1. საწვავის ეკონომიის ხელშეწყობა:
მდგრადი ტრანსპორტი ქალაქში
ნანა ჯანაშია
CENN
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

2. CENN –ის მისია
CENN-ის მისიაა ხელი შეუწყოს
თანამედროვე და მდგრადი განვითარების
ღირებულებებისა და პრაქტიკის დანერგვას
საზოგადოებასა და გარემოს შორის ურთიერთკავშირის
დამყარების გზით.
All rights reserved / CENN 2010
2011
CENN.org
CENN.ORG

3. CENN–ის კომპეტენცია
სამოქალაქო საზოგადოების განვითარება და
ინსტიტუციური გაძლიერება
გარემოსდაცვითი კვლევა და პოლიტიკა
რესურსების მართვა
შესაბამისობის მართვა
მდგრადი განვითარება და კომუნიკაცია
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

4. შინაარსი
•
ქალაქებში მდგრადი ტრანსპორტის მნიშვნელობა
•
საწვავის ეკონომიის მნიშვნელობა
•
ევროკავშირის მიდგომები მობილობასა და ტრანსპორტის სფეროში
•
სატრანსპორტო სექტორის მიმოხილვა სამხრეთ კავკასიის რეგიონში
•
ფაქტები საქართველოს სატრანსპორტო სექტორის შესახებ
•
ტრანსპორტით გამოწვეული დაბინძურება საქართველოში
•
საწვავის ეკონომიის მსოფლიო ინიციატივა (GFEI) & 50by50 კამპანია
•
რეკომენდაციები სუფთა ტრანსპორტის დასანერგად
All rights reserved / CENN 2010
2011
CENN.org
CENN.ORG

5. ქალაქებში მდგრადი ტრანსპორტის მნიშვნელობა
 მსოფლიოს ქალაქების წინაშე სულ უფრო და უფრო მწვავედ დგება
მდგრადი ტრანსპორტის უზრუნველყოფის აუცილებლობა.
ტრანსპორტის უარყოფითი ზეგავლენა ცხოვრების ხარისხსა და ეკონომიკაზე:
•
გადატვირთული მოძრაობა
•
სათბურის აირების ემისიები
•
ჰაერის დაბინძურება და ხმაური
•
ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები
•
უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული რისკები და საფრთხეები
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

6. საწვავის ეკონომიის მნიშვნელობა
•
ტრანსპორტთან დაკავშირებული სათბურის აირების ემისიების წილი
ენერგორესურსების გამოყენების შედეგად გამოყოფილი CO2-ის მოცულობაში
დაახლოებით 1/4-ს შეადგენს.
•
2050 წლისთვის მოსალოდნელია ამ მაჩვენებლის 1/3-მდე გაზრდა.
•
2050 წლისთვის მსუბუქი ავტომანქანების რაოდენობა მთელი მსოფლიოს
მასშტაბით გასამმაგდება.
საწვავის ეკონომიის პოლიტიკის გატარება ხელს შეუწყობს:

კლიმატის ცვლილების შერბილებას;

ჰაერის ხარისხის გაუმჯობესებას ემისიების შემცირების გზით;

საწვავზე გაწეული ხარჯების შემცირებას;

საწვავის ცვალებად ფასებზე ქვეყნების ეკონომიკის დამოკიდებულების
შემცირებას.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

7. ევროკავშირის სატრანსპორტო პოლიტიკა
DG MOVE
• ევროკომისიის მოძრაობისა და ტრანსპორტის მთავარი განყოფილება,
• პასუხისმგებელია სატრანსპორტო სექტორზე ევროკავშირის ფარგლებში.
DG MOVE –ის საქმიანობა:
• მდგრადი ტრანსპორტის ხელშეწყობა:
 შესაბამისი სტრატეგიისა და ღონისძიებების გატარება
2050 წლისთვის სატრანსპორტო საშუალებების მნიშვნელოვანი
დეკარბონიზაციისათვის.
 ელექტრომობილების დიდმასშტაბიანი ევროპული პროექტის
დაფინანსება მათი ბაზარზე დამკვიდრების ხელშეწყობის მიზნით.
 ალტერნატიული საწვავის (ბიოსაწვავი და წყალბადი) განვითარების
პროექტების დაფინანსება.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

8. ევროკავშირის სტრატეგია 2050 წლისთვის
ევროკავშირის სტრატეგიული დოკუმენტი (White Paper ) 2011:
ერთიანი ევროპული სატრანსპორტო სივრცის განვითარების ორიენტირი –
კონკურენტუნარიანი და რესურსების დამზოგავი ეფექტური სატრანსპორტო
სისტემისაკენ
ევროკავშირის სტრატეგიული მიზნები 2050 წლისთვის:
 საწვავის ტრადიციული მოხმარების არც ერთი მანქანა ქალაქებში.
 ავიაციაში ნახშირბადის დაბალი შემცველობის საწვავის 40%-იანი მოხმარება.
 საშუალო მანძილებზე საქალაქთაშორისო სამგზავრო და სატვირთო
საავტომობილო გადაზიდვების 50%-ის ჩანაცვლება სარკინიგზო და წყლის
ტრანსპორტით.
 ყველაფერი ეს შედეგად მოიტანს სატრანსპორტო ემისიების 60%-იან შემცირებას
2050 წლისათვის.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

9. სატრანსპორტო სექტორი სამხრეთ კავკასიის რეგიონში
•
სამხრეთ კავკასიაში სატრანსპორტო სექტორს ერთ-ერთი ყველაზე
მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს ჰაერის დაბინძურებასა და გლობალურ
დათბობაში CO2–ის ემისიების გამო.
•
თუმცა, სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების წვლილი სათბურის აირების
გლობალურ ემისიებში დიდი არ არის:
 საქართველო - 0.1%-ზე ნაკლები
 სომხეთი - 0.1%-ზე ნაკლები
 აზერბაიჯანი - 0.1%-ზე მეტი
•
ადგილობრივ დონეზე ტრანსპორტით გამოწვეული ჰაერის დაბინძურება
ყველაზე დიდ ზიანს ადამიანის ჯანმრთელობას აყენებს.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

10. ფაქტები საქართველოს სატრანსპორტო სექტორის შესახებ
• 2001 წლიდან მსუბუქი ავტომანქანების რიცხვი გაორმაგდა.
• 2001 წლიდან ავტობუსებისა და მიკროავტობუსების
რიცხვი გასამმაგდა.
• ავტოპარკის ასაკი:
 მხოლოდ 10% – 5 წელზე ნაკლები ასაკის
 50%-ზე მეტი – 10 წლის და მეტი ასაკის
• მოძველებული ავტოპარკი ქმნის პრობლემებს საწვავის არაეფექტური
გამოყენებისა და მაღალი ემისიების გამო.
• მანქანები თავმოყრილია ქალაქებში, განსაკუთრებით – დედაქალაქში.
• 2004 წლიდან შეჩერებულია მსუბუქი ავტომანქანების სავალდებულო
ტექნიკური დათვალიერება.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

11. ჰაერის დაბინძურება და ადამიანის ჯანმრთელობა
•
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის თანახმად მსოფლიო მოსახლეობის 1/6 ცხოვრობს
დაბინძურებული ჰაერის პირობებში.
•
ჰაერის დაბინძურება იწვევს ყოველწლიურად 3 მილიონი ადამიანის სიკვდილს.
•
ადამიანის ფუნდამენტური უფლებაა ისუნთქოს სუფთა ჰაერით.
სპეციფიური
პრობლემა
პრობლემის აქტუალობა
ჰაერის
დაბინძურება
მტვრის, (PM10), COx,
SOx, NOx ბენზოლის,
ნახშირწყალბადების
კონცეტრაცია აჭარბებს
საქართველოს
კანონმდებლობით
დადგენილ ზღვრულად
დასაშვებ
კონცენტრაციებს.
All rights reserved / CENN 2011
მდებარეობა
დიდ ქალაქებში,
განსაკუთრებით
დედაქალაქში.
ტენდენცია
გაუარესება
ზემოქმედება
სიმსივნე,
რესპირატორული
დაავადებები, ასთმა,
ალერგიები,
ჰიპერტონია.
მიოკარდის ინფარქტი.
გულ-სისხლძარღვთა
დაავადებები.
მიზეზი
ტრანსპორტის
ემისიები.
ემისიები
დაბინძურების
ფიქსირებული
წყაროებიდან.
CENN.ORG

12. საწვავის ეკონომიის მსოფლიო ინიციატივა (GFEI)
საწვავის ეკონომიის მსოფლიო ინიციატივა (GFEI)
• საერთაშორისო საავტომობილო ფედერაციის ფონდი (FIA Foundation),
• საერთაშორისო ენერგეტიკული სააგენტო (International Energy Agency),
• საერთაშორისო სატრანსპორტო ფორუმი (Transport Forum International),
• გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამა (UNEP).
GFEI-ის მიზანია
•
მსოფლიოს მასშტაბით საწვავის ეკონომიური მოხმარების ხელშეწყობა.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.ORG

13. საწვავის ეკონომიის კამპანია – 50by50
• 2009 წელს დაწყებული 50by50 კამპანია წარმოადგენს GFEI-ის წამყვან
ინიციატივას.
• GFEI-ის 50by50 კამპანია მიზნად ისახავს 2050 წლისთვის საწვავის ეკონომიის
50%-ით გაზრდას.
• GFEI-ის მიხედვით, 2050 წლისთვის ყოველწლიურად დაიზოგება 6 მილიარდი
ბარელი ნავთობი და ასევე მიღებულ იქნება მნიშვნელოვანი სარგებელი ჰაერის
დაბინძურებისა და CO2-ის ემისიების შემცირების თვალსაზრისით.
All rights reserved / CENN 2010
2011
CENN.org
CENN.ORG

14. სუფთა ტრანსპორტის დანერგვის რეკომენდაციები
საწვავის ეკონომიის კამპანიით დასახული მიზნების მისაღწევად
რეკომენდებულია შემდეგი ღონისძიებების განხორციელება:
•
საწვავის ეკონომიის ეროვნული სტრატეგიული დოკუმენტის შემუშავება

არსებული სამართლებრივი და ინსტიტიუციური მოწყობის ანალიზი,

ქვეყანაში არსებული სიტუაციისა და ევროკავშირის მოთხოვნების
შედარებითი ანალიზი,

ავტოპარკის მონაცემთა ბაზის შესწავლა,

სატრანსპორტო სცენარების შემუშავება,

მოგება-ზარალის ანალიზი,

მიზნების დასახვა.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.org

15. სუფთა ტრანსპორტის დანერგვის რეკომენდაციები
• საწვავის ეკონომიის სამოქმედო გეგმების შემუშავება და განხორციელება:

სატრანსპორტო სექტორის ეფექტური დაგეგმვა - სატრანსპორტო
ინფრასტრუქტურის შეფასება, დაპროექტება და მოწყობა.

ჰაერის ხარისხის, ავტოპარკის, საწვავის ხარისხის და ა.შ. მონიტორინგის
გაუმჯობესება: მსუბუქი ავტოტრანსპორტის ყოველწლიური ტექნიკური
დათვალიერების შემოღება.

რეგულირების მექანიზმების (მაგ.: საგადასახადო შეღავათების) შემუშავება
ეკონომიური მანქანებისთვის.

საზოგადოებრივი ცნობიერების ამაღლება ყველა დონეზე.
• რეგიონულ დონეზე გეგმებისა და ინტეგრირებული სტრატეგიების
შეთანხმება.
All rights reserved / CENN 2011
CENN.org

16. CENN-ის საკონტაქტო ინფორმაცია
2011 წლიდან საწვავის ეკონომიის 50by50 კამპანია
დაიწყო სამხრეთ კავკასიის ქვეყნებში –
საქართველოში, სომხეთსა და აზერბაიჯანში.
GFEI-ის 50by50 კამპანია: www.globalfueleconomy.org
All rights reserved / CENN 2010
2011
CENN.org
CENN.org