Pierwszy moduł seminarium "Organizacja krajoznawstwa i turystyki szkolnej - aspekty prawne i praktyczne rozwiązania"

1. Przepisy regulujące
organizację turystyki
szkolnej

2. Długo funkcjonujące przepisy…
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu z dnia 8
listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania
przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i
turystyki.
Zmiana: maj 2018 r.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r.
w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne
przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki
Zmiany dotyczą szkół, które w wyniku reformy oświaty, zostały już
dostosowane do nowego ustroju szkolnego (przedszkola, szkoły
podstawowe, szkoły branżowe)

3. Zmiana lipiec 2018 r.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu
organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki
krajoznawstwa i turystyki
„w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne szkoły
i placówki krajoznawstwa i turystyki”
„§ 1. pkt 2 rozporządzenia: 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Dotychczasowe gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne oraz klasy
dotychczasowych gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych prowadzone
w szkołach innego typu, dotychczasowe szkoły artystyczne oraz
placówki, zwane dalej „szkołami”, mogą organizować dla uczniów
krajoznawstwo i turystykę.
!
Długo funkcjonujące przepisy…

4. Co jeszcze?

5. „Dura lex, sed lex”
1. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty
2. Ustawa z dnia 14 grudnia 2006 r. Prawo Oświatowe
3. Ustawa z 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświatowych
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia
2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach
5. Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób
przebywających na obszarach wodnych
6. Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w
górach i na zorganizowanych terenach narciarskich

6. „Dura lex, sed lex”
7. Ustawa z 20 czerwca 1997 r Prawo o ruchu drogowym
8. Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
9. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2016 r. o ochronie przyrody
10. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach
11. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych 10 października 2014 r. w
sprawie wzoru listy podróżujących dla wycieczek w Unii Europejskiej
12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w
sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży

7. Zmiany, zmiany, zmiany…
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Dostosowanie nazewnictwa do nowych przepisów
Pojęcie „upowszechnianie
wypoczynku”
§ 2. Organizowanie przez szkoły
krajoznawstwa i turystyki ma na
celu w szczególności […]
8) upowszechnianie form
aktywnego wypoczynku,
Pojęcie „upowszechnianie
aktywności fizycznej”
§ 2. Organizowanie przez szkoły
krajoznawstwa i turystyki ma na
celu: […]
6) upowszechnianie zdrowego
stylu życia i aktywności fizycznej
oraz podnoszenie sprawności
fizycznej;

8. Pojęcie „wypoczynek” zdefiniowane w ustawie o
systemie oświaty wyklucza możliwość jego
organizowania poza feriami letnimi, zimowymi oraz
wiosenną i zimową przerwą świąteczną

9. Zmiany, zmiany, zmiany…
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
„Kiedy” organizować turystykę i krajoznawstwo?
Krajoznawstwo i turystyka może być
organizowana w ramach zajęć
lekcyjnych, pozalekcyjnych oraz
pozaszkolnych
Turystyka i krajoznawstwo są
organizowane w trakcie roku
szkolnego, w szczególności w ramach
odpowiednio zajęć dydaktyczno-
wychowawczych lub opiekuńczych,
z wyjątkiem okresu ferii letnich i
zimowych oraz wiosennej i zimowej
przerwy świątecznej
Terminy: zajęcia lekcyjne, pozalekcyjne oraz pozaszkolne nie występują
w obowiązujących przepisach prawa

10. Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Cele organizowania turystyki i krajoznawstwa
1. poznawanie kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji,
zabytków kultury i historii,
2. poznawanie kultury i języka innych państw,
3. poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego,
gospodarczego i kulturalnego,
4. wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania,
5. upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży zasad ochrony
środowiska naturalnego oraz umiejętności korzystania z
zasobów przyrody,
6. podnoszenie sprawności fizycznej,
7. poprawa stanu zdrowia dzieci i młodzieży pochodzących z
terenów zagrożonych ekologicznie,
8. upowszechnianie form aktywnego wypoczynku,
9. przeciwdziałanie patologii społecznej,
10.poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych
sytuacjach.
1. poznawanie kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji,
zabytków kultury i historii;
2. poznawanie kultury i języka innych państw;
3. poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego,
gospodarczego i kulturalnego;
4. wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania;
5. upowszechnianie wśród uczniów zasad ochrony środowiska
naturalnego oraz wiedzy o składnikach i funkcjonowaniu
rodzimego środowiska przyrodniczego, a także umiejętności
korzystania z zasobów przyrody;
6. upowszechnianie zdrowego stylu życia i aktywności
fizycznej oraz podnoszenie sprawności fizycznej;
7. poprawę stanu zdrowia uczniów pochodzących z terenów
zagrożonych ekologicznie;
8. przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym, w
szczególności w ramach profilaktyki uniwersalnej;
9. poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych
sytuacjach.
Zmiany, zmiany, zmiany…

11. Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Formy organizowania turystyki i krajoznawstwa
1. wycieczki przedmiotowe — inicjowane i realizowane
przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego
programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub
przedmiotów pokrewnych,
2. wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w których udział
nie wymaga od uczestników przygotowania
kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych — zwane
dalej „wycieczkami”,
3. imprezy krajoznawczo-turystyczne, takie jak: biwaki,
konkursy, turnieje,
4. imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne, w
których udział wymaga od uczestników przygotowania
kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych, w tym
posługiwania się specjalistycznym sprzętem,
5. imprezy wyjazdowe — związane z realizacją programu
nauczania, takie jak: zielone szkoły, szkoły zimowe,
szkoły ekologiczne — zwane dalej „imprezami”.
1. wycieczki przedmiotowe – inicjowanych i realizowanych
przez nauczycieli w celu uzupełnienia programu
wychowania przedszkolnego albo programu nauczania
w ramach jednego lub kilku przedmiotów,
2. wycieczki krajoznawcze-turystycznych o charakterze
interdyscyplinarnym, w których udział nie wymaga od
uczniów przygotowania kondycyjnego i umiejętności
posługiwania się specjalistycznym sprzętem,
organizowanych w celu nabywania wiedzy o
otaczającym środowisku i umiejętności zastosowania
tej wiedzy w praktyce,
3. specjalistyczne wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w
których udział wymaga od uczniów przygotowania
kondycyjnego, sprawnościowego i umiejętności
posługiwania się specjalistycznym sprzętem, a program
wycieczki przewiduje intensywną aktywność
turystyczną, fizyczną lub długodystansowość na
szlakach turystycznych – zwanych dalej „wycieczkami”.
Zmiany, zmiany, zmiany…

12. Pojęcie „przedmioty pokrewne” nie występuje
w ramowych planach nauczania – rezygnujemy
z używania w opisie wycieczki
Wskazanie przykładowych form wycieczki
przedmiotowej ma zobowiązywać szkołę do jej
organizacji jedynie w celach edukacyjnych, eliminując
wyjazdy w celach wypoczynkowych
„Impreza” słabo kojarzy się z edukacją

13. Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Uczestnicy wycieczki
Organizację i program wycieczek
oraz imprez dostosowuje się do:
1. wieku,
2. zainteresowań i potrzeb
uczniów,
3. ich stanu zdrowia,
4. sprawności fizycznej,
5. stopnia przygotowania i
umiejętności specjalistycznych
Organizację i program wycieczki
dostosowuje się do:
1. wieku,
2. zainteresowań i potrzeb
uczniów,
3. ich stanu zdrowia,
4. kondycji,
5. sprawności fizycznej i
umiejętności.
Zmiany, zmiany, zmiany…

14. Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Propozycja noclegu
Przy ustalaniu bazy noclegowej
dla uczestników wycieczek i
imprez uwzględnia się istniejącą
bazę szkolnych schronisk
młodzieżowych.
Brak zapisu
Zmiany, zmiany, zmiany…

15. Wycieczki zagraniczne
Zgodę na zorganizowanie wycieczek i imprez, o
których mowa w ust. 1, wyraża dyrektor szkoły
po zawiadomieniu organu prowadzącego i
organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2,
zawiera w szczególności:
1) nazwę kraju,
2) czas pobytu,
3) program pobytu,
4) imię i nazwisko kierownika oraz opiekunów,
5) listę uczniów biorących udział w wyjeździe
wraz z określeniem ich wieku.
1. W przypadku wycieczki organizowanej za
granicą: dyrektor szkoły jest obowiązany
poinformować organ prowadzący i organ
sprawujący nadzór pedagogiczny o
organizowaniu takiej wycieczki, przekazując
kartę wycieczki, o której mowa w § 6 ust. 1.
dyrektor szkoły nie przekazuje listy uczniów, o
której mowa w § 6 ust. 3;
2. szkoła ma obowiązek zawrzeć umowę
ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych
wypadków i kosztów leczenia na rzecz osób
biorących udział w wycieczce, o ile obowiązek
zawarcia takiej umowy nie wynika z odrębnych
przepisów;
3. kierownik wycieczki lub co najmniej jeden
opiekun wycieczki zna język obcy na poziomie
umożliwiającym porozumiewanie się w krajach
tranzytowych i kraju docelowym.
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…

16. Zgoda na udział w wycieczce
§ 8. Udział uczniów
niepełnoletnich w
wycieczkach, z wyjątkiem
przedmiotowych odbywających
się w ramach zajęć lekcyjnych i
imprezach wymaga zgody ich
przedstawicieli ustawowych.
§ 8. Zgoda rodziców na udział
w wycieczce ucznia
niepełnoletniego jest
wyrażana w formie
pisemnej.
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…

17. Bezpieczeństwo na wycieczce
§ 9. 1. Wycieczkę lub imprezę
przygotowuje się pod
względem programowym i
organizacyjnym, a następnie
informuje się uczestników o
podjętych ustaleniach, a w
szczególności o: celu, trasie,
harmonogramie i regulaminie.
Rezygnacja z zapisu
Bezpieczeństwo zapewnia się
zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny w
publicznych i niepublicznych
szkołach i placówkach
(korzystanie z obszarów
udostępnianych na
zasadach wprowadzonych
przez organy zarządzające)
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…

18. Kadra na wycieczce
§ 11. 1. Dyrektor szkoły wyznacza
kierownika wycieczki lub imprezy
spośród pracowników
pedagogicznych szkoły o
kwalifikacjach odpowiednich do
realizacji określonych form
krajoznawstwa i turystyki.
9. 1. Dyrektor szkoły wyznacza
kierownika i opiekunów wycieczki
spośród pracowników
pedagogicznych szkoły
W przypadku specjalistycznej wycieczki
krajoznawczo-turystycznej, o której
mowa w § 4 ust. 1 pkt 3, kierownik i
opiekunowie wycieczki są
obowiązani posiadać
udokumentowane przygotowanie
zapewniające bezpieczną realizację
programu wycieczki.
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…

19. Kadra na wycieczce – c.d.
2. Kierownikiem wycieczki lub imprezy
może być także inna, wyznaczona przez
dyrektora szkoły, osoba pełnoletnia,
która:
1) ukończyła kurs kierowników
wycieczek szkolnych,
2) jest instruktorem harcerskim,
3) posiada uprawnienia przewodnika
turystycznego, przodownika lub
instruktora turystyki
kwalifikowanej lub pilota
wycieczek.
Odstąpiono od możliwości
sprawowania funkcji kierownika
wycieczki przez inną osobę
niebędącą pracownikiem
pedagogicznym szkoły.
Uchylono również możliwość
wyznaczania takiej osoby przez
dyrektora.
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…

20. Kadra na wycieczce – c.d.
Kierownikiem obozu wędrownego,
może być osoba po ukończeniu kursu
dla kierowników obozów wędrownych
lub posiadająca uprawnienia
wymienione w ust. 2 pkt 3. 4.
Kierownikiem imprezy turystyki
kwalifikowanej, o której mowa w § 4
pkt 4, może być osoba posiadająca
uprawnienia wymienione w ust. 2 pkt 3
bądź stopień trenera lub instruktora
odpowiedniej dyscypliny sportu.
W przypadku specjalistycznej
wycieczki krajoznawczo-
turystycznej, o której mowa w § 4
ust. 1 pkt 3, kierownik i
opiekunowie wycieczki są
obowiązani posiadać
udokumentowane przygotowanie
zapewniające bezpieczną realizację
programu wycieczki.
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…

21. Kadra na wycieczce – c.d.
§ 13. 1. Opiekunem wycieczki lub
imprezy może być nauczyciel albo,
po uzyskaniu zgody dyrektora
szkoły, inna pełnoletnia osoba.
§ 9. 2. W zależności od celu i
programu wycieczki
opiekunem wycieczki może
być także osoba niebędąca
pracownikiem pedagogicznym
szkoły, wyznaczona przez
dyrektora szkoły.
(pamiętamy o wycieczkach
specjalistycznych)
Rozporządzenie „2001” Rozporządzenie „2018”
Zmiany, zmiany, zmiany…