2. Alkinet
Alkinet janë hidrokarbure të pangopura që
përmbajnë katër atome të hidrogjenit më pak se
alkanet dhe me formulë të përgjithshme CnH2n-2.
Alkinet përmbajnë lidhje trefishe ndërmjet atomeve
të karbonit, edhe alkinet e kanë prapashtesën “in”
sikur alkanet dhe alkenet. Përfaqësuesi kryesor i
alkineve është Etini. Alkinet përfitohen nga gazi
natyrorë dhe nga karburi i kalciumit me formulë
molekulare CaC2.
3. Vetitë fizike të alkineve
• Janë të ngjashme me alkenet. Tre
përfaqsuesit
e parë të serisë homologe të alkineve janë
gaze, deri te anëtari 17 janë lëngje, ndërsa
anëtarët e lartë janë në gjendje agregate të
ngurtë.
4. Vetitë kimike të alkineve
Alkinet në molekulat e tyre përmbajnë një
lidhje trefishe ndërmjet dy atomeve të
karbonit. Ky njëherit është grupi
funksionor për alkine që përcakton vetitë
kimike të tyre.
Alkinet tregojnë reaksione të:
Adicionimit
Oksidimit
Polimerizimit
5. Etini
• Etini është përfaqësuesi më i thjeshtë dhe më i
rëndësishëm i alkineve, me formulë molekulare,
racionale dhe strukturale . Etini në laborator përfitohet
nga reaksioni i karburit të kalciumit, dhe ujit.
• Në industri etini përfitohet nga bashkëveprimi i karburit
të kalciumit me ujin.
7. Vetitë fizike të etinit
• Etini është gaz pa ngjyrë, pa erë dhe është më i
lehtë se ajri. Për dallim nga hidrokarburet
vargore, tretet në ujë. Etini tretet mirë në aceton
(propanon). Ruhet në bombola të çelikta, i
tretur në aceton, në shtypje 1500 kPa. Po të
shtypet, në mungesë të acetonit (propanonit)
mund të shpërthejë .
8. Vetitë kimike të etinit
• Etini është gaz shumë aktiv. Përzierja e etinit
me ajrin , në raporte të caktuara , është
shpërthyese. Ai digjet në ajër me flakë të
ndritshme. Me djegien e plotë te etinit, në
prani të oksigjenit të pastër, lirohet temperaturë
mbi 3000 °C, që shkrinë shumicën e metaleve
dhe mundëson ngjitjen dhe prerjen autogjene
të tyre.
