монголын газарзүй

1. МОНГОЛ УЛСЫН БҮС НУТГИЙН
ХӨГЖИЛ
9-р анги
Э.Цэрэнбаатар

2. АГУУЛГА
• Эдийн засгийн бүс нутаг , түүний хөгжил
• Эдийн засгийн Төв бүс
• Эдийн засгийн Хангайн бүс
• Эдийн засгийн Зүүн бүс
• Эдийн засгийн Баруун бүс
• Улаанбаатарын бүс

3. ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮС НУТАГ ,
ТҮҮНИЙ ХӨГЖИЛ
• Хүн ам , аж ахуйг олон салбаруудын
өөр хоорондоо нийгэм, эдийн засгийн
талаар харилцан холбоо бүхий засаг
захиргааны нэгжийг хамарсан нутаг
дэвсгэрийн тодорхой хэсгийг БҮС
НУТАГ гэнэ .

4. ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСЧИЛЭЛИЙН
ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТ
• Улс орны болон тухайн бүсийн хөгжлийн өнөө
ба хэтийн төлөв
• Тухайн орон нутгийн байгалийн нөхцөл , нөөц ,
даац
• Хүн ам , ажиллах хүчний нөөц, байршил
• Аж ахуйн голлох чиглэл
• Аж үйлдвэрийн төвүүд , тээврийн сүлжээ,
тэнхлэгийн таталцал
• Засаг захиргаа ,нутаг дэвсгэрийн хуваарь

5. ТҮҮХ
• 1960-2001 он: Улс орныг Төв , Зүүн, Баруун
гэсэн 3 бүсээр хөгжүүлж ирсэн
• 2001 оноос хойш : УИХ-с “Монгол улсын
бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал”
батлагдаж эдийн засгийн 5 бүс болгон,
хамрагдах аймаг , тулгуур төв хотуудыг
тогтоосон.

6. ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСИЙН ХУВААРЬ
№ Эдийн засгийн бүс Хамрагдах аймаг Тулгуур төв , хот
1 Баруун бүс Ховд , Увс ,Баян-Өлгий, Говь-Алтай ,
Завхан
Ховд , Улиастай
2 Хангайн бүс Архангай, Өвөрхангай , Баянхонгор,
Булган , Орхон , Хөвсгөл
Эрдэнэт , Хархорин
3 Төвийн бүс Сэлэнгэ, Төв, Дархан-Уул,
Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь,
Говьсүмбэр
Дархан , Зуунмод
4 Зүүн бүс Дорнод , Хэнтий , Сүхбаатар Чойбалсан ,
Чингис,
5 Улаанбаатарын бүс Улаанбаатар хот , түүний
дүүргүүдийн нутаг дэвсгэр , хот
орчмын бүсийн дагуул хотууд
Улаанбаатар

7. ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСИЙН ЗУРАГ

8. ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСИЙН СУДЛАХ
ЗҮЙЛ, ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
• Нутаг дэвсгэр , газарзүйн байрлал
• Хүн ам нутагшилт
• Аж ахуй / аж үйлдвэрлэл, дэд бүтэц, мал аж
ахуй, газар тариалан /

9. БҮСҮҮДИЙН НУТАГ ДЭВСГЭР
ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ
Нутгийн
хэмжээ
мян.кв.км
473,6 384,3 286,6 415,7 4,7
Нутгийн
эзлэх хувь
30,3 24,0 18,0 26,5 0,3
Орших
байгалийн
бүс
Ойт хээр,
хээр , говь ,
цөл
Таг, тайга,
ойт хээр ,
хээр , говь,
цөл
Тайга, ойт
хээр , хээр
Таг, ойт
хээр, говь
Ойт хээр ,
хээр
Хамрагдах
аймаг
7 6 3 5 9 дүүрэг
Ойн нөөц % 29,7% 50% 14,0 2% 4,3%
Голлох
ашигт
малтмал
Нүүрс-84%
Жонш -40%
Гадаргын ус
Фосфорит,
зэс
хөнгөнцага
ан,алт
Жонш-60%
Давс-70-75
Уран-100
Газрын тос
Мөнгө
Нүүрс
Ус 23
Нүүрс
Барилгын
материал

10. БҮСҮҮДИЙН ХҮН АМ ,НУТАГШИЛТ
ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ
Аймаг 7 6 3 5
Сумын тоо 95 91 44 91 9 дүүрэг
Багийн тоо 362 466 212 466 121 хороо
Хүн амын тоо ,
мянга
465 гаруй 565,0 200,0 407,0 1250,0
Эзлэх хувь 17,0 15,0 7,8 16 43,0
Хотын хүн ам % 43,0% 35 40,0 30 орчим 94,0
Хамгийн олон
хүн амтай
аймаг
Дархан-Уул
105,0
Хөвсгөл 130
гаруй мянга
Дорнод 82,0 Баян-Өлгий
114,0
Баянзүрх 270
орчим
Хамгийн олон
хүн амтай хот
Дархан 80
гаруй мянга
Эрдэнэт 90,0 Чойбалсан 50,0 Улаангом 40
орчим
Угсаатан Дархад,хотгой
д,цаатан,
буриад
Буриад57
Дарьганга47,74
Барга, үзэмчин
Нийт 15 ястан
оршин суудаг

11. БҮСҮҮДИЙН АЖ АХУЙ
ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ
Аж үйлдвэрийн
том төвүүд
Дархан Эрдэнэт Бор-Өндөр -- Улаанбаатар
Багануур
Томоохон
уурхай
Тавантолгой
Оюутолгой
шарын гол
Шивээ овоо
Эрдэнэт
Баянтээг
Могойн гол
Далт
Мардай
Бор-Өндөр
Тамсаг
төмөртэй
Асгат
Нүүрст хотгор
Хөшөөт
Зээгт
Хар тарвагатай
Багануур
Налайх
Багахангай
ДЦстанцын тоо Дархан
Өмнөговь
Эрдэнэт
Мөрөн
Чойбалсан Тайшир уцс
Дөргөн уцс
2-р, 3-р , 4-р
ДЦС
Бүсийн ДНБ-ий
ангилал
35%-ХАА
23%-АҮ
42%-Үй
45%-ХАА
40%-АҮ
15%-Үй
65%-ХАА
5,4% -АҮ
29%-Үй
76%-ХАА
2%-АҮ
22%-Үй
Улс 54%
29%-АҮ
1%-ХАА
70%-Үй
Малын тоо
Газар
тариалангийн
эзлэх %
Бэлчээр 80%
ГТ-1,2%
Бэлчээр -70
ГТ-0,3%
Бэлчээр-88
Хадлан-4,8
ГТ-0,4%
Бэлчээр-85
ГТ-0,26

12. БҮСҮҮДИЙН НУТАГ ДЭВСГЭР
ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ
Нутгийн
хэмжээ
мян.кв.км
Нутгийн
эзлэх хувь
Орших
байгалийн
бүс
Хамрагдах
аймаг
Ойн нөөц %
Голлох
ашигт
малтмал

13. БҮСҮҮДИЙН ХҮН АМ ,НУТАГШИЛТ
ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ
Аймаг
Сумын тоо
Багийн тоо
Хүн амын тоо ,
мянга
Эзлэх хувь
Хотын хүн ам %
Хамгийн олон
хүн амтай
аймаг
Хамгийн олон
хүн амтай хот
Угсаатан

14. БҮСҮҮДИЙН АЖ АХУЙ
ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ
Аж үйлдвэрийн
том төвүүд
Томоохон
уурхай
ДЦстанцын тоо
Бүсийн ДНБ-ий
ангилал
Малын тоо
Газар
тариалангийн
эзлэх %