1. 17САБОТА-НЕДЕЛА 8-9 АВГУСТ 2015 КУЛТУРА
ЕЛЕНА АНГЕЛОВСКА
Р
андал Мартин, шекспирологот и професор на
универзитетот „Њу Брансвик“ во Канада и годи-
нава беше дел од одржаниот, трет по ред „Битола
Шекспир фестивал“. Тој беше соработник на текст
при подготовките на претставата „Антоние и Клео-
патра“ на Вилијам Шекспир во режија на Џон Блондел
со која и се отвори фестивалот, а беше и предавач на
одржаната работилница за развивање на драмски
текст инспириран од сонетите на Шекспир. Истражу-
вачките интереси на Рандал Мартин се посветени на
Англиската ренесанса драма, култура и екологија, на
раното модерно пишување на жените како и на биб-
лиографските и текстуални студии. Тој речиси целиот
живот професионално се занимава со Шекспир на
академско ниво. Дипломирал на студиите за англиска
книжевност на Универзитетот во Торонто, магистри-
рал во „Шекспир институтот“, при Универзитетот во
Бермингем и докторирал на Универзитетот во
Оксфорд. Во разговорот по неговото заминување од
Битола, Рандал Мартин откри низа значајни моменти
важни за понатамошниот тек на „Битола Шекспир
фестивал“.
Под ваше водство се одвиваше работилница на те-
ма „Сонетите на Шекспир“, чија цел беше подго-
товка и поставување на претстава во 2016 година.
На работилницата учествуваа по двајца режисери
и писатели од Македонија и
Америка и еден писател од
Хрватска. Какво беше Вашето
искуство со овој млад тим со
кој што работевте и кој беше
исходот од оваа работилни-
ца?
Работилницата беше многу
продуктивна и корисна. Таа
откри дека драмата во поемите
на Шекспир беше остварена со
физичко изнесување на емоции и интерперсонални ди-
јалози, изведени во тродимензионален простор и дви-
жења. Тие исто така го проширија рангот на субјектив-
ните гледишта наспроти ЈАС од оригиналните поеми.
Ми се допадна начинот како првиот ден учесниците
беа охрабрени да се соживеат со личните страдања од
сонетите и ги поврзаа со нивното лично животно
искуство. Ова всушност дава еден модерен карактер
за сонетите играни во денешно време. Ако некогаш
сум имал некоја недоумица дали сонетите би можеле
да бидат изведени во драма, оваа работилница дефи-
нитивно ja сруши.
Како ќе се развива понатаму проектот и кога конкретно
екипата ќе почне со работа на претставата?
Организаторитенапроектоттребадаодлучатидаседого-
воратзатоа,носенадевамдекатојќесеспроведедо2016го-
дина!
Сонетите на Шекспир се инспирација за голем број на
уметници. Годинава на фестивалот беше изведен и соло
– перформанс на актерот Ги Сонен од Амстердам, Холан-
дија, инспириран од 116 сонет на Вилијам Шекспир.Со-
нетите немаат драмска структура и драмска форма. Дали
сметате дека нивното поставување на сцена е поком-
плиццирано и колку тоа е актуелно на светската театар-
ска сцена?
За жал, морав да заминам од Битола пред да ги видам
изведбите на сонетите. Вистина е дека Сонетите не се напи-
шани со конверзација во дијалог, иако има малку вметнат
дијалог во сонетите 51, 57 и на други места.
Но повеќето се себе- драматизирачки и тео-
ретска проекција на сонетите (пр. 135-36).
Овие моменти му овозможуваат на актерот
да креира говор, дијалог и физичка експре-
сија во изведбата.На англиски, сонетите се
имаат изведувано само во рамките на ме-
дииуми, вклучувајќи театар, балет и песна.
Но драмските изведби се многу ретки. Би-
толскиот проект на сонетите презентираше
една можност да се направи разлика помеѓу
иновативната работа и прикажувањето на
вистинскиот Шекспир воопшто. Многу ми
се допаѓа фактот што проектот ќе биде дво-
јазичен на англиски и македонски. Ова е
всушност сумирање на општиот и локален
профил на Шекспировата претстава и адап-
тација денес.
На кои сонети се задржавте во текот на работилницата
во Битола?
Сонетите на кои најмногу се задржав се: 41-42, 71, 83, 57
135-36, 73, 62, 144-48, 53, 44, 23. Работилницата одбра доб-
ри сонети за истражување: 27, 29, 35, 65, 116. Секој што ра-
боти на сонетите има свои омилени!
По трет пат бевте на „Битола Шекспир фестивал“ и досе-
га доаѓавте во различни улоги, како театарски критичар,
соработник на проекти, водител на работилница. Кои се
Вашите досегашни впечатоци за фестивалот?
Јас сум воодушевен бидејќи сум на фестивалот од самото
отварање. Воодушевен сум од високиот степен на театарски
професионализамиактерскатакреативноствоБитола,какои
од силната локална подршка и посветеност на фестивалот.
Фестивалот, исто така, созрева во духот на Шекспировата ра-
бота,(напримергодинаваимашенеколкукомедии,сонетска-
та работилница, преформанс инпириран од сонетот 116) , во-
одушевен сум и од ширење и поврзување на други настани
поврзани со Шекспирови и не- Шекспировите работи како и
одОхридиБитолаистотака.Сетотоајазголемуваширочина-
таипроширувачкитеамбициикакоизначајностанаартисти-
те.АкофестивалотнеечленнаЕвропскатамрежанаШекспи-
ровите фестивали, јас ќе препорачам да се придружи.
Во Ликовниот салон во Велес
е отворена изложба на ака-
демскиот сликар и професор
Вељо Ташовски (1949 - 2009),
како дел од проектот
,,Кич,да!?/сте или не/“, во
организација на Националната
галерија на Македонија,Дирек-
цијата за култура и уметност и
Велешкиот Народен музеј.
Изложбата претставува пресек
на целокупното творештво на
авторот, опфаќајќи ги сите пе-
риоди во неговото творештво,
презентирани преку 48 дела
изработени во комбинирана
техника.
„Убавината на делата и вни-
манието кое го предизвика кај
публиката оваа ретроспективна
изложба што беше поставена
минатата година во Скопје, бе-
ше повод во скратен обем и со
внимателно направен избор да и
презентираме на пошироката
ликовна јавност за да се потсети
на творештвото на Ташовски.
Преку оваа патувачка конципи-
рана изложба, македонската јав-
ност ќе се потсети на авторот и
творештвото кои зрачат со пре-
познатливост која му дава по-
себно место во современата ма-
кедонска уметност“, рече на
отворањето Мирјана Талеска,
историчар на уметност од Наци-
оналната галерија на Македони-
ја.
Вељо Ташовски завршил Ака-
демија за ликовни уметности -
сликарски одел во Љубљана, ка-
де и магистрирал. Работел како
професор на Факултетот за ли-
ковни уметности во Скопје.
Имал повеќе самостојни излож-
би во Македонија и Словенија, а
земал учество и на голем број
групни изложби во повеќе држа-
ви. Добитник е и на многубројни
награди во Македонија, Слове-
нија, Хрватска и Србија. (П.П.)
Воодушевен сум
од театарскиот
професионализам
во Битола
Шекспирологот и професор на универзитетот „Њу
Брансвик“ во Канада е задоволен од начинот на кој
се реализираше работилницата за развивање на
драмски текст инспириран од сонетите на Шекспир
на третиот по ред „Битола
Шекспир фестивал“
Заврши годинешната истражувачка
кампања на античкиот локалитет
Билазора, Кнежје, Светиниколско, која
траеше неколку месеци, а веќе е
најавено дека ќе следува стручна
обработка на пронајдените материјали
како и презентација на добиените
резултати. Истражувањата ги
раководеше проф. д-р Драги Митревски
од Филозофскиот факултет во Скопје, во
соработка со Народниот музеј на Свети
Николе и Управата за заштита на
културното наследство. „Како дел од
капиталните проекти на Владата од
областа на археологијата, археолозите
на овој локалитет работеа на доистражување на
т.н. владетелска палата од 4 век пр.н.е, односно
на отворениот двор (атриум) со колонади и уште
на неколку нови простории кои се откриени
годинава. Со овие активности се истражени 70
проценти од целата палата, а остатокот допрва ќе
се ископува“, посочи Министерството за култура.
На Билазора се работи повеќе од триесет
години, но во изминативе неколку години се вршат сеопфатни систематски
истражувања концентрирани на откривање на т.н. акропола на
локалитетот.
На фестивалот „Охридско лето“ в недела 9
август ќе бидат одржани два концерта, во
црквата„СветаСофија“ќенастапиАГБУСофис-
киот камерен оркестар, а на Античкиот театар
ДукеБојаџиевсопроектот„Сон,вераљубов“.
Концертот на АГБУ Софискиот камерен
оркестар под диригентство на Бедрос Па-
пазјан од Бугарија со учество на солистите:
Филип Маџунков - пијано (Србија) и Софија
Никоска-виолина , (Македонија) ќе започне
во 21 часот, додека концертот на Дуке Боја-
џиев заедно со Исмаил Лумановски (клари-
нет), Тања Царовска (вокал), Мартина Бла-
жеска (вокал), Мартин Ѓаконовски (контра-
бас), Костас Анастасиадис (перкусии) и Вла-
димир Крстев (стринг квартет) ќе започне
во 22.30 часот.
ИНТЕРВЈУ Рандал Мартин
АГБУ Софискиот камерен оркестар
и Дуке Бојаџиев на „Охридско лето“
Концертите се утре во „Света
Софија“ и на Антички театар
Завршија годинешните
истражувања во Билазора
Истражени се 70
проценти од
палатата, а
остатокот допрва ќе
се ископува
На патувачката изложба се
презентирани 48 дела
Ретроспектива
на Вељо
Ташовски
во Велес
Дуке Бојаџиев
