SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 41
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EE AAÇÇÃÃOO 
DDOOCCEENNTTEE 
PPRRAATTIICCAA DDEE EENNSSIINNOO
OO qquuee éé ppllaanneejjaammeennttoo?? 
 TTeerrmmoo mmuuiittoo 
aammbbíígguuoo.. 
 BBuussccaa eeqquuiillííbbrriioo 
eennttrree mmeeiiooss ee ffiinnss 
 ÉÉ uumm pprroocceessssoo ddee 
ttoommaaddaa ddee ddeecciissããoo 
ssoobbrree aa aaççããoo 
 ÉÉ pprroocceessssoo ddee 
rreefflleexxããoo
PPllaanneejjaammeennttoo 
CCoonncceeiittoo 
• PPllaanneejjaarr == FFaazzeerr oo ppllaannoo oouu ppllaannttaa 
ddee,, pprroojjeettaarr,, tteenncciioonnaarr,, ttrraaççaarr,, 
pprreeppaarraarr,, eessqquueemmaattiizzaarr,, aapprroonnttaarr.. 
DDeeffiinniiççããoo 
• PPllaanneejjaarr éé ddeetteerrmmiinnaarr aass aaççõõeess 
aaddeeqquuaaddaass ppaarraa ssee aattiinnggiirr uumm 
oobbjjeettiivvoo oouu mmeettaa pprreevviiaammeennttee 
ffiixxaaddaa.. 
• PPllaanneejjaammeennttoo éé aa pprréé--ddeetteerrmmiinnaaççããoo 
ddee mmeettaass ddeesseejjaaddaass ee aa mmaanneeiirraa 
ppeellaa qquuaall eellaass ppooddeemm sseerr aattiinnggiiddaass.. 
Prof. Valmir Nascimento MMiilloommeemm SSaannttooss 33
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO 
 É processo de previsão de necessidades 
e racionalização de emprego dos meios 
materiais e dos recursos humanos. 
 É processo que se preocupa com “para 
onde ir” e “como chegar lá”. 
 É processo de análise crítica 
 É processo contínuo e sistematizado de 
projetar e decidir ações em relação ao 
futuro.
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO 
 ÉÉ UUMMAA AATTIIVVIIDDAADDEE EESSSSEENNCCIIAALL EE 
EEXXCCLLUUSSIIVVAAMMEENNTTEE HHUUMMAANNAA
PPLLAANNOO 
 ÉÉ uumm ddooccuummeennttoo qquuee rreeggiissttrraa oo qquuee ssee 
ppeennssaa ffaazzeerr,, ccoommoo ffaazzeerr,, qquuaannddoo ffaazzeerr,, 
ccoomm qquuee ffaazzeerr ee ccoomm qquueemm ffaazzeerr 
 EEvviittaa oo iimmpprroovviissoo 
 ÉÉ uumm nnoorrttee ppaarraa aass aaççõõeess eedduuccaacciioonnaaiiss 
 ÉÉ aa aapprreesseennttaaççããoo ssiisstteemmaattiizzaaddaa ee 
jjuussttiiffiiccaaddaa ddaass ddeecciissõõeess ttoommaaddaass 
 PPllaannoo éé aa ffoorrmmaalliizzaaççããoo ddooss ddiiffeerreenntteess 
mmoommeennttooss ddoo pprroocceessssoo ddee ppllaanneejjaammeennttoo 
 PPllaanneejjaammeennttoo ee PPllaannoo eessttããoo eessttrreeiittaammeennttee 
rreellaacciioonnaaddooss mmaass nnããoo ssããoo ssiinnôônniimmooss
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO 
rreepprreesseennttaa oo pprroocceessssoo.. 
PPLLAANNOO éé oo 
rreeggiissttrroo ddoo 
pprroocceessssoo..
TTIIPPOOSS DDEE PPLLAANNOO 
 PPLLAANNOO DDEE EENNSSIINNOO 
 PPLLAANNOO DDEE DDIISSCCIIPPLLIINNAA 
 PPLLAANNOO DDEE UUNNIIDDAADDEE 
 PPLLAANNOO EESSCCOOLLAARR 
 PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA
·..TTiippooss ddee ppllaannooss:: 
PPllaannoo ddaa EEssccoollaa:: éé uumm ddooccuummeennttoo mmaaiiss gglloobbaall qquuee 
eexxpprreessssaa aass lliiggaaççõõeess eennttrree oo pprroojjeettoo ppeeddaaggóóggiiccoo ddaa 
eessccoollaa ccoomm ooss ppllaannooss ddee eennssiinnoo pprroopprriiaammeennttee ddiittoo;; 
PPllaannoo ddee eennssiinnoo-ddiisscciipplliinnaa:: éé uumm ddooccuummeennttoo 
eellaabboorraaddoo ppaarraa uumm aannoo oouu sseemmeessttrree,, ddiivviiddiiddoo ppoorr 
uunniiddaaddeess sseeqqüüeenncciiaaiiss,, nnoo qquuaall aappaarreecceemm oobbjjeettiivvooss 
eessppeeccííffiiccooss,, ccoonntteeúúddooss ee eennccaammiinnhhaammeennttoo 
mmeettooddoollóóggiiccoo.. 
PPllaannoo ddee aauullaa:: éé aa pprreevviissããoo ddoo ddeesseennvvoollvviimmeennttoo ddoo 
ccoonntteeúúddoo ppaarraa uummaa aauullaa oouu ccoonnjjuunnttoo ddee aauullaass ee tteemm uumm 
ccaarráátteerr eessppeeccííffiiccoo..
PPRROOJJEETTOO 
PPOOLLÍÍTTIICCOO 
PPEEDDAAGGÓÓGGIICCOO 
 ÉÉ aa ccaarrttaa ddee nnaavveeggaaççããoo ddaa eessccoollaa 
 IInnddiiccaa oo rruummoo aa sseegguuiirr 
 RReeqquueerr ccoonnssttrruuççããoo ccoolleettiivvaa 
 PPrreecciissaa sseerr aassssuummiiddoo ppoorr ttooddaa 
ccoommuunniiddaaddee eessccoollaarr 
 DDeeffiinnee aa iiddeennttiiddaaddee ddaa eessccoollaa 
 ÉÉ rreeffeerrêênncciiaa bbáássiiccaa ppaarraa oo ppllaannoo ddee 
eennssiinnoo ddoo pprrooffeessssoorr((aa))
PPoorr qquuee éé ttããoo ddiiffíícciill eennvvoollvveerr 
ooss ddoocceenntteess nnaass pprrááttiiccaass ddee 
ppllaanneejjaammeennttoo?? 
DESCRENÇA NO 
PLANEJAMENTO O QUE DIZEM 
OS 
PROFESSORES 
POR QUÊ? 
NÃO É POSSÍVEL 
PLANEJAR.
PPoorr qquuee éé ttããoo ddiiffíícciill eennvvoollvveerr 
ooss ddoocceenntteess nnaass pprrááttiiccaass ddee 
ppllaanneejjaammeennttoo?? 
A realidade é muito 
dinâmica Não há condições 
De que adianta planejar se nada 
vai acontecer mesmo? 
Não tem jeito mesmo.
DDoo jjeeiittoo qquuee oo ppllaanneejjaammeennttoo 
vveemm sseennddoo ffeeiittoo nnããoo ffuunncciioonnaa.. 
É inútil 
É muito 
complicado 
Processo 
não 
acontece 
Falta 
compromisso 
Limita o trabalho 
É fora da 
realidade
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR 
 PPrroocceessssoo ddee rraacciioonnaalliizzaaççããoo,, 
oorrggaanniizzaaççããoo ee ccoooorrddeennaaççããoo ddaa aaççããoo 
ddoocceennttee,, aarrttiiccuullaannddoo aa aattiivviiddaaddee 
eessccoollaarr ee aa pprroobblleemmááttiiccaa ddoo 
ccoonntteexxttoo ssoocciiaall 
 AAttiivviiddaaddee ddee rreefflleexxããoo aacceerrccaa ddaass 
nnoossssaass ooppççõõeess ee aaççõõeess
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR 
OO PPllaannoo ddeevvee sseerr uumm iinnssttrruummeennttoo ppaarraa 
aa aaççããoo:: 
 OO ppllaannoo éé uumm gguuiiaa ddee oorriieennttaaççããoo 
 DDeevvee sseerr fflleexxíívveell,, eessttáá ssuujjeeiittoo àà 
mmooddiiffiiccaaççõõeess 
 OO ppllaannoo ddeevvee tteerr uummaa oorrddeemm 
sseeqqüüeenncciiaall pprrooggrreessssiivvaa-- ppaassssooss-- 
llóóggiiccaa 
 DDeevvee pprriimmaarr ppeellaa oobbjjeettiivviiddaaddee 
 DDeevvee tteerr ccooeerrêênncciiaa eennttrree aass iiddééiiaass ee 
aa pprrááttiiccaa
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR 
NNaa IInnssttiittuuiiççããoo EEssccoollaarr hháá ttrrêêss nníívveeiiss 
ddee ppllaannooss;; 
 PPLLAANNOO DDAA EESSCCOOLLAA 
 PPLLAANNOO DDEE EENNSSIINNOO 
 PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA
PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR 
OO PPllaannoo ddeevvee sseerr uumm iinnssttrruummeennttoo ppaarraa 
aa aaççããoo:: 
 OO ppllaannoo éé uumm gguuiiaa ddee oorriieennttaaççããoo 
 DDeevvee sseerr fflleexxíívveell,, eessttáá ssuujjeeiittoo àà 
mmooddiiffiiccaaççõõeess 
 OO ppllaannoo ddeevvee tteerr uummaa oorrddeemm 
sseeqqüüeenncciiaall pprrooggrreessssiivvaa-- ppaassssooss-- 
llóóggiiccaa 
 DDeevvee pprriimmaarr ppeellaa oobbjjeettiivviiddaaddee 
 DDeevvee tteerr ccooeerrêênncciiaa eennttrree aass iiddééiiaass ee 
aa pprrááttiiccaa
PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA:: 
CCOOMMOO FFAAZZEERR UUMM PPLLAANNOO 
DDEE AAUULLAA 
 ÉÉ ccoommuumm pprrooffeessssoorreess ccoommeetteerreemm 
uumm ggrraavvee eerrrroo aaoo mmoonnttaarreemm uumm 
PPllaannoo ddee aauullaa:: ffaazzêê--lloo ppaarraa ssii 
pprróópprriioo.. OO PPllaannoo ddee aauullaa ddeevvee sseerr 
ffeeiittoo ppaarraa oo aalluunnoo!! 
 ÉÉ ssiimmpplleess:: oo cceennttrroo ddee uumm PPllaannoo ddee 
aauullaa éé,, sseemm ddúúvviiddaa,, oo aalluunnoo!! CCoommoo 
vvaaii aapprreennddeerr ee ccoommoo vvaaii rreecceebbeerr oo 
qquuee vvooccêê eessttáá pprrooppoonnddoo..
 É preciso ffaazzeerr ccoomm qquuee oo aalluunnoo 
eessttuuddee ppaarraa aapprreennddeerr ee nnããoo ppaarraa 
““ppaassssaarr ddee aannoo”” ee vvooccêê ssóó 
ccoonnsseegguuiirráá iissttoo ssee ffiizzeerr uumm PPllaannoo 
ddee aauullaa,, oonnddee eellee ((oo aalluunnoo)) éé oo 
““tteemmaa cceennttrraall””.. 
 AAggoorraa vvooccêê ddeevvee pprreeooccuuppaarr--ssee 
eemm ccrriiaarr ssiittuuaaççõõeess iinntteerreessssaanntteess 
ppaarraa ssuuaa aauullaa.. CCoommoo ssããoo sseeuuss 
aalluunnooss?? DDoo qquuee mmaaiiss ggoossttaamm?? 
OOuuvviirr hhiissttóórriiaass,, ddaannççaarr......??
 EEvviittee ppeennssaarr:: ““CCoommoo vvoouu 
eennssiinnaarr iissttoo àà ttuurrmmaa??”” ee 
ppeennssee:: ““CCoommoo mmeeuuss aalluunnooss 
iirrããoo aapprreennddeerr iissttoo??””.. 
 OO pprroocceessssoo ddee eennssiinnoo-- 
aapprreennddiizzaaggeemm éé uummaa ttrrooccaa 
ggoossttoossaa:: vvooccêê aapprreennddee ccoomm 
sseeuuss aalluunnooss ee eelleess ccoomm vvooccêê,, 
ppooiiss ccaaddaa ccrriiaannççaa jjáá cchheeggaa àà 
eessccoollaa ccoomm ccoonnhheecciimmeennttooss 
ddiivveerrssooss...... AAssssiimm ccoommoo oo 
pprrooffeessssoorr......
 OOss aalluunnooss nnããoo ssããoo ttooddooss 
iigguuaaiiss,, llooggoo nnããoo aapprreennddeemm 
ddaa mmeessmmaa ffoorrmmaa.. OO 
eedduuccaaddoorr ddeevvee ccoonnhheecceerr ee 
rreessppeeiittaarr sseeuu aalluunnoo.. 
RReessppeeiittaarr sseeuuss lliimmiitteess,, ssuuaass 
ddiiffiiccuullddaaddeess,, ssuuaa ooppiinniiããoo......
VVaammooss ppaarraa aa pprrááttiiccaa!! 
 PPrriimmeeiirroo –– CCOONNTTEEÚÚDDOO:: SSuuaa aauullaa 
sseerráá ssoobbrree oo qquuêê??
 SSeegguunnddoo –– OOBBJJEETTIIVVOO:: OO qquuee 
sseeuu aalluunnoo ddeevvee FFAAZZEERR,, SSAABBEERR ee 
SSEERR?? 
 FFAAZZEERR –– oo qquuee sseeuu aalluunnoo vvaaii 
ffaazzeerr dduurraannttee aa aauullaa?? PPiinnttaarr?? 
DDaannççaarr?? EEssccrreevveerr?? RReeccoorrttaarr?? 
CCoollaarr?? 
 SSAABBEERR –– aa aattiivviiddaaddee qquuee sseeuu 
aalluunnoo ddeesseennvvoollvveeuu oo lleevvoouu aa 
ssaabbeerr oo qquuêê?? OO qquuee eellee 
““aapprreennddeeuu””?? 
 SSEERR –– aa aattiivviiddaaddee qquuee sseeuu aalluunnoo 
ffeezz oo lleevvoouu aa ssee aapprroopprriiaarr ddee uumm 
ccoonnhheecciimmeennttoo,, cceerrttoo?? CCoommoo eessttee 
ccoonnhheecciimmeennttoo aaccrreesscceennttaarráá nneellee 
((oo aalluunnoo)) ccoommoo ppeessssooaa,, cciiddaaddããoo??
 TTeerrcceeiirroo –– EENNCCAAMMIINNHHAAMMEENNTTOO 
MMEETTOODDOOLLÓÓGGIICCOO// MMEETTOODDOOLLOOGGIIAA:: 
ccoommoo sseerráá ddeesseennvvoollvviiddaa aa ssuuaa aauullaa?? 
CCoommoo pprroocceeddeerr ppaarraa qquuee oo aalluunnoo 
FFAAÇÇAA,, SSAAIIBBAA ee SSEEJJAA??!! 
 QQUUAARRTTOO –– RREECCUURRSSOOSS MMAATTEERRIIAAIISS 
EE HHUUMMAANNOOSS;;
 QQuuiinnttoo –– AAVVAALLIIAAÇÇÃÃOO:: ccoommoo 
vvooccêê aavvaalliiaarráá sseeuu aalluunnoo?? ((NNããoo 
ffiiqquuee sseennttaaddoo dduurraannttee oo 
ddeesseennvvoollvviimmeennttoo ddaass aattiivviiddaaddeess,, 
cciirrccuullee ppeellaa ssaallaa ddee aauullaa 
oobbsseerrvvaannddoo--ooss ee ttiirraannddoo,, 
ppoossssíívveeiiss,, ddúúvviiddaass.. EEllooggiiee,, 
eessttiimmuullee,, aavvaalliiee!!)).. 
 SSeexxttoo –– RREEFFEERRÊÊNNCCIIAASS:: qquuaaiiss 
ffoonntteess vvooccêê uuttiilliizzoouu.. EExx:: LLiivvrrooss,, 
IInntteerrnneett ......
AAllgguummaass iiddééiiaass!! 
 MMoonnttee uumm PPllaannoo ddee aauullaa eemm 
qquuee oo aalluunnoo ppaarrttiicciippee.. PPrroommoovvaa 
ddeebbaatteess,, oouuççaa--ooss ee ffaaççaa ccoomm 
qquuee oouuççaamm aa vvooccêê.. 
 CCrriiaannççaa ggoossttaa ddee ssee sseennttiirr úúttiill,, 
pprroommoovvaa bbrriinnccaaddeeiirraass ppaarraa 
eessccoollhheerr oo AAJJUUDDAANNTTEE DDOO DDIIAA 
((oo aajjuuddaannttee ccoonnttaa uummaa hhiissttóórriiaa 
oouu nnaarrrraa uumm ffaattoo qquuee aaccoonntteecceeuu 
eemm ssuuaa vviiddaa,, ppaarraa aa ttuurrmmaa!!))..
PPLLAANNEEJJAARR:: OO CCAAMMIINNHHOO 
PPAARRAA AA BBOOAA AAUULLAA 
 SSóó eennssiinnaa bbeemm qquueemm ssaabbee aaoonnddee 
qquueerr lleevvaarr ooss aalluunnooss ee ssee pprreeppaarraa 
ppaarraa cchheeggaarr lláá!! 
 AA aattiivviiddaaddee ddee ppllaanneejjaarr éé 
ccoonnssiiddeerraaddaa ccoommpplliiccaaddaa,, cchhaattaa ee 
bbuurrooccrrááttiiccaa ppoorr bbooaa ppaarrttee ddooss 
pprrooffeessssoorreess!!
 Planejar éé ssiimmpplleess...... DDeeffiinnaa ooss 
oobbjjeettiivvooss ee oo ccaammiinnhhoo ppaarraa 
aallccaannççáá--llooss.. ÉÉ pprreecciissoo ccaammiinnhhaarr 
mmuuiittoo,, mmaass qquueemm ffaazz oo ppeerrccuurrssoo 
eennccoonnttrraa aa cchhaavvee ppaarraa oo 
ssuucceessssoo!! QQuueerr ssaabbeerr mmaaiiss??
OOSS DDEEZZ MMAANNDDAAMMEENNTTOOSS 
PPAARRAA BBEEMM PPLLAANNEEJJAARR!! 
 11º EESSQQUUEEÇÇAA AA BBUURROOCCRRAACCIIAA 
 AAnntteess oo PPllaannoo vviinnhhaa pprroonnttoo,, eemm 
ppaaccootteess.. HHoojjee qquueemm lleecciioonnaa tteemm 
eessppaaççoo ppaarraa ccrriiaarr!! 
 22º CCOONNHHEEÇÇAA BBEEMM DDEE PPEERRTTOO OO 
SSEEUU AALLUUNNOO 
 PPeerrgguunnttee--ssee sseemmpprree:: ““OO qquuee mmeeuu 
aalluunnoo ddeevvee ee ppooddee aapprreennddeerr??””..
 33º FFAAÇÇAA TTUUDDOO OOUUTTRRAA VVEEZZ ((EE 
MMAAIISS OOUUTTRRAA)) 
 OO ppllaanneejjaammeennttoo ddeevvee sseerr 
sseemmpprree aalltteerraaddoo,, ddee aaccoorrddoo ccoomm 
aass nneecceessssiiddaaddeess ddaa ttuurrmmaa..
 44º EESSTTUUDDEE PPAARRAA EENNSSIINNAARR BBEEMM:: UUmmaa ppeessssooaa 
ssóó ppooddee eennssiinnaarr aaqquuiilloo qquuee ssaabbee,, ppoorréémm éé 
pprreecciissoo,, ttaammbbéémm,, ssaabbeerr ccoommoo eennssiinnaarr.. 
 55º CCOOLLOOQQUUEE--SSEE NNOO LLUUGGAARR DDOO EESSTTUUDDAANNTTEE:: 
VVooccêê ddeevvee ssaabbeerr ssee ooss tteemmaass ttrraabbaallhhaaddooss eemm 
ssaallaa ssããoo iimmppoorrttaanntteess ddoo ppoonnttoo ddee vviissttaa ddoo aalluunnoo.. 
 66º DDEEFFIINNAA OO QQUUEE ÉÉ MMAAIISS IIMMPPOORRTTAANNTTEE:: OOss 
ccrriittéérriiooss ppaarraa eessttaabbeelleecceerr oo qquuee éé mmaaiiss iimmppoorrttaannttee 
eennssiinnaarr ddeevveemm sseerr aass nneecceessssiiddaaddeess ddooss aalluunnooss.. 
 77º PPEESSQQUUIISSEE EEMM VVÁÁRRIIAASS FFOONNTTEESS:: TTooddaa aauullaa 
rreeqquueerr mmaatteerriiaall ddee aappooiioo.. BBuussqquuee iinnffoorrmmaaççõõeess eemm 
lliivvrrooss,, eemm rreevviissttaass,, nnaa IInntteerrnneett......
 88º UUSSEE DDIIFFEERREENNTTEESS MMÉÉTTOODDOOSS DDEE 
TTRRAABBAALLHHOO:: MMééttooddooss ccoommoo:: aauullaass 
eexxppoossiittiivvaass,, aattiivviiddaaddeess eemm ggrruuppoo ee 
ppeessqquuiissaass ssããoo eexxcceelleenntteess aalliiaaddooss!! 
 99º CCOONNVVEERRSSEE EE PPEEÇÇAA AAJJUUDDAA:: 
ccoonnvveerrssee ccoomm ooss ccoolleeggaass!! AApprroovveeiittee aass 
rreeuunniiõõeess!! 
 1100º EESSCCRREEVVAA,, EESSCCRREEVVAA,, EESSCCRREEVVAA :: 
CCoommpprree uumm ccaaddeerrnnoo ee aannoottee,, nnoo ffiimm ddoo 
ddiiaa,, ttuuddoo oo qquuee vvooccêê ffeezz eemm ccllaassssee.. EEssttaa éé 
uummaa ffoorrmmaa ddee vvooccêê aannaalliissaarr oo qquuee eessttáá oouu 
nnããoo ddaannddoo cceerrttoo eemm sseeuu ttrraabbaallhhoo!!
EEXXEEMMPPLLOO DDEE PPLLAANNOO DDEE 
AAUULLAA:: 
 11.. CCoonntteeúúddoo:: AAss vváárriiaass ffaacceess ddaa IIggrreejjaa 
CCaattóólliiccaa nnaa IIddaaddee MMééddiiaa.. 
 22.. OObbjjeettiivvooss:: 
 -- CCoommpprreeeennddeerr oo ppaappeell ssoocciiaall ee ccuullttuurraall 
ddeesseemmppeennhhaaddoo ppeellaa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa nnaa 
IIddaaddee MMééddiiaa.. 
 -- EEnntteennddeerr oo qquuee ffoorraamm aass HHeerreessiiaass ee aa 
IInnqquuiissiiççããoo.. 
 -- AAnnaalliissaarr oo ffaattoo ddee aa IIggrreejjaa uuttiilliizzaarr ffiigguurraass 
ddeemmoonnííaaccaass ccoommoo uumm iinnssttrruummeennttoo 
ppeeddaaggóóggiiccoo.. 
 -- CCoommpprreeeennddeerr aa mmeennttaalliiddaaddee mmeeddiieevvaall ee aa 
ssuusscceettiibbiilliiddaaddee aa qquuee ssee eennccoonnttrraavvaa aa 
mmaaiioorriiaa ddaa ppooppuullaaççããoo..
 - Perceber a importância ddaass rreelliiggiiõõeess nnoo 
ppaassssaaddoo ee nnaa aattuuaalliiddaaddee eennqquuaannttoo 
nnoorrtteeaaddoorraass ddee ccoonndduuttaa ee ffoorrmmaaddoorraass ddee 
ooppiinniiããoo;; 
 -- IIddeennttiiffiiccaarr ooss ddiivveerrssooss mmeeccaanniissmmooss 
uuttiilliizzaaddooss ppeellaa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa mmeeddiieevvaall 
ppaarraa ccoonnttrroollaarr ee ddoouuttrriinnaarr ooss ffiiééiiss.. 
 -- AAnnaalliissaarr ee tteecceerr ccoommeennttáárriiooss aa rreessppeeiittoo 
ddaass iimmaaggeennss mmeeddiieevvaaiiss qquuee cciirrccuullaavvaamm 
eemm ppaannfflleettooss ee qquuee eerraamm ppiinnttaaddooss eemm 
IIggrreejjaass aapprreesseennttaannddoo ssiittuuaaççõõeess lliiggaaddaass aaoo 
iinnffeerrnnoo,, ppuurrggaattóórriioo..
 - Fazer ggrruuppooss ddee ccoocchhiicchhoo (dduuaass 
ppeessssooaass) ppaarraa ddeebbaatteerr ssoobbrree oo aassssuunnttoo.. 
 -- EExxppoorr ppaarraa aa ttuurrmmaa oo qquuee eenntteennddeerraamm 
ddaa aauullaa ee ddaass iimmaaggeennss.. 
 -- CCoonnssttrruuiirr uummaa mmeemmóórriiaa ddee aauullaa 
(iinnddiivviidduuaall).. 
 -- AAoo ffiinnaall ddaa aauullaa oo aalluunnoo ddeevvee tteerr aa 
ccaappaacciiddaaddee ddee ccoommpprreeeennddeerr qquueessttõõeess 
ccoommoo:: mmaanniippuullaaççããoo,, ppooddeerr,, ppooddeerr 
rreelliiggiioossoo,, fféé..
 33.. EEnnccaammiinnhhaammeennttoo MMeettooddoollóóggiiccoo:: AA aauullaa 
sseerráá iinniicciiaaddaa qquueessttiioonnaannddoo ooss aalluunnooss ssoobbrree oo 
qquuee eenntteennddeemm ppoorr rreelliiggiiããoo,, qquuaall aa ssuuaa 
ffiinnaalliiddaaddee,, oo qquuee eenntteennddeemm ppoorr ccééuu,, iinnffeerrnnoo.. AA 
ppaarrttiirr ddoo qquueessttiioonnaammeennttoo iinniicciiaall,, eessttaarráá ffeeiittaa aa 
ppoonnttee ppaarraa rreettoorrnnaarr aa IIddaaddee MMééddiiaa.. AA eexxppoossiiççããoo 
tteerráá ccoommoo oobbjjeettiivvoo mmoossttrraarr qquuee aa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa 
nnaa IIddaaddee MMééddiiaa tteevvee uumm ppaappeell mmuuiittoo iimmppoorrttaannttee 
ee ttaammbbéémm mmuuiittoo ddoouuttrriinnáárriioo.. SSee ppoorr uumm llaaddoo eellaa 
pprroommoovviiaa aa ccaarriiddaaddee,, ppoorr oouuttrroo eellaa ddoouuttrriinnaavvaa ee 
rreeggrraavvaa aa vviiddaa ddaass ppeessssooaass.. EErraa aa IIggrreejjaa qquuee 
ddiittaavvaa aass ““rreeggrraass ddoo jjooggoo””.. AAlléémm ddiissssoo,, sseerrããoo 
aabboorrddaaddaass aass vváárriiaass ffoorrmmaass qquuee aa IIggrreejjaa 
eennccoonnttrraavvaa ppaarraa aammeeddrroonnttaarr aass ppeessssooaass ssoobbrree 
qquueessttõõeess ccoommoo ccééuu,, iinnffeerrnnoo,, ppaarraaííssoo..
 Enfim, eexxppoorr ssoobbrree aass pprrááttiiccaass ccaattóólliiccaass nnoo 
sseennttiiddoo ddee ccoonndduuzziirr ee rreeggrraarr aa vviiddaa ddooss 
iinnddiivvíídduuooss.. FFeeiittoo iissssoo,, ppaassssaarreeii aa aabboorrddaarr ssoobbrree 
oouuttrraa qquueessttããoo:: aass hheerreessiiaass ee aa IInnqquuiissiiççããoo.. 
NNeessssee mmoommeennttoo sseerráá ppeeddiiddoo aaooss aalluunnooss qquuee 
iimmaaggiinneemm ssee hhoojjee ttooddaass aass ppeessssooaass qquuee ffoosssseemm 
ccoonnttrraa ooss ccaammiinnhhooss pprrooppoossttooss ppeellaa IIggrreejjaa 
CCaattóólliiccaa ffoosssseemm ccaassttiiggaaddooss,, ààss vveezzeess aattéé ccoomm aa 
mmoorrttee.. OO oobbjjeettiivvoo éé qquuee ooss aalluunnooss ssee ccoollooqquueemm 
nnoo lluuggaarr ddooss mmeeddiieevvooss qquuee ddeessvviiaavvaamm ddaa 
ccoonndduuttaa eessttaabbeelleecciiddaa ddee IIggrreejjaa.. CCoomm iissssoo,, sseerráá 
ffeeiittaa aa aabboorrddaaggeemm ssoobbrree aass hheerreessiiaass,, ssoobbrree oo 
ssiiggnniiffiiccaaddoo ddoo tteerrmmoo,, ddaannddoo êênnffaassee nnaa 
iimmppoorrttâânncciiaa ddaa lliibbeerrddaaddee iinnddiivviidduuaall.. CCoomm iissssoo,, 
cchhaaggaarr--ssee--áá aaoo tteemmaa SSaannttaa IInnqquuiissiiççããoo ee sseeuu 
ppaappeell nnaa ssoocciieeddaaddee mmeeddiieevvaall ee nnaa ssoocciieeddaaddee 
mmooddeerrnnaa..
 Feito isso, passa-se a analisar algumas iimmaaggeennss ssoobbrree oo 
iimmaaggiinnáárriioo mmeeddiieevvaall (aapprreesseennttaaddaass nnoo rreettrroo--pprroojjeettoorr).. 
SSoobbrree ccoommoo aass ppeessssooaass vviiaamm oo iinnffeerrnnoo ee oo ddiiaabboo nnaa 
IIddaaddee MMééddiiaa.. PPoorr ffiimm,, aaooss aalluunnooss ddeevveerrããoo lleerr uumm tteexxttoo 
ddoo lliivvrroo:: MMAACCEEDDOO,, JJoosséé RRiivvaaiirr ee OOLLIIVVEEIIRRAA,, MMaarriilleeyy WW.. 
UUmmaa HHiissttóórriiaa eemm CCoonnssttrruuççããoo.. SSããoo PPaauulloo:: EEddiittoorraa ddoo 
BBrraassiill,, 11999999.. pp.. 115577.. EEssssee tteexxttoo éé ddee:: LLEE GGOOFFFF,, 
JJaaccqquueess.. AA CCiivviilliizzaaççããoo ddoo OOcciiddeennttee MMeeddiieevvaall.. LLiissbbooaa:: 
EEssttaammppaa,, 11998844,, ttoommoo IIII..pp..9922.. FFeeiittaa aa lleeiittuurraa,, iinnddiivviidduuaall,, 
ooss aalluunnooss ffoorrmmaarrããoo ggrruuppooss ddee ccoocchhiicchhoo,, ggrruuppooss ddee dduuaass 
ppeessssooaass ppaarraa ccoonnvveerrssaarr ssoobbrree oo qquuee ffooii lliiddoo,, ddeeppooiiss eelleess 
ffaallaarrããoo ttooddooss ppaarraa ttooddooss ssoobbrree oo qquuee lleerraamm.. PPoorr ffiimm,, 
ccaaddaa aalluunnoo,, iinnddiivviidduuaallmmeennttee ffaarráá uummaa mmeemmóórriiaa ddee aauullaa 
rreeggiissttrraannddoo ooss pprriinncciippaaiiss ttóóppiiccooss ddiissccuuttiiddooss eemm ssaallaa ee aa 
ssuuaa ooppiinniiããoo ssoobbrree oo tteemm..
 AAvvaalliiaaççããoo:: AA aavvaalliiaaççããoo ssee ddaarráá eemm 
ddiivveerrssooss mmoommeennttooss ddaa aauullaa,, vviissttoo qquuee éé 
eenntteennddiiddaa ccoommoo pprroocceessssoo ee nnããoo ccoomm oo 
ffiimm.. SSeerráá aavvaalliiaaddaa aa ppaarrttiicciippaaççããoo ddoo aalluunnoo 
nnaa ddiissccuussssããoo iinniicciiaall ssoobbrree rreelliiggiiããoo.. DDeeppooiiss,, 
sseerrããoo aavvaalliiaaddooss ssoobbrree aass ccoonnttrriibbuuiiççõõeess 
qquuee ffiizzeerreemm nnoo mmoommeennttoo ddaa aannáálliissee ddaass 
iimmaaggeennss.. AAiinnddaa,, qquuaannddoo aapprreesseennttaarreemm 
ssuuaass ccoonncclluussõõeess nnooss ggrruuppooss ddee ccoocchhiicchhoo 
ee ppoorr ffiimm,, aa aavvaalliiaaççããoo ffiinnaall sseerráá nnaa 
mmeemmóórriiaa ddee aauullaa..
 BBIIBBLLIIOOGGRRAAFFIIAA:: 
 MMAACCEEDDOO,, JJoosséé RRiivvaaiirr ee OOLLIIVVEEIIRRAA,, 
MMaarriilleeyy WW.. UUmmaa HHiissttóórriiaa eemm CCoonnssttrruuççããoo.. 
SSããoo PPaauulloo:: EEddiittoorraa ddoo BBrraassiill,, 11999999.. pp.. 115577.. 
 LLEE GGOOFFFF,, JJaaccqquueess.. AA CCiivviilliizzaaççããoo ddoo 
OOcciiddeennttee MMeeddiieevvaall.. LLiissbbooaa:: EEssttaammppaa,, 
11998844,, ttoommoo IIII..pp..9922..
TTRRAABBAALLHHAANNDDOO...... 
 EEMM DDUUPPLLAASS OOUU TTRRIIOOSS OOUU 
IINNDDIIVVIIDDUUAALLMMEENNTTEE,, PPRROODDUUZZIIRR UUMM PPLLAANNOO DDEE 
AAUULLAA CCOOMM OOSS SSEEGGUUIINNTTEESS RREEQQUUIISSIITTOOSS:: 
 aa) EEssccoollaa;; 
 bb) DDiisscciipplliinnaa// sséérriiee;; 
 11 -- CCoonntteeúúddooss;; 
 22 -- OObbjjeettiivvooss;; 
 33 -- EEnnccaammiinnhhaammeennttoo MMeettooddoollóóggiiccoo;; 
 44 -- RReeccuurrssooss mmaatteerriiaaiiss ee hhuummaannooss;; 
 55 -- AAvvaalliiaaççããoo;; 
 66 -- RReeffeerrêênncciiaass..

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Materikuliahhap
MaterikuliahhapMaterikuliahhap
Materikuliahhapmodiz
 
Innovación educativa con rea 4
Innovación educativa con rea 4Innovación educativa con rea 4
Innovación educativa con rea 4notislucha
 
Konsep sehat sakit keperawatan transkultural
Konsep sehat sakit keperawatan transkulturalKonsep sehat sakit keperawatan transkultural
Konsep sehat sakit keperawatan transkulturalsapakademik
 
Self Empowerment Tolomelli
Self Empowerment TolomelliSelf Empowerment Tolomelli
Self Empowerment TolomelliGiuseppe Sarno
 
La informacion en la enseñanza.pdf
La informacion en la enseñanza.pdfLa informacion en la enseñanza.pdf
La informacion en la enseñanza.pdfuapa
 
Slideshow change 61
Slideshow change 61Slideshow change 61
Slideshow change 61Paul Robere
 
Materi 1 hakikat penelitian = metodologi riset
Materi 1 hakikat penelitian = metodologi risetMateri 1 hakikat penelitian = metodologi riset
Materi 1 hakikat penelitian = metodologi risetAni Istiana
 
Aprendizaje y calidad educativa exp. alan alvarez flores
Aprendizaje y calidad educativa  exp. alan alvarez floresAprendizaje y calidad educativa  exp. alan alvarez flores
Aprendizaje y calidad educativa exp. alan alvarez floresAlan Alvarez Flores
 
50 coaching slides2
50 coaching slides250 coaching slides2
50 coaching slides2Paul Robere
 
Responsabilidade civil do_estado
Responsabilidade civil do_estadoResponsabilidade civil do_estado
Responsabilidade civil do_estadomarilena redivo
 
Presentasi ilmiah 2014 2
Presentasi ilmiah 2014 2Presentasi ilmiah 2014 2
Presentasi ilmiah 2014 2Bagus Aji
 
Presentasi ilmiah 2014
Presentasi ilmiah 2014Presentasi ilmiah 2014
Presentasi ilmiah 2014Bagus Aji
 
Pg ruiz(1)
Pg ruiz(1)Pg ruiz(1)
Pg ruiz(1)monse360
 

Was ist angesagt? (20)

Materikuliahhap
MaterikuliahhapMaterikuliahhap
Materikuliahhap
 
Udl paradigma cognitivo (1)
Udl paradigma cognitivo (1)Udl paradigma cognitivo (1)
Udl paradigma cognitivo (1)
 
Innovación educativa con rea 4
Innovación educativa con rea 4Innovación educativa con rea 4
Innovación educativa con rea 4
 
Anatomia de hombro
Anatomia de hombroAnatomia de hombro
Anatomia de hombro
 
Konsep sehat sakit keperawatan transkultural
Konsep sehat sakit keperawatan transkulturalKonsep sehat sakit keperawatan transkultural
Konsep sehat sakit keperawatan transkultural
 
Self Empowerment Tolomelli
Self Empowerment TolomelliSelf Empowerment Tolomelli
Self Empowerment Tolomelli
 
La informacion en la enseñanza.pdf
La informacion en la enseñanza.pdfLa informacion en la enseñanza.pdf
La informacion en la enseñanza.pdf
 
Slideshow change 61
Slideshow change 61Slideshow change 61
Slideshow change 61
 
Investigación aplicada al Diseño Arquitectónico
Investigación aplicada al Diseño ArquitectónicoInvestigación aplicada al Diseño Arquitectónico
Investigación aplicada al Diseño Arquitectónico
 
Replica em Contestação Civel
Replica em Contestação CivelReplica em Contestação Civel
Replica em Contestação Civel
 
Materi 1 hakikat penelitian = metodologi riset
Materi 1 hakikat penelitian = metodologi risetMateri 1 hakikat penelitian = metodologi riset
Materi 1 hakikat penelitian = metodologi riset
 
Aprendizaje y calidad educativa exp. alan alvarez flores
Aprendizaje y calidad educativa  exp. alan alvarez floresAprendizaje y calidad educativa  exp. alan alvarez flores
Aprendizaje y calidad educativa exp. alan alvarez flores
 
Per mangmt 100
Per mangmt 100Per mangmt 100
Per mangmt 100
 
50 coaching slides2
50 coaching slides250 coaching slides2
50 coaching slides2
 
Responsabilidade civil do_estado
Responsabilidade civil do_estadoResponsabilidade civil do_estado
Responsabilidade civil do_estado
 
Presentasi ilmiah 2014 2
Presentasi ilmiah 2014 2Presentasi ilmiah 2014 2
Presentasi ilmiah 2014 2
 
Presentasi ilmiah 2014
Presentasi ilmiah 2014Presentasi ilmiah 2014
Presentasi ilmiah 2014
 
Equp vali autoclave
Equp vali autoclaveEqup vali autoclave
Equp vali autoclave
 
Pg ruiz(1)
Pg ruiz(1)Pg ruiz(1)
Pg ruiz(1)
 
Protection
ProtectionProtection
Protection
 

Ähnlich wie Planejamento

Experiencias de Participación y Concertación
Experiencias de Participación y ConcertaciónExperiencias de Participación y Concertación
Experiencias de Participación y ConcertaciónProGobernabilidad Perú
 
Conceptos básicos geología-nueva versión-animación
Conceptos básicos geología-nueva versión-animaciónConceptos básicos geología-nueva versión-animación
Conceptos básicos geología-nueva versión-animaciónJoe Arroyo Suárez
 
Personalidad millon
Personalidad millonPersonalidad millon
Personalidad millonHelen Lopez
 
Material módulo 1 evea
Material módulo 1 eveaMaterial módulo 1 evea
Material módulo 1 eveaAntonio Flores
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textosardoises13
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textosardoises13
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textosardoises13
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textosardoises13
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textosardoises13
 
Protocolos - Tanatología - Lesiones Patología Forense
Protocolos - Tanatología  -  Lesiones   Patología ForenseProtocolos - Tanatología  -  Lesiones   Patología Forense
Protocolos - Tanatología - Lesiones Patología ForenseCentro de Estudios Judiciales
 
Derecho penal delitos y penas
Derecho  penal delitos y penasDerecho  penal delitos y penas
Derecho penal delitos y penasLuz Adria Moreno
 
EVALUACION INSTITUCIONAL I
EVALUACION INSTITUCIONAL IEVALUACION INSTITUCIONAL I
EVALUACION INSTITUCIONAL Icolegio5006
 
Tecnicas de curativo
Tecnicas de curativoTecnicas de curativo
Tecnicas de curativorob1805
 
Farmacologia generalidades farmacocinetica - farmacodinamia
Farmacologia generalidades   farmacocinetica - farmacodinamiaFarmacologia generalidades   farmacocinetica - farmacodinamia
Farmacologia generalidades farmacocinetica - farmacodinamiaAna Hernandez
 
Mecanismos de Resolución de Conflictos
Mecanismos de Resolución de ConflictosMecanismos de Resolución de Conflictos
Mecanismos de Resolución de ConflictosNelson Leiva®
 
Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.
Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.
Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.GABRIELA JUAREZ ROSALES
 

Ähnlich wie Planejamento (20)

Experiencias de Participación y Concertación
Experiencias de Participación y ConcertaciónExperiencias de Participación y Concertación
Experiencias de Participación y Concertación
 
Conceptos básicos geología-nueva versión-animación
Conceptos básicos geología-nueva versión-animaciónConceptos básicos geología-nueva versión-animación
Conceptos básicos geología-nueva versión-animación
 
Personalidad millon
Personalidad millonPersonalidad millon
Personalidad millon
 
Material módulo 1 evea
Material módulo 1 eveaMaterial módulo 1 evea
Material módulo 1 evea
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textos
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textos
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textos
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textos
 
Elaboración de textos
Elaboración de textosElaboración de textos
Elaboración de textos
 
Protocolos - Tanatología - Lesiones Patología Forense
Protocolos - Tanatología  -  Lesiones   Patología ForenseProtocolos - Tanatología  -  Lesiones   Patología Forense
Protocolos - Tanatología - Lesiones Patología Forense
 
Derecho penal delitos y penas
Derecho  penal delitos y penasDerecho  penal delitos y penas
Derecho penal delitos y penas
 
Modul pbo
Modul pboModul pbo
Modul pbo
 
EVALUACION INSTITUCIONAL I
EVALUACION INSTITUCIONAL IEVALUACION INSTITUCIONAL I
EVALUACION INSTITUCIONAL I
 
La sangre
La sangreLa sangre
La sangre
 
Tecnicas de curativo
Tecnicas de curativoTecnicas de curativo
Tecnicas de curativo
 
Tacto
Tacto Tacto
Tacto
 
Farmacologia generalidades farmacocinetica - farmacodinamia
Farmacologia generalidades   farmacocinetica - farmacodinamiaFarmacologia generalidades   farmacocinetica - farmacodinamia
Farmacologia generalidades farmacocinetica - farmacodinamia
 
La organización como sistema
La organización como sistemaLa organización como sistema
La organización como sistema
 
Mecanismos de Resolución de Conflictos
Mecanismos de Resolución de ConflictosMecanismos de Resolución de Conflictos
Mecanismos de Resolución de Conflictos
 
Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.
Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.
Elementos que integran el peritaje psicologico s.s.
 

Mehr von Elaine Mexko Sanches Silva (7)

Ser professor (1)
Ser professor (1)Ser professor (1)
Ser professor (1)
 
Içami tiba teatro
Içami tiba   teatroIçami tiba   teatro
Içami tiba teatro
 
Atribuição de função
Atribuição de funçãoAtribuição de função
Atribuição de função
 
Uma moral para agir no mundo
Uma moral para agir no mundoUma moral para agir no mundo
Uma moral para agir no mundo
 
Minha bandeira pessoal
Minha bandeira pessoalMinha bandeira pessoal
Minha bandeira pessoal
 
Plano de aula comentado
Plano de aula   comentadoPlano de aula   comentado
Plano de aula comentado
 
Dinâmicas para professores
Dinâmicas para professoresDinâmicas para professores
Dinâmicas para professores
 

Planejamento

  • 1. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EE AAÇÇÃÃOO DDOOCCEENNTTEE PPRRAATTIICCAA DDEE EENNSSIINNOO
  • 2. OO qquuee éé ppllaanneejjaammeennttoo??  TTeerrmmoo mmuuiittoo aammbbíígguuoo..  BBuussccaa eeqquuiillííbbrriioo eennttrree mmeeiiooss ee ffiinnss  ÉÉ uumm pprroocceessssoo ddee ttoommaaddaa ddee ddeecciissããoo ssoobbrree aa aaççããoo  ÉÉ pprroocceessssoo ddee rreefflleexxããoo
  • 3. PPllaanneejjaammeennttoo CCoonncceeiittoo • PPllaanneejjaarr == FFaazzeerr oo ppllaannoo oouu ppllaannttaa ddee,, pprroojjeettaarr,, tteenncciioonnaarr,, ttrraaççaarr,, pprreeppaarraarr,, eessqquueemmaattiizzaarr,, aapprroonnttaarr.. DDeeffiinniiççããoo • PPllaanneejjaarr éé ddeetteerrmmiinnaarr aass aaççõõeess aaddeeqquuaaddaass ppaarraa ssee aattiinnggiirr uumm oobbjjeettiivvoo oouu mmeettaa pprreevviiaammeennttee ffiixxaaddaa.. • PPllaanneejjaammeennttoo éé aa pprréé--ddeetteerrmmiinnaaççããoo ddee mmeettaass ddeesseejjaaddaass ee aa mmaanneeiirraa ppeellaa qquuaall eellaass ppooddeemm sseerr aattiinnggiiddaass.. Prof. Valmir Nascimento MMiilloommeemm SSaannttooss 33
  • 4. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO  É processo de previsão de necessidades e racionalização de emprego dos meios materiais e dos recursos humanos.  É processo que se preocupa com “para onde ir” e “como chegar lá”.  É processo de análise crítica  É processo contínuo e sistematizado de projetar e decidir ações em relação ao futuro.
  • 5. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO  ÉÉ UUMMAA AATTIIVVIIDDAADDEE EESSSSEENNCCIIAALL EE EEXXCCLLUUSSIIVVAAMMEENNTTEE HHUUMMAANNAA
  • 6. PPLLAANNOO  ÉÉ uumm ddooccuummeennttoo qquuee rreeggiissttrraa oo qquuee ssee ppeennssaa ffaazzeerr,, ccoommoo ffaazzeerr,, qquuaannddoo ffaazzeerr,, ccoomm qquuee ffaazzeerr ee ccoomm qquueemm ffaazzeerr  EEvviittaa oo iimmpprroovviissoo  ÉÉ uumm nnoorrttee ppaarraa aass aaççõõeess eedduuccaacciioonnaaiiss  ÉÉ aa aapprreesseennttaaççããoo ssiisstteemmaattiizzaaddaa ee jjuussttiiffiiccaaddaa ddaass ddeecciissõõeess ttoommaaddaass  PPllaannoo éé aa ffoorrmmaalliizzaaççããoo ddooss ddiiffeerreenntteess mmoommeennttooss ddoo pprroocceessssoo ddee ppllaanneejjaammeennttoo  PPllaanneejjaammeennttoo ee PPllaannoo eessttããoo eessttrreeiittaammeennttee rreellaacciioonnaaddooss mmaass nnããoo ssããoo ssiinnôônniimmooss
  • 7. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO rreepprreesseennttaa oo pprroocceessssoo.. PPLLAANNOO éé oo rreeggiissttrroo ddoo pprroocceessssoo..
  • 8. TTIIPPOOSS DDEE PPLLAANNOO  PPLLAANNOO DDEE EENNSSIINNOO  PPLLAANNOO DDEE DDIISSCCIIPPLLIINNAA  PPLLAANNOO DDEE UUNNIIDDAADDEE  PPLLAANNOO EESSCCOOLLAARR  PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA
  • 9. ·..TTiippooss ddee ppllaannooss:: PPllaannoo ddaa EEssccoollaa:: éé uumm ddooccuummeennttoo mmaaiiss gglloobbaall qquuee eexxpprreessssaa aass lliiggaaççõõeess eennttrree oo pprroojjeettoo ppeeddaaggóóggiiccoo ddaa eessccoollaa ccoomm ooss ppllaannooss ddee eennssiinnoo pprroopprriiaammeennttee ddiittoo;; PPllaannoo ddee eennssiinnoo-ddiisscciipplliinnaa:: éé uumm ddooccuummeennttoo eellaabboorraaddoo ppaarraa uumm aannoo oouu sseemmeessttrree,, ddiivviiddiiddoo ppoorr uunniiddaaddeess sseeqqüüeenncciiaaiiss,, nnoo qquuaall aappaarreecceemm oobbjjeettiivvooss eessppeeccííffiiccooss,, ccoonntteeúúddooss ee eennccaammiinnhhaammeennttoo mmeettooddoollóóggiiccoo.. PPllaannoo ddee aauullaa:: éé aa pprreevviissããoo ddoo ddeesseennvvoollvviimmeennttoo ddoo ccoonntteeúúddoo ppaarraa uummaa aauullaa oouu ccoonnjjuunnttoo ddee aauullaass ee tteemm uumm ccaarráátteerr eessppeeccííffiiccoo..
  • 10. PPRROOJJEETTOO PPOOLLÍÍTTIICCOO PPEEDDAAGGÓÓGGIICCOO  ÉÉ aa ccaarrttaa ddee nnaavveeggaaççããoo ddaa eessccoollaa  IInnddiiccaa oo rruummoo aa sseegguuiirr  RReeqquueerr ccoonnssttrruuççããoo ccoolleettiivvaa  PPrreecciissaa sseerr aassssuummiiddoo ppoorr ttooddaa ccoommuunniiddaaddee eessccoollaarr  DDeeffiinnee aa iiddeennttiiddaaddee ddaa eessccoollaa  ÉÉ rreeffeerrêênncciiaa bbáássiiccaa ppaarraa oo ppllaannoo ddee eennssiinnoo ddoo pprrooffeessssoorr((aa))
  • 11. PPoorr qquuee éé ttããoo ddiiffíícciill eennvvoollvveerr ooss ddoocceenntteess nnaass pprrááttiiccaass ddee ppllaanneejjaammeennttoo?? DESCRENÇA NO PLANEJAMENTO O QUE DIZEM OS PROFESSORES POR QUÊ? NÃO É POSSÍVEL PLANEJAR.
  • 12. PPoorr qquuee éé ttããoo ddiiffíícciill eennvvoollvveerr ooss ddoocceenntteess nnaass pprrááttiiccaass ddee ppllaanneejjaammeennttoo?? A realidade é muito dinâmica Não há condições De que adianta planejar se nada vai acontecer mesmo? Não tem jeito mesmo.
  • 13. DDoo jjeeiittoo qquuee oo ppllaanneejjaammeennttoo vveemm sseennddoo ffeeiittoo nnããoo ffuunncciioonnaa.. É inútil É muito complicado Processo não acontece Falta compromisso Limita o trabalho É fora da realidade
  • 14. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR  PPrroocceessssoo ddee rraacciioonnaalliizzaaççããoo,, oorrggaanniizzaaççããoo ee ccoooorrddeennaaççããoo ddaa aaççããoo ddoocceennttee,, aarrttiiccuullaannddoo aa aattiivviiddaaddee eessccoollaarr ee aa pprroobblleemmááttiiccaa ddoo ccoonntteexxttoo ssoocciiaall  AAttiivviiddaaddee ddee rreefflleexxããoo aacceerrccaa ddaass nnoossssaass ooppççõõeess ee aaççõõeess
  • 15. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR OO PPllaannoo ddeevvee sseerr uumm iinnssttrruummeennttoo ppaarraa aa aaççããoo::  OO ppllaannoo éé uumm gguuiiaa ddee oorriieennttaaççããoo  DDeevvee sseerr fflleexxíívveell,, eessttáá ssuujjeeiittoo àà mmooddiiffiiccaaççõõeess  OO ppllaannoo ddeevvee tteerr uummaa oorrddeemm sseeqqüüeenncciiaall pprrooggrreessssiivvaa-- ppaassssooss-- llóóggiiccaa  DDeevvee pprriimmaarr ppeellaa oobbjjeettiivviiddaaddee  DDeevvee tteerr ccooeerrêênncciiaa eennttrree aass iiddééiiaass ee aa pprrááttiiccaa
  • 16. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR NNaa IInnssttiittuuiiççããoo EEssccoollaarr hháá ttrrêêss nníívveeiiss ddee ppllaannooss;;  PPLLAANNOO DDAA EESSCCOOLLAA  PPLLAANNOO DDEE EENNSSIINNOO  PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA
  • 17. PPLLAANNEEJJAAMMEENNTTOO EESSCCOOLLAARR OO PPllaannoo ddeevvee sseerr uumm iinnssttrruummeennttoo ppaarraa aa aaççããoo::  OO ppllaannoo éé uumm gguuiiaa ddee oorriieennttaaççããoo  DDeevvee sseerr fflleexxíívveell,, eessttáá ssuujjeeiittoo àà mmooddiiffiiccaaççõõeess  OO ppllaannoo ddeevvee tteerr uummaa oorrddeemm sseeqqüüeenncciiaall pprrooggrreessssiivvaa-- ppaassssooss-- llóóggiiccaa  DDeevvee pprriimmaarr ppeellaa oobbjjeettiivviiddaaddee  DDeevvee tteerr ccooeerrêênncciiaa eennttrree aass iiddééiiaass ee aa pprrááttiiccaa
  • 18. PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA:: CCOOMMOO FFAAZZEERR UUMM PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA  ÉÉ ccoommuumm pprrooffeessssoorreess ccoommeetteerreemm uumm ggrraavvee eerrrroo aaoo mmoonnttaarreemm uumm PPllaannoo ddee aauullaa:: ffaazzêê--lloo ppaarraa ssii pprróópprriioo.. OO PPllaannoo ddee aauullaa ddeevvee sseerr ffeeiittoo ppaarraa oo aalluunnoo!!  ÉÉ ssiimmpplleess:: oo cceennttrroo ddee uumm PPllaannoo ddee aauullaa éé,, sseemm ddúúvviiddaa,, oo aalluunnoo!! CCoommoo vvaaii aapprreennddeerr ee ccoommoo vvaaii rreecceebbeerr oo qquuee vvooccêê eessttáá pprrooppoonnddoo..
  • 19.  É preciso ffaazzeerr ccoomm qquuee oo aalluunnoo eessttuuddee ppaarraa aapprreennddeerr ee nnããoo ppaarraa ““ppaassssaarr ddee aannoo”” ee vvooccêê ssóó ccoonnsseegguuiirráá iissttoo ssee ffiizzeerr uumm PPllaannoo ddee aauullaa,, oonnddee eellee ((oo aalluunnoo)) éé oo ““tteemmaa cceennttrraall””..  AAggoorraa vvooccêê ddeevvee pprreeooccuuppaarr--ssee eemm ccrriiaarr ssiittuuaaççõõeess iinntteerreessssaanntteess ppaarraa ssuuaa aauullaa.. CCoommoo ssããoo sseeuuss aalluunnooss?? DDoo qquuee mmaaiiss ggoossttaamm?? OOuuvviirr hhiissttóórriiaass,, ddaannççaarr......??
  • 20.  EEvviittee ppeennssaarr:: ““CCoommoo vvoouu eennssiinnaarr iissttoo àà ttuurrmmaa??”” ee ppeennssee:: ““CCoommoo mmeeuuss aalluunnooss iirrããoo aapprreennddeerr iissttoo??””..  OO pprroocceessssoo ddee eennssiinnoo-- aapprreennddiizzaaggeemm éé uummaa ttrrooccaa ggoossttoossaa:: vvooccêê aapprreennddee ccoomm sseeuuss aalluunnooss ee eelleess ccoomm vvooccêê,, ppooiiss ccaaddaa ccrriiaannççaa jjáá cchheeggaa àà eessccoollaa ccoomm ccoonnhheecciimmeennttooss ddiivveerrssooss...... AAssssiimm ccoommoo oo pprrooffeessssoorr......
  • 21.  OOss aalluunnooss nnããoo ssããoo ttooddooss iigguuaaiiss,, llooggoo nnããoo aapprreennddeemm ddaa mmeessmmaa ffoorrmmaa.. OO eedduuccaaddoorr ddeevvee ccoonnhheecceerr ee rreessppeeiittaarr sseeuu aalluunnoo.. RReessppeeiittaarr sseeuuss lliimmiitteess,, ssuuaass ddiiffiiccuullddaaddeess,, ssuuaa ooppiinniiããoo......
  • 22. VVaammooss ppaarraa aa pprrááttiiccaa!!  PPrriimmeeiirroo –– CCOONNTTEEÚÚDDOO:: SSuuaa aauullaa sseerráá ssoobbrree oo qquuêê??
  • 23.  SSeegguunnddoo –– OOBBJJEETTIIVVOO:: OO qquuee sseeuu aalluunnoo ddeevvee FFAAZZEERR,, SSAABBEERR ee SSEERR??  FFAAZZEERR –– oo qquuee sseeuu aalluunnoo vvaaii ffaazzeerr dduurraannttee aa aauullaa?? PPiinnttaarr?? DDaannççaarr?? EEssccrreevveerr?? RReeccoorrttaarr?? CCoollaarr??  SSAABBEERR –– aa aattiivviiddaaddee qquuee sseeuu aalluunnoo ddeesseennvvoollvveeuu oo lleevvoouu aa ssaabbeerr oo qquuêê?? OO qquuee eellee ““aapprreennddeeuu””??  SSEERR –– aa aattiivviiddaaddee qquuee sseeuu aalluunnoo ffeezz oo lleevvoouu aa ssee aapprroopprriiaarr ddee uumm ccoonnhheecciimmeennttoo,, cceerrttoo?? CCoommoo eessttee ccoonnhheecciimmeennttoo aaccrreesscceennttaarráá nneellee ((oo aalluunnoo)) ccoommoo ppeessssooaa,, cciiddaaddããoo??
  • 24.  TTeerrcceeiirroo –– EENNCCAAMMIINNHHAAMMEENNTTOO MMEETTOODDOOLLÓÓGGIICCOO// MMEETTOODDOOLLOOGGIIAA:: ccoommoo sseerráá ddeesseennvvoollvviiddaa aa ssuuaa aauullaa?? CCoommoo pprroocceeddeerr ppaarraa qquuee oo aalluunnoo FFAAÇÇAA,, SSAAIIBBAA ee SSEEJJAA??!!  QQUUAARRTTOO –– RREECCUURRSSOOSS MMAATTEERRIIAAIISS EE HHUUMMAANNOOSS;;
  • 25.  QQuuiinnttoo –– AAVVAALLIIAAÇÇÃÃOO:: ccoommoo vvooccêê aavvaalliiaarráá sseeuu aalluunnoo?? ((NNããoo ffiiqquuee sseennttaaddoo dduurraannttee oo ddeesseennvvoollvviimmeennttoo ddaass aattiivviiddaaddeess,, cciirrccuullee ppeellaa ssaallaa ddee aauullaa oobbsseerrvvaannddoo--ooss ee ttiirraannddoo,, ppoossssíívveeiiss,, ddúúvviiddaass.. EEllooggiiee,, eessttiimmuullee,, aavvaalliiee!!))..  SSeexxttoo –– RREEFFEERRÊÊNNCCIIAASS:: qquuaaiiss ffoonntteess vvooccêê uuttiilliizzoouu.. EExx:: LLiivvrrooss,, IInntteerrnneett ......
  • 26. AAllgguummaass iiddééiiaass!!  MMoonnttee uumm PPllaannoo ddee aauullaa eemm qquuee oo aalluunnoo ppaarrttiicciippee.. PPrroommoovvaa ddeebbaatteess,, oouuççaa--ooss ee ffaaççaa ccoomm qquuee oouuççaamm aa vvooccêê..  CCrriiaannççaa ggoossttaa ddee ssee sseennttiirr úúttiill,, pprroommoovvaa bbrriinnccaaddeeiirraass ppaarraa eessccoollhheerr oo AAJJUUDDAANNTTEE DDOO DDIIAA ((oo aajjuuddaannttee ccoonnttaa uummaa hhiissttóórriiaa oouu nnaarrrraa uumm ffaattoo qquuee aaccoonntteecceeuu eemm ssuuaa vviiddaa,, ppaarraa aa ttuurrmmaa!!))..
  • 27. PPLLAANNEEJJAARR:: OO CCAAMMIINNHHOO PPAARRAA AA BBOOAA AAUULLAA  SSóó eennssiinnaa bbeemm qquueemm ssaabbee aaoonnddee qquueerr lleevvaarr ooss aalluunnooss ee ssee pprreeppaarraa ppaarraa cchheeggaarr lláá!!  AA aattiivviiddaaddee ddee ppllaanneejjaarr éé ccoonnssiiddeerraaddaa ccoommpplliiccaaddaa,, cchhaattaa ee bbuurrooccrrááttiiccaa ppoorr bbooaa ppaarrttee ddooss pprrooffeessssoorreess!!
  • 28.  Planejar éé ssiimmpplleess...... DDeeffiinnaa ooss oobbjjeettiivvooss ee oo ccaammiinnhhoo ppaarraa aallccaannççáá--llooss.. ÉÉ pprreecciissoo ccaammiinnhhaarr mmuuiittoo,, mmaass qquueemm ffaazz oo ppeerrccuurrssoo eennccoonnttrraa aa cchhaavvee ppaarraa oo ssuucceessssoo!! QQuueerr ssaabbeerr mmaaiiss??
  • 29. OOSS DDEEZZ MMAANNDDAAMMEENNTTOOSS PPAARRAA BBEEMM PPLLAANNEEJJAARR!!  11º EESSQQUUEEÇÇAA AA BBUURROOCCRRAACCIIAA  AAnntteess oo PPllaannoo vviinnhhaa pprroonnttoo,, eemm ppaaccootteess.. HHoojjee qquueemm lleecciioonnaa tteemm eessppaaççoo ppaarraa ccrriiaarr!!  22º CCOONNHHEEÇÇAA BBEEMM DDEE PPEERRTTOO OO SSEEUU AALLUUNNOO  PPeerrgguunnttee--ssee sseemmpprree:: ““OO qquuee mmeeuu aalluunnoo ddeevvee ee ppooddee aapprreennddeerr??””..
  • 30.  33º FFAAÇÇAA TTUUDDOO OOUUTTRRAA VVEEZZ ((EE MMAAIISS OOUUTTRRAA))  OO ppllaanneejjaammeennttoo ddeevvee sseerr sseemmpprree aalltteerraaddoo,, ddee aaccoorrddoo ccoomm aass nneecceessssiiddaaddeess ddaa ttuurrmmaa..
  • 31.  44º EESSTTUUDDEE PPAARRAA EENNSSIINNAARR BBEEMM:: UUmmaa ppeessssooaa ssóó ppooddee eennssiinnaarr aaqquuiilloo qquuee ssaabbee,, ppoorréémm éé pprreecciissoo,, ttaammbbéémm,, ssaabbeerr ccoommoo eennssiinnaarr..  55º CCOOLLOOQQUUEE--SSEE NNOO LLUUGGAARR DDOO EESSTTUUDDAANNTTEE:: VVooccêê ddeevvee ssaabbeerr ssee ooss tteemmaass ttrraabbaallhhaaddooss eemm ssaallaa ssããoo iimmppoorrttaanntteess ddoo ppoonnttoo ddee vviissttaa ddoo aalluunnoo..  66º DDEEFFIINNAA OO QQUUEE ÉÉ MMAAIISS IIMMPPOORRTTAANNTTEE:: OOss ccrriittéérriiooss ppaarraa eessttaabbeelleecceerr oo qquuee éé mmaaiiss iimmppoorrttaannttee eennssiinnaarr ddeevveemm sseerr aass nneecceessssiiddaaddeess ddooss aalluunnooss..  77º PPEESSQQUUIISSEE EEMM VVÁÁRRIIAASS FFOONNTTEESS:: TTooddaa aauullaa rreeqquueerr mmaatteerriiaall ddee aappooiioo.. BBuussqquuee iinnffoorrmmaaççõõeess eemm lliivvrrooss,, eemm rreevviissttaass,, nnaa IInntteerrnneett......
  • 32.  88º UUSSEE DDIIFFEERREENNTTEESS MMÉÉTTOODDOOSS DDEE TTRRAABBAALLHHOO:: MMééttooddooss ccoommoo:: aauullaass eexxppoossiittiivvaass,, aattiivviiddaaddeess eemm ggrruuppoo ee ppeessqquuiissaass ssããoo eexxcceelleenntteess aalliiaaddooss!!  99º CCOONNVVEERRSSEE EE PPEEÇÇAA AAJJUUDDAA:: ccoonnvveerrssee ccoomm ooss ccoolleeggaass!! AApprroovveeiittee aass rreeuunniiõõeess!!  1100º EESSCCRREEVVAA,, EESSCCRREEVVAA,, EESSCCRREEVVAA :: CCoommpprree uumm ccaaddeerrnnoo ee aannoottee,, nnoo ffiimm ddoo ddiiaa,, ttuuddoo oo qquuee vvooccêê ffeezz eemm ccllaassssee.. EEssttaa éé uummaa ffoorrmmaa ddee vvooccêê aannaalliissaarr oo qquuee eessttáá oouu nnããoo ddaannddoo cceerrttoo eemm sseeuu ttrraabbaallhhoo!!
  • 33. EEXXEEMMPPLLOO DDEE PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA::  11.. CCoonntteeúúddoo:: AAss vváárriiaass ffaacceess ddaa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa nnaa IIddaaddee MMééddiiaa..  22.. OObbjjeettiivvooss::  -- CCoommpprreeeennddeerr oo ppaappeell ssoocciiaall ee ccuullttuurraall ddeesseemmppeennhhaaddoo ppeellaa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa nnaa IIddaaddee MMééddiiaa..  -- EEnntteennddeerr oo qquuee ffoorraamm aass HHeerreessiiaass ee aa IInnqquuiissiiççããoo..  -- AAnnaalliissaarr oo ffaattoo ddee aa IIggrreejjaa uuttiilliizzaarr ffiigguurraass ddeemmoonnííaaccaass ccoommoo uumm iinnssttrruummeennttoo ppeeddaaggóóggiiccoo..  -- CCoommpprreeeennddeerr aa mmeennttaalliiddaaddee mmeeddiieevvaall ee aa ssuusscceettiibbiilliiddaaddee aa qquuee ssee eennccoonnttrraavvaa aa mmaaiioorriiaa ddaa ppooppuullaaççããoo..
  • 34.  - Perceber a importância ddaass rreelliiggiiõõeess nnoo ppaassssaaddoo ee nnaa aattuuaalliiddaaddee eennqquuaannttoo nnoorrtteeaaddoorraass ddee ccoonndduuttaa ee ffoorrmmaaddoorraass ddee ooppiinniiããoo;;  -- IIddeennttiiffiiccaarr ooss ddiivveerrssooss mmeeccaanniissmmooss uuttiilliizzaaddooss ppeellaa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa mmeeddiieevvaall ppaarraa ccoonnttrroollaarr ee ddoouuttrriinnaarr ooss ffiiééiiss..  -- AAnnaalliissaarr ee tteecceerr ccoommeennttáárriiooss aa rreessppeeiittoo ddaass iimmaaggeennss mmeeddiieevvaaiiss qquuee cciirrccuullaavvaamm eemm ppaannfflleettooss ee qquuee eerraamm ppiinnttaaddooss eemm IIggrreejjaass aapprreesseennttaannddoo ssiittuuaaççõõeess lliiggaaddaass aaoo iinnffeerrnnoo,, ppuurrggaattóórriioo..
  • 35.  - Fazer ggrruuppooss ddee ccoocchhiicchhoo (dduuaass ppeessssooaass) ppaarraa ddeebbaatteerr ssoobbrree oo aassssuunnttoo..  -- EExxppoorr ppaarraa aa ttuurrmmaa oo qquuee eenntteennddeerraamm ddaa aauullaa ee ddaass iimmaaggeennss..  -- CCoonnssttrruuiirr uummaa mmeemmóórriiaa ddee aauullaa (iinnddiivviidduuaall)..  -- AAoo ffiinnaall ddaa aauullaa oo aalluunnoo ddeevvee tteerr aa ccaappaacciiddaaddee ddee ccoommpprreeeennddeerr qquueessttõõeess ccoommoo:: mmaanniippuullaaççããoo,, ppooddeerr,, ppooddeerr rreelliiggiioossoo,, fféé..
  • 36.  33.. EEnnccaammiinnhhaammeennttoo MMeettooddoollóóggiiccoo:: AA aauullaa sseerráá iinniicciiaaddaa qquueessttiioonnaannddoo ooss aalluunnooss ssoobbrree oo qquuee eenntteennddeemm ppoorr rreelliiggiiããoo,, qquuaall aa ssuuaa ffiinnaalliiddaaddee,, oo qquuee eenntteennddeemm ppoorr ccééuu,, iinnffeerrnnoo.. AA ppaarrttiirr ddoo qquueessttiioonnaammeennttoo iinniicciiaall,, eessttaarráá ffeeiittaa aa ppoonnttee ppaarraa rreettoorrnnaarr aa IIddaaddee MMééddiiaa.. AA eexxppoossiiççããoo tteerráá ccoommoo oobbjjeettiivvoo mmoossttrraarr qquuee aa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa nnaa IIddaaddee MMééddiiaa tteevvee uumm ppaappeell mmuuiittoo iimmppoorrttaannttee ee ttaammbbéémm mmuuiittoo ddoouuttrriinnáárriioo.. SSee ppoorr uumm llaaddoo eellaa pprroommoovviiaa aa ccaarriiddaaddee,, ppoorr oouuttrroo eellaa ddoouuttrriinnaavvaa ee rreeggrraavvaa aa vviiddaa ddaass ppeessssooaass.. EErraa aa IIggrreejjaa qquuee ddiittaavvaa aass ““rreeggrraass ddoo jjooggoo””.. AAlléémm ddiissssoo,, sseerrããoo aabboorrddaaddaass aass vváárriiaass ffoorrmmaass qquuee aa IIggrreejjaa eennccoonnttrraavvaa ppaarraa aammeeddrroonnttaarr aass ppeessssooaass ssoobbrree qquueessttõõeess ccoommoo ccééuu,, iinnffeerrnnoo,, ppaarraaííssoo..
  • 37.  Enfim, eexxppoorr ssoobbrree aass pprrááttiiccaass ccaattóólliiccaass nnoo sseennttiiddoo ddee ccoonndduuzziirr ee rreeggrraarr aa vviiddaa ddooss iinnddiivvíídduuooss.. FFeeiittoo iissssoo,, ppaassssaarreeii aa aabboorrddaarr ssoobbrree oouuttrraa qquueessttããoo:: aass hheerreessiiaass ee aa IInnqquuiissiiççããoo.. NNeessssee mmoommeennttoo sseerráá ppeeddiiddoo aaooss aalluunnooss qquuee iimmaaggiinneemm ssee hhoojjee ttooddaass aass ppeessssooaass qquuee ffoosssseemm ccoonnttrraa ooss ccaammiinnhhooss pprrooppoossttooss ppeellaa IIggrreejjaa CCaattóólliiccaa ffoosssseemm ccaassttiiggaaddooss,, ààss vveezzeess aattéé ccoomm aa mmoorrttee.. OO oobbjjeettiivvoo éé qquuee ooss aalluunnooss ssee ccoollooqquueemm nnoo lluuggaarr ddooss mmeeddiieevvooss qquuee ddeessvviiaavvaamm ddaa ccoonndduuttaa eessttaabbeelleecciiddaa ddee IIggrreejjaa.. CCoomm iissssoo,, sseerráá ffeeiittaa aa aabboorrddaaggeemm ssoobbrree aass hheerreessiiaass,, ssoobbrree oo ssiiggnniiffiiccaaddoo ddoo tteerrmmoo,, ddaannddoo êênnffaassee nnaa iimmppoorrttâânncciiaa ddaa lliibbeerrddaaddee iinnddiivviidduuaall.. CCoomm iissssoo,, cchhaaggaarr--ssee--áá aaoo tteemmaa SSaannttaa IInnqquuiissiiççããoo ee sseeuu ppaappeell nnaa ssoocciieeddaaddee mmeeddiieevvaall ee nnaa ssoocciieeddaaddee mmooddeerrnnaa..
  • 38.  Feito isso, passa-se a analisar algumas iimmaaggeennss ssoobbrree oo iimmaaggiinnáárriioo mmeeddiieevvaall (aapprreesseennttaaddaass nnoo rreettrroo--pprroojjeettoorr).. SSoobbrree ccoommoo aass ppeessssooaass vviiaamm oo iinnffeerrnnoo ee oo ddiiaabboo nnaa IIddaaddee MMééddiiaa.. PPoorr ffiimm,, aaooss aalluunnooss ddeevveerrããoo lleerr uumm tteexxttoo ddoo lliivvrroo:: MMAACCEEDDOO,, JJoosséé RRiivvaaiirr ee OOLLIIVVEEIIRRAA,, MMaarriilleeyy WW.. UUmmaa HHiissttóórriiaa eemm CCoonnssttrruuççããoo.. SSããoo PPaauulloo:: EEddiittoorraa ddoo BBrraassiill,, 11999999.. pp.. 115577.. EEssssee tteexxttoo éé ddee:: LLEE GGOOFFFF,, JJaaccqquueess.. AA CCiivviilliizzaaççããoo ddoo OOcciiddeennttee MMeeddiieevvaall.. LLiissbbooaa:: EEssttaammppaa,, 11998844,, ttoommoo IIII..pp..9922.. FFeeiittaa aa lleeiittuurraa,, iinnddiivviidduuaall,, ooss aalluunnooss ffoorrmmaarrããoo ggrruuppooss ddee ccoocchhiicchhoo,, ggrruuppooss ddee dduuaass ppeessssooaass ppaarraa ccoonnvveerrssaarr ssoobbrree oo qquuee ffooii lliiddoo,, ddeeppooiiss eelleess ffaallaarrããoo ttooddooss ppaarraa ttooddooss ssoobbrree oo qquuee lleerraamm.. PPoorr ffiimm,, ccaaddaa aalluunnoo,, iinnddiivviidduuaallmmeennttee ffaarráá uummaa mmeemmóórriiaa ddee aauullaa rreeggiissttrraannddoo ooss pprriinncciippaaiiss ttóóppiiccooss ddiissccuuttiiddooss eemm ssaallaa ee aa ssuuaa ooppiinniiããoo ssoobbrree oo tteemm..
  • 39.  AAvvaalliiaaççããoo:: AA aavvaalliiaaççããoo ssee ddaarráá eemm ddiivveerrssooss mmoommeennttooss ddaa aauullaa,, vviissttoo qquuee éé eenntteennddiiddaa ccoommoo pprroocceessssoo ee nnããoo ccoomm oo ffiimm.. SSeerráá aavvaalliiaaddaa aa ppaarrttiicciippaaççããoo ddoo aalluunnoo nnaa ddiissccuussssããoo iinniicciiaall ssoobbrree rreelliiggiiããoo.. DDeeppooiiss,, sseerrããoo aavvaalliiaaddooss ssoobbrree aass ccoonnttrriibbuuiiççõõeess qquuee ffiizzeerreemm nnoo mmoommeennttoo ddaa aannáálliissee ddaass iimmaaggeennss.. AAiinnddaa,, qquuaannddoo aapprreesseennttaarreemm ssuuaass ccoonncclluussõõeess nnooss ggrruuppooss ddee ccoocchhiicchhoo ee ppoorr ffiimm,, aa aavvaalliiaaççããoo ffiinnaall sseerráá nnaa mmeemmóórriiaa ddee aauullaa..
  • 40.  BBIIBBLLIIOOGGRRAAFFIIAA::  MMAACCEEDDOO,, JJoosséé RRiivvaaiirr ee OOLLIIVVEEIIRRAA,, MMaarriilleeyy WW.. UUmmaa HHiissttóórriiaa eemm CCoonnssttrruuççããoo.. SSããoo PPaauulloo:: EEddiittoorraa ddoo BBrraassiill,, 11999999.. pp.. 115577..  LLEE GGOOFFFF,, JJaaccqquueess.. AA CCiivviilliizzaaççããoo ddoo OOcciiddeennttee MMeeddiieevvaall.. LLiissbbooaa:: EEssttaammppaa,, 11998844,, ttoommoo IIII..pp..9922..
  • 41. TTRRAABBAALLHHAANNDDOO......  EEMM DDUUPPLLAASS OOUU TTRRIIOOSS OOUU IINNDDIIVVIIDDUUAALLMMEENNTTEE,, PPRROODDUUZZIIRR UUMM PPLLAANNOO DDEE AAUULLAA CCOOMM OOSS SSEEGGUUIINNTTEESS RREEQQUUIISSIITTOOSS::  aa) EEssccoollaa;;  bb) DDiisscciipplliinnaa// sséérriiee;;  11 -- CCoonntteeúúddooss;;  22 -- OObbjjeettiivvooss;;  33 -- EEnnccaammiinnhhaammeennttoo MMeettooddoollóóggiiccoo;;  44 -- RReeccuurrssooss mmaatteerriiaaiiss ee hhuummaannooss;;  55 -- AAvvaalliiaaççããoo;;  66 -- RReeffeerrêênncciiaass..