Ngày 22/10/2013
NG I TH C HI N: LÝ NG C BÌNH
ƯỜ Ự Ệ Ọ
1

Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy
là gì?
2

Mô ph ng ch c năng c a b não v i các công c s d ng trong s đôồ
t
ỏ ứ ủ ộ ớ ụ ử ụ ơ ư
duy
3

1. Sơ đồ tư duy là gì?
4

2.Tác dụng của Sơ đồ tư duy
5

3.Cách lập sơ đồ tư duy
6

7
Ví d vềồ
S đôồ
t duy
ụ ơ ư
Quả
Đặc điểm
Cách
sử dụng
Ích lợi
Nơi trồng
Các loại
quả

3.1. Trước khi có được các ý tưởng để vẽ được sơ đồ tư
duy theo nhóm, GV cần dạy HS cách động não để tìm
ra ý tưởng theo quy trình sau :
8
1. Để các ý tưởng
phát triển tự do
2. Tôn trọng ý kiến của
người khác (Không phê phán)
3. Kết hợp các ý tưởng
4. Đặt câu hỏi để
phát triển các ý tưởng
5. Cử một thành viên
ghi lại tất cả các ý tưởng
6. Khi không có
thêm ý tưởng mới,
bắt đầu lập sơ đồ tư
duy
Tìm ý tưởng
như thế nào?

3.2. Lưu ý khi lập sơ đồ tư duy
 Các nhánh chính cần được tô đậm, các nhánh cấp 2,
cấp 3,… mảnh dần.
 Từ cụm từ/hình ảnh trung tâm toả đi các nhánh nên sử
dụng các màu sắc khác nhau. Màu sắc của các nhánh
chính được duy trì tới các nhánh phụ.
9

10

Bản đồ tư duy (BDTD) còn gọi là sơ đồ tư duy là hình thức ghi chép
nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý tưởng, hệ thống hóa một chủ đề
hay một mạch kiến thức,… bằng cách kết hợp việc sử dụng đồng thời
hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực. Đặc
biệt đây là một sơ đồ mở, không yêu cầu tỉ lệ, chi tiết chặt chẽ như
bản đồ địa lí, có thể vẽ thêm hoặc bớt các nhánh, mỗi người vẽ một
kiểu khác nhau, dùng màu sắc, hình ảnh, các cụm từ diễn đạt khác
nhau, cùng một chủ đề nhưng mỗi người có thể “thể hiện” nó dưới
dạng BĐTD theo một cách riêng, do đó việc lập BĐTD phát huy được
tối đa khả năng sáng tạo của học sinh.
BĐTD chú trọng tới hình ảnh, màu sắc, với các mạng lưới liên
tưởng (các nhánh). Có thể vận dụng BĐTD vào hỗ trợ dạy học kiến
thức mới, củng cố kiến thức sau mỗi tiết học, ôn tập hệ thống hóa
kiến thức sau mỗi chương, mỗi học kì... và giúp cán bộ quản lí giáo
dục lập kế hoạch công tác.
Qua nghiên cứu và thực nghiệm giảng dạy cho thấy một số GV còn
gặp khó khăn trong việc tổ chức hoạt động dạy học trên lớp với việc
thiết kế và sử dụng BĐTD. Chuyên đề này sẽ đưa ra một số gợi ý để
cùng chia sẻ giải quyết khó khăn trên.

Ví dụ 1: Dạy bài hình chữ nhật lớp 3:
V i bài này là HS đã có bi u t ng vềồ
hình ch
ớ ể ượ ữ
nh t vì hình ch nh t l i rấấ
t gấồ
n gũi v i các em
ậ ữ ậ ạ ớ
trong cu c sôấ
ng. H n n a, cấấ
u trúc khái ni m bài
ộ ơ ữ ệ
hình ch nh t đôấ
i v i l p 3 đ n gi n. Các em ch
ữ ậ ớ ớ ơ ả ỉ
biềấ
t hình ch nh t qua dấấ
u hi u nh n biềấ
t vềồ4
ữ ậ ệ ậ
góc và c nh. Vì v y, khi d y h c bài này nền t
ạ ậ ạ ọ ổ
ch c cho HS ho t đ ng nhóm l p BĐTD v i tền
ứ ạ ộ ậ ớ
ch đềồchính là v hình ch nh t đ HS thiềấ
t l p
ủ ẻ ữ ậ ể ậ
BĐTD. Qua đó t xấy d ng kiềấ
n th c vềồhình ch
ự ự ứ ữ
nh t, vi c làm này s phát huy đ c tính tích c c
ậ ệ ẽ ượ ự
c a HS, nấng cao hi u qu gi h c. Có th t
ủ ệ ả ờ ọ ể ổ
ch c m t sôấ
ho t đ ng sau đấy:
ứ ộ ạ ộ

 Hoạt động 1: Lập BĐTD. Mở đầu bài học, GV có thể cho
HS lập BĐTD theo nhóm hay cá nhân với các gợi ý: tìm
trong thực tế các hình có dạng hình chữ nhật, viết những
tính chất về cạnh và góc mà em đã biết về hình chữ nhật,
thử nêu định nghĩa, dấu hiệu nhận biết hình chữ nhật theo
cách hiểu của em,…
 Hoạt động 2: Báo cáo, thuyết minh về BĐTD. Cho một
vài HS hoặc đại diện của các nhóm HS lên báo cáo, thuyết
minh về BĐTD mà nhóm mình đã thiết lập. Qua hoạt
động này vừa biết rõ việc hiểu kiến thức của các em vừa
là một cách rèn cho các em khả năng thuyết trình trước
đông người, giúp các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn, đây
cũng là một trong những điểm cần rèn luyện cho học sinh
kỹ năng sống thông qua giao tiếp.

 Hoạt động 3: Thảo luận, chỉnh sửa, hoàn thiện BĐTD. Tổ
chức cho HS thảo luận, bổ sung, chỉnh sửa để hoàn thiện
BĐTD về kiến thức của hình chữ nhật. GV sẽ là người cố
vấn, là trọng tài giúp HS hoàn chỉnh BĐTD về hình chữ
nhật, từ đó dẫn dắt đến kiến thức trọng tâm của bài học.
 Hoạt động 4: Củng cố kiến thức bằng một BĐTD. GV
cho HS lên trình bày, thuyết minh về kiến thức hình chữ
nhật thông qua một BĐTD do GV đã chuẩn bị sẵn (vẽ ở
bảng phụ hoặc ở bìa), hoặc BĐTD mà các em vừa thiết kế
và cả lớp đã chỉnh sửa, hoàn thiện. GV có thể giới thiệu
BĐTD sau đây (vì BĐTD là một sơ đồ mở nên không yêu
cầu tất cả các nhóm HS có chung 1 kiểu BĐTD, GV chỉ nên
chỉnh sửa cho HS về mặt kiến thức và góp ý thêm về đường
nét vẽ và hình thức- nếu cần).

Tải bản FULL (33 trang): https://bit.ly/3KxKSrI
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

 Khi HS đã thiết kế BĐTD và tự “ghi chép”
phần kiến thức như trên là các em đã hiểu
sâu kiến thức và biết chuyển kiến thức từ
SGK theo cách trình bày thông thường
thành cách hiểu, cách ghi nhớ riêng của
mình. Tải bản FULL (33 trang): https://bit.ly/3KxKSrI
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

Ví dụ 2: Bài dạy minh hoạ Địa lý 5: Giao thông vận tải
+ Hoạt động 1: HS quan sát tranh kể tên các loại
hình, phương tiện giao thông vận tải trên đất nước
ta. Dùng biểu đồ khối lượng hàng hóa vận chuyển
phân theo loại hình vận tải năm 2003
4252701