De omgang door HRM met Hoogbegaafden. Door Helmer van Weelderen en Peter Ammerlaan

1. Speciale aandacht voor ongewone
intelligenties. Een beter resultaat voor
uw Health Department
Een presentatie voor HRM professionals - Oktober
2011door Helmer van Weelderen
& Peter Ammerlaan

2. De relatief onbekende crisis rond
Human Resources
o Probeer organisaties in de toekomst zo in te richten dat de
mensen hun creativiteit en hun verantwoordelijkheid nog beter
kwijt kunnen.
o Manoeuvreer weg van de klassieke hiërarchische structuren.
o Meer richting netwerken, zelfsturende teams en
projectorganisaties.
o Benut op die manier voluit de potentie waarover de mensen
beschikken. Want dat is nu maximaal 50% in organisaties.
o En richt je personeelsbeleid meer op Human Development…
o Neem de ont-wikkeling van mensen als uitgangspunt.
o Investeer in mensen via sociale innovatie.
Herman Wijffels

3. De voorspellende waarde van
IQ testen wordt zwaar overschat
o We werken met een hele oude definitie over intelligentie
“The aggregate or global capacity of the individual
to act purposefully, to think rationally
and to deal effectively with its environment
(Wechsler, 1944)
o Wat zegt een IQ test? Ze identificeert op zijn best de slimste in een
bepaald vakgebied. Maar bijvoorbeeld niet de toekomstige filosofen,
artiesten, kunstenaars of schrijvers
o En …een voorspelling dat iemand ook gaat excelleren op dat gebied
klopt niet als dit niet wordt omgezet in inspanningen (vanuit persoon en
omgeving) om dit doel te bereiken (Lohman 2009).
o Voor prestaties op uitzonderlijk niveau zijn óók prestatie-motivatie,
wijsheid, geluk (Gagné 2010) en de componenten van emotionele
intelligentie zoals zelf actualisatie meer bepalend dan een uitslag op een
IQ test.

4. Ons huidige IQ-denken staat los van onze
echte creativiteit. Ze doet ons werkelijke
potentieel tekort
o Het gaat er niet om hoe intelligent je wel niet
bent. Maar op welke manier; daar draait het om.
Alleen hebben we dat nog niet zo door.
o Want via onze huidige manier van kijken,
toetsen en beoordelen krijgen we dus een veel
te beperkt beeld van ons zelf en daardoor van
het potentieel wat we in huis hebben.
o Op welke manier we intelligent zijn kan nog veel
beter worden uitgediept.

5. Hoe haal je uit je mensen wat er in zit?
Leer anders kijken naar je personeel via
archetypen van Expressie.
Normale Expressie
Verwachting Individu Maatschappij
Boven
Onder

6. Onderpresteren
Verwachting Individu Maatschappij
Boven
Onder

7. Harde Werker
Verwachting Individu Maatschappij
Boven
?
Onder

8. Prestatiegericht
(expressievernauwend)
Verwachting Individu Maatschappij
Boven
Onder

9. Super Pioniers
(veranderen verwachtingen)
Verwachting Individu Maatschappij
Boven
Onder
!
!

10. Superster
Verwachting Individu Maatschappij
Boven
Onder
!

11. Ga de kennis en kunde over
ongewone intelligenties benutten.
Bron: Willem Kuipers Enjoying the gift of being uncommon. Bewerking Helmer van Weelderen
HSP
Autistisch spectrum
Hoogbegaafdheid
Beelddenken
Enzovoort

12. Ontdek de gebruiksaanwijzing van
ongewoon intelligente mensen. Dat gaat
je veel opleveren.
Insteek hoogbegaafdheid:
o Of goed opgeleid. Zware functie. Maar uit evenwicht door hoogsensitiviteit of gebrekkig
EQ.
o Of onverwacht slim zonder adequate opleiding & diploma op te lage functies. Zeer
creatief, groot denkvermogen. Maar snel ongemotiveerd en sociaal in de knoop.
Beiden typen zijn ondernemend maar doen hun werk het liefst op hun éigen manier. Voor
het management lijken ze “gewoon” maar zijn ze lastig aan te sturen. Hun werk- en
denktempo ligt eenvoudigweg hoger dan bij de meeste collega’s.
Insteek hoogsensitiviteit:
o Grote gevoeligheid voor externe prikkels.
o Contextveranderingen zoals een nieuwe manager, reorganisatie, opgelegde procedures of
een fysiek nieuwe werkomgeving kunnen deze kenmerken op ingrijpende wijze aan het
licht brengen.
N.B. In sommige zaken zijn al deze mensen buitengewoon tot extreem goed.

13. Zonder gebruiksaanwijzing
veel onbegrip!
De manager De hoogbegaafde werknemer
1 Veel conflicten met management en
autoriteiten
Ik heb een groot rechtvaardigheidsgevoel
2 Slecht luisteren naar anderen Mijn ideeën worden niet begrepen, maar
ik heb meestal gelijk
3 Motieven moeilijk te plaatsen. Wat zit er
toch achter?
Ik ben kennelijk bedreigend voor mijn
collega’s
4 Slechte timing in bijv. vergaderingen Ik word aldoor tegengewerkt, wat gaat
het allemaal langzaam
5 Sterke pieken en dalen in functioneren,
zonder aanwijsbare oorzaak
Ik weet helemaal niet wat ik wil, ik vind
haast alles interessant
6 Niet duidelijk waar medewerker het
beste inzetbaar is, houdt zich met van
alles bezig
Ik ontvang weinig waardering, men ziet
niet wat ik kan
7 Geen doorzettingsvermogen en
discipline
Ik ben snel afgeleid
8 Is moeilijk benaderbaar, niet sociaal Ik heb een hekel aan social talk
9 Stelt allerlei eisen over
omgevingsfactoren
Ik snap niet dat de rest in die herrie kan
werken
Bron: Corten en Nauta

14. Wat is een juiste werkomgeving voor
een hoogbegaafde?
Gunstige
organisatiekenmerken
o •flexibiliteit
o •weinig hiërarchie
o •weinig procedures (alleen als
ze nut hebben)
o •belang van ontplooiing en
behoeften van medewerkers
o •ruimte voor productieve
conflicten
o •macht en invloed zijn te
verkrijgen door deskundigheid,
toewijding en succes (of
hooguit door persoonlijkheid,
expertise en uitzonderlijke
prestaties).
Ongunstige organisatiekenmerken
o •procedures bepalen het werk
o •macht en invloed zijn met name
afhankelijk van je positie
o •ontplooiing en behoeften van
medewerkers zijn van gering
belang
o •conflicten worden vermeden

15. Wat is een juiste werkomgeving
voor een hoogsensitief persoon?
Gunstige
organisatiekenmerken
o •Rustig
o Niet al te veel prikkels
o Prettige sfeer
Ongunstige organisatiekenmerken
o •Veel licht
o Veel omgevingsgeluid
o Sechte sfeer
NB: Nieuw onderzoek in februari 2012 beschikbaar gekomen

16. Wil uw health department hier
werk van maken?
mijn persoonlijke
o Hoe kunnen we jullie KPI’s
verbeteren?
o Ziekteverzuim (%, duur)
o Re-integratie en terugval
o Wet Poortwachter
o Verzekeringspremies
o Hebben jullie ruimte in jullie
budgetten om het ánders aan te
pakken
o Kunnen we een inschatting maken
van het te voorkomen extra leed?
o Kunnen we een inschatting maken
van de extra opbrengsten?
o De kennis en kunde is binnen
bereik.

17. www.frisseblikadvies.nl