերի միջև կապի
հաստատման ուղին: Համացանցի ոչ մի էլեմենտ չի ճանաչում ցանցն
իր ամբողջությամբ, տվյալներն ուղղակիորեն ուղորդված են մի ուրիշ
հանգույցի` ըստ ուղղորդման կանոնների: Համացանցի
համաշխարհային հաղորդակցության մոտ 50%-ն իրականանում է
Վիրջինիա նահանգում:
 Իսրայելի Բար-Իլան համալսարանի գիտնականները կայքերը
միացնող հանգույցներն ուսումնասիրելուց հետո հայտարարել են, որ
Համացանցը մեդուզանման ցանց է: Ըստ նրանց նկարագրման այդ
մեդուզան ունի մեծ սիրտ, որտեղ գտնվում են որոնման
աղբյուրները, և որոնք միմյանց են միացված այդ սրտի միջոցով
միացված` բազմաթիվ այլ կայքերի առանձին մասերից բաղկացած
կառուցվածքի տեսքով: Այս տարածքը թույլ է տալիս ցանցի 70%-ին
կապի մեջ լինել առանց սրտով անցնելու: Գիտնականներն այն
համարում են հաղորդակցությունն ուղղորդելու տարածք` այդ
տարածքի կայքերն ավելի լավ բաժանելով:

5.  1962թ.ի հուլիսին Մասաչուսեթսի Տեխնոլոգիական Ինստիտուտում (Massachusetts Institute of Technology) Լիկլիդերի կողմից արված
նոթերում գրված էին համակարգչային ցանցի միջոցով հասանելի սոցիալական շփումները նկարագրող ամենահին տեքստերը: Դրանք
հատկապես կոչված էին հեշտացնելու Մանրակրկիտ Հետազոտական Ծրագրերի Պաշտպանություն Գործակալության (Defense Advanced
Research Projects Agency) գիտնականների միջև հաղորդակցությունը:
 1962թ.-ի հոկտեմբերին Լիկլիդերը դարձավ DARPA-ի համակարգչային հետազոտական ծրագրի առաջին ղեկավարը: Նա համոզվեց իր
հաջորդների` Իվան Ստերլանդ, Բոբ Թեյլորի, և MIT-ի հետազոտող Լոուրանս Գ. Ռոբերթսի համակարգչային ցանցերի նկատմամբ
հետաքրքրության մեջ:
 1961թ.-ին Լեոնարդ Կլեյնռոքը (MIT) հրատարակեց առաջին տեսական նյութը` փաթեթներով հեռահաղորդակցման մասին, և 1964.-ին
հրատարակեց արդեն այդ թեմայով գիրքը:
 1965թ.-ին Ռոբերթսը Թոմաս Մերիլի հետ փորձարկեց հեռավորաության վրա առաջին համակարգչային կապը` Մասաչուսեթս նահանգի և
Կալիֆորնիայի միջև ընկած հատվածում: Արդյունքը ցույց տվեց, որ համակարգիչները կարող են միասին աշխատել հեռավորության
վրա, սակայն հեռահաղորդակցության եղանակը հեռախոսային համակարգի շրջանառության կառույցներում դեռ թերի էր: Ի հայտ եկավ
Կլեյնռոք փաթեթներով հաղորդակցության եղանակը:
 1966թ.-ին Թեյլորը DARPA-ում աշխատանքի ընդունեց Ռոբերթսին` ARPANET-ին ծանոթանալու միտումով: Նախագծերը նա հրապարակեց
1967թ.-ին: Նախագծերի ներկայացման ժամանակ նա հայտնաբերեց նույն թեմայի շուրջ աշխատող գիտնականների երկու այլ խումբ`
Միացյալ Թագավորության Ֆիզիկայի Ազգային Լաբորատորիայի խումբը և RAND Կորպորացիայի խումբը` Պոլ Բարանի հետ համատեղ:
 1962 և 1965թթ. միջև ընկած ժամանակահատվածում RAND-ի խումբը ուսումնասիրել էր փաթեթների փոխանակումը ամերիկյան բանակի
համար: Դրա նպատակն էր միջուկային հարձակման դեպքում հեռահաղորդակցության ապահովումը, որը թույլ է տալիս չկենտրոնացված
ցանցում իրականացնել փաթեթներով տեղափոխում: Խոսքը ARPANET-ի անկախ զարգացման մասին էր, չնայած նման հարձակման համար
այն հավանաբար ամուր էր, այնուամենայնիվ, ARPANET-ը ստեղծված էր միայն գիտնականների միջև հեռահաղորդակցությունն հեշտացնելու
համար: Պոլ Բարանի հաշվետվությունը մնաց թղթի վրա և արագ մոռացվեց, բայց ARPANET-ի լեգենդը` որպես ատոմային հարձակման
վերջին պատնեշ, գտավ իր ծագումը:
 Այդ ընթացքում, բրիտանական Ֆիզիկայի Ազգային Լաբորատորիայում Դոնալդ Դեյվիսի թիմը հաջողություն էր ունեցել: Կիրառելի էր NPL
Ցանցը` փաթեթների տեղափոխության հիման վրա առաջին վանդակավոր ցանցը: Սակայն համացանցի պատմության հիմնադիրները
եվրոպացիները չեն. այսուհետ ARPANET-ը սկիզբ դրեց համացանցի պաշտոնական ծագմանը:

6.  Շատ սոցիոլոգներ ու հոգեբաններ համոզված են, որ
Ինտերնետը որպես այդպիսին այս կամ այն չափով
ազդում է բոլոր օգտատերերի վրա՝ անկախ նրանց
տարիքից, հետաքրքրություններից, սիրելի
կայքերից, անգամ մոնիտորի առջև անցկացրած
ժամանակից:
 Բացի դրանից, վարքի ու ապրելակերպի վրա ազդում
են այսօր լայնորեն տարածված այնպիսի
ռեսուրսներ, ինչպիսիք են սոց.ցանցերը: Պետք է
նշել, որ օգտատերերի մեծամասնությունը, այդ թվում
նաև՝ բոլորովին վերջերս այնտեղ գրանցված
մարդիկ, չեն էլ ենթադրում, թե որքանով է փոխվում
նրանց իրական կյանքը վիրտուալ շփումների
հետևանքով:
 Անանուն սոցիոլոգիական հարցումների տվյալներով
սոց.ցանցերի օգտատերերի մոտ կեսը նշված
ռեսուրսները ըստ նպատակի, այսինքն՝ ընկերներ
գտնելու ու նրանց հետ շփվելու համար չի կիրառում:
Չնայած այն բանին, որ սոց. ցանցերը սկզբնականում
ստեղծվել են այն բանի համար, որպեսզի
յուրաքանչյուր այցելու հնարավորություն ունենա
«ցուցադրել իրեն» և զրուցակիցներ ու համախոհներ
գտնի, այսօր սոց.ցանցերը ավելի շատ խնդիրներ ու
գործառույթներ ունեն: Պետք է խոստովանել, որ դա
ինքնուրույն ինտերակտիվ ռեսուրս է, որտեղ դուք
կարող եք դիտել ֆիլմեր, լսել
երաժշտություն, կատարել
խաղադրույքներ, հատկապես ֆուտբոլային խաղերի
համար:
 Շարունակելի…….

7.  Անշուշտ, գլոբալ սոց.ցանցերի տիրույթներում
ներկայացված ամեն ինչը չէ, որ արժանի է
ուշադրության, սակայն, գրաքննության ու
համապատասխան մարմինների կողմից
վերահսկողության բացակայությունը դարձնում են
սոց.ցանցերը բավականին վտանգավոր որոշ
օգտատերերի համար:
 Բացի նրանից, որ սոց.ցանցերի գրեթե բոլոր
այցելուները նշում են իրենց կյանքում առօրեական
հետաքրքրությունների, ընկերական շփումների ու
ակտիվ զվարճալիքների նվազում, ինտերնետում
հասանելի են շատ ժամանցային այլընտրանքային
ձևեր: Առկա է օն-լայն ծանոթությունների ու
շփումների հսկայական արտադրություն, որն արդեն
կլանել է միլիոնավոր ակտիվ օգտատերերի
ուշադրությունը: Չնայած նման բաց համակարգը
բացասականորեն է ազդում դեռահասների
գիտակցության վրա, այնուամենայնիվ, նոր
տեխնոլոգիաներն իրենց գործն անում են:
 Բնականաբար, սոց.ցանցերն ունեն նաև իրենց
անկրկնելի առավելությունները՝
հասակակիցների, ընկերների հետ շփում տեքստային
հաղորդագրությունների, հեռազանգերի, վիդեոզանգե
րի միջոցով, նոր ծանոթների որոնման
հնարավորություն, տեղեկատվության փոխանակում:
Սակայն պետք է հասկանալ, որ սոց.ցանցերն
անհրաժեշտ է խելամտորեն օգտագործել. չէ՞ որ
ներկայացված զվարճալիքների մեծամասնությունը
կարող է վիրտուալ կախվածություն առաջացնել ու
վնաս պատճառել

8. Նյութը հնարավորություն է տալիս
ծանոթանալ համացանցին,նրա
խնդիրներին