Quan hệ quốc tế

1. HỆ THỐNG QUỐC TỆ
Khái niệm hệ thống quốc tế
1.1 Khái niệm hệ thống quốc tế
- Hệ thống
- Lý thuyết hệ thống coi hệ thống quốc tế là một chỉnh thể gồm các phân tử
tương tác với nhau và với hệ thống
- Hệ thống gồm nhiều yếu tố
- Sự thay đổi của hệ thống dẫn đến sự thay đổi của các phân tử và ngược lại
- Là một tập hợp các mối quan hệ giữa những chủ thể QHQT, được cơ cấu theo
những luật lệ và mẫu hình nhất định
- Là tổng hợp những điểm chung và những quy định chung trong quan hệ giữa
các chủ thể QHQT
Các yếu tố QHQT
- Phần tử (Element): chủ thể quan hệ quốc tế
- Môi trường: Môi trường bên ngoài (Environment)
Môi trường bên trong (Context)
- Cơ cấu (Structure): phương thức tổ chức và các quy định
- Chức năng (Functions): phản ứng của hệ thống nhằm điều chỉnh các tác động
để duy trì kiểu dạng quan hệ nhất định giữa các yếu tố của hệ thống
Sự phát triển QHQT
- Sự phát triển QHQT
- Tăng tương tác
- Tăng sâu sắc
- Tăng lĩnh vực
- Tăng quy mô
- Tăng chủ thể
- Tăng thể chế hóa
Hình thành QHQT
Phát triển QHQT

2. Phân loại hệ thống quốc tế
2.1 Dựa trên không gian địa lý
Hệ thống toàn cầu
Hệ thống khu vực (có thể phân chia tiếp thành hệ thống tiểu khu vực)
Nhược điểm: không phản ánh chính xác mức độ tương tác giữa các QG (nhiều
khu vực không phải hệ thống – Châu Á)
2.2 Dựa trên chức năng
Hệ thống chính trị: hệ thống TBCN, hệ thống XHCN
Hệ thống kinh tế: Tây Âu (EG), Bắc Mỹ (NAFTA)
Nhược điểm:
Không phản ánh được tương tác đa lĩnh vực
Không phản ánh được hệ thống toàn cầu
2.3 Dựa trên trạng thái, tính chất
Hệ thống chặt: hệ thống TBCN và XHCN trong Chiến tranh lạnh
Hệ thống lỏng: ASEAN ở ĐNÁ, APEC ở Châu Á Thái Bình Dương
Hoặc
Hệ thống đóng: CU trước WWII, SEV
Hệ thống mở: ASEAN+3, ASEM
Nhược điểm: không phản ánh được trạng thái “động” của hệ thống
HTQT 1945-1991
HTQT hiện nay
Á, Âu, Phi, Mỹ, Đông Âu, Tây
Âu

3. 2.4 Dựa trên sự phân bố quyền lực
Hệ thống đơn cực (Unipolar System): La Mã trước thế kỉ V, Pháp (Napoleon)
Hệ thống hai cực (Bipolar System): Liên Xô và Mỹ trong Chiến tranh Lạnh
Hệ thống ba cực (Tripolar System): Xô-Mỹ-Trung ở Châu Á – Thái Bình Dương
trong Chiến tranh lạnh
Hệ thống đa cực (Multipolar System): Anh, Pháp, Nga, Phổ-Áo
Nhược điểm: chia nhỏ hệ thống
Vai trò của hệ thống quốc tế
3.1 Đặc điểm của hệ thống quốc tế
Hệ thống phi hình thức (là sản phẩm của nhận thức, nhận biết bằng lý trí)
HTQT là sự phản ánh thực tế con người và quốc gia ở khắp nơi đều có tác động
như nhau
Kiểu dạng hệ thống xã hội (hình thành từ QHQT vốn là một dạng quan hệ xh)
Hệ thống mở (chịu tác động nhiều của môi trường bên ngoài)
- Tính chỉnh thể chỉ là tương đối (do sự độc lập của QG, do tham gia vào QHQT
khác nhau, do tương tác chưa chặt và không đồng đều)
- Tính tổ chức chủ yếu (chủ quyền và ý chí độc lập của quốc gia, ràng buộc
trong tổ chức quốc tế chưa chặt chẽ, luật pháp quốc tế có hiệu lực hạn chế)
- Đóng vai trò phương pháp nghiên cứu (pp nghiên cứu và dự báo, đoán định
phản ứng và kết quả của chủ thể QHQT)
3.2 Tác động của HTQT đối với QHQT
Tác động tới việc hoạch định chính sách đối ngoại của quốc gia
Là một cơ sở hoạt địch chính sách đối ngoại
Là một môi trường đánh giá chính sách đối ngoại
Tác động tới quá trình tương tác và kết quả của HTQT
Là tác động bên ngoài của QHQT

4. Đem lại cơ hội và thách thức cho QHQT
Là tác động điều chỉnh QHQT
Tác động của hệ thống quốc tế
CSĐN
QHQT
Hệ thống quốc tế Kết quả