Πολιτική παιδεία, Β' Λυκείου

Πολιτική Παιδεία
Β’ Τάξη Γενικού Λυκείου
ΓεωργίαΚαζάκου,ΠΕ09
Οικονομολόγος
1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ1 :
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Α. Η ένταξη του ατόμου στην Κοινωνία
2

Τι είναι η κοινωνιολογία;
3

Κουλτούρα
κοινωνίας
Αξίες
Αντιλήψεις
ΠεποιθήσειςΚανόνες
Προσδοκίες
1.1 Η κοινωνικοποίηση του ατόμου 1/8
4

Τρόπος σκέψης,
αίσθησης,
συμπεριφοράς
και δράσης
Κοινή
ταυτότητα
Κοινός
προορισμός
5

Ένταξη και
ενσωμάτωση στο
κοινωνικό σύνολο
Εκμάθηση αξιών,
κανόνων
(κουλτούρας)
Οριοθέτηση ορθών
συμπεριφορών
Οριοθέτηση μέσων
άσκησης δικαιωμάτων
και εκπλήρωσης
υποχρεώσεων
Κοινωνικοποίηση
6

Στόχος της
κοινωνικοποίησης
Άτομο
Ομαλή
ένταξη στην
κοινωνία
Κοινωνία
Διατήρηση
κοινωνικής
συνοχής
7

Οικογένεια
Σχολείο
Εκκλησία
Ομάδες
Εργασία
8

Η κοινωνικοποίηση τροποποιείται στον χώρο και στον χρόνο.
9

Κοινωνικοποίηση
Πολλοί και διαφορετικοί
φορείς κοινωνικοποίησης
Πολλά και διαφορετικά
μηνύματα
Διλημματική
κατάσταση
Πολυδιάστατη και
πολύπλοκη διαδικασία
10

Τα πρότυπα
συμπεριφοράς της
ομάδας και περιθώρια
διαφοροποίησης
Ο βαθμός αφομοίωσης
και εσωτερίκευσης
κανόνων και αξιών της
ομάδας
Τελικά οι παράμετροι διαμόρφωσης της συμπεριφοράς του
ατόμου είναι:
Αντιφατικά
μηνύματα
Εμπόδιο
11

ΕΝΟΤΗΤΑ 1.2
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
12

Οικογένεια Σχολείο
Θρησκεία Πολιτεία-Κράτος
Φορείς
1.2 Παράγοντες διαμόρφωσης της
προσωπικότητας 1/3
13

Μίμηση-
ταύτιση
• Απόκτηση
συλλογικής
ταυτότητας.
Συστάσεις-
εντολές
• Σημαντική είναι η
σαφήνεια και η
συνέπεια λόγων
και έργων.
Έλεγχος
• Επιβράβευση και
αποδοκιμασία.
Τρόποι-μηχανισμοί εσωτερίκευσης των κανόνων και των αξιών:
14

Το άτομο δεν είναι tabula rasa (άγραφος
πίνακας). Δεν είναι παθητικός δέκτης των
μηνυμάτων που εκπέμπουν οι φορείς
κοινωνικοποίησης. Ποιος έχει την ευθύνη λοιπόν;
Φορείς
Ατομική-
προσωπική
ευθύνη
15

ΕΝΟΤΗΤΑ 1.3
ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ
16

Οι κοινωνικές αξίες 1/10
Κοινωνικέςαξίες
• Είναι γενικές αρχές
και ιδέες που
προσανατολίζουν
και καθοδηγούν την
κοινωνία και τα
άτομα.
• Επηρεάζουν τις
πεποιθήσεις μας.
• Με βάση αυτές
αξιολογούμε τον
εαυτό μας και τους
άλλους.
• Είναι δημιούργημα
της κοινωνίας
• Μεταδίδονται στα
άτομα μέσω της
κοινωνικοποίησης.
17

18
Γιατί είναι
σημαντικές;
Αποτελούν σημείο
αναφοράς και
συνδετικό κρίκο
για τα μέλη της
κοινωνίας.
Αποτελούν
θεμελιώδες
συστατικό για τη
συνοχή και την
πρόοδο της
κοινωνίας

Διδάσκονται
μάλλον με το
παράδειγμα παρά
με τις θεωρίες.
19

Κοινωνικές
αξίες
Με κριτήριο
το άτομο ή
την
κοινωνία:
Ατομικές
Συλλογικές
τον τομέα
της
κοινωνίας:
Κοινωνικές
Οικονομικές
Πολιτικές
τη διάρκειά
τους:
Σχετικές
Διαχρονικές
20

Βασικές αξίες
της ελληνικής
κοινωνίας που
έχουν
θεσμοθετηθεί:
Ο σεβασμός και η προστασία της αξιοπρέπειας
του ανθρώπου.
Η ελευθερία και η κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Η προστασία των ατομικών και κοινωνικών
δικαιωμάτων.
Η προστασία της παιδείας και της ορθόδοξης
παράδοσης.
Η προστασία του φυσικού και πολιτισμικού
περιβάλλοντος
Η προστασία της διεθνούς ειρήνης και
συνεργασίας
21

Υπάρχουν
διαχρονικές-
αιώνιες αξίες;
Ή είναι όλες
προσωρινές-
σχετικές;
Η ιστορία και η
εμπειρία μας
πείθει τόσο για
την
προσωρινότητα
όσο και για την
αιωνιότητα
ορισμένων αξιών.
22

Παγκόσμιες
αξίες
Ειρήνη
Καταπολέμηση
της βίας και
των
ναρκωτικών
Προστασία
περιβάλλοντος
23

Αφού οι
κοινωνίες
μεταβάλλονται
επόμενο είναι
να
μεταβάλλονται
και οι αξίες
Μεταβολή στο
χώρο
Κάθε κοινωνία
βιώνει τις δικές
συνθήκες άρα
διαμορφώνει
τις δικές της
αξίες.
Μεταβολή στο
χρόνο
Οι αξίες εντός
της κοινωνίας
δεν
παραμένουν
σταθερές
εσαεί.
24

Πώς μεταβάλλονται
οι αξίες;
Είτε βίαια μέσα από
συγκρούσεις
ομάδων ή
πολεμικές
συγκρούσεις.
Είτε αργά και
αθέατα μέσα από
τη φθορά των
παλιών και την
υιοθέτηση νέων.
25

Η ύπαρξη ατομικών και
κοινωνικών αξιών
απαιτεί αξιολόγηση και
ιεράρχηση.
Ποιος και με ποια
κριτήρια κάνει την
αξιολόγηση και
ιεράρχηση;
Γενικά, κάθε άτομο αλλά
και κάθε κοινωνία
κάνουν τη δική τους
ιεράρχηση αξιών.
26

ENOTHTA 1.4
ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
27

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες
1/16
Οι κοινωνικοί κανόνες είναι πρότυπα
συμπεριφοράς, κοινωνικά αποδεκτά
με τα οποία ρυθμίζονται και αξιολογούνται οι
συμπεριφορές των μελών της κοινωνίας.
Η ύπαρξή τους είναι απαραίτητη για την
κοινωνική συνοχή και τη σταθερότητα.
28

29
2/16
γονείς
πολιτεία
σχολείο
εκκλησία
σωματεία

Οι κυρώσεις
Επιβάλλονται σε
άτομα ή ομάδες
Εσωτερικός
έλεγχος
Εξωτερικός
έλεγχος
30
3/16

Εσωτερικός
έλεγχος:
αισθήματα
ενοχής, ντροπής,
κατωτερότητας
κ.τ.λ.
Εξωτερικός
έλεγχος:
κοινωνική κριτική,
αποδοκιμασία,
απομόνωση.
31
4/16

Κοινωνικοί
κανόνες
αυστηροί
ελαστικοί
Κοινωνικοί
κανόνες
τυπικοί
άτυποι
32
5/16

• ορίζουν με σαφήνεια επιταγές ή
απαγορεύσειςΑυστηροί:
• αφήνουν περιθώρια ελευθερίας
και διαφοροποίησηςΕλαστικοί:
• γραπτοί κανόνεςΤυπικοί:
• άγραφοι κανόνεςΆτυποι:
33
6/16

Εκφράζουν
πραγματικές
ανάγκες της
κοινωνίας
Είναι γενικές
αρχές που
κατευθύνουν
τις
συμπεριφορές
Δίκαιο
Σύνολο
υποχρεωτικών
κανόνων που
ρυθμίζουν τη
συμπεριφορά
Η συνύπαρξη
απαιτεί την
ύπαρξη
δικαίου
Κανόνες
Αξίες που
καθιερώνονται
ως κανόνες
Η πολιτεία
προστατεύει
τις αξίες με
κανόνες
δικαίου
34
7/16

αξίες
Κανόνες
Άμεση
σχέση
35
8/16

Αν το άτομο
αυτονομηθεί
έγκαιρα
και μάθει να
αναλαμβάνει
τις ευθύνες
του
τότε δεν θα
έχει
προβλήματα
προσαρμογής
36
9/16

Η
υπερπροστασία
και η ανεύθυνη
κοινωνικοποίηση
• από την
οικογένεια δε
βοηθούν το
παιδί να
μεγαλώσει
σωστά
Αδυναμία
• Εχθρική
αντιμετώπιση
• Αντικοινωνική
συμπεριφορά.
37
10/16

Η
προσαρμογή,
η
συμμόρφωση
και η ένταξη
του ατόμου
στην κοινωνία
εξαρτάται
κυρίως
από το πόσο
αποτελεσματι
κά έχουν
λειτουργήσει
οι φορείς
κοινωνικοποίη
σης
(οικογένεια,
σχολείο)
38
11/16

Η κοινωνικοποίηση και η
προσαρμογή
Είναι μια διαρκής διαδικασία
Αφού τα πάντα αλλάζουν, όποιος δεν
προσαρμόζεται μένει στο περιθώριο
«Η προσαρμογή είναι ένδειξη
έξυπνου ανθρώπου».
39
12/16

Το
άτομο
δεν
είναι
μόνο παθητικός
δέκτης
Είναι και
πομπός
Στέλνει
μηνύματα προς
την κοινωνία
Μεταξύ
ατόμου
και
κοινω-
νίας
Διαρκής σχέση
αλληλεπίδρασης,
μία διαλεκτική
σχέση
40
13/16

Όταν το άτομο
αμφισβητεί το
υπάρχον κοινωνικό
σύστημα
αντιδρά στην
εκμετάλλευση και
στη μαζοποίηση
και στη
μονοδιάστατη
ανάπτυξη του
ανθρώπου
δεν τίθεται θέμα
41
14/16

Όταν το άτομο δεν
αρνείται απλώς το
σύστημα αλλά έχει
πρόταση για την
αλλαγή του
Τότε η
αμφισβήτηση αυτή
είναι παράγοντας
κοινωνικής
προόδου και
ανανέωσης
42
15/16

Μια καθολική και
συνεχής αμφισβήτηση
και άρνηση των πάντων.
Μπορεί να δηλώνει είτε
μια προβληματική
κοινωνία είτε μια
προβληματική
προσωπικότητα.
43
16/16

ENOTHTA 1.5
Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ – ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ
ΕΛΕΓΧΟΥ
44

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 1/12
Κοινωνικοποίηση:
μεταδίδει πρότυπα
συμπεριφοράς.
Κοινωνικός έλεγχος:
διασφαλίζει τη
συμμόρφωση με
αυτά τα πρότυπα.
45

Περιλαμβάνει τα μέσα και
τα μέτρα που χρησιμοποιεί
η κοινωνία, ώστε τα μέλη
της να έχουν ορισμένη
συμπεριφορά.
Ασκείται όταν τα άτομα
παραβιάζουν τους κανόνες
είτε γιατί δεν τους έχουν
αφομοιώσει είτε γιατί τους
αμφισβητούν.
Αν τα άτομα δεν
παρεκκλίνουν, τότε δεν
χρειάζεται κοινωνικός
έλεγχος.
Αν ο κοινωνικός έλεγχος
είναι υπερβολικός, μπορεί
να φέρει τα αντίθετα
αποτελέσματα.
Κοινωνικός
έλεγχος
46

Πότε
ασκείται ο
κοινωνικός
έλεγχος;
• Είτε εκ των προτέρων, δηλ.
προληπτικά.
• Είτε εκ των υστέρων, δηλ.
κατασταλτικά.
Με ποιον
τρόπο
ασκείται ο
έλεγχος;
• Είτε με επιβραβεύσεις, δηλ.
θετική αξιολόγηση.
• Είτε με κυρώσεις, δηλ. αρνητική
αξιολόγηση.
47

Στόχος των
επιβραβεύσεων
και των
κυρώσεων
είναι ο έλεγχος
της
συμπεριφοράς
η οποία πρέπει να
κινείται μέσα σε
ορισμένα όρια, ώστε
να διατηρείται η
συνοχή του
κοινωνικού συνόλου.
48

Αμφίεση
καλλιτεχνών
– αμφίεση
ιερέων
Κάθε ομάδα θέτει
δικά της όρια.
Ευρωπαϊκή
κοινωνία –
αφρικανική
κοινωνία
Κάθε κοινωνία θέτει
τα δικά της όρια
49

Άτυπος
Τυπικός
Αυτοέλεγχος
50

Άτυπος
έλεγχος
Δεν ασκείται με
θεσμοθετημένα
μέσα
Στηρίζεται στα ήθη,
στα έθιμα, στις
παραδόσεις, στους
άγραφους κανόνες.
Ασκείται με πολλούς
τρόπους (υποδείξεις,
χειρονομίες,
μορφασμούς, σεβασμό,
περιφρόνηση, κριτική,
επιβράβευση,
αποδοκιμασία.
51

Τυπικός κοινωνικός
έλεγχος
Ασκείται από
θεσμοθετημένους
φορείς.
Π.χ. η οικογένεια, το
σχολείο, η θρησκεία,
το κράτος.
52

Το κράτος είναι ο
σημαντικότερος
φορέας
κοινωνικού
ελέγχου γιατί:
νομοθετεί
ασκεί
νόμιμη βία
53

54
Αυτοέλεγχος
Ασκείται από το ίδιο
το άτομο
Είτε γιατί έχει αποδεχθεί
τους κανόνες είτε γιατί
φοβάται την τιμωρία
είτε και για τους δύο
λόγους.

Ο βαθμός
αυτοελέγχου
εξαρτάται:
Από τον βαθμό
εσωτερίκευσης
Από την αυστηρότητα των
ποινών
Από τις συνθήκες στις οποίες
δοκιμάζεται το άτομο.
55

Ο
έλεγχος
Επηρεάζεται
από
Τα κοινωνικά
χαρακτηριστικά
των ατόμων
στα οποία
ασκείται
56

2.1 ΤΟ ΑΕΠ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΕΥΗΜΕΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο – Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
57

2.1 Το Α.Ε.Π. και η οικονομική
ευημερία 1/9
Μικρο-οικονομία
• Μελετά τις ατομικές
επιλογές, χωρίς να
ενδιαφέρεται για το
σύνολο της οικονομίας π.χ.
η παραγωγή ενός
προϊόντος, η ζήτηση του
καταναλωτή κ.α
Μακρο-οικονομία
• Μελετά τη συμπεριφορά
και αλληλεξάρτηση των
συνολικών μεγεθών της
οικονομίας π.χ. συνολική
παραγωγή, συνολική
κατανάλωση κ.α.
58

Κάθε χρόνο, κάθε
κράτος συντάσσει
πίνακες με τα μεγέθη
των εθνικών
λογαριασμών.
Οι βασικοί εθνικοί
λογαριασμοί είναι: το
Εγχώριο Προϊόν, το
Εθνικό εισόδημα και η
Εθνική Δαπάνη.
Οι λογαριασμοί αυτοί
αποτυπώνονται στο
Ακαθάριστο Εγχώριο
Προϊόν (Α.Ε.Π.).
59

Το Α.Ε.Π. δείχνει την οικονομική
δραστηριότητα μιας χώρας.
Το Α.Ε.Π. είναι η συνολική αξία των τελικών
αγαθών και υπηρεσιών που παράγει μια
οικονομία σε ένα έτος με συντελεστές παραγωγής
που ανήκουν στους κατοίκους της χώρας.
60

Τελικά αγαθά
• Είναι αυτά που δεν επιδέχονται περεταίρω
επεξεργασίας και μπορούν να
χρησιμοποιηθούν ως έχουν στην κατανάλωση.
Αποσβέσεις
• Για την παραγωγή ενός προϊόντος απαιτείται
κεφαλαιουχικός εξοπλισμός (κτήρια,
μηχανήματα, αυτοκίνητα κ.α.). Ο εξοπλισμός
υφίσταται στην πορεία του χρόνου. Η φθορά
αυτή ονομάζεται απόσβεση.
61

αν αφαιρεθούν
οι αποσβέσεις
Είναι το
σύνολο των
αγαθών και
υπηρεσιών
που παράγει
μία χώρα σε
ένα έτος
Καθαρό
εγχώριο
προϊόν
62

Το κατά Κεφαλήν Εισόδημα προκύπτει
αν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
διαιρεθεί με το σύνολο του
πληθυσμού της χώρας.
Η μέτρησή του είναι
χρήσιμη γιατί δείχνει την
πορεία ανάπτυξης μιας
χώρας και επιτρέπει τη
σύγκριση με άλλες χώρες.
Η μέτρηση του κατά
Κεφαλήν Εισοδήματος δε
δείχνει την διανομή του
εισοδήματος στα
επιμέρους άτομα.
63

64
Καθαρό Εγχώριο Προϊόν = Ακαθάριστο
Εγχώριο Προϊόν – Αποσβέσεις
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν = Καθαρό
Εγχώριο Προϊόν + Αποσβέσεις

Δεν περιλαμβάνει τα αγαθά
και τις υπηρεσίες που δεν
είναι αντικείμενο
αγοραπωλησίας (π.χ. οικιακή
εργασία)
Δεν λαμβάνει υπόψη τη
σύνθεση της παραγωγής.
Δηλαδή το είδος της
παραγωγής.
Δεν λαμβάνει υπόψη τη
διανομή του προϊόντος.
Δεν λαμβάνει υπόψη την
βελτίωση της ποιότητας.
Οι αδυναμίες
του Α.Ε.Π.
65

Η πραγματική οικονομική
ευημερία της χώρας
αποδεικνύεται εν μέρει
από τους βασικούς
εθνικούς λογαριασμούς.
Γιατί υπάρχει και η
παραοικονομία, η οποία
δεν καταγράφεται στις
επίσημες στατιστικές.
66

2.2 Ο ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ
ΤΟΜΕΑΣ
67

2.2 Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος
τομέας 1/14
68
Βασικές
μονάδες στο
οικονομικό
σύστημα
Οι
επιχειρήσεις
Τα
νοικοκυριά
Το κράτος

69
Το κράτος
• Αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα του
οικονομικού συστήματος γιατί με τις
αποφάσεις του επηρεάζει τους άλλους
παράγοντες.
τομέας 2/14

70
τομέας 3/13
Σκοπός του
κράτους είναι η
μεγιστοποίηση
της κοινωνικής
ευημερίας.
Οι δημόσιοι
φορείς δρουν με
βάση το δημόσιο
συμφέρον.
Οι επιχειρήσεις
και τα νοικοκυριά
επιδιώκουν την
μεγιστοποίηση
της ατομικής
ευημερίας.

71
τομέας 4/13

Η ροή στο κύκλωμα είναι διαρκής.
Η ποσότητα των συναλλαγών των
αγαθών και υπηρεσιών
μεταβάλλεται.
72
τομέας 5/13

Ιδιωτικός τομέας
Όταν η
ιδιοκτησία των
Π.Σ. τους ανήκει
το σύστημα είναι
καπιταλιστικό.
Νοικοκυριά Επιχειρήσεις
73
τομέας 6/13

Δημόσιος τομέας
Κράτος
Όταν η ιδιοκτησία
των Π.Σ. ανήκει
στο κράτος το
σύστημα είναι
σοσιαλιστικό.
74
τομέας 7/13

Σε καμία χώρα δεν
υπάρχει αμιγές
καπιταλιστικό
σύστημα
γιατί το κράτος
παρεμβαίνει στην
οικονομία.
Το οικονομικό
σύστημα που
υπάρχει σχεδόν σε
όλες τις χώρες είναι
η μεικτή οικονομία.
75
τομέας 8/13

Το κράτος
• Ασκεί οικονομική
δραστηριότητα.
• Είναι παραγωγός και
καταναλωτής αγαθών
και υπηρεσιών.
Το κράτος
• Φροντίζει να παράγει
τα δημόσια αγαθά και
να ιδρύει δημόσιες
επιχειρήσεις.
76
τομέας 9/13

77
Δημόσια αγαθά
• Θεωρούνται ως
δικαιώματα
• Π.χ. υγεία, παιδεία,
άμυνα, δικαιοσύνη.
• Είναι αδιαίρετα.
• Παρέχονται δωρεάν
ή με συμβολικό
αντίτιμο.
Το κράτος
• Φροντίζει για την
παραγωγή τους.
• Είτε τα παράγει είτε
τα αγοράζει από
τους ιδιώτες.
• Είναι ο μεγαλύτερος
παραγωγός αγαθών
και υπηρεσιών.
τομέας 10/13

78
τομέας 11/13
Δ.Ε.Η. Ε.Υ.Δ.Α.Π. Δ.Ε.Φ.Α.

79
τομέας 12/13
Αστικές
συγκοινωνίες
Κτηματική Εταιρεία
Ελληνική Αμυντική
Βιομηχανία

80
τομέας 13/13
Στόχος τους είναι η
εξυπηρέτηση του
δημοσίου
συμφέροντος.
Οι στόχοι τους
προβλέπονται από
τις ιδρυτικές τους
διατάξεις.
Εξυπηρετούνται
καλύτερα όταν
λειτουργούν
αποτελεσματικά
και ανταγωνιστικά.

2.3 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
81

2.3 Ο ρόλος του κράτους στην
οικονομία 1/8
82
Το κύριο
πρόβλημα
Έχει παγκόσμια
ισχύ
Από αυτό
απορρέουν όλα τα
άλλα οικονομικά
προβλήματα
Οι ανάγκες των
ανθρώπων είναι
απεριόριστες και τα
μέσα για την
ικανοποίησή τους
περιορισμένα
Πώς με
περιορισμένους
πόρους θα
ικανοποιηθούν
απεριόριστες
ανάγκες;

83
Ανάγκες Αγαθά
Το
πρόβλημα

Το πρόβλημα της
κατανομής των πόρων.
οικονομικής
σταθερότητας.
οικονομικής ανάπτυξης.
διανομής του
εισοδήματος.
Από το βασικό
οικονομικό πρόβλημα
απορρέουν τέσσερα
άλλα προβλήματα:
84

είναι η επίλυση των
βασικών οικονομικών
προβλημάτων
Στόχος του κρατικού
παρεμβατισμού
85

Οι απόψεις
για τον
κρατικό
παρεμβατισμό
Φιλελεύθερη
άποψη
Περιορισμός του
σπάταλου και
αναποτελεσματικού
κράτους
Σοσιαλιστική
άποψη
Ενδεδειγμένο
μέγεθος του
δημόσιου τομέα
86

Καπιταλισμός:
μηχανισμός της
αγοράς
Σοσιαλισμός:
κρατικός
παρεμβατισμός
87
Η επίλυση των
οικονομικών
γίνεται ως εξής:

Κάθε
μηχανισμός
παρουσιάζει
αδυναμίες.
Ο ένας πρέπει
να
συμπληρώνει
τον άλλο.
88
οικονομία 7/8 Μεικτή
οικονομία

89
Θεωρία Παιγνίων
Το δίλημμα του
φυλακισμένου

2.4 Ο ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
90

2.4 Ο κρατικός προϋπολογισμός 1/10
Προϋπολογι
σμός
νόμος
λογαρια
σμός
91

92

93

94

95

Προϋπολογισμός
Πλεονασματικός Ελλειμματικός Ισοσκελισμένος
96

Δημόσια έσοδα
Φόροι Δανεισμός
Επιχειρηματική
δραστηριότητα
97

Άμεσοι φόροι
Επιβάλλονται στο
εισόδημα και στην
περιουσία
Το βάρος προσαρμόζεται
στη φοροδοτική
ικανότητα του καθενός
Είναι λιγότερο ανεκτοί
Έμμεσοι
φόροι
Επιβάλλονται στα
καταναλωτικά προϊόντα
Τα έξοδα είσπραξής τους
είναι μικρότερα
Πλήττουν περισσότερο τα
μικρότερα εισοδήματα
98

Δημόσιες
δαπάνες
• Μέσο
επίτευξης των
πολιτικών της
κυβέρνησης
• Μέσο
επίλυσης των
οικονομικών
99

Π.χ. αν το κράτος θέλει μεγαλύτερη ποσότητα ενός
αγροτικού προϊόντος θα το επιδοτήσουν.
Καλύτερη
κατανομή των
πόρων:
Π.χ. αν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την
προσφορά και υπάρχει πληθωρισμός το κράτος θα
μειώσει τις δημόσιες δαπάνες.
Σταθεροποίηση
της οικονομίας:
Π.χ. με δημόσιες επενδύσεις σε έργα υποδομής.
Οικονομική
ανάπτυξη:
Π.χ. αύξηση του εισοδήματος οικονομικά
ασθενέστερων ομάδων.
Καλύτερη
διανομή
εισοδήματος:
100

2.5 ΙΣΟΖΥΓΙΟ: ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΙΚΟ Ή
ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΟ
101

Ισοζύγιο διεθνών
πληρωμών ή
πληρωμών
Περιλαμβάνει όλες τις
οικονομικές συναλλαγές
ανάμεσα στους κατοίκους μιας
χώρας και στους κατοίκους των
άλλων χωρών στη διάρκεια
μιας συγκεκριμένης περιόδου.
102
2.5 Ισοζύγιο: Πλεονασματικό ή
ελλειμματικό 1/6

Οι συναλλαγές
διακρίνονται σε:
Εισαγωγές και εξαγωγές
εμπορευμάτων
υπηρεσιών π.χ. μεταφορές,
ασφαλίσεις, τουρισμός
Μονομερείς μεταβιβάσεις
π.χ. εμβάσματα
μεταναστών
κεφαλαίων π.χ. τα δάνεια
που συνάπτει η χώρα
103

Ισοζύγιο
πληρωμών
Εισπράξεις Πληρωμές Διαφορά
104
Το ισοζύγιο πληρωμών είναι ένας πίνακας που έχει δύο πλευρές.
Στη μία πλευρά καταχωρίζονται όλες οι συναλλαγές που
δημιουργούν απαίτηση πληρωμής από το εξωτερικό π.χ.
εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και οι εισαγωγές κεφαλαίων.
Αυτή είναι η πλευρά των
Στην άλλη πλευρά καταχωρίζονται όλες οι συναλλαγές που
δημιουργούν υποχρέωση πληρωμής προς το εξωτερικό π.χ.
εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και εξαγωγές κεφαλαίων.
Αυτή είναι η πλευρά των

Ισοζύγιο
πληρωμών
Λογαριασμός
τρεχουσών
συναλλαγών
Εμπορικό
ισοζύγιο
Ισοζύγιο
υπηρεσιών
Ισοζύγιο
εισοδημάτων
Ισοζύγιο
τρεχουσών
μεταβιβάσεων
Λογαριασμός
κίνησης
κεφαλαίου
105

Εμπορικό ισοζύγιο:
περιλαμβάνει τις
εξαγωγές και εισαγωγές
εμπορευμάτων.
Ισοζύγιο υπηρεσιών:
περιλαμβάνει τις εισπράξεις
και πληρωμές από υπηρεσίες
π.χ. τουρισμός, μεταφορές.
Ισοζύγιο εισοδημάτων:
περιλαμβάνει τις εισπράξεις
και πληρωμές για μισθούς,
τόκους, κέρδη κ.α.
Ισοζύγιο τρεχουσών
μεταβιβάσεων: περιλαμβάνει
εισπράξεις και πληρωμές από και
προς την Ε.Ε. και άλλους τομείς
π.χ. μεταναστευτικά εμβάσματα.
Ισοζύγιο τρεχουσών
συναλλαγών
106

Από οικονομική
άποψη το ισοζύγιο
πληρωμών είναι
πλεονασματικό ή
ελλειμματικό.
Από λογιστική
άποψη το ισοζύγιο
είναι πάντα
ισοσκελισμένο.
107

108
2012 2013 2014 2012 2013 2014
I ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝ/ΓΩΝ (Ι.Α +Ι .Β+ Ι.Γ + Ι.Δ) -3.382,8 2.085,7 3.554,8 -576,7 -316,0 -198,5
Ι.A ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ( I.Α.1 - I.Α.2) -17.273,0 -14.553,6 -15.461,1 -1.621,2 -1.660,6 -1.869,6
ΙΣΟΖΥΓΙΟ καυσίμων -9.032,2 -6.763,7 -6.839,7 -867,2 -746,4 -956,0
ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ χωρίς καύσιμα -8.240,8 -7.789,9 -8.621,4 -754,0 -914,2 -913,6
ΙΣΟΖΥΓΙΟ πλοίων -959,6 -1.266,7 -1.981,9 -130,2 -334,1 -154,8
ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ χωρίς καύσιμα και πλοία -7.281,2 -6.523,2 -6.639,4 -623,8 -580,1 -758,9
I.A.1 Εξαγωγές αγαθών 18.019,3 18.830,0 19.752,9 1.928,4 1.987,9 2.198,4
Καύσιμα 6.059,5 6.767,9 6.984,0 587,9 657,7 736,8
Πλοία (εισπράξεις) 639,8 379,6 503,7 36,4 29,2 38,2
Λοιπά αγαθά 11.320,1 11.682,5 12.265,2 1.304,2 1.301,0 1.423,5
I.A.2 Εισαγωγές αγαθών 35.292,3 33.383,6 35.214,0 3.549,6 3.648,4 4.068,0
Καύσιμα 15.091,7 13.531,6 13.823,6 1.455,1 1.404,1 1.692,8
Πλοία (πληρωμές) 1.599,3 1.646,3 2.485,7 166,6 363,3 193,0
Λοιπά αγαθά 18.601,2 18.205,7 18.904,6 1.928,0 1.881,1 2.182,3
Ι.Β ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ( I.Β.1 - I.Β.2) 14.086,4 15.711,7 18.385,8 1.165,8 1.396,4 1.595,4
I.B.1 Εισπράξεις 24.408,0 24.894,6 27.737,8 2.126,1 2.301,5 2.520,8
Ταξιδιωτικό 10.102,9 11.769,0 13.013,5 743,1 950,0 993,4
Μεταφορές 11.257,5 10.057,4 10.952,9 1.072,1 1.007,2 1.147,7
Λοιπές υπηρεσίες 3.047,6 3.068,2 3.771,5 310,9 344,4 379,7
I.B.2 Πληρωμές 10.321,6 9.182,9 9.352,1 960,2 905,1 925,3
Ταξιδιωτικό 1.561,4 1.541,5 1.716,5 111,2 129,3 169,3
Μεταφορές 5.287,8 4.655,3 4.336,0 538,2 469,4 457,3
Λοιπές υπηρεσίες 3.472,4 2.986,1 3.299,6 310,8 306,4 298,7
Ι.Γ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ (I.Γ.1 - I.Γ.2) -1.665,6 -2.705,4 -2.276,5 -27,7 -40,0 -40,6
I.Γ.1 Εισπράξεις 3.160,7 2.849,2 2.887,7 299,5 267,5 261,9
Αμοιβές, μισθοί 162,0 172,5 174,2 16,2 17,1 17,5
Τόκοι, μερίσματα, κέρδη 2.998,7 2.676,8 2.713,5 283,3 250,4 244,4
I.Γ.2 Πληρωμές 4.826,3 5.554,6 5.164,2 327,2 307,5 302,4
Αμοιβές, μισθοί 390,1 382,5 390,8 39,7 37,7 48,9
Τόκοι, μερίσματα, κέρδη 4.436,2 5.172,1 4.773,4 287,5 269,7 253,6
Ι.Δ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ (I.Δ.1 - I.Δ.2) 1.469,3 3.632,9 2.906,7 -93,6 -11,9 116,3
I.Δ.1 Εισπράξεις 4.651,8 6.494,8 5.357,9 148,8 170,8 290,1
Γενική κυβέρνηση (κυρίως μεταβιβάσεις από ΕΕ) 3.747,1 5.398,1 4.422,8 58,8 79,3 207,2
Λοιποί τομείς (μεταναστευτικά εμβάσματα κλπ) 904,7 1.096,6 935,1 90,0 91,5 82,8
I.Δ.2 Πληρωμές 3.182,5 2.861,8 2.451,2 242,4 182,7 173,8
Γενική κυβέρνηση (κυρίως πληρωμές προς ΕΕ) 2.265,8 2.195,8 1.790,9 169,1 116,7 98,8
Λοιποί τομείς 916,7 666,1 660,3 73,3 66,0 75,0
II ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ (ΙΙ.1 - ΙΙ.2) 1.577,1 2.774,6 1.779,6 -5,7 -7,7 -9,7
ΙΙ.1 Εισπράξεις 1.764,9 3.046,6 2.049,4 7,7 7,1 6,7
Γενική κυβέρνηση (κυρίως μεταβιβάσεις από ΕΕ) 1.699,3 2.978,4 1.988,9 0,5 0,6 0,8
Λοιποί τομείς 65,6 68,2 60,5 7,2 6,5 5,9
ΙΙ.2 Πληρωμές 187,9 272,0 269,9 13,4 14,9 16,3
Γενική κυβέρνηση (κυρίως πληρωμές προς ΕΕ) 12,4 4,2 8,0 0,3 0,4 0,4
Λοιποί τομείς 175,4 267,8 261,8 13,1 14,4 16,0
III
ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝ/ΓΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ (Ι +
ΙΙ)
-1.805,8 4.860,2 5.334,4 -582,4 -323,8 -208,2
IV ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΧΡΗΜ/ΚΩΝ ΣΥΝ/ΓΩΝ (ΙV.Α + ΙV.Β + ΙV.Γ + ΙV.Δ) 2.617,5 -3.771,1 -3.818,5 56,2 252,2 133,5
IV.A ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ* 820,9 1.754,4 826,2 -76,5 580,2 83,1
Κατοίκων στο εξωτερικό -200,7 774,9 -511,9 32,3 -23,9 -90,1
Μη κατοίκων στην Ελλάδα 1.021,6 979,5 1.338,1 -108,8 604,1 173,2
IV.B ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ* -77.066,5 -6.449,8 -3.475,0 -1.482,4 1.047,9 -2.681,7
Απαιτήσεις -40.471,7 1.983,6 -6.792,1 -1.245,9 827,6 -1.029,6
Υποχρεώσεις -36.594,8 -8.433,4 3.317,0 -236,5 220,3 -1.652,2
ΙV.Γ ΛΟΙΠΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ* 78.889,0 1.006,3 -749,7 1.626,2 -1.351,9 2.689,1
Απαιτήσεις 14.020,8 16.423,8 1.794,0 829,8 724,6 -174,9
Υποχρεώσεις 64.868,3 -15.417,6 -2.543,6 796,4 -2.076,5 2.864,0
(Δάνεια γενικής κυβέρνησης) 75.122,1 30.583,9 5.549,9 -2,8 -40,4 -448,0
ΙV.Δ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ** -26,0 -82,0 -420,0 -11,0 -24,0 43,0
V ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΤΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (I + II + IV + V = 0) -811,7 -1.089,1 -1.515,9 526,1 71,6 74,6
ΥΨΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ (τέλος περιόδου)*** 5.949,0 4.537,0 4.884,0
* ( + ) καθαρή εισροή ( - ) καθαρή εκροή
* * ( + ) μείωση ( - ) αύξηση
* * * Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό,
τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος
σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών
εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ και τη συμμετοχή της
Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.
ΟκτώβριοςΙανουάριος - Οκτώβριος
ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ( εκατ. ευρώ)

2.6 Ο δημόσιος δανεισμός 1/4
Πηγές
δανεισμού
• Το ομολογιακό δάνειο π.χ.
κρατικά ομόλογα.
• Ο αναγκαστικός δανεισμός: το
κράτος αναγκάζει φυσικά και
νομικά πρόσωπα να αγοράσουν
κρατικά ομόλογα ή να
καταθέσουν τα κεφάλαιά τους
στην τράπεζα της Ελλάδος.
109

Ανάλογα με τις δαπάνες που καλύπτει ο
δημόσιος δανεισμός διακρίνεται σε:
Παραγωγικό: συνάπτεται για
να εξυπηρετήσει παραγωγικές
επενδύσεις.
Καταναλωτικό: συνάπτεται για
να καλύψει καταναλωτικές
δαπάνες.
Ανάλογα με την προέλευσή του ο δημόσιος
δανεισμός διακρίνεται σε:
Εσωτερικό: όταν τα κεφάλαια
προέρχονται από το εσωτερικό.
Εξωτερικό: όταν τα κεφάλαια
προέρχονται από το εξωτερικό.
110

Επιβάρυνση
μελλοντικών
προϋπολογισμών:
• Γιατί ένα μέρος των μελλοντικών
εσόδων θα πρέπει να εξυπηρετήσει
το δημόσιο χρέος.
Κίνδυνος
χρεοκοπίας:
• Γιατί κλονίζεται η
εμπιστοσύνη του κοινού
στην ικανότητα του κράτους
να εξυπηρετήσει το χρέος
του.
Επιβάρυνση των
μελλοντικών
γενεών.
111
Τα
μειονεκτήματα
του δημόσιου
δανεισμού:

112

Πολιτική παιδεία, Β' Λυκείου

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Πολιτική παιδεία, Β' Λυκείου

Ähnlich wie Πολιτική παιδεία, Β' Λυκείου (20)

Mehr von Georgia Kazakou

Mehr von Georgia Kazakou (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Πολιτική παιδεία, Β' Λυκείου