3. EĞİTMENLERDEN
BEKLENTİLER
• Kavramsallıktan ve teoriden uzak,
uygulanabilir pratik bilgiler.
• İnteraktif sürekli iletişim
• Sorulara hızlı ve net cevaplar
• Eğlenceli samimi bir anlatım
• Cesaretlendirici, motive eden, iyi dinleyici
• Çok sayıda sahne uygulamaları
• Sahnede bir hizmetkar ve sürekli iletişim.
4. EĞİTİMDEN BEKLENTİLER
• Keyif Almak
• Yeni Oyunlar
• Süre uygunluğu
• Harika videolar
• Yeni bilgiler
• En az üç davranış değişikliği - Kazanan Olmak
5. Söz ola kese savaşı,
Söz ola kestire başı
Söz ola ağulu (zehirli) aşı,
Yağ ile bal ede bir söz!
YUNUS EMRE
6. • Konuşarak kazandığım başarılar, savaşarak
kazandığım başarılar kadar önemliydi.
ATATÜRK
• İnsanlar ancak çok iyi bildikleri konularda
güzel konuşabilirler.
SOKRATES
• Konuşma insanın aklını kullanma sanatıdır.
EFLATUN
7. Konuşma bir sanattır. Bu sanatı iyi bilen insan,
başkalarıyla sağlıklı ilişki kurar.
Hekim hastasını daha iyi anlar. Ve tedavi eder.
Öğretmen bildiklerini öğrencilere doğru aktarır.
Konferansçı dinleyicileri etkiler.
Önder kitleleri peşinden sürükler.
Politikacı düşündüklerini topluma benimsetir.
PROF.DR. ÖZCAN KÖKNEL
8. Güzel ve etkili konuşmada;
bilgi
pozitif enerji,
sevgi,
kalite,
saygınlık,
yetenek
coşku vardır.
12. Konuşma
İnsanın düşünce ve duygularını çevresine aktarmada kullandığı iletişim
aracına konuşma denir.
Konuşma; 1. Konuşmak işi.
2. Görüşme, danışma, müzakere.
3. Dinleyicilere bilim, sanat edebiyat vb. konularda bilgi
vermek için yapılan söyleşi, konferans
13. Güzel konuşma becerisini edinmiş kişiler
;
Çevrelerindeki insanları kısa sürede etkiler,
Kendi duygu ve düşüncelerini ifade edebilirler,
Karşılarındaki insanlar tarafından kabul edilme gücüne sahip olurlar,
Bu insanlar dost sohbetlerinin yegâne aranan isimleridirler,
Girdikleri ortamda onlar konuşurken insanlar etraflarında bulunmak, onları
merkeze almak isterler,
Hem özel hayatta hem de iş hayatında başarılıdırlar,
Yine özel ve iş hayatında mutludurlar.
14. Nitelikli Bir Konuşmada Bulunması Gerekenler
1. Nitelikli bir konuşma dinleme becerisiyle ilintilidir
2. Nitelikli bir konuşma bir amaç için yapılır.
3. Nitelikli bir konuşma planlı olmalıdır
4. Nitelikli bir konuşmanın konusu dinleyen ve konuşan için
önemli olmalıdır.
5. Nitelikli bir konuşmada konuşmacı konusuna hâkim
olmalıdır.
6. Nitelikli bir konuşma bilgi birikimi gerektirir.
7. Nitelikli bir konuşma doğru ve kesin bilgilerle
oluşturulmalıdır.
15. 8. Nitelikli bir konuşma hem konuşmacı hem de dinleyiciler için
ilgi çekici olmalıdır
9. Nitelikli bir konuşma gereksiz detaylardan arındırılmalıdır.
10. Nitelikli bir konuşmaya dikkat çekici bir girişle başlanmalıdır
11. Nitelikli bir konuşmada muğlâk ifadeler kullanılmamalıdır.
12. Nitelikli bir konuşmada konuşmacı sesini, jest ve mimiklerini
iyi kullanmalıdır.
13. Nitelikli bir konuşmada akıcı, içten, duru, özgün söyleyiş tarzı
seçilmelidir.
14. Nitelikli bir konuşma doğru yöntemle başarıya ulaşır.
16. konuşma yöntemleri
• Ezber anlatım
• Soru cevap yöntemi (Katılım esaslı)
• Soru sorma yöntemi (Güçlü sorular)
• Doğruyu bulma yöntemi (Sokrat-deney)
• Hikaye anlatıcılığı
• Çağrışım yöntemi ( Aristo )
17. Dinleme
Çoğu İnsan Nasıl Dinler ?
Çoğu insan anlama niyeti ile dinlemez,
cevap verme niyeti ile dinler.
• Ya konuşur, ya
da konuşmaya
hazırlanır.
• Başka insanların
yaşamında kendi
otobiyografisini
okur.
• Duyduklarını
kendi resimlerinin
süzgecinden
18. Etkin Dinlemenin Adımları
Ana fikri anlayacak şekilde, ayrıntılara odaklanmadan dinleyin!
Konuşma sırasında karşı tarafın gönderdiği ipuçlarını yakalayın!
Konuyu iyice dinlemeden çözüm getirmeyin!
Tarafsız olun, savunmaya geçmeyin!
Not alın!
Söz kesmeyin!
Vereceğiniz cevabı düşünmeyin, konuşmaya odaklanın!
21. Konuşma Aygıtı ve Ses Organları
Göğüs boşluğu-akciğer-gırtlak-kirişler-küçük dil- dil-
damak-diş etleri dişler- dudaklar- geniz-burun.
Bunların hepsine birden konuşma aygıtı denir.
22. Ses Aletlerimizin İşlevleri
GIRTLAK (SES KRİŞLERİ) sesi meydana getirir.
AKCİĞER VE BRONŞLAR (gırtlakta titreşimler yaptıran ve onu
harekete geçiren)
AĞIZİÇİ (BOĞAZ) YANAKLAR, DİL, DAMAK DUDAKLAR,
DİŞLER VE BURUN BOŞLUKLARI (sesin şiddetini değiştirmeye
yarayan aletlerimiz)
23. DİKSİYON
• Doğru soluk
• Doğru ses
• Doğru tonlama
• Doğru telaffuz
• Doğru vurgu
• Doğru jest ve mimik
Diksiyon köken olarak
Latince bir kelimedir.
Güzel ve etkileyici
konuşmak, dili tanımak, dili
en etkili biçimde kullanmak,
sesin yapısının inceleyerek
konuşma sanatının
gereklerini yerine getirmek
gibi faaliyetlerin
tümüne diksiyon denir.
25. Doğru Soluk Alıp Verme Teknikleri
• Soluk sık ve derin alınmalıdır. Sakin bir şekilde ses
çıkarmadan alınmalıdır.
• Burundan soluk almak en sağlıklı soluk alma yöntemidir.
• Soluk alırken konuşulmamalıdır.
• Ani soluk verilmemelidir.
• Konuşurken soluk alıp vermeyi konuşmanın gidişatına göre
ayarlamak gerekir.
• Soluk alırken diyafram kullanılmalıdır
BURUNDAN CÖMERTÇE AL,
AĞIZDAN CİMRİCE VER.
26. Soluk Alma Şekilleri
1. Göğüsten Soluk Alma: Bu nefese omuz nefesi de denilmektedir.
Çünkü nefes alırken omuzlar kalkıp üst göğüs genişler, diyafram aşağı
inmez hatta biraz yükseldiği için karın içeri girer. Bu nefes alma şekli
düzgün bir diksiyon için uygun değildir.
2. Kaburga Nefesi: Nefes alma sırasında kaburgalar her yöne doğru
genişler, karın içeri girer, diyafram aşağı inmez ve tıpkı göğüs
nefesinde olduğu gibi ciğerlerin alt bölümü fonksiyonunu tam
gerçekleştiremez. Bu nefes şekli göğüs ve boyun kaslarının gerilimine
buda yorgunluğa neden olmaktadır.
3. Karından Soluk Alma: Yukarıda bahsettiğimiz gibi bu soluk alma
tarzı diyaframdan nefes almadır.
Doğru soluk alma şekli ise karın-kaburga nefesidir. Bu şekilde soluk
alırken karın dışarı çıkar, diyafram aşağı iner ve karnı dışarı iter. Göğüs
ve bel genişler, son kaburga kemikleri ile diğer kemiklerde dolaylı
olarak genişler. Soluk verirken ise karın içeri girmeye başlar, diyafram
eski haline döner yani yukarı çıkar, göğüs eski pozisyonunu alır.
27.
28.
29. ALIŞTIRMA- DİLİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI
Alıştırmaları dilinizi yöneten ağız içi kaslarınızı iyice yoracak
kadar uzun süre ve abartılı olarak tekrar ediniz.
• -Dilinizi ağzınızda sakız çiğner gibi hızla çiğneyiniz.
• -Dilinizi ağzınızın içinde, çenelerinizin dışından, dudaklarınızın
altından dairesel hareketlerle hızla dolaştırınız.
• -Dil ucunu ön alt dişlere dayandırarak ağız içinde köklerden
ileri geri hareket ettiriniz.
• -Dilinizi iyice dışarı çıkarınız. İterek uzun süre dayanınız.
• -Dilinizi yuvarlatıp daralttığınız dudaklarınız ve çeneleriniz
arasından içeri-dışarı hareket ettiriniz.
• -Dilinizin ucunu ön alt dişlerinize dayandırınız ve dilinizi
kökünden içeri dışarı hızla hareket ettiriniz
30. ALIŞTIRMA
ÇENE ÇALIŞMASI
Alıştırmalarla çene açıklığını sağlama ve çenemizin her hareketi rahatlıkla yapmasını
temin etme amaçlanmıştır. Tüm egzersizleri aşırı abartı ile gerçekleştirmelisiniz.
• Elinizi alt çenenize dayayarak “çak çak” diye bağırın. Aşağıya
itilen çenenizin yukarıya itilmesini sağlayın. Böylece çenenizi
aşağıya iten kaslarınızın güçlenmesini sağlayın.
• İki elinizin içiyle yanak kemiklerinize masaj yapın. Avuçlarınızı alt
çenenize doğru çekip çenenizi açın.
• Yumruk yapılmış iki ellerinizle çenenizin altından bastırın.
Alt çenenizi açın, başınızı geri itin ve alt çenenizi kapatın.
Tekrar çenenizi açın ve başınızı daha geriye itin. Tekrar yapın.
• Çenenizi hızla iyice açıp kapatın. Hızlanın.
• Çenenizi hızla ileri, geri hareket ettirin.
• Çenenizi dairesel hareketlerle hızla döndürün.
31. ALIŞTIRMA
DUDAK ÇALIŞMASI
• Nefesinizi ağzınızdan kuvvetle verirken “poffff” deyin. Hava dudaklarınızı basınçla
itsin. Basıncın dudak kaslarınızı şiddetli zorlaması sağlayın.
• Sıkı sıkı kapalı ve dişlerinize yakın -çeneniz kapalıya yakın- tuttuğunuz
dudaklarınızdan üflediğiniz havanın dudaklarınızı kuvvetle üfürerek çıkmasını
sağlayın.
• Dudaklarınızı kapatıp ileri uzatın ve dairesel hareketlerle hızla döndürün.
Aşağı yukarı, sağa sola hareket ettirin.
• Çenenizi kapatın ve hızla “mı, mu, mı, mu” deyin. Ardından aynı şekilde şu sesleri
tekrar edin: “fe, ve”, “pe, be”, “u, ü”, “o, ö”. Abartı yapmanız ve dudak kaslarınızı
yoruncaya kadar çalışmayı sürdürmeniz önemlidir.
• Bir kalemi yatay olarak dudaklarınızda tutup “Benim memleketim. Bir ben vardır
bende benden içeri” deyin. Dudaklarınız iyice yorulduğunda dudaklarınızı gevşetin
ve kapalı tutarak havayı dışarı itin. Hava püfürdeyerek, dudaklarınızı titreştirerek
dışarı çıksın.
32. Sesin şiddeti (strength)
Sesin kulağımızda yaptığı etkinin büyüklüğü
YÜKSEK
ORTA
ALÇAK
Sesin yüksekliği (frekans)
Sesin saniyedeki titreşim sayısı. Kalın sesleri ince seslerden ayıran özelliktir.
Frekans arttıkça ses incelir. Azaldıkça kalınlaşır.
a - PES SES (Gırtlak) : Kalın ses olup gırtlaktan çıkar. Otorite sesi olarak da bilinmektedir.
b - TİZ SES (Dil ucu) : İnce ses tonudur. Dilimizin ucunda çıkardığımız sestir.
c- ORTA SES(Ağız Boşluğu) : Tek düze konuşma sesidir.
Sesin rengi (tınısı/tembre)
a) Açık Tını (Tiz ses) : Tatlı öykülerin anlatımında kullanılır.
b) Koyu Tını (Koyu ses) : Acı, umutsuzluk keder duygusu uyandırmak istediğimiz
parçalarda kullanılır.
c ) Orta Tını : Günlük konuşmalarımızda kullanılır. Yorgunluk vermez.
33. MÜKEMMEL SESİN ÖZELLİKLERİ
1-İŞİTİLME DÜZEYİ : Dinleyicinin işiteceği yükseklikte olmalıdır.
2- HIZ DÜZEYİ : Dakikada 125-175 duygulara göre artar ve azalır.
3- HOŞA GİTME / TINI DÜZEYİ :Ses çıkış organları doğru kullanılmalıdır.
4- DEĞİŞİRLİK – BÜKÜMLÜLÜK DÜZEYİ : Ses çıkışı monoton olmamalıdır.
34. • SESİN NİTELİĞİNİ – TINISINI GELİŞTİRME
• SES YÜKSEKLİĞİ KONTROLÜ
• SES PERDESİNDE DEĞİŞİM OLUŞTURMA
• SESİ ISITMAK
• SESİ KUVVETLENDİRİR.
Ses Geliştirme Alıştırmaları
35. Ses Tonu
Konuşurken çıkardığımız seslerin titreşim
sayısının az ya da çok oluşuna “ ton” denir.
Sesin düşük, yüksek ya da tiz ve pes
çıkarılmasıdır.
36. Ses tonu ile
hoşlanma
ilişkisi
Hoşlanan bir erkeğin iki farklı ses
tonu kadının hemen dikkatini
çeker. Bunlardan birincisi
kalabalık ortamlarda erkeğin ses
tonunun daha gür ve canlı
olmasıdır. İkincisi ise erkek
sevdiği kadın ile yalnız kalınca
ses tonu zayıflar ve titrek olur
Yapılan bir araştırmaya göre erkeklerin %80’inin kadınlarda
ses güzelliğinden etkilendikleri ortaya çıkmıştır.
Hoşlanan bir
kadının ses tonu
düşer
37. NE YAPIYORSUN ?
• Korkmuş,
• Cahil
• Utangaç
• Yılışık
• Sevecen (müşfik)
• Dedikoducu
• Karısını çok seven genç bir koca veya kocasını çok seven genç bir hanım
Cümleleri söylerken
sözcükleri veya harfleri
sert, yumuşak, uzun,
kısa, alçak ve yüksek gibi
değişik seslerle
belirtmeye tonlama denir
38. Ses tonlamaları kullanım becerisiyle de ilişkili olarak çeşitli anlamlar taşır
Tatlı ve yavaş bir söyleyiş sırasında tonu biraz yükseltmek: Acıma ve sevgi
Fısıltı tonlaması: Sinsilik, aldatıcılık
Kuvvetli ve yüksek ton: Öfke ve memnuniyetsizlik
Hafif sesle orta bir ton: Düşüncelilik ve sakinlik (Biraz daha yukarı bir tonda
konuşulursa; ciddilik ve heyecanlılık)
Tatlı bir ses ve sakin bir tonlama: Ağırlık
39. TONLAMA ÇALIŞMALARI
(VURGULAMA İLE ÇOK YAKINDAN İLGİLİDİR.)
Kelimemiz : HAYIR...
• Hayır onu demek istemedim. (Açıklama)
• Hayır mı dedin, bence bir daha düşün. (uyarı)
• Hayır değil, hayır ... (iki anlamlı)
• Hayır, hayır, hayır... (kesin reddetme)
• Hayır, tek sevdiğim sensin...(sevgi)
• Evet de, güne hayır’la başlama. (öğüt verme)
• Her sözüme hayır deme. (kızgın)
• Bu hayır bin evet’e bedel. (coşku)
• Demek herşey bir hayır’a bağlı (karardan önce)
• Duymadım hayır burada değildim.(üzüntü
bildirme)
• İsterim ki beni hayırla ansın. (dilek)
• Hayır, benim için söylenenlerin hepsi yanlış
aktarılmış efendim. (kibar)
• Yeter sorma artık, hayır dedim işte hayır. (çok
kızgın)
• Neden, o kadar zor mu hayır demek ?..
(küçümseme)
• Herkes evet demesini bekliyordu durup dururken
hayır dedi. (hayret)
• Hayırlı mı hayırsız mı zaman gösterecek. (umutsuz)
• Adam hayır demeyi bir meziyet sanıyor, “ Hayır
efendim hayır. “ (taklit)
40. SES ÖRNEKLERİ
1.Pes, tok, şevkli tonları olan güzel ses
(Güvende,uygun olanlar)
2. Çok alçak ses (Ortam baskısı yaşayanlar)
3. Çok yüksek ses (Dinleyiciye ihtiyacı olanlar)
4. Titrek ses (Bir işi başlamaktan korkanlar)
5. Vokal saldırganlar (Rekabetçiler)
6. Telaşlı, manik tonlar (ilgi merkezinde olmak isteyenler)
7. Çok hızlı konuşanlar ( Kaygılı,sinirli,agresifler)
8. Değişken, kesik ve kuvvetli tonlar (kendini üstün gören,
dik başlı,inatçı)
9. Çenesini hareket ettirmeden, genizsi bir sesle konuşanlar
(yargılayıcı,şikayetçi )
10. Abartılı bir tatlılığı olan ses tonları (ikiyüzlü ve tutarsızlar)
Kazanımları
Güven.
Borçlandırma Taktiği
41. Konuşma esnasında duraklamaların tümü noktalamayı meydana getirmektedir
Kısa Süreli Duraklar
. Hitaplardan sonra,
Çok kısa cümlelerden sonra,
Biçimce bağlı cümleciklerden sonra,
Kısa arasözlerin başında ve sonunda,
Uzun cümlelerde, öznelerden sonra,
Eş görevli söz öbeklerinin sıralanışından sonra,
Ünlem ve ünlem görevli öğelerden sonra,
Ki ’li ve başka yan cümleciklerden sonra,
Cümle başı bağlaçlarından sonra,
Sıralı cümlelerin cümleciklerinden sonra
Soluğunuzun yetişemeyeceğini anladığınız yerlerde
Uzun cümlelerin ortalarında yapılır.
Normal Duraklar
Cümle bittikten sonra,
Üst üste iki nokta işaretinden sonra,
Noktalı virgül işaretinden sonra,
Anlamca bağlı cümlecikler arasında,
“Ve” bağlacından sonra,
Karşıt duygu ve düşünceleri yansıtan söz dizinleri
arasında
Uzun arasözlerden önce ve sonra,
Diyaloglar arasında,
Sorular ve yanıtlar arasında,
Uzun olan bağlı ve sıralı cümlecikler arasında yapılır.
Uzun Süreli Duraklar
Konuşma metinlerinde bölümler arasında,
Anlamlı susuşların gerektiği yerlerde,
Paragraflar arasında,
Dize kümeleri arasında yapılır
43. d) Cümlede bazı öğeler virgüller sıralanmışsa virgüllerde
durak yapılır:
-Yaşının geçtiğini /, şimdi ikinci sınıfta olması gerektiğini /,
babasının fakirliği yüzünden onu okula gönderemediğini
anlatacaktı /, vazgeçti.
44. DURAK YAPILMASI GEREKEN YERLER
e) İki nokta ve noktalı virgül, durak gerektiren işaretlerdir:-Annem eti
çok sever / ; babamsa balığı tercih eder.-İstanbul’un üç önemli sorunu
vardır: /ulaşım/, su / ve çarpık yapılaşma…
f) Cümle başındaki yönlendirme kelimelerinden sonra durak yapılır:
Artık, halbuki, madem ki, ayrıca, çünkü, ama lakin, kısaca…….Oysa /
ben onun için neler hazırlamıştım.
g) İki cümle “ve” bağlacı ile bağlanıyorsa “ ve” den önce yapılacak
durak anlamı güçlendirir.
Eve geldi / ve hemen telefona sarıldı.
h) Bağlaçlardan önce durak yapılır.
Aylardır / ne arıyor / ne soruyor
Elbise çok hoşuma gitti / ancak çok pahalı
I) Uzun cümlelerde baştaki özneden sonra durak yapılır:
Dil /, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan bir sesli işaretler sistemidir.
i)Cümle içinde zıtlık ifadesini belirginleştirmek için durak yapılır.
Öğretmen değil /, doktor olmak istiyordum
45. Ulama
Ulama, konuşmanın ahengi ile kelimelerin belli bir kurala göre birbirine
bağlanarak söylenmesidir.
Türkçe’ de ünsüzle biten bir kelimeden sonra ünlüyle başlayan bir kelime
geliyorsa bu kelimeler tek tek kopuk olarak söylenmez,
birbirine bağlı olarak telaffuz edilir.
Sert ünsüzlerden (p,ç,t,k) biriyle biten bir kelime, ünlüyle başlayan ek gelirse
kelimenin son harfi yumuşak ünlülerden (b, c, d, g) birine dönüşür.
Olmak” yardımcı fiiliyle kurulan bileşik fiillerde ulama, ilk kelimede ünlü
uzamasına da yol açar.
Noktalama işaretlerinden biriyle ayrılan kelimeler arasında ulama olmaz.
Cümlede vurgu ve durak yapılan yerlerde ulama olmaz
46. Ulama Alıştırmaları
• Pazardan armut aldım.
• Baş örtüsü
• Ayak ucu
• Çok uzak : ço - ku – zak
• Dış İşleri: Dı - şiş -le – ri
• Harp Okulu: Har - bo - ku – lu
• Aş evi: a-şe-vi
• Bahar akşamı
• Başım ağrıyor
• Semiz otu
• Hayal içinde
• Ağaç oldu a-ğa-col-du
• Ahenk içinde a-hen-gi-çin-de
• Garip oldu ga-ri-bol-du
• Canım anneciğim, artık hasret bitti.-
Geliyorum, ama hala kararsızım.
• Helal oldu : helal oldu
• Mesut oldu: me-su: dol du
• Muhtaç oldu: muh-ta: col-du
• Nasip oldu: na-si: bol-du
• Acımasız olmak: a-cı-ma-sı-zol-mak
• Açık artırma: a-çı-kar-tır-ma
• Açık oturum: a-çı-ko-tu-rum
• Açık öğretim: a-çı-kö(ö)-re-tim
• Ahenk içinde: a-hen-gi-çin-de
• Alt alta: al-tal-ta
• Ameliyat olmak: a-me-li-ya-tol-mak
• Âşık olmak: â-şı-kol-mak
47. • Basın açıklaması: ba-sı-na-çık-la-ma-sı
• Bir an: bi-ran
• Bir ara: bi-ra-ra
• Cesaret etmek: ce-sa-re-tet-mek
• Çalışkan olmak: ça-lış-ka-nol-mak
• Dahil olmak: da-hi-lol-mak
• Dans etmek: dan-set-mek
• Davet etmek: da-ve-tet-mek
• Ders almak: der-sal-mak
• Gol atmak: go-lat-mak
• Görüş almak: gö-rü-şal-mak
• Haber almak: ha-be-ral-mak
• Hayal etmek: ha-ya-let-mek
• Hazır ol: ha-zı-rol
RİNTLERİN AKŞAMI
Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç
Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç
Cihana bir daha gelmek hayal edilse bile
Avunmak istemeyiz böyle bir teselliyle
Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan
Ve arkasında güneş doğmayan büyük kapıdan
Geçince başlayacak bitmeyen sükunlu gece
Gruba karşı bu son bahçelerde keyfince
Ya şevk içinde harab ol, ya aşk içinde gönül
Ya lale açmalı göğsümüzde yahut gül
Y. Kemal Beyatlı
48. . Vurgu
Bir hecenin diğer hecelere, bir kelimenin diğer
kelimelere göre daha etkin söylenmesine vurgu denir.
Türkçe’de kural olarak vurgular son hece üzerindedir. İstisnalar hariç kelimeye
ekleme yapıldıkça vurgu son heceye doğru kayar.
hece-- heceler-- hecelerde -- hecelerdeki
Bazen vurgu sondan önceki hecelerden birine yapılır.
İlk heceye: İl, bölge, semt adları
İl: Ankara, Samsun, Erzurum, İzmir, Konya, Rize, Urfa, Paris, Sofya, Moskova
Bölge: Akdeniz, Marmara, Ege, Karadeniz
Semt: Dikmen, Çankaya, Etlik, Bahçecik, Topkapı
Ortadaki hecelerden birine: İl, bölge, semt adları
Erzincan, Edirne, Trabzon, Sakarya, Denizli, Anadolu, Keçiören, Duşambe
Zarf ve bağlaçlarda ilk heceye:
Niçin, ancak, önce, sonra, ayrıca, yalnız, belki, henüz, ansızın, nasıl, hangi
Arapça- Farsça kökenli bazı kelimelerde uzun heceler vardır. Uzun seslerde
istisna bir durum, vurgu uzatılan hece üzerinde görünür.
Vurgu başta: kâtil, câhil, sâmi
Vurgu ortada: teâmül, mukâbil, hazîne, mücâdele,
Vurgu sonda: Ziyâ, kat’î, denî, zekî, hafî, kafi
49. Konuşma Dilinde Alfabe 28 Harf
Yumuşak G yi hayatınızdan çıkarıyoruz.
Ğ” ünsüzü bulunduğu hecede kendinden önce gelen ünlünün
uzatılmasına yol açar.
yağmur= yaamur, öğretmen=ööretmen, öğle=ööle,
ağabey=aabey, koğmak=koomak
Y ünsüzünde de aynı durum sözkonusudur.
böyle=bööle, söylemek=Söölemek, öyle=ööle
Ğ ünsüzünden sonra gelen ünlü harf düşer. Önceki ünlü uzatılır.
Ağır = aar, sağır= saar bağır=baar
İstisna değil= diil (sonraki ünlü uzar)
51. CÜMCE VURGUSU : Cümlenin anlamına çeşitli düşünce ve duygu özellikleri katan
vurgudur.
Ankara’dan dün sabah Cahit geldi. (başkası değil Cahit)
Cahit dün sabah Ankara’dan geldi ( başka yerden değil Ankara’dan)
Ankara’dan Cahit dün sabah geldi. (başka zaman değil)
Cümle vurgusu anlamla ilgili olup, yeri anlama göre değişir.
• Ben senden çok sıkıldım. (Çok sıkılan sen değilsin benim.)
• Ben senden çok sıkıldım. (Ben, başkasından değil, senden çok sıkıldım.)
• Ben senden çok sıkıldım. (Ben, senin sıkıldığından daha çok sıkıldım.
• Ben senden çok sıkıldım. (Ben, senden bıktım, usandım, çok sıkıldım.)
• Ben senden çok sıkıldım. ( Ben, artık sana dayanamaz, seni çekemez, seninle
yaşayamaz hale geldim.)
52. z Bize her gün misafir gelir. (özne)
z Misafir bize her gün gelir. (zarf)
z Misafir her gün bize gelir. (d.tümleç)
Türkçede cümle vurgusu yüklem üzerindedir.bu nedenle hangi öğe daha çok
vurgulanmak isteniyorsa yükleme yaklaştırılır.
z Arkadaşları onu kapıda bekliyormuş.(d.t.)
z Arkadaşları kapıda onu bekliyormuş.(nesne)
z Kapıda onu arkadaşları bekliyormuş.(özne)
Cümlede “mi - mı” soru edatı varsa bu edattan önce gelen öğe vurgulanmıştır.
z Bu akşam siz İstanbul’a mı gideceksiniz? (d.t.)
z Bu akşam siz mi İstanbul’a gideceksiniz? (ö.)
z Bu akşam mı siz İstanbul’a gideceksiniz? (z.t.)
z Bu akşam siz İstanbul’a gidecek misiniz?(y.)
54. Konuşma Dili ve Yazı Dili Arasındaki Farklar;
Bir ülkede bir yazı dili varken birden fazla
konuşma dili vardır.
Konuşma dili doğaldır yazı dili yapma bir
dildir.
Yazı dilinde tek tip kurallar varken konuşma
dilinde kurallar yöreseldir.
Yazı dilinin kullanım sahası konuşma diline
göre daha geniştir.
Konuşma dili günlük hayatta farklılık
gösterirken yazı dili göstermez.
TÜRKÇE YAZILDIĞI GİBİ KONUŞULAN BİR DİL DEĞİLDİR
56. GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANIMI
«Konuğumuzla yapacağımız söyleşiyi canlı olarak
yayınlıyoruz.” olarak
“Doğu Anadolu Bölgesi’nde birkaç gün önce yağmaya
başlayan kar yağışı aralıksız sürüyor.” “yağmaya”
“Öncelikle sohbetimize geçmeden önce izleyicilerimize yemek
tarifini verelim.” “öncelikle”
“Ben şahsen, kişisel olarak, bu filmde oynamak isterdim.”
“şahsen” veya“kişisel olarak”
“Mesela örneğin…” ya “mesela” ya “örneğin”
“Fazla param olmadığı için mecburen otobüsle gelmek
zorunda kaldım. Mecburen yada zorunda kalmak
58. Nitelikli bir konuşmacı özellikleri
İyi bir konuşmacı,
konusuna hakimdir
titiz bir planlamacıdır.
iyi bir gözlemcidir.
beden dilini iyi kullanır.
özeleştiri yapmaktan kaçınmaz.
59. Konuşmacının Dış Görünüşü
1.Enerjik bir insan gibi canla ve heyecanlı durun.
bakışlarınız canlı olsun.
2.Her zaman yeni ve en kaliteli elbiseleri giyinemezsiniz.
Ama giyindiklerinizin temiz olmasına, vücudunuzun
mutlaka temiz bulunmasına dikkat etmelisiniz. Saç, sakal,
tırnak, diş ve ayakkabı temizliğini bu çerçevede
düşünebilirsiniz.
3. Uçuk hareketlerden kaçının. genel görünümünüz ve
duruşunuz ağırbaşlı bir kişilik imajı çizsin. Tükürük
savururcasına bağırmak, küçük dili gösterecek kadar
gülmek gibi durumlar iletişimciyi küçük düşürtür.
4.Yapmacık jest ve mimiklerden kaçınılmalıdır. bunları
öğrenebiliriz ama iletişim esnasında tabii olarak
çalışmalarına izin verilmelidir.
61. 1.Doğru ve samimi iltifatları her fırsatta
kullanın.
2.Dinleyenlerin üstün olduğu yönleri
keşfetmelerini sağlayın.
3.Sürekli iyimser ve çözüme dönük
yaklaşımların sergileyin.
4.Her sözünüz kalbinizden sevgiyle çıksın.
Dinleyenleri severek onlara
konuşuyorsanız onlarda sizi severek
dinleyeceklerdir.
5.Ne kadar kendinizden eminseniz
dinleyenler o kadar sizden emin
olacaklardır.
Sizi İzleyenlerin Duygularını Coşturun
63. Jestler;
Konuşmadaki eksik kelimeleri tamamlayacak bir araç
olarak kullanılmamalı,
Yabancı dile hakim olmayan birinin ifadesini elleriyle
tamamlaması gibi bir duruma düşülmemeli.
Mimikler;
Güven vermeli,
Verilen mesajla uyum içindeki ifadelerden oluşmalı
JESTLER
&
MİMİKLER
64. PANDOMİM
AŞAĞIDAKİ DURUMLARI
PANDOMİMLERLE (Mimikle) YANSITIN
Soğuktan
titriyorsunuz,
Şiddetli
korkuyorsunuz,
Heyecan ve
sabırsızlıkla
bekliyorsunuz,
Son derece
üzgünsünüz,
Ağır hastasınız, Öfkeyle
bağırıyorsunuz,
Takdirle
seyrediyorsunuz.
Çocuk ağlıyor, Art arda gelen
telefonlara
bıkmış olarak
cevap
veriyorsunuz
ve” Hayır
“diyorsunuz.
65. KONUŞMAYA HAZIRSINIZ
Haydi
Başlıyoruz
• Zihninizi susturun
• Kusursuz olamayacağınızı düşünün
• Daha önce başarılı geçen konuşmaları
hatırlayın
• Diğer insanların eleştirebileceğini öngörün
• İçinde bulunduğunuz (an)a odaklanın
• Hayat düşünceyi takip eder
• Eylem duygudan önce gelir
66. Sunum esnasında güveninizi arttırmak için, kollarınızı
açın, göğsünüzü gerin ve sırtınızı dik tutun.
Bu hareket, daha iyi nefes almanızı ve rahatlamanızı
sağlayacaktır.
Konuşmacının Beden Dili
68. Konuşurken dinleyicilerinizle göz teması kurun.
Çünkü göz teması kurulan insanlar, karşısındaki
kişiye dikkatini daha fazla verirler ve daha fazla
sevme eğilimi gösterirler.
Konuşmacının Beden Dili
69. Otoritenizi sağlamak için, sakin konuşun; küçük
ve net el-kol hareketlerini kullanın.
Bu sayede dinleyiciler size olan güvenini
arttıracak ve sizi kendinden emin birisi olarak
algılamaya başlayacaktır.
Konuşmacının Beden Dili
70. Konuşmanıza hareketlilik kazandırabilmek için,
konuşma yaptığınız boş alanı kullanın ve bu alanda
yürüyün.
Örneğin sunumuzun üç ana başlıktan oluşuyorsa;
birincisini anlattıktan sonra birkaç adım ilerleyip
ikincisini anlatın, daha sonra aynı işlemi üçüncüsü
için tekrarlayın.
Konuşmacının Beden Dili
71. Dinleyicilerinizin dikkatini çekebilmek için,
sunum esnasında yaptığınız bedensel
(el, kol, kafa hareketleri gibi)
hareketleri çeşitlendirin.
Konuşmacının Beden Dili
72. Konuşmacının Beden Dili
Sunumunuzun belli bir
noktası üzerinde dikkat
toplayabilmek için,
o noktayı parmağınızla
gösterin ve siz de aynı anda o
bölgeye bakın.
Bu iki hareket,
dinleyicilerinizin sizinle aynı
anda o noktaya
odaklanmalarını
sağlayacaktır.
73. Dinleyicileri katılım konusunda
cesaretlendirmek için, açık hareketler ve
mimikler sergileyin.
Eğer mümkünse dinleyicilere doğru
yürüyün.
Çünkü insanlar, kendilerine yakın mesafede
olan konuşmacılara daha fazla katılım
sağlama eğilimindedir.
Konuşmacının Beden Dili
74. Size sorulan soruyu, soruyu soran
kişinin gözlerine bakarak cevaplayın.
Konuşmacının Beden Dili
91. Kaçınılacak bazı hareketler
El gizleme
Sol el gizleme, kişisel duyguları veya yaşamı ile ilgili bir şeyler gizleme
Sağ el gizleme, iş yaşamı ile ilgili bir şeyler gizleme
Baş parmak saklama;
Endişe, kuşku, tehdit hissetme, duygusal rahatsızlık
Baş kaşıma
Kafa karışıklığı, anlamaya çalışma
Kulak arkasını ovma
Anlamama, kafa karışıklığı, endişe
Alınla oynama
Kararsızlık, endişe, şüphe, karar vermeye çalışma
Kaş arasına dokunma
Odaklanma, konsantre olma, hatırlamaya çalışma
Göz ovuşturma
Bir şey gizleme, yorgunluk
Burun ucunu sıkma, oynama
Baskı altında olma, sıkıntılı olma, yalan
Çene altı ile oynama
Kendini ifade etme isteği, konuşmaya hazırlanma
92. Kaçınılacak bazı hareketler
Çene tutma
Kendini güvensiz hissetme ve daha güçlü olma isteği, Rekabet, güç isteği
Ağız saklama
Dinlerken yapılırsa; söyleneni değerlendirme ve Düşünme, karşıdakine
inanmama
Konuşurken yapılırsa; yalan söyleme, utanma ve Sıkılma, sinirlilik
Dudakları çekme
Hırs, kendine odaklanma
Dudaklara dokunma
Konuşma isteği, söylenen hakkında kuşku duyma, bir şey gizleme
Ense ovma
Olumsuz tavır, eleştirel. Ancak bir yanlışlık anında yapılmışsa olumlu, açıklık
ve iyimserlik.
Kol kavuşturma
Rahatsızlık, kapalılık, kendini koruma, %38 daha az dikkat
Kollar arkada
Bir şey gizleme, otorite
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100. Yapılan çalışmalar, topluluk önünde konuşma korkusunun,
Sınav,
Yükseklik,
Hatta ölüm korkusundan bile yaygın olduğunu ortaya koymuştur.
101. • Baskı Dolu Çocukluk
• Sürekli Stres ve Hastalıklar
• Asosyal Bir İş Ortamı
• Başarısızlık İnancı
• Söylenecek Bir Sözün
Olmaması
• Hafızanın kontrol Edilememesi
102.
103. Gevşeklik
Pelteklik
Tutukluk
Kekemelik
Gereksiz ses ve kelime kullanımı
Yöresel ağız kullanımı
Konuşma Bozuklukları
104. Bir berber bir berbere bre berber beri gel diye bar bar bağırmış.
Biz de bize biz derler, sizde bize ne derler?
Pireli peyniri perhizli pireler teperlerse pireli peynirler de pır pır
pervaz ederler.
Ocak kıvılcımlandırıcılardan mısın, kapı gıcırdatıcılardan mısın? Ne
ocak kıvılcımlandıncılardanım, ne kapı gıcırdatıcılardanım.
Çatalcada topal çoban çatal yapıp çatal satar, nesi için Çatalcada
topal çoban çatal yapıp çatal satar? Kârı için Çatalcada topal çoban
çatal yapıp çatal satar.
Şu karşıdaki kara kuru kavak, karardın mı, ey kara kuru kavak
sarardın mı ey kara kuru kavak!
Sen seni bil, sen seni, bil sen seni, bil sen seni, sen seni bilmezsen
patlatırlar enseni.
Ses organlarının genel tembelliğidir ve en çok karşılaşılan durumdur.
Bu genel gevşeklik genel bir konuşma sönüklüğüne yol açar.
Gevşekliği gidermek için dişleriniz arasına bir kalem sıkıştırın ve
aşağıdaki cümleleri hızla okuyun.
105. Bir harfin çıkarılamayarak bir diğeri ile değirilmesidir.
Bu durum dilin yeterince eğitilmemesinden lehçelerin
yapısından veya bazı dillerin fazla etkisinde kalmaktan
kaynaklanabilir.
Türkçe üzerinde tespit edilen pelteklik türleri aşağıda belirtilmiştir.
Zeleştirme: (J) yeri(Z). Örnek: Jale-Zale Jilet-Zilet
Seleştirme: Ş yerine S. Örnek: Paşâm-Pasam şapka-Sapka
Jeleştirme: C yerine J. Örnek: Ancak-Anjak) Kucak -Kujak
Şeleştirme: S yerine Ş. Örnek: Sana söylüyorum-yerine şana şöylüyorum
Leleştirme: (R) yerine . Örnek: Birader-Bilader Berber-Belber Merhem-Melhem
Terlik-Tellik
İnce â yerine kalın a: Kemâl-Kemal Lâstik-Lastik Lâle Lale
PELTEKLİK
J- Jilet, jandarma, jale, jumbo, Ş- Paşa, şaka, şakir, şeker R-
Rüya, hücreler, hürrem, harran, sarraf A- Lale, lastik, lahana,
kamil (altı çizilenler ince) S- Sorgun, hassasiyet, fason
Bu kelimelerin telaffuzunda sorun yoksa konuyu geçiniz
106. Bir hece üzerinde takılıp kalma, heceyi veya
kelimeyi tekrarlama durumudur. Bu sorun en
çok düşünce akışındaki duraklamadan
kaynaklanır
TUTUKLUK
Tutukluğu gidermek için herhangi bir metni
önce yavaşça ve sonra hızlanarak okuyun.
Tutukluk Örneği:
Bu, bu bizim--- şerefimiz--- olacak ---diye –
uzun uzun----- bize bize anlattı.
107. Tutukluğun ileri aşaması, söz söylerken birden bire
duraklama, çoğunlukla buna katılan yüz buruşturması
ve gerilme hareketiyle hecelerin tekrarlanması.
Kekemeler soluk aldıkları veya pek geç soluk verdikleri
sırada konuşurlar.
KEKEMELİK
• Okumayı yeni öğrenir gibi düşük hızda fakat
yüksek sesle bol bol okumak
• Belli cümleleri ezberleyerek tekrar tekrar seslendirmek.
• Tekerlemelerin ısrarla okunması
Kekemeliğin yok edilmesi için çeşitli çalışmalar yapılmalıdır
108. GEREKSİZ SES VE KELİME KULLANMA
ııı, eee, aaa, şey, yani, mesela, evet...
ASALAK SESLERLE
• Bana şey dedi. Bugün
yıldönümü olduğu için eee
şey yapacaktık. Tören
salonunu düzenleyecektik.
• Evet sevgili dinleyenler.
Bugün yine sizlerle
birlikteyiz. Evet bugünkü
konumuz çalışmanın
fazileti hakkında.
• Yani şunu diyorum. Mesela
siz zor durumda kaldınız.
Yani mesela başınızdan bir
felaket geçti.
DÜZGÜN
Merhaba sevgili
dinleyenler. Günün ilk
ışıklarıyla birlikte sizi
selamlıyorum. Mutlu
bir gün yaşamanızı
diliyorum. Yine sizlerle
birlikte olmak ve
sizlerle konuşmak ne
güzel.
109. Asalak ses veya kelimeleri kullanmadan cevaplandırınız;
Düzgün konuşma yeteneğinin size ne
kazandırmasını ümit ediyorsunuz?
Bir gününüz nasıl geçer?
En çok sevdiğiniz yiyecekleri anlatın.
110. Yöresel ağız kullanımı
Lehçe: Herhangi bir dilden bilinen tarihi seyir içinde veya daha önceden
ayrılmış olup ses, şekil ve kelime ayrılıkları gösteren kollara lehçe adı verilir.
Ağız: Herhangi bir dil veya lehçenin daha çok söyleyiş (telaffuz) özelliklerine
bağlı olarak oluşan mahalli kollarıdır. Her dil veya lehçenin kendi içinde ağızları
vardır. Ağızlar halkın kullandığı doğal konuşma biçimleridir. Gelişmiş her dilin
içerisinde yeni ve farklı ağızlar ortaya çıkabilir. Ancak, her dilin tek bir edebi
ağzı vardır. Türkiye Türkçe’sinin edebi ağzı İstanbul ağzıdır.
116. İki veya daha çok kişinin karşılıklı
konuşmasıdır.
Bu konuşma bir karara varmak amacı ile
yapılmaz.
Arkadaşça, dostça konuşarak hoşça vakit
geçirmek amacı vardır.
117. Söylenilenler doğru olmalıdır.
Dedikodu yapılmamalıdır..
İçten davranılmalı, insanlarla pazarlıksız bir iletişim kurulmalıdır.
Konuşmanın uygun zamanlarında karşıdaki kişinin adı söylenmelidir.
Sadece bir kişi konuşmamalıdır. Söyleşinin karşılıklı konuşma olduğu
unutulmamalıdır.
•Dinleyen kişiye zorla bir görüşü benimsetmeye çalışılmamalı, o kişinin de
görüşlerine saygı gösterilmelidir.
Yüksek sesle konuşulmamalıdır.
Konuşurken el - kol eylemleri abartılmamalıdır. Yoksa söylenilenden çok
eylemlere dikkat edilir.
Konuşanın sözü kesilmemeli, düşüncesini söylemesine olanak sağlanmalıdır.
Sonradan konuşma ortamına gelenleri konuşmaya katmak için konuşulan
konu kısaca o kişiye de anlatılmalıdır. Konu gelen kişiye açıklanmak
istenmiyorsa ortak bir konu üzerinde konuşulmaya başlanmalıdır.
Söyleşi Kuralları
Bu kurallar diğer hazırlıksız konuşma türleri için de geçerlidir.
119. Tanıştıran kişi daima ayakta kalmalıdır
Oturan erkek tanıştırılırken ayağa kalkmalıdır.
Kendinizi tanıtırken ad ve soyadınızı söyleyin.
Üstünüze ve eşine unvanınızı ve görevinizi söyleyin.
Bir yere girdiğinizde önce kendinizi tanıtın.
120. İsimler doğru söylenmelidir.
Yeni gelenler orada bulunanlara
Erkekler bayanlara
Astlar üstlere
Küçükler büyüklere
Gençler yaşlılara,
Genç kız yaşlı erkeğe ve kadına tanıştırılır.
121. Tanışma Tokalaşma
İlk hareket daima büyükten ve üst rütbeliden gelmelidir.
Kadınla el sıkışırken önce kadın el uzatmalıdır.
Uzatılan el havada kalmamalıdır.
El sıkarken gücünüzü göstermeyin.
Karşınızdakinin gözüne bakın.
Kutlamada en büyükten başlayın
125. Telefonda Konuşma
PROFESYONEL NEZAKET VE GÜLERYÜZ
– MUHAKKAK, GÜNAYDIN- İYİ GÜNLER DİYEREK
BAŞLAMAK
– HEMEN, KENDİ İSMİMİZİ, ŞİRKETİMİZİN İSMİNİ
SÖYLEMEK
– TAKİBEN, KİMİ ARADIĞIMIZI VE ARAMA
SEBEBİZİMİ SÖYLEMEK
– ASLA, AYAKTA İKEN, AĞZIMIZ DOLU İSE, SOLUK
SOLUĞA KONUŞMAMAK
– MUHAKKAK, GÜLERYÜZLE, AÇIK, ANLAŞILIR
KONUŞMAK
– ASLA, DİĞER ELİMİZDE ÇATALDAN
KAPATMAMAK
– MUHAKKAK, HER TELEFON GÖRÜŞMESİNİN
SONUNDA TEŞEKKÜR ETMEK
126. Telefonda etkili konuşma
• İlk izlenim için; ne söylediğimiz (sözlü), onu nasıl söylediğimiz
• İnsanlar, telefondaki ses tonumuz vasıtasıyla kişiliğimizi ve
davranış biçimimizi duyabilirler!
• Beden dilinizin, gülümsemenizin ve ses tonunuzun önemini
aklınızdan çıkartmayın.
• Konuşma hızını ayarlayın
• Anlaşılır olmaya gayret edin.
• Olumsuz dil kullanmayın
• Baştan sona gülümseyin
129. Açıkoturum
&
Panel
Şölen
&
Sempozyum
Münazara
&
Eytişme
Forum
Bir konu üzerinde, değişik
görüşlerdeki kişilerin bir
başkan yönetiminde
izleyici önünde
tartışmasına açıkoturum
veya panel denir.
Bilimsel, sanatsal
ya da düşünsel bir
konunun
alanlarında uzman
en az üç kişi
tarafından izleyici
önünde
sunulmasıdır
Küme Konuşmaları (Toplantılar)
Herkesi ilgilendiren bir
sorun üzerinde
insanların görüşlerini
bildirip tartışarak
sorunun çözülmesi
amacı güdülen
toplantılardır.
İki yönden de
savunulacak bir
nitelik taşıyan
konunun bir
başkanın
yönetiminde ve
toplumun önünde
savunulmasıdır